door Brad Wolf, World BEYOND War, Juli 5, 2021
Hoog in de graslandbergen van Montenegro, in een UNESCO-biosfeerreservaat en tussen twee UNESCO-werelderfgoedlocaties, ligt een prachtig land met een voortreffelijke biodiversiteit en een ongewone symbiose tussen kleine groepen herders en de groene, bloeiende aarde die ze cultiveren. Deze groepen hebben hun eigen regels voor het voorzichtig beheren van het gebied om de groeicyclus van de planten te respecteren, om het gebied niet alleen als voedselbron te behouden, maar ook om het te helpen voeden, om het te begrijpen als levend en delicaat. Alles wordt gemeenschappelijk, vreedzaam onder deze mensen besloten. Er zijn geen wegen, geen elektriciteit, niets dat we 'ontwikkeling' zouden kunnen noemen. De heuvels zijn smaragdgroen in de lente en zomer en zuiver wit in de winter. Slechts ongeveer 250 gezinnen leven op deze duizend vierkante mijl aaneengesloten grasland. Dat doen ze al eeuwen. Als ik Shangri-La op een kaart zou moeten zetten, zou ik het hier doen, in deze landelijke, harmonieuze graslanden, in deze plaats genaamd Sinjajevina.
Je kunt het niet gemakkelijk vinden op een kaart. Er is niets dat de aandacht trekt. Leegte, meestal.
Een uitgestrekte hoogvlakte in een klein land dat vroeger deel uitmaakte van Joegoslavië. Maar die enorme leegte en de strategische ligging hebben de aandacht getrokken van een ongewenste gast. NAVO. De grootste en machtigste militaire alliantie die de wereld ooit heeft gekend, zou graag een militaire basis willen bouwen in deze rustige, weelderige landen.
Montenegro trad in 2017 toe tot de NAVO en begon kort daarna het land te scannen op een militair oefenterrein. Zonder hun burgers te raadplegen, of specifiek de herders die in Sinjajevina wonen, zonder enige milieueffectrapportage of debat in hun parlement, of overleg met UNESCO, ging Montenegro door met plannen om een grote, actieve militaire oefening in Sinjajevina te houden met levende munitie, gevolgd door plannen om een basis te bouwen. Op 27 september 2019 werd het officieel gemaakt toen troepen uit de Verenigde Staten, Oostenrijk, Slovenië, Italië en Noord-Macedonië laarzen op de grond zetten. Diezelfde dag brachten ze een halve ton explosieven tot ontploffing op de vredige graslanden.
Hoewel het officieel geen NAVO-basis wordt genoemd, was het voor Montenegrijnen duidelijk dat dit een NAVO-operatie was. Ze maakten zich meteen zorgen. De ecologische, sociale en economische schade aan het gebied zou enorm zijn. Militaire bases zijn bijtende, dodelijke zaken voor inheemse landen en mensen. De gevaarlijke stoffen, de niet-ontplofte munitie, de eindeloze verbranding van brandstof, het bouwen van wegen en kazernes en bommen veranderen een oase al snel in een uitgestrekte en dodelijke gevaarlijke plek.
En dus besloten de herders in de hooglanden zich te verzetten. Ze organiseerden samen met een kleine groep lokale activisten en leden van de landelijke Groene Partij. Spoedig verspreidde het woord zich. Groepen buiten het land raakten betrokken. De Icca (Consortium voor beschermde gebieden en gebieden van inheemse volkeren en gemeenschappen), the Internationale Land Coalitie, en het Common Lands Network. In samenwerking met de nationale Groene Partij van Montenegro trokken deze groepen de aandacht van het Europees Parlement. In de zomer van 2020, Nu landrechten kwam in actie. Experts in het voeren van campagnes en met grote middelen, zetten ze een internationale campagne op om aandacht en fondsen te trekken voor de benarde situatie van de mensen en het land van Sinjajevina.
In augustus 2020 zouden in Montenegro nationale verkiezingen plaatsvinden. De timing was goed. Burgers waren om verschillende redenen verenigd tegen de al lang bestaande regering. De Sinjajevina-beweging verenigde zich met de Servisch-Orthodoxe Kerk. Demonstranten gingen de straat op. Het momentum was in hun voordeel. Op 30 augustus werden de verkiezingen gehouden en verloor de regerende partij, maar de nieuwe regering zou pas maanden aantreden. Het leger was van plan door te gaan met de enorme oefening. De oppositie besloot dat ze het moesten stoppen, niet met kogels of bommen, maar met hun lichamen.
Honderdvijftig mensen vormden een menselijke ketting in de graslanden en gebruikten hun lichaam als schild tegen de scherpe munitie van de geplande militaire oefening. Maandenlang stonden ze het leger in de weg, waardoor ze niet konden vuren en hun oefening konden uitvoeren. Telkens wanneer het leger verhuisde, deden zij dat ook. Toen Covid toesloeg en nationale beperkingen op bijeenkomsten werden ingevoerd, wisselden ze om de beurt in groepen van 4 personen op strategische plekken om te voorkomen dat de wapens zouden vuren. Toen de hoge bergen in oktober koud werden, bundelden ze hun krachten en hielden stand.
In december 2020 is dan eindelijk de nieuwe regering geïnstalleerd. De nieuwe minister van Defensie was verbonden aan de Europese Groene Partij en riep onmiddellijk op tot tijdelijke stopzetting van de militaire oefeningen op Sinjajevina. De nieuwe minister overwoog ook het idee om een militaire basis in het gebied te annuleren.
Hoewel dit goed nieuws was voor de Save Sinjajevina-beweging, zijn ze van mening dat de regering het vorige decreet moet intrekken waardoor Sinjajevina als militair oefenterrein mag worden gebruikt en dat er een nieuwe wet moet worden aangenomen die het land en zijn traditionele gebruik voor altijd beschermt. Ze hebben druk nodig om dit voor elkaar te krijgen. Internationale ondersteuning. Het werk moet af. Gefinaliseerd. Gecodificeerd in de wet. Ze zoeken hulp van buitenaf om niet alleen een tijdelijke uitstel te krijgen, maar een permanente garantie. EEN Crowdfunding website is opgezet. verzoekschriften zijn beschikbaar om te worden ondertekend. Er is financiering nodig. Een plaats noemen Shangri-La is maar al te vaak de kus des doods. Maar misschien zal Sanjajevina - met extra en aanhoudende internationale druk - aan dat lot ontsnappen.
