ကင်ညာသို့ လက်နက်ရောင်းချမှု ဖြစ်နိုင်ချေ ဒေါ်လာ ၄၁၈ သန်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် အမေရိကန် လွှတ်တော်အမတ်က တောင်းဆိုထားသည်။

မြောက်ကာရိုလိုင်းနား ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးသည် ကင်ညာနှင့် အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး ကန်ထရိုက်တာကြီးတို့ကြား အလားအလာရှိသော ကန်ဒေါ်လာ ၄၁၈ သန်းတန် စာချုပ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် သမ္မတ အိုဘားမား၏ နောက်ဆုံးနေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည့် သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို ပါလီမန်အမတ်က ခရိုနီဝါဒကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချပြောဆိုလိုက်သည်။

ရီပတ်ဘလီကန် ကိုယ်စားလှယ် Ted Budd သည် အာဖရိကနိုင်ငံနှင့် New York အခြေစိုက် L3 Technologies အကြား သဘောတူညီချက်အရ အစိုးရ တာဝန်ခံမှုရုံးအား လက်နက်တပ်ဆင်ထားသော နယ်စပ်ကင်းလှည့်လေယာဉ် ၁၂ စင်းကို ရောင်းချရန် ဆန္ဒရှိနေသည်။ ယင်းလေယာဉ်များကို ထုတ်လုပ်ရာတွင် အထူးပြုသည့် မြောက်ကာရိုလိုင်းနားရှိ ဝါရင့်ပိုင် ကုမ္ပဏီငယ်တစ်ခုအား အဘယ်ကြောင့် ထုတ်လုပ်သူအဖြစ် မသတ်မှတ်သည်ကို သိချင်သည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

Mooresville တွင် အခြေစိုက်ပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်မှ စစ်ပြန်တစ်ဦးမှ တည်ထောင်ထားသည့် IOMAX USA Inc. သည် ကင်ညာနိုင်ငံ၌ ရောင်းချနေသည့် ပြိုင်ဘက် L281 ထက် အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၂၈၁ သန်းဖြင့် လက်နက်တပ်ဆင်ထားသော လေယာဉ်များကို တည်ဆောက်ရန် ကမ်းလှမ်းထားသည်။

"ဒီမှာ အနံ့တစ်ခုခု မှားနေတယ်" ဟု Budd က Fox News သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ “အမေရိကန်လေတပ်က အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ဝန်ဆောင်မှုပေးထားပြီးဖြစ်တဲ့ ဒီလေယာဉ်အစင်း ၅၀ ရှိတဲ့ IOMAX ကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တယ်။”

“သူတို့ကို အကြမ်းဖျင်း သဘောတူညီချက်တစ်ခု ပေးထားပါတယ်” ဟု ၎င်း၏ မြောက်ပိုင်းနယ်စပ်အနီး အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ Al-Shabaab အား တိုက်ထုတ်ရာတွင် အမေရိကန် လက်နက် ၁၂ စင်းထံမှ တောင်းဆိုခဲ့သည့် ကင်ညာအကြောင်း Budd က ပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်ုပ်တို့သည် ကင်ညာကဲ့သို့ ကျွန်ုပ်တို့၏ မဟာမိတ်များကို တရားမျှတစွာ ဆက်ဆံလိုပါသည်" ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ "နောက်ပြီး IOMAX ကို ဘာကြောင့် ထည့်သွင်းမစဉ်းစားခဲ့တာလဲ သိချင်ပါတယ်"

(IOMAX သည် Albany၊ Ga ရှိ စက်ရုံတွင် ၎င်း၏ Archangel လေယာဉ်ပေါ်တွင် အလုပ်လုပ်ပါသည်။)

နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အဆိုပါသဘောတူညီချက်နှင့်ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကို တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိပေ။

စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုဆိုင်ရာ အသိပညာရှိသည့် သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက Fox News သို့ ပြောကြားရာတွင် အဆိုပါ အစီအစဉ်သည် နိုင်ငံခြားရေးဌာနတွင် အနည်းဆုံး တစ်နှစ်ကြာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေပြီး အိုဘားမား၏ ရာထူးနောက်ဆုံးနေ့တွင် ၎င်း၏ ကြေညာချက်သည် “တိုက်ဆိုင်မှု ကင်းစင်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

L3 သည် အိမ်ဖြူတော်မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံခြားရေးဌာနမှ အတည်ပြုထားသည့် ကင်ညာနှင့် ၎င်း၏သဘောတူညီချက်တွင် မျက်နှာသာပေးမှုဆိုသည်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပယ်ချခဲ့ပြီး ယင်းလေယာဉ်ကို တစ်ခါမျှ မတည်ဆောက်ဖူးကြောင်း အစီရင်ခံစာများကို ပြန်လည်တွန်းလှန်ခဲ့သည်။

"ဤစက်ပစ္စည်းများကို ထုတ်လုပ်သည့် L3 ၏ အတွေ့အကြုံ သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းစဉ်၏ 'တရားမျှတမှု' ကို မေးမြန်းသည့် စွပ်စွဲချက်မှန်သမျှသည် သတင်းမှား သို့မဟုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်" ဟု ကုမ္ပဏီက Fox News သို့ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

"L3 သည် ကင်ညာသို့ လေယာဉ်နှင့် Air Tractor AT-802L လေယာဉ်များ အပါအဝင် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချရန်အတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနထံမှ မကြာသေးမီက ခွင့်ပြုချက်ရရှိခဲ့သည်" ဟု ကန်ထရိုက်တာကြီးမှ ပြောကြားခဲ့သည်။ "L3 သည် ကင်ညာသို့ ကျွန်ုပ်တို့၏ကမ်းလှမ်းချက်နှင့်ဆင်တူသည့် မစ်ရှင်ပြု Air Tractor လေယာဉ်အများအပြားကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး FAA ဖြည့်စွက်အမျိုးအစားလက်မှတ်နှင့် အမေရိကန်လေတပ်အမျိုးအစား အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်နှစ်ခုစလုံးဖြင့် လေကြောင်းနှင့်ထိုက်တန်မှုအတွက် အပြည့်အဝအသိအမှတ်ပြုထားသည်။"

"L3 သည် အဆိုပါ လက်မှတ်များ ရရှိထားသော လေယာဉ် ရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော ကုမ္ပဏီဖြစ်သည်" ဟု L3 မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် 2001 ခုနှစ်တွင် IOMAX ကို စတင်ခဲ့သော အမေရိကန်စစ်တပ်မှ စစ်ပြန် Ron Howard က ကင်ညာတောင်းဆိုထားသော တိကျသောလက်နက်တိုက်လေယာဉ်များကို ဖန်တီးထုတ်လုပ်ခြင်းမှာ "ကျွန်ုပ်တို့သာဖြစ်သည်" ဟုဆိုသည်။

Albany၊ Ga. ရှိ IOMAX ၏ စက်ရုံသည် Hellfire ဒုံးကျည်များအပြင် ထောက်လှမ်းရေးကိရိယာများကဲ့သို့ လက်နက်များဖြင့် ခိုင်ခံ့သော သီးနှံမှုန့်များကို မွမ်းမံပြင်ဆင်ပါသည်။ လက်နက်တပ်ဆင်ထားသော လေယာဉ်ကို Archangel ဟု အမည်ပေးထားပြီး ပေ 20,000 မှ တိကျစွာ ပစ်နိုင် သို့မဟုတ် ဗုံးကြဲနိုင်သည်။

“ဒီလေယာဉ်ကို တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ်နဲ့ မကြားနိုင်အောင် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားပါတယ်” ဟု Howard မှ Fox News သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ IOMAX သည် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စုမှ ဝယ်ယူကာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အများအပြားလည်ပတ်နေပြီး ဂျော်ဒန်နှင့် အီဂျစ်တို့ကဲ့သို့ ဒေသတွင်းရှိ အခြားနိုင်ငံများသို့ ဖြန့်ခွဲသွားကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

IOMAX တွင် ဝန်ထမ်း ၂၀၈ ဦး ရှိပြီး ထက်ဝက်မှာ အမေရိကန် စစ်ပြန်များ ဖြစ်သည်ဟု Howard က ပြောသည်။

ဖေဖော်ဝါရီလတွင်၊ ကင်ညာနိုင်ငံဆိုင်ရာအမေရိကန်သံအမတ် Robert Godec က "အမေရိကန်စစ်တပ်ရောင်းချမှုလုပ်ငန်းစဉ်သည်အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်၏အကြောင်းကြားစာလိုအပ်ပြီးကြီးကြပ်ရေးကော်မတီများနှင့်စီးပွားရေးပြိုင်ဘက်များကိုအလားအလာရှိသော ၀ ယ်သူအားကမ်းလှမ်းမှုမပြုမီအထုပ်တစ်ခုလုံးကိုပြန်လည်သုံးသပ်ရန်အခွင့်အရေးပေးသည်" ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

ကင်ညာအစိုးရသည် အမေရိကန်ထံမှ လေယာဉ်များဝယ်ယူရန် မည်သည့်သဘောတူညီချက်ကိုမျှ လက်မှတ်မထိုးရသေးကြောင်းနှင့် အဆိုပါလုပ်ငန်းစဉ်ကို “ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ၊ လျော်ကန်သင့်မြတ်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒီလို ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ စစ်ရေးရောင်းချမှုကို သင့်လျော်တဲ့ ဥပဒေနဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့အညီ အပြည့်အဝ ဆောင်ရွက်သွားမှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ “အကြမ်းဖက်ဝါဒကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ အမေရိကန်က ကင်ညာနဲ့အတူ ရပ်တည်နေပါတယ်။”