door Medea Benjamin, CODEPINK, 17 mei 2022
Op 16 mei heeft de regering van Biden aangekondigd nieuwe maatregelen om “de steun voor het Cubaanse volk te vergroten”. Ze omvatten onder meer het versoepelen van reisbeperkingen en het helpen van Cubaans-Amerikanen om hun families te ondersteunen en in contact te brengen. Ze markeren een stap voorwaarts, maar een kleine stap, aangezien de meeste Amerikaanse sancties tegen Cuba van kracht blijven. Er is ook een belachelijk beleid van de Biden-administratie om te proberen Cuba, evenals Nicaragua en Venezuela, te isoleren van de rest van het halfrond door hen uit te sluiten van de aanstaande Summit of the Americas die in juni in Los Angeles zal plaatsvinden.
Het is de eerste keer sinds de inaugurele bijeenkomst in 1994 dat het evenement, dat om de drie jaar wordt gehouden, op Amerikaanse bodem plaatsvindt. Maar in plaats van het westelijk halfrond samen te brengen, lijkt de regering-Biden van plan het uit elkaar te trekken door te dreigen met het uitsluiten van drie landen die zeker deel uitmaken van Amerika.
Al maanden laat de regering-Biden doorschemeren dat deze regeringen zouden worden uitgesloten. Tot dusver zijn ze niet uitgenodigd voor een van de voorbereidende vergaderingen en de Top zelf is nu minder dan een maand verwijderd. Terwijl voormalig perssecretaris van het Witte Huis Jen Psaki en woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken Ned Price hebben herhaald dat er "geen beslissingen" zijn genomen, zei adjunct-minister van Buitenlandse Zaken Brian Nichols in een interview op de Colombiaanse tv dat landen die “de democratie niet respecteren, geen uitnodigingen zullen ontvangen”.
Biden's plan om te kiezen welke landen de top kunnen bijwonen, heeft regionaal vuurwerk veroorzaakt. In tegenstelling tot in het verleden, toen de VS het gemakkelijker hadden om hun wil op te leggen aan Latijns-Amerika, heerst er tegenwoordig een fel gevoel van onafhankelijkheid, vooral met een heropleving van progressieve regeringen. Een andere factor is China. Terwijl de VS nog steeds een grote economische aanwezigheid heeft, heeft China dat wel overtroffen de VS als de belangrijkste handelspartner, waardoor Latijns-Amerikaanse landen meer vrijheid krijgen om de Verenigde Staten te trotseren of op zijn minst een middenweg tussen de twee grootmachten te vinden.
De hemisferische reactie op de uitsluiting van drie regionale staten is een weerspiegeling van die onafhankelijkheid, zelfs onder kleine Caribische landen. In feite kwamen de eerste woorden van verzet van leden van de 15-landen Caribische Gemeenschap, of Caricom, die dreigde boycot de top. Toen kwam de regionale zwaargewicht, de Mexicaanse president Manuel López Obrador, die mensen over het hele continent verbaasde en verrukte toen hij aangekondigd dat hij niet aanwezig zou zijn als niet alle landen waren uitgenodigd. De voorzitters van Bolivia en Dieptewerd al snel gevolgd met soortgelijke uitspraken.
De regering-Biden heeft zichzelf in de problemen gebracht. Of het trekt zich terug en geeft de uitnodigingen uit, waarbij rood vlees wordt gegooid naar rechtse Amerikaanse politici zoals senator Marco Rubio omdat ze "zachtjes zijn tegen het communisme", of het houdt stand en dreigt de Top en de Amerikaanse invloed in de regio te laten zinken.
Bidens falen in regionale diplomatie is des te onverklaarbaarder gezien de les die hij als vice-president had moeten leren toen Barack Obama voor een soortgelijk dilemma stond.
Dat was in 2015, toen, na twee decennia Cuba van deze topontmoetingen te hebben uitgesloten, de landen in de regio hun gezamenlijke voeten neerlegden en eisten dat Cuba zou worden uitgenodigd. Obama moest beslissen of hij de vergadering zou overslaan en zijn invloed in Latijns-Amerika zou verliezen, of dat hij zou gaan vechten tegen de binnenlandse gevolgen. Hij besloot te gaan.
Ik herinner me die Top nog levendig, want ik behoorde tot de schare journalisten die zich verdrongen om een voorste plaats te bemachtigen toen president Barack Obama gedwongen zou worden de Cubaanse president Raúl Castro te begroeten, die aan de macht kwam nadat zijn broer Fidel Castro was afgetreden. De gedenkwaardige handdruk, het eerste contact tussen leiders van de twee landen in decennia, was het hoogtepunt van de top.
Obama was niet alleen verplicht om Castro de hand te schudden, hij moest ook luisteren naar een lange geschiedenisles. De toespraak van Raúl Castro was een onverbiddelijke weergave van eerdere Amerikaanse aanvallen op Cuba - inclusief het Platt-amendement van 1901 dat Cuba tot een virtueel Amerikaans protectoraat maakte, de Amerikaanse steun aan de Cubaanse dictator Fulgencio Batista in de jaren vijftig, de rampzalige invasie van de Varkensbaai in 1950 en de schandalige Amerikaanse gevangenis in Guantanamo. Maar Castro was ook genadig tegenover president Obama, zei dat hij niet verantwoordelijk was voor deze erfenis en noemde hem een "eerlijke man" van nederige afkomst.
De ontmoeting markeerde een nieuw tijdperk tussen de VS en Cuba, toen de twee landen de betrekkingen begonnen te normaliseren. Het was een win-winsituatie, met meer handel, meer culturele uitwisselingen, meer middelen voor het Cubaanse volk en minder Cubanen die naar de Verenigde Staten migreerden. De handdruk leidde tot een daadwerkelijk bezoek van Obama aan Havana, een reis die zo memorabel is dat hij nog steeds een grote glimlach op de gezichten van Cubanen op het eiland tovert.
Toen kwam Donald Trump, die de volgende Summit of the Americas oversloeg en draconische nieuwe sancties oplegde die de Cubaanse economie aan flarden lieten, vooral toen COVID de toeristenindustrie trof en opdroogde.
Tot voor kort volgde Biden het slash-and-burn-beleid van Trump dat heeft geleid tot enorme tekorten en een nieuwe migratiecrisis, in plaats van terug te keren naar Obama's win-winbeleid van betrokkenheid. De maatregelen van 16 mei om de vluchten naar Cuba uit te breiden en de gezinshereniging te hervatten, zijn nuttig, maar niet genoeg om een echte verandering in het beleid te markeren, vooral als Biden erop staat van de top een "beperkte uitnodiging" te maken.
Biden moet snel handelen. Hij zou alle naties van Amerika voor de Top moeten uitnodigen. Hij zou de hand moeten schudden van elk staatshoofd en, belangrijker nog, serieuze discussies aangaan over brandende hemisferische kwesties, zoals de meedogenloze economische recessie veroorzaakt door de pandemie, klimaatverandering die de voedselvoorziening aantast en het angstaanjagende wapengeweld - allemaal die de migratiecrisis aanwakkeren. Anders zal Biden's #RoadtotheSummit, het twitterhandvat van de Summit, alleen maar leiden tot een doodlopende weg.
Medea Benjamin is mede-oprichter van de vredesgroep CODEPINK. Ze is de auteur van tien boeken, waaronder drie boeken over Cuba-No Free Lunch: Food and Revolution in Cuba, The Greening of the Revolution en Talking About Revolution. Ze is lid van de stuurgroep van ACERE (Alliance for Cuba Engagement and Respect).
