We kwamen aan in Havana vanavond, 8 februari 2015, of jaar 56 van de revolutie, 150 van ons vulden een heel vliegtuig, een groep Amerikaanse vredes- en gerechtigheidsactivisten georganiseerd door CODEPINK. De plaats is warm en mooi ondanks de regen.
De gebouwen, de auto's, de trottoirs zien eruit alsof de tijd is blijven stilstaan in 1959. De rondleider in de bus van het vliegveld naar het hotel schept op dat de gemeente rond het vliegveld een psychiatrisch ziekenhuis en een spaghettifabriek heeft. Zowel de reclameborden als de gids passen Fidel in bijna elk onderwerp.
Thuis en el Norte stellen we vaak vast dat ze dingen niet meer bouwen zoals vroeger. Mijn eigen huis dateert van vóór de Cubaanse revolutie. Prioriteit geven aan menselijke behoeften boven 'groei' en gentrificatie is zeker iets dat ik met terugwerkende kracht zou kiezen als ik kon.
Maar heeft Cuba er bewust voor gekozen om de tijd stil te zetten? Of om het op bepaalde manieren te stoppen? Of is het iets wat men niet mag zeggen of denken? We zullen de komende week veel Cubanen ontmoeten, degenen die de regering misschien wil dat we ontmoeten en degenen die misschien niet.
Wie is de schuld en de eer voor het slechte en het goede in Cuba? Ik weet het nog niet en weet niet zeker hoeveel ik er om geef. Volgens één argument zijn de Amerikaanse sancties rampzalig geweest. Bij een ander hebben ze geen effect gehad. Er lijkt geen reden te zijn om ze voort te zetten. Of natuurlijk suggereren degenen die beweren dat ze geen kwaad hebben gedaan vaak dat Cuba niet moet worden beloond door ze op te heffen. Maar onsamenhangende onzin is moeilijk te beantwoorden.
De Verenigde Staten voerden een lange terroristische oorlog tegen Cuba, maar houden Cuba op de terroristenlijst. Daar moet een einde aan komen, ongeacht of Cuba de weg heeft gevonden naar een duurzame democratische toekomst.
Een Amerikaan in een hotellift zei tegen me: "Moeten de mensen van wie het bezit tijdens de revolutie in beslag is genomen, het niet terugkrijgen?" Ik weet toevallig dat in ieder geval sommigen van hen niet willen dat het wordt hersteld, maar ik antwoordde: "Natuurlijk, dat is het overwegen waard, net als de Verenigde Staten die Guantanamo teruggeven aan Cuba." Zonder een beat te missen, kwam deze goede Amerikaan op me terug met een zin die hij duidelijk al eerder had gebruikt: "Wil je me dan je auto geven?" Toen ik eenmaal door had wat hij zei, wees ik erop dat ik zijn auto niet onder schot had gestolen toen de Verenigde Staten Guantanamo stalen. Hij liep weg.
Ik realiseer me dat als ik tot het uiterste ga, ik de Verenigde Staten zou moeten vragen om de hele Verenigde Staten terug te geven, maar ik drijf het niet tot het uiterste. Waarom kunnen de VS Cuba's land niet teruggeven? en Cuba zijn slechtste politieke praktijken hervormen? Elke regering in de wereld moet worden hervormd, en het aandringen op veranderingen bij de ene onderschrijft nauwelijks elke actie van de andere 199.
De straten van Havana zijn 's nachts donker, net genoeg verlicht om te zien en niet meer, maar zonder enig gevoel van gevaar, geen gevoel van rassenscheiding, geen dreiging van geweld, geen daklozen zoals je die onvermijdelijk tegenkomt in het land van kapitalistisch succes. De bands spelen Guantanamera voor wat de triljoenste keer moet zijn, en speel het alsof ze het menen.
Alles bij elkaar genomen, en net aangekomen, is het geen slechte plek om van de wereld afgesneden te zijn. Ik moet nog een simkaart of een telefoon vinden. Mijn hotel heeft geen internet, althans niet tot mañana. Het Hotel Nacional - dat van de Peetvader film - vertelt me dat ze alleen overdag internet hebben. Maar de Havana Libre, voorheen Havana Hilton, heeft livemuziek, stopcontacten met drie gaten en traag maar functionerend internet (superieur aan dat van Amtrak) voor 10 pesos per uur, om nog maar te zwijgen van mojito's.
Op naar Cuba!
