နျူကလီးယား တားမြစ်ရေး စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် အမေရိကန် စစ်ပြန်များ တောင်းဆို

Brian Trautman၊ Gerry Condon နှင့် Samantha Ferguson တို့မှ
ဇူလိုင်လ 18 ရက် 2017 တွင်တင်ခဲ့သည်။

7 ခုနှစ် ဇူလိုင်လ 2017 ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ (UN) မှ သမိုင်းဝင် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုအရ နျူကလီယားလက်နက်များကို တားမြစ်ရန်တရားဝင် စည်းမျဥ်းချုပ်မှုအား အတည်ပြုခဲ့သည်။ နျူကလီးယားလက်နက်များ၏တားမြစ်အပေါ်စာချုပ်. နိုင်ငံပေါင်း 130 ကျော်ပါဝင်သည့် လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများကို ယခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်း 122 နိုင်ငံမှ ထောက်ခံသည့် နောက်ဆုံးမူကြမ်းကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ စာချုပ်သည် နျူကလီးယားလက်နက် ကမ္ဘာကို လွတ်မြောက်အောင် ကူညီရန် အရေးပါသော မှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

အဆိုပါစာချုပ်တွင် “နျူကလီးယားလက်နက်အသုံးပြုမှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကပ်ဘေးလူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ” ကို အလေးပေးဖော်ပြထားသည်။ “နျူကလီးယားလက်နက်များ သို့မဟုတ် အခြားနျူကလီးယားဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများကို တီထွင်ခြင်း၊ စမ်းသပ်ခြင်း၊ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ရယူခြင်း၊ လက်ဝယ် သို့မဟုတ် သိုလှောင်ခြင်းတို့ကို တားမြစ်ထားသည်။ ထို့အပြင်၊ နိုင်ငံတကာလက်နက်တိုက်များမှ နျူလက်နက်များ အလုံးစုံ ဖယ်ရှားရှင်းလင်းရေးသည် “မည်သည့်အခြေအနေမျိုးတွင်မဆို နျူကလီးယားလက်နက်များ ထပ်မံအသုံးမပြုတော့ကြောင်း အာမခံရန် တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းဖြစ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ရှင်းပြသည်။

၎င်း၏ကြီးမားသောနျူကလီးယားလက်နက်တိုက်ကို စွန့်လွှတ်လိုခြင်းမရှိသည့် သမိုင်းကြောင်းအရ အမေရိကန်သည် စာချုပ်အရ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင် ပါဝင်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၄၀ ခန့်ကို လွှမ်းမိုးသည့် သပိတ်မှောက်မှုအား စုစည်းရန် ၎င်း၏တစ်ဦးတည်းသော ကျန်ရှိနေသော နိုင်ငံတကာစူပါပါဝါအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး Nikki R. Haley က “နျူကလီးယားလက်နက်မရှိတဲ့ ကမ္ဘာကြီးထက် ကျွန်တော့်မိသားစုအတွက် ပိုလိုချင်တာ ဘာမှမရှိဘူး၊ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ လက်တွေ့ဆန်ရမယ်။ မြောက်ကိုရီးယားက နျူကလီးယားလက်နက်ကို ပိတ်ပင်မယ်လို့ ထင်တဲ့သူရှိလား။ စစ်ပွဲကို ဖျက်သိမ်းရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ပြုစုပျိုးထောင်ရန် 1985 ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အကျိုးအမြတ်မယူသော Veterans For Peace (VFP) နှင့် ကုလသမဂ္ဂတွင် ကိုယ်စားပြုသည့် တစ်ခုတည်းသော အစိုးရမဟုတ်သော အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်း (NGO) က ထုတ်ပြန်သည်။ ကြေညာချက် အမေရိကန်၏ ပါဝင်ရန် ငြင်းဆိုမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ပြီး ဆွေးနွေးမှုများသည် “ကမ္ဘာ့အငြင်းပွားဖွယ်မရှိသော စစ်ရေးပါဝါအဖြစ် ၎င်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို အသုံးပြုရန် အမေရိကန်၏ လက်လွတ်ဆုံးရှုံးခဲ့သည့် အခွင့်အရေးများကို သမိုင်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲရန်… နျူကလီးယားလက်နက်တွေက ကမ္ဘာကို ထိခိုက်စေတယ်”

လူသားမျိုးနွယ်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးဆုံးချိန်မှစ၍ နျူကလီယား လဲလှယ်မှု၏ အစွန်းအဖျားသို့ ရောက်ရှိနေခဲ့ပြီး၊ ပစ်လွှတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် စက္ကန့်ပိုင်းမျှသာ ရှိသေးသည်။ အရေးတကြီးမေးစရာတစ်ခုကတော့ ဒီဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေအပြင် ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီမြို့တွေရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေနဲ့ မလိုလားအပ်တဲ့ သုတ်သင်ရှင်းလင်းမှုတွေကြောင့် နျူကလီယားလက်နက်တွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် တည်ရှိနေတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ အစိုးရအားလုံးကို မယုံကြည်နိုင်ခဲ့တာ ဘာကြောင့်လဲ။ ထိပ်တန်းဦးစားပေးဖြစ်ရမည်လား။

အဏုမြူသိပ္ပံပညာရှင်များ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ်ကတည်းက ထိန်းသိမ်းထားသည့် Doomsday Clock သည် အထူးသဖြင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှုန်းနှင့် နျူကလီးယားလဲလှယ်မှုဆိုင်ရာ အလားအလာများ၏ လူသားများဖြစ်ပေါ်စေသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကပ်ဘေး အန္တရာယ်၏သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့အခြေအနေများပေါ်မူတည်၍ အချိန်အခါအလိုက် ပြန်လည်သတ်မှတ်သည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် နာရီသည် ၂ မိနစ်နှင့် ၃၀ စက္ကန့်တွင်ရှိပြီး၊ အမေရိကန်နှင့် ယခင်ဆိုဗီယက်ယူနီယံတို့ကြား လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုစတင်သည့် ၁၉၅၃ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သန်းခေါင်ယံအချိန်နှင့် အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်သည်။

သေချာတာကတော့၊ နျူကလီးယားလက်နက်တွေရှိမယ်ဆိုရင် တစ်ချိန်က ငါတို့က ဘာလို့အသုံးမပြုနိုင်ရတာလဲလို့ မေးတဲ့ သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ မထင်မှတ်နိုင်တဲ့ ပြောင်မြောက်တဲ့ စွမ်းရည်တွေနဲ့ နျူကလီးယားစစ်ပွဲဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးမြင့်လာခဲ့တာ သေချာပါတယ်။ နှိုင်းရသီအိုရီဖြစ်သော Albert Einstein သည် အနုမြူဗုံးကို ဖြစ်ပေါ်လာစေသည့် ဆင်ခြင်တုံတရားမဲ့သော တွေးခေါ်မှုမျိုးဖြစ်ပြီး ဟီရိုရှီးမားနှင့် နာဂါဆာကီပြီးနောက် တစ်နှစ်အကြာ 1946 ခုနှစ်တွင် သူသည် ကမ္ဘာကို ကြေကွဲဖွယ်နျူကလီးယားနည်းပညာကို ယူဆောင်လာမည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ : "အက်တမ်၏ လွှတ်မြောက်လာသော စွမ်းအားသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ တွေးခေါ်မှုပုံစံများကို ကယ်တင်ပြီး အရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲစေခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ယှဉ်နိုင်သော ကပ်ဆိုးဆီသို့ ပျံ့လွင့်သွားခဲ့သည်။"

နျူလက်နက်အသုံးပြုမှုကို ဟန့်တားရန် ယခင်ကမ္ဘာ့လုပ်ဆောင်မှုတွင် 1963 ခုနှစ် Partial Nuclear Test Ban Treaty (PTBT) တွင် နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုကို လျှော့ချခဲ့သော်လည်း ဖျက်သိမ်းခြင်းမပြုခဲ့ပေ။ 1996 ၏ အလုံးစုံနျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုတားမြစ်ရေးစာချုပ် (CTBT) သည် "နျူကလီးယားလက်နက်စမ်းသပ်ပေါက်ကွဲခြင်း သို့မဟုတ် အခြားနျူကလီးယားပေါက်ကွဲခြင်း" ကို တားမြစ်ထားသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်နှင့် အိန္ဒိယ၊ မြောက်ကိုရီးယားနှင့် ပါကစ္စတန်တို့ကဲ့သို့သော အခြားနိုင်ငံများကမူ ယင်းစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ အမေရိကန်အပါအဝင် နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးက လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် 1968 ခုနှစ် နျူကလီးယားမပြန့်ပွားရေးစာချုပ် (NPT) တွင် ပါဝင်သူအားလုံးသည် နျူလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးကို “သစ္စာရှိရှိ” လုပ်ဆောင်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ NPT ၏ နှိုင်းရထိရောက်မှု နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သိုလှောင်မှု၏ အရွယ်အစားကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်းကို လျှော့ချရန် စစ်အေးတိုက်ပွဲ အဆုံးသတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ခန့်မှန်းခြေ နူကလီးယား ထိပ်ဖူးပေါင်း တစ်သောင်းငါးထောင်ကို နိုင်ငံ ကိုးနိုင်ငံမှ ထိန်းသိမ်းထားဆဲ ဖြစ်သည်။ ထိုနိုင်ငံနှစ်ခုဖြစ်သည့် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့သည် စုစုပေါင်း၏ ကိုးဆယ်ရာခိုင်နှုန်းကျော် ပိုင်ဆိုင်သည်။

ယခုအခါ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နျူကလီးယားလက်နက်အားလုံးကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ရန် ပထမဆုံးသဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုထားပြီး အမေရိကန်သည် ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်နိုင်ခြေကို ရှုတ်ချသည့်အနေဖြင့် အခိုင်အမာ ဆက်လက်ရပ်တည်နေပါသည်။ အမေရိကန်၊ ယူကေနှင့် ပြင်သစ်တို့က ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်တွင် နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံက ၎င်းတို့သည် “လက်မှတ်ရေးထိုးရန်၊ အတည်ပြုရန် သို့မဟုတ် ပါတီဝင်အဖြစ် မည်သည့်အခါမျှ မရည်ရွယ်ပါ” ဟုဆိုကာ “ဤကြိုးပမ်းမှုသည် နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေးပတ်ဝန်းကျင်၏ ဖြစ်ရပ်မှန်များကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း လျစ်လျူရှုထားခြင်းဖြစ်သည်” ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခြင်းမှလွဲ၍ လူသားများရှင်သန်ရပ်တည်ရေးနှင့် ကျွန်ုပ်တို့ကမ္ဘာမြေ၏ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ၏ အထင်ရှားဆုံးခြိမ်းခြောက်မှုမှာ နျူကလီးယားလက်နက်များ ဆက်လက်တည်ရှိနေသည့်ကမ္ဘာဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်း၏နျူကလီးယားလက်နက်တိုက်အား လျှော့ချရန်နှင့် နောက်ဆုံးတွင် ဖျက်သိမ်းရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခြင်းအစား အမေရိကန်သည် ပိုမိုတိကျပြီး ပိုမိုသေစေသော နျူကလီးယားလက်နက်အသစ်များကို ဆက်လက်ထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး နျူကလီးယားလက်နက်များကို ပထမအကြိမ်တိုက်ခိုက်မှု ပိုမိုဖြစ်နိုင်ချေပိုများလာစေမည့် “ဒုံးကျည်ကာကွယ်ရေးများ” ကို ဖြန့်ကျက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ .

အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသော အမေရိကန်စစ်ပွဲများ၊ အထူးသဖြင့် ဆီးရီးယားတွင် ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့အပေါ် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေသည့် အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အနေအထားများနှင့်အတူ ကပ်ဘေးကြီးနျူစစ်ပွဲကို အလွယ်တကူဖြစ်စေနိုင်သည့် အခြေအနေများကို ဖန်တီးနေသည်။ Veterans For Peace သည် အမေရိကန်၏ နျူကလီးယား၊ စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလွှမ်းမိုးမှုမှ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသို့ ပြောင်းလဲရန် သန္နိဋ္ဌာန်ချထားဆဲဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ငန်းတွင် စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကို တားမြစ်ထားပြီး နိုင်ငံအားလုံး၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို လေးစားရန် လိုအပ်သည့် ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းတွင် အမေရိကန်အား စည်းရုံးသိမ်းသွင်းခြင်း ပါဝင်သည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် Veterans For Peace ၏ အခြေခံမူများထဲမှ တစ်ခုသည် နျူကလီးယားလက်နက်များ အဆုံးစွန်ပပျောက်ရေးကို ဦးတည်သည့် လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုကို အဆုံးသတ်ရန် တောင်းဆိုချက်ဖြစ်သည်။ VFP ၏ နျူကလီးယား ဖျက်သိမ်းရေး လှုပ်ရှားမှုသည် ဤကြိုးပမ်းမှု၏ ထူးခြားချက်ဖြစ်သည်။ ဤကမ်ပိန်း၏ ထင်ရှားသော သရုပ်ဖော်မှုများတွင် a ကြေညာချက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တစ်သက်တာမှာ နျူကလီးယားလက်နက် ဖျက်သိမ်းရေး တောင်းဆိုဖို့ မနှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် VFP မှ ထောက်ခံခဲ့သည်။ 2017 ၏နျူကလီးယားလက်နက်များအက်ဥပဒေပထမဦးစွာအသုံးပြုခြင်းကန့်သတ်အထက်လွှတ်တော်အမတ် Markey (D-Mass.) နှင့် Rep. Lieu (D-Calif.) မှ မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ သမိုင်းဝင်ထောက်ခံမှု ရွှေစည်းမျဉ်း VFP ၏ အမျိုးသားပရောဂျက်တစ်ခုဖြစ်သည့် ရွက်လှေသည် ကုလသဘောတူစာချုပ်ကို ပံ့ပိုးကူညီရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် အနောက်ဘက်ကမ်းသို့ သင်္ဘော၏ လက်ရှိခရီးစဉ်ကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေသည်။ VFP တို့လည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဗုံးခွဲရန် အမျိုးသမီးများ ချီတက်ပွဲပြီးခဲ့သောလက နယူးယောက်မြို့နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

နောက်အတားအဆီးကတော့ ကျန်နိုင်ငံအားလုံးက စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး အတည်ပြုဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါ သဘောတူညီချက်အား ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၌ နိုင်ငံအားလုံးမှ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံပေါင်း 20 က အတည်ပြုပြီး ရက်ပေါင်း 2017 အတွင်း အသက်ဝင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် စီစဉ်သူများသည် ထိုအခိုက်အတန့်ကို ဆုပ်ကိုင်ထားရန် ပြင်ဆင်ထားလျှင် ဤအန္တရာယ်များသည် အမှန်တကယ်ပင် အန္တရာယ်များသောအချိန်များဖြစ်သည်၊ သို့သော် ထိုသို့သောအန္တရာယ်များသည် စုပေါင်းစိတ်အာရုံကို အာရုံစူးစိုက်နိုင်ပြီး စစ်မှန်သောအပြောင်းအလဲအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေအသစ်များကို ဖန်တီးနိုင်သည်။

နူကလီးယားလက်နက်ကို ပိတ်ပင်မယ့် မျိုးဆက်ဖြစ်ပါစေ။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တရားမျှတမှု သက်သက် မဟုတ်ဘူး။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိသက်ရှိအားလုံး၏ ရှင်သန်ခြင်းအကြောင်းဖြစ်သည်။

----------

Brian Trautman နှင့် Gerry Condon တို့သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် Veterans For Peace (VFP) ၏ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီး Samantha Ferguson သည် VFP ၏ အမျိုးသားရုံးတွင် အစီအစဉ်နှင့် ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သည်။ VFP အကြောင်းပိုမိုလေ့လာရန်၊ သွားရောက်ကြည့်ရှုပါ။ https://www.veteransforpeace.org/.