"Het ligt achter ons", zei Fernando Gonzales van de Cuban Five met een glimlach toen ik hem enkele ogenblikken geleden vertelde dat het me speet dat de Amerikaanse regering hem 15 jaar lang in een kooi had opgesloten. Het was aardig van de New York Times om redactioneel commentaar te geven ten gunste van onderhandelingen om de resterende drie vrij te geven, zei hij, vooral omdat die krant helemaal nooit over het verhaal had bericht.
Gonzales zei dat er geen reden is voor de Verenigde Staten om Cuba op de terroristenlijst te houden. Dat er Basken in Cuba zijn, komt door een overeenkomst met Spanje, zei hij. Het idee dat Cuba oorlogen voert in Midden-Amerika is onjuist, voegde hij eraan toe, erop wijzend dat Colombiaanse vredesbesprekingen aan de gang zijn hier in Havana. "De president van de Verenigde Staten weet dit," zei Gonzales, "daarom vroeg hij om herziening van de lijst."
Medea Benjamin herinnerde zich dat hij naar Cuba kwam in een tijd waarin de Verenigde Staten blijkbaar niet alleen Cubanen probeerden te vermoorden, maar ook toeristen die het aandurfden om naar Cuba te komen. Dit, zei ze, is wat de Cubaanse Vijf probeerden te stoppen. Dus we zijn blij, zei ze tegen Gonzales, dat we hier nu kunnen komen zonder ons zorgen te hoeven maken dat Obama een bom in de lobby plaatst. Een gekke zorg? Het was niet altijd.
Eerder vandaag bezochten we de Latin American School of Medicine, die nu een verkeerde naam heeft omdat er artsen van over de hele wereld worden opgeleid, niet alleen uit Latijns-Amerika. Het begon in 1998 met de verbouwing van een voormalige marineschool tot een medische school om gratis onderwijs te geven aan studenten uit Midden-Amerika. Van 2005 tot 2014 heeft de school 24,486 studenten zien afstuderen.
Hun opleiding is volledig gratis en begint met een cursus Spaans van 20 weken. Dit is een medische school van wereldklasse, omgeven door palmbomen en sportvelden aan de uiterste rand van het Caribisch gebied, en studenten die gekwalificeerd zijn voor pre-med school - wat twee jaar Amerikaanse universiteit betekent - kunnen hier komen en dokter worden zonder te betalen een dubbeltje, en zonder honderdduizenden dollars in de schulden te steken. De studenten hoeven dan geen geneeskunde te beoefenen in Cuba of iets voor Cuba te doen, maar worden geacht terug te keren naar hun eigen land en geneeskunde te beoefenen waar dat het meest nodig is.
Tot nu toe zijn 112 Amerikaanse studenten afgestudeerd en zijn er momenteel 99 ingeschreven. Sommigen gingen met een hulpbrigade naar Haïti. Allemaal hebben ze, na hun afstuderen, hun Amerikaanse examens thuis gehaald. Ik sprak met Olive Albanese, een geneeskundestudent uit Madison, Wisconsin. Ik vroeg wat ze zou doen als ze afstudeerde. "We hebben een morele verplichting," antwoordde ze, "om te werken waar dat het hardst nodig is." Ze zei dat ze naar een landelijk of Indiaans gebied zou gaan waar geen dokters zijn en daar zou werken. Ze zei dat de Amerikaanse regering dezelfde dienst zou moeten aanbieden aan iedereen die dat wil, en dat mensen die afstuderen met een studieschuld niet de meest behoeftigen zullen dienen.
Vanochtend bezochten we een nog gezondere plek dan de medische school: Alamar.
Deze biologische landbouwcoöperatie op 25 hectare ten oosten van Havana koos er niet voor om biologisch te worden. In de jaren 1990, tijdens de "speciale periode" (dat wil zeggen: catastrofaal slechte periode), had niemand kunstmest of andere vergiften. Ze konden ze niet gebruiken als ze dat wilden. Cuba verloor 85% van zijn internationale handel toen de Sovjet-Unie uiteenviel. Dus Cubanen leerden hun eigen voedsel te verbouwen, en leerden dit te doen zonder chemicaliën, en leerden de dingen te eten die ze verbouwden. Een vleesrijk dieet begon veel meer groenten te bevatten.
Miguel Salcines, oprichter van Alamar, gaf ons een rondleiding, gevolgd door cameraploegen van de Duitse televisie en de Associated Press. De boerderij is te zien in een Amerikaanse documentaire genaamd De kracht van gemeenschap, en Salcines heeft een gegeven TED talk. Aan Cuba's traditie van monocultuur suiker, voegde de USSR chemicaliën en machines toe, zei hij. De chemicaliën hebben schade aangericht. En de bevolking trok naar de steden. De grote landbouw stortte in en de landbouw werd getransformeerd: kleiner, meer stedelijk en organisch voordat iemand die naam kende. Mensen die een hekel hebben aan de geschiedenis van de slavernij en een hekel hebben aan monocultuur, vinden volgens hem nu een betere manier van leven door in biologische landbouwhokken te werken. Dat geldt ook voor 150 werknemers bij Alamar, van wie we velen hebben geobserveerd en gesproken. Onder landarbeiders zijn nu meer vrouwen en meer oudere Cubanen.
Er werken meer oudere Cubanen op biologische boerderijen omdat Cubanen langer leven (levensverwachting van 79.9 jaar) en langer leven, volgens Salcines, in ieder geval voor een deel door biologisch voedsel. Het elimineren van rundvlees heeft de gezondheid van de Cubanen verbeterd, zei hij. Biodiversiteit en nuttige insecten en goede zorg voor de bodem vervangen kunstmest en bestrijdingsmiddelen, in ieders voordeel. Duizenden mineralen moeten worden vervangen in landbouwgrond, zei hij, en het vervangen van slechts een paar ervan leidt tot ziekten, diabetes, hartproblemen en nog veel meer, waaronder een gebrek aan libido - om nog maar te zwijgen van meer ongedierte op de boerderij, wat zou kunnen worden verminderd door de planten de juiste voeding te geven. Zelfs Cuba's bijen zijn naar verluidt springlevend.
Salcines zegt dat Cuba 1,020,000 ton biologische groenten per jaar produceert, waarvan 400 ton bij Alamar in grote verscheidenheid en met een snelheid van vijf oogsten per jaar. Alamar produceert ook 40 ton wormencompost per jaar en gebruikt daarvoor 80 ton organisch materiaal.
Salcines wees op Cuba's gezonde voeding als iets goeds dat voortkomt uit het Amerikaanse embargo. Bovenop die schandalige opmerking verklaarde hij dat hij het niet eens was met Karl Marx. De bevolkingsgroei is exponentieel en de voedselproductie lineair, zei hij. Marx geloofde dat de wetenschap dit probleem zou oplossen, en hij had het mis, verklaarde Salcines. Als vrouwen aan de macht zijn, zei Salcines, groeit de bevolking niet. Dus, vrouwen aan de macht brengen, concludeerde hij. De enige manier om de wereld te voeden, zei Salcines, met een verontschuldiging aan Monsanto, is door de landbouw van het doden te verwerpen ten gunste van een landbouw van het leven.
