အီရတ်မိသားစုတွေ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မိုဆူးလ်မှာ အရပ်သားတွေ စိုးရိမ်မှုတွေ နက်ရှိုင်းလာခဲ့ပါတယ်။

အာဏာပိုင်များနှင့် အကူအညီပေးရေး အေဂျင်စီများသည် Isis ကို ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံး အမာခံနယ်မြေမှ ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းမှုသည် လူသားချင်းစာနာမှု ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားနိုင်ကြောင်း လပေါင်းများစွာ သတိပေးခဲ့သည်။

Fazel Hawramy နှင့် Emma Graham-Harrison၊ အုပ်ထိန်းသူ

မိသားစုတစ်စုမှ အရပ်သား ရှစ်ဦး အပါအဝင် ကလေးငယ် သုံးဦးသည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်အပြင်ဘက် ကီလိုမီတာအနည်းငယ်အကွာတွင် အမေရိကန်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ မိုဆူးလ်ဆွေမျိုးများ၊ အရာရှိများနှင့် ကာ့ဒ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ က အဆိုပါဒေသတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အီရတ်၏ ဒုတိယအကြီးဆုံးမြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရေး တွန်းအားပေးမှုတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အီရတ်နှင့် မဟာမိတ်လေတပ်မှ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော အီရတ်နှင့် ကာ့ဒ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် အိုင်အက်စ်စစ်သွေးကြွများကို တိုက်ခိုက်နေသည့် Fadhiliya ရွာတွင် သီတင်းပတ်အတန်ကြာ တိုက်ပွဲများပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဓာတ်ပုံများတွင် ရွာသားများ နေအိမ်ဖြစ်ခဲ့သည့် အပျက်အစီးပုံမှ အလောင်းများကို ဖော်ထုတ်ပြသခဲ့သည်။ နေအိမ်ကို နှစ်ကြိမ် ထိမှန်ခဲ့ပြီး အပျက်အစီးများနှင့် ကျည်ဆန်အချို့ မီတာ ၃၀၀ အထိ ပစ်ချခံခဲ့ရသည်။

“လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု၊ အမြောက်နဲ့ မော်တာကြားက ခြားနားချက်ကို ကျွန်တော်တို့ သိပါတယ်၊ တိုက်ပွဲတွေနဲ့ ဝိုင်းရံနေတာ နှစ်နှစ်ကျော်ပြီ” ဟု သေဆုံးသူများထဲမှ အစ်ကိုဖြစ်သူ Qassim က ရွာမှ ဖုန်းဖြင့် ပြောပါသည်။ ထိုဒေသတွင် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားနေပြီး ဒေသခံလွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးလည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

အီရတ်လေတပ်က ထင်ရှားတယ်။ ဝမ်းနည်းပူဆွေးသူ တစ်ဒါဇင်ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သောလက ဗလီတစ်ခုတွင် စုဝေးခဲ့ကြသော်လည်း Fadhiliya တွင် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုသည် Mosul ကို စတင်ခဲ့ပြီးနောက် အရပ်သားများ သေဆုံးခဲ့ရသည့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်ပုံရသည်။

စွပ်စွဲချက်တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဧရိယာအတွင်း အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်က တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် အရပ်သားသေဆုံးမှုစွပ်စွဲချက်အားလုံးကို အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်ပြီး အဖြစ်မှန်ကိုဆုံးဖြတ်ရန် ဤအစီရင်ခံစာကို ထပ်မံစုံစမ်းစစ်ဆေးမည်” ဟု ညွန့်ပေါင်းပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အီးမေးလ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သေဆုံးမှုများသည် ယခုအခါ မြို့ထဲတွင် ပိတ်မိနေသော သာမန် အီရတ်နိုင်ငံသားများအတွက် အန္တရာယ်နှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများ တိုးလာနေသည်။ အာဏာပိုင်များနှင့် အကူအညီပေးရေး အေဂျင်စီများသည် Isis ကို ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံး အမာခံနယ်မြေမှ ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းမှုအား လပေါင်းများစွာ သတိပေးခဲ့သည်။ အီရတ် တိုက်ပွဲတွေကနေ ထွက်ပြေးဖို့ မျှော်လင့်ရတဲ့ အရပ်သား ထောင်ပေါင်းများစွာနဲ့ စစ်သွေးကြွတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်က နယ်မြေတွေကို မစွန့်ခွာနိုင်သူတွေ အတွက် လူသားချင်းစာနာမှု ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားနိုင်ပါတယ်။

ISIS သည် ဒေသတွင်း၌ ၎င်း၏ နှစ်နှစ်တာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများတွင် ထည့်သွင်းထားပြီးဖြစ်သည်။ တိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် ထောင်နှင့်ချီသော အရပ်သားများကို မိုဆူးလ်သို့ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုရန်လက်လုပ်ဗုံးများ အပါအဝင် တစ်မြို့လုံးကို စေ့စပ်ခဲ့သည်။ တော်တော်များများက ကလေးတွေကို ရည်ရွယ်ပါတယ်။ နှင့် အခြားတိုက်ပွဲဝင်မဟုတ်သူများ နှင့် အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် ရာနှင့်ချီသော လူများကို ကွပ်မျက်ပြီး ၎င်းတို့ကို ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုမည်ကို စိုးရိမ်ကြသည်။

ကာ့ဒ်နှင့် အီရတ်တပ်ဖွဲ့များနှင့် ၎င်းတို့၏ ကျောထောက်နောက်ခံပြုသူများသည် အရပ်သားများကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖမ်းထားသော တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို ၎င်းတို့၏ တရားဝင်အခွင့်အရေးများ ပေးမည်ဟု ကတိပြုထားသည်။ သို့သော် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များနှင့် NGO များက တိုက်ပွဲ၏ ပြင်းထန်မှုနှင့် Isis နည်းဗျူဟာ၏ သဘောသဘာဝ၊ စစ်သွေးကြွများနှင့် စစ်သွေးကြွများကို သာမန်နေအိမ်များကြားတွင် ဖြန့်ကျက်ချထားခြင်းသည် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရပ်သားသေဆုံးမှု မြင့်တက်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များနှင့် NGO များက ပြောကြားခဲ့သည်။

“အဓိကတော့ Mosul တိုက်ပွဲက မြို့တဝိုက်က လူနေနည်းတဲ့ ရွာတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့ အာရုံစိုက်နေတာကြောင့် အခုအချိန်အထိ သတင်းတွေအရ အရပ်သား သေဆုံးမှုဟာ အတော်လေး ပေါ့ပါးပါတယ်။ ဒါတောင်မှ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသီတွေရဲ့ အဆိုအရ ညွန့်ပေါင်းလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုမှာ အနည်းဆုံး အရပ်သား အယောက် ၂၀ သေဆုံးကြောင်း ခိုင်လုံတဲ့ သတင်းပို့ထားပါတယ်” ဟု ညွှန်ကြားရေးမှူး Chris Wood မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ လေပြေဆီးရီးယားနှင့် အီရတ်တို့တွင် နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေကို စောင့်ကြည့်လေ့လာသည့် ပရောဂျက်။

“တိုက်ပွဲက မိုဆူးလ်မြို့ ဆင်ခြေဖုံးတွေဆီ တိုးဝင်လာတာနဲ့အမျှ မြို့ထဲမှာ ပိတ်မိနေတဲ့ အရပ်သားတွေ အန္တရာယ် ပိုများလာမှာကို ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်နေပါတယ်။”

Fadiliya ရွာတွင် သေဆုံးသူအားလုံးသည် မိသားစုတစ်စုတည်းမှဖြစ်သည်။ အသတ်ခံရသော ၎င်း၏အစ်ကို Saeed နှင့် Amer တို့သည် ဆွန်နီလူနည်းစုဝင်များဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ISIS ၏ ကြမ်းတမ်းသော အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဘဝကို ကြံ့ကြံ့ခံကာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးခြင်းကို ခံရမည့်အစား ကြံ့ကြံ့ခံကာ လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်ကုန်အထိ ၎င်းတို့ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။

Saeed ဟာ အိမ်မှာနေပြီး ဆုတောင်းစကားတွေပြောပြီး အပြင်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပေါက်ကွဲသံကြီးကို သူကြားရခါနီးမှာ တိုက်ပွဲက ပြီးလုနီးပါးဖြစ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ကီလိုမီတာဝက်ခန့်အကွာ Bashiqa တောင်ခြေရင်းတွင် ဗုံးကျဲသွားကြောင်း အိမ်နီးချင်းတစ်ဦးမှ အော်ပြောသောအခါတွင် အဆိုးရွားဆုံးသောကြောက်ရွံ့မှုများကို အတည်ပြုနိုင်ရန် ပြေးလွှားသွားခဲ့သည်။

“ငါ့တူလေးရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းကို အပျက်အစီးတွေအောက်မှာပဲ မြင်နေရတယ်” ဟု ဖုန်းထဲတွင် ငိုရှိုက်ရင်း Saeed က ပြောပါသည်။ "အားလုံးသေသွားပြီ။" သူ့အစ်ကိုနဲ့ မရီးတော်၊ သားသမီးသုံးယောက်၊ ချွေးမနဲ့ မြေးနှစ်ယောက်စလုံး သေဆုံးသွားတယ်။ သေဆုံးသူ သုံးဦးသည် ကလေးများ၊ အသက်အကြီးဆုံး ၅၅ နှစ်နှင့် အငယ်ဆုံး ၂ နှစ်သာ ရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

“အစ်ကို့မိသားစုကို သူတို့လုပ်ခဲ့တာတွေက မတရားဘူး၊ သူက သံလွင်တောင်သူဖြစ်ပြီး Daesh နဲ့ အဆက်အသွယ်မရှိဘူး” ဟု Isis အတွက် အာရဗီအတိုကောက်သုံး၍ Saeed က ပြောကြားခဲ့သည်။ ခင်ပွန်းဖြစ်သူနှင့်အတူ ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည့် သမီး သုံးဦးနှင့် မိုဆူးလ်တွင် နေထိုင်သော ဒုတိယဇနီးတစ်ဦးတို့ အသက်ရှင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။

Saeed နှင့် Qassim တို့သည် အလောင်းများကို မြှုပ်နှံရန်အတွက် ဆယ်ယူရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာကာ ၎င်းတို့၏ ချစ်မြတ်နိုးရသူများကို ရက်အတော်ကြာ သေဆုံးခဲ့သည့် နေအိမ်များသို့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။

ကာ့ဒ် peshmerga မှ တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ၏ အသိုက်များကို ရှင်းလင်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သဖြင့် ထိုအချိန်တွင် မြို့တစ်ဝိုက်တွင် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု အများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအပြီး ရက်အတန်ကြာပြီးနောက် ရွာအနီးရှိ သံလွင်ပင်အစွန်းတွင် ရပ်နေသည့် Peshmerga အရာရှိ Erkan Harki က “ကျွန်တော်တို့ အခွင့်အရေးတွေ မယူပါဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။ "ကျွန်တော်တို့ Fadhiliya အတွင်းကနေ စနိုက်ပါ ပစ်ခတ်မှုတွေနဲ့ မော်တာတွေနဲ့ ထိမှန်ခံခဲ့ရပါတယ်။"

ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့က အရပ်သားတွေကို လုပ်ကြံတာ ဒါ ပထမဆုံးအကြိမ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ Fadhiliya ၌ အရပ်သား အရေအတွက်ကြောင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရန် စီစဉ်သည့် မြေပုံများတွင် အကဲဆတ်သည့် ဧရိယာအဖြစ် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အမှတ်အသားပြုထားသင့်သည်ဟု Peshmerga အရာရှိတစ်ဦးက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွက် သြဒိနိတ်များ ပေးအပ်ရန် တာဝန်ပေးထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် အမေရိကန်ဖြစ်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ကနေဒါနိုင်ငံသားများသည် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းက ဧရိယာအတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး “အမေရိကန်များက တာဝန်ရှိသည်” ဟုဆိုကာ မီဒီယာများနှင့် စကားပြောဆိုခွင့်မရှိသည့်အတွက် အမည်မဖော်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒီသပိတ်ကို အမေရိကန်တွေက ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း တိကျတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

Fadhiliya ကိုယ်စားပြု အီရတ်လွှတ်တော်အမတ် Mala Salem Shabak ကလည်း သေဆုံးမှုကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ရွာထဲတွင် ဆွေမျိုးများရှိနေသေးသောကြောင့် အမည်မဖော်လိုသည့် ဒေသခံအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦးကလည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အဲဒီမှာ ဖြတ်သန်းခဲ့တယ်။

“ဒီဒေသတွေမှာ အရပ်သားတွေ အများကြီးရှိလို့ ရွာတွေကို ဗုံးခွဲတာ ရပ်ဖို့ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကို တောင်းဆိုပါတယ်” ဟု တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေသေးသည့် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် Shabak က ဆိုသည်။ "ရုပ်အလောင်းတွေက အပျက်အစီးတွေအောက်မှာ ရှိနေတယ်၊ ​​သူတို့ကို သိက္ခာရှိရှိ မြှုပ်နှံဖို့ ခွင့်ပြုသင့်တယ်။"

တနင်္လာနေ့မှာ အီရတ်တပ်ဖွဲ့များသည် မိုဆူးလ်အရှေ့ပိုင်းခရိုင်များကို ဖြိုခွင်းခဲ့သည်။ အထူးတပ်ဖွဲ့များ၊ လူမျိုးစုတိုက်ခိုက်ရေးသမားများနှင့် ကာ့ဒ်တပ်ဖွဲ့များ အပါအဝင် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အနေဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်မှုကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် အမြောက်များဖြင့် ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော အီရတ်စစ်သားများသည် အိုင်အက်စ်တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ၏ ပြင်းထန်သော ခုခံမှုများကြားမှ အရှေ့ဘက်-အကျဆုံး ရပ်ကွက်များသို့ ချီတက်လာခဲ့ကြောင်း မြို့ခံများက ပြောကြားခဲ့သည်။

မူရင်းဆောင်းပါးကို Guardian တွင်တွေ့ရှိခဲ့သည်- https://www.theguardian.com/world/2016/nov/01/mosul-family-killed-us-airstrike-iraq