Richard Jackson ၊ သတင်းကဏ္ဍဧပြီလ ၂၅ ရက်၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်
Richard Milne & Grey Southon ၏ မှတ်ချက်များ
စစ်အင်အားက အလုပ်မလုပ်တော့ဘဲ ကုန်ကျစရိတ် အလွန်များပြီး ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးပိုဖြစ်စေတယ်။
Comment: ဤ Anzac နေ့တွင် ကျဆုံးခဲ့သော တပ်မတော်၏ စစ်ပွဲကို ဂုဏ်ပြုရန် ကျွန်ုပ်တို့ စုရုံးနေကြစဉ်၊ ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ချက်ချင်းဆိုသလိုပင် ၎င်းသည် "စစ်ပွဲအားလုံးကို အဆုံးသတ်ရန် စစ်ပွဲ" ဖြစ်လာမည်ဟု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မျှော်လင့်ခဲ့ကြသည်ကို အမှတ်ရသင့်ပါသည်။ ဥရောပ၏ လယ်ကွင်းများတွင် ကျဆုံးခဲ့သော လူငယ်များ၏ မိခင်များ၊ ညီအစ်မများနှင့် ကလေးများ အပါအဝင် စစ်ပွဲကို လူသိရှင်ကြား လူသိရှင်ကြား လူသိရှင်ကြား မှတ်တမ်းတင်ရန် ပထမဆုံး စုဝေးခဲ့ကြသူ အများအပြားသည် “နောက်တဖန် ဘယ်တော့မှ မလာတော့ဘူး” ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့ကြသည်။ သူတို့ရဲ့ အောက်မေ့ဖွယ်ပွဲတွေရဲ့ ဆောင်ပုဒ်။
ထိုအချိန်မှစ၍ စစ်ပွဲအတွင်း သေဆုံးခဲ့ရသူများကို ပြန်လည်အမှတ်ရစေမည့် အာရုံစူးစိုက်မှုသည် အလှမ်းဝေးသော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးကတိကဝတ် ပြည်ထောင်စု၏ အမွေဆက်ခံသူများနှင့် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားမှု၊ ဘိန်းဖြူ ထောက်ခံသူများ ယင်းအစား၊ စစ်ပွဲများသည် သေစေတတ်သော ပုံမှန်အတိုင်း ဆက်လက်ရှိနေခဲ့ပြီး အချို့သောအမြင်တွင်၊ အရပ်ဘက်ဘာသာကိုးကွယ်မှုပုံစံနှင့် နောက်ထပ်စစ်ပွဲများနှင့် စစ်အသုံးစရိတ်များ ပိုမိုများပြားလာစေရန် လူထုအား ပြင်ဆင်သည့်နည်းလမ်းဖြစ်လာသည်။
ဤနှစ်သည် စစ်ဖြစ်ပွားရာနေရာ၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာဝါဒနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း စစ်ပွဲအောက်မေ့ခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် အထူးစိတ်ပျက်စရာကောင်းသည့် အခိုက်အတန့်ကို ပေးစွမ်းပါသည်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူပေါင်း ခြောက်သန်းကျော်ကို သေဆုံးစေခဲ့ပြီး နိုင်ငံတိုင်းတွင် စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ကြီးမားသော အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းကြောင့် တောမီးများ၊ ရေကြီးမှုများနှင့် အခြားသော ပြင်းထန်သော ရာသီဥတု ဖြစ်စဉ်များတွင် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ တိုးမြင့်လာကာ လူပေါင်း ထောင်နှင့်ချီ သေဆုံးကာ ဘီလီယံနှင့်ချီ၍ ကုန်ကျခဲ့သည်။ ဤလုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် အသုံးမဝင်ရုံသာမက၊ ကမ္ဘာ့စစ်တပ်များသည် ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုတွင် အကြီးမားဆုံးပါဝင်ကူညီသူများထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်- စစ်တပ်သည် ရာသီဥတုပူနွေးလာမှုကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် မလုံခြုံမှုကို ဖြစ်စေသည်။
ထို့ထက် ပိုအရေးကြီးသည်မှာ၊ ကြီးထွားလာနေသော ပညာရပ်ဆိုင်ရာ သုတေသနအဖွဲ့တစ်ခုက စစ်တပ်၏အာဏာသည် နိုင်ငံပိုင်လက်နက်ကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် ထိရောက်မှုနည်းပြီး ထိရောက်မှုနည်းကြောင်း သက်သေပြနေပါသည်။ စစ်အင်အားက အမှန်တကယ် အလုပ်မဖြစ်တော့ဘူး။ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး စစ်အင်အားကြီးများသည် အင်အားနည်းသော ပြိုင်ဘက်များနှင့်ပင် စစ်ပွဲများကို အနိုင်ယူနိုင်စွမ်း နည်းလေဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်၊ လက်ဘနွန်၊ ဆိုမာလီယာနှင့် အီရတ်တို့တွင် အမေရိကန်စစ်တပ် ကျရှုံးမှုများကိုလည်း သတိရသင့်သော်လည်း မနှစ်က အာဖဂန်နစ္စတန်မှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နုတ်ထွက်မှုမှာ အထင်ရှားဆုံးနှင့် အထင်ရှားဆုံး သရုပ်ဖော်ပုံ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် အနှစ် ၂၀ ကြာ ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပါဝါသည် ရိုင်ဖယ်များနှင့် စက်သေနတ်များတပ်ဆင်ထားသော ပစ်ကပ်ထရပ်ကားများဖြင့် စုတ်ပြတ်သတ်နေသော သောင်းကျန်းသူတပ်ကို မနှိမ်နင်းနိုင်ပေ။
တကယ်တော့၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ "အကြမ်းဖက်မှုစစ်ပွဲ" တစ်ခုလုံးသည် လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုအတွင်း ကြီးမားသောစစ်ရေးကျရှုံးမှုတစ်ခုအဖြစ် သက်သေပြခဲ့ပြီး၊ ဒေါ်လာထရီလီယံပေါင်းများစွာကို ဖြုန်းတီးကာ လုပ်ငန်းစဉ်တွင် လူတစ်သန်းကျော် အသက်ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော အနှစ် ၂၀ အတွင်း အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အကြမ်းဖက်ဝါဒကို တိုက်ဖျက်ခဲ့သည့် မည်သည့်နေရာတွင်မှ လုံခြုံရေး၊ တည်ငြိမ်မှု သို့မဟုတ် ဒီမိုကရေစီတိုးတက်မှုကို မတွေ့ခဲ့ရပါ။ နယူးဇီလန်သည် မကြာသေးမီကပင် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ရှုံးနိမ့်မှုများကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်တောင်ကုန်းများတွင် ၎င်း၏ဂုဏ်သတင်းကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်မှု၏ ကျရှုံးမှုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာ၏ လက်နက်ကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် စစ်အင်အား၏ ကျဆုံးမှုနှင့် ကုန်ကျစရိတ်များ၏ အရှိဆုံး သရုပ်ဖော်ပုံဖြစ်သည်။ ရုရှားစစ်တပ်၏ ကြီးမားသော သာလွန်မှုရှိနေသော်လည်း ပူတင်သည် ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးပန်းတိုင်များကို မရောက်ရှိသေးပေ။ မဟာဗျူဟာအရ၊ ရုရှားသည် ၎င်း၏ ကနဦးရည်မှန်းချက်အားလုံးနီးပါးတွင် ကျရှုံးခဲ့ပြီး ယခင်ကထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော နည်းဗျူဟာများကို တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအရ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုသည် ပူတင်မျှော်မှန်းထားသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ် သည်- နေတိုးကို ဟန့်တားခြင်းမှ ဝေးကွာသော အဖွဲ့အစည်းသည် ပြန်လည်အားဖြည့်ပေးပြီး ရုရှား၏အိမ်နီးချင်းများက ၎င်းနှင့်ပူးပေါင်းရန် ရုန်းကန်နေရသည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ နိုင်ငံတကာက ရုရှားကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး မည်မျှ နက်ရှိုင်းစွာ ပေါင်းစည်းထားသနည်း၊ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ နေရာနှင့် အနီးနားရှိ လူတိုင်းကို မည်ကဲ့သို့ ထိခိုက်စေကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတစ်ခုလုံးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မထိခိုက်စေဘဲ စစ်ပွဲများကို တိုက်လှန်ရန် မဖြစ်နိုင်သလောက်ပင်။
တိုက်ပွဲဝင်သူများ၊ အပေါင်ပစ္စည်းအဖြစ် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသော အရပ်သားများနှင့် ၎င်း၏ကြောက်မက်ဖွယ်ရာများကို ရှေးဦးစွာ မျက်မြင်တွေ့ရှိသူများအပေါ် စစ်ပွဲ၏ရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်ဆိုလျှင်၊ ဤအရာသည် စစ်ဆန့်ကျင်ရေးစာရင်းကို ပို၍ပင် ညွှန်ပြနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲတွင်ပါဝင်ခဲ့ကြသော စစ်သားများနှင့် အရပ်သားများသည် စိတ်ဒဏ်ရာလွန်စိတ်ဖိစီးမှုဝေဒနာကို ခံစားနေကြရပြီး စိတ်ပညာရှင်များက ၎င်းပြီးဆုံးပြီးနောက် အချိန်ကြာမြင့်စွာ “ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း” ဟုခေါ်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုများ လိုအပ်နေပါသည်။ စစ်ပွဲ၏ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်များသည် လူတစ်ဦးချင်း၊ မိသားစုများနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးကို မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာ ထိခိုက်နစ်နာစေပါသည်။ ဖြစ်ရပ်များစွာတွင် ၎င်းသည် မျိုးဆက်များအကြား နက်ရှိုင်းစွာ တွယ်ကပ်နေသော အမုန်းတရားများ၊ ပဋိပက္ခများနှင့် စစ်ပွဲများကြားတွင် နောက်ထပ် အကြမ်းဖက်မှုများဆီသို့ ဦးတည်သွားစေသည်။
ဤ Anzac နေ့တွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ငြိမ်သက်စွာ ရပ်တည်နေချိန်တွင် စစ်ပွဲ၏ဘေးဒဏ်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များကို အဆုံးသတ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့လုပ်ဆောင်ရမည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ စဉ်းစားသင့်ပါသည်။ အခြေခံအကျဆုံးအဆင့်တွင်၊ စစ်အင်အားသည် အလုပ်မဖြစ်ဘဲ မကြာခဏဆိုသလို မအောင်မြင်သော အရာတစ်ခုကို ဆက်လက်တည်မြဲရန် ရိုးစင်းစွာ မိုက်မဲနေပါသည်။ စစ်အင်အားသည် ရောဂါနှင့် ရာသီဥတု အကျပ်အတည်း မြင့်တက်လာခြင်းမှ ကျွန်ုပ်တို့ကို မကာကွယ်နိုင်တော့ပါ။ ၎င်းသည် အလွန်စျေးကြီးပြီး ၎င်းသည် ရရှိနိုင်သည့် ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးများကို မူပိုင်ခွင့်ဖြင့် ပိုဖြစ်စေသည်။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ၊ စစ်ပွဲအတွက် အခြားရွေးချယ်စရာများ ရှိပါသည်- စစ်တပ်များကို ထိန်းသိမ်းခြင်းအပေါ် အားမကိုးဘဲ လုံခြုံရေးနှင့် အကာအကွယ်ပုံစံများ၊ စစ်တပ်မပါဘဲ ဖိနှိပ်မှု သို့မဟုတ် ကျူးကျော်မှုကို တွန်းလှန်ရန် နည်းလမ်းများ၊ အကြမ်းဖက်မှုကို မသုံးဘဲ ပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းနည်းများ၊ လက်နက်မပါဘဲ အရပ်သားအခြေခံ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု အမျိုးအစားများ။ ဒီနှစ်ဟာ စစ်ကို စွဲလမ်းနေတဲ့ ငါတို့ရဲ့ စစ်ကို အဆုံးသတ်ပြီး သေသူတွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ သင့်တော်တဲ့အချိန်လို့ ထင်ရပါတယ်။
