စစ်ပွဲအတွက်ရွေးချယ်စရာတစ်ခုရှိသည်။

Credit: Ashitakka

Lawrence S. Wittner ၊ World BEYOND Warအောက်တိုဘာလ 10, 2022

ယူကရိန်းစစ်ပွဲက ကမ္ဘာကြီးကို ဖျက်ဆီးနေတဲ့ စစ်ပွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေလုပ်ဆောင်နိုင်မလဲဆိုတာကို စဉ်းစားဖို့ နောက်ထပ်အခွင့်အရေးတစ်ခု ပေးစွမ်းပါတယ်။

လက်ရှိရုရှားကျူးကျော်စစ်သည် အထူးကြောက်စရာကောင်းပြီး သေးငယ်ပြီး အားပျော့သောနိုင်ငံအား စစ်ရေးအရ ကြီးမားစွာကျူးကျော်မှုပါ၀င်သည်။ နျူကလီးယားစစ်ပွဲ ခြိမ်းခြောက်မှု, ကျယ်ပြန့်သော စစ်ရာဇ၀တ်မှုများနှင့် နယ်ချဲ့ ၊ သိမ်းပိုက်ခြင်း. သို့သော် ဖြစ်ချင်တော့၊ ဤကြောက်မက်ဖွယ်စစ်ပွဲသည် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ လူသားဖြစ်တည်လာခဲ့သည့် ပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခသမိုင်း၏ သေးငယ်သောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။

ဤရှေးဟောင်းနှင့် အလွန်အမင်း ပျက်စီးစေသော အပြုအမူအတွက် အစားထိုးစရာမရှိပါလား။

အစိုးရများက နှစ်ရှည်လများ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သည့် အခြားရွေးချယ်စရာတစ်ခုမှာ၊ ၎င်းကို ထောက်ခံသူများက “ငြိမ်းချမ်းရေးကို ခိုင်ခံ့ခြင်း” ဟုခေါ်သည့် အတိုင်းအတာအထိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စစ်အင်အားကို ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤမူဝါဒတွင် ပြင်းထန်သောကန့်သတ်ချက်များရှိသည်။ နိုင်ငံတစ်ခုက စစ်ရေးတည်ဆောက်မှုဟာ သူတို့ရဲ့လုံခြုံရေးအတွက် အန္တရာယ်တစ်ခုလို့ တခြားနိုင်ငံတွေက ယူဆတယ်။ ရလဒ်အနေဖြင့် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို အားကောင်းစေပြီး စစ်ရေးမဟာမိတ်များဖွဲ့ခြင်းဖြင့် ထင်မြင်ယူဆထားသော ခြိမ်းခြောက်မှုများကို တုံ့ပြန်လေ့ရှိသည်။ ဤအခြေအနေတွင်၊ စစ်ပွဲဆီသို့ ဦးတည်သွားလေ့ရှိသော အကြောက်တရားများ ပြင်းထန်လာပါသည်။

စစ်အာဏာရှင်နိုင်ငံတွေဟာ တကယ်ပဲ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေကို အနိုင်ကျင့်ပြီး အားနည်းတဲ့နိုင်ငံတွေကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာတဲ့အတွက် အစိုးရတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အန္တရာယ်ကို ခံယူချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လုံးလုံးလျားလျား မမှားပါဘူး။ ထို့ပြင် အချင်းချင်း စစ်တိုက်ကြ သည်။ ဤဝမ်းနည်းဖွယ်ဖြစ်ရပ်များသည် ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်မှုဖြင့်သာမက စပိန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ ဂျပန်၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့ အပါအဝင် အခြားသော အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အတိတ်က အပြုအမူများဖြင့် သက်သေပြနေသည်။

စစ်ရေးအင်အားက ငြိမ်းချမ်းရေးကို ယူဆောင်လာပါက ရာစုနှစ်များတစ်လျှောက် စစ်ပွဲများ အရှိန်အဟုန်မပျက် သို့မဟုတ် ယနေ့ခေတ်တွင် အရှိန်အဟုန်ပြင်းလာမည် မဟုတ်ပေ။

အစိုးရများ ရံဖန်ရံခါ ကျင့်သုံးခဲ့သော နောက်ထပ် စစ်ရှောင်မူဝါဒမှာ အထီးကျန်ခြင်း သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အဆိုပြုသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံ “ကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေးကို စွဲလမ်းခြင်း” ဟု ဆိုကြသည်။ တခါတရံတွင်၊ အထီးကျန်ဝါဒသည် အခြားနိုင်ငံများ၏ ကြောက်မက်ဖွယ်စစ်ပွဲ၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းမှုများမှ လွတ်မြောက်စေသည် ။ သို့သော် စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်ရန် မည်သည့်အရာမျှ မလုပ်ဆောင်နိုင်ဘဲ၊ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေကာမူ ထိုနိုင်ငံကို လွှမ်းမိုးသွားနိုင်သည့် ကမောက်ကမဖြင့် အဆုံးသတ်သွားနိုင်သည့် စစ်ပွဲဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ စစ်ပွဲကို ရန်လိုသော၊ ချဲ့ထွင်သောအာဏာ သို့မဟုတ် ၎င်း၏စစ်တပ်အောင်ပွဲကြောင့် မာနကြီးသူတစ်ဦးက စစ်ပွဲကိုအနိုင်ရပါက၊ အထီးကျန်နိုင်ငံသည် အောင်နိုင်သူ၏အစီအစဉ်တွင် နောက်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်။ ဤပုံစံတွင်၊ ရေတိုဘေးကင်းရေးကို ရေရှည်မလုံခြုံမှုနှင့် အောင်နိုင်မှု၏စျေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူသည်။

ကံကောင်းထောက်မစွာ၊ ကြီးမားသောတွေးခေါ်ရှင်များနှင့် တစ်ခါတစ်ရံတွင် နိုင်ငံတော်အစိုးရများက ရာထူးတိုးပေးသည့် တတိယရွေးချယ်စရာတစ်ခုရှိသည်။ အဲဒါက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်ရေးကို ခိုင်မာစေတယ်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှု၏ ကြီးမားသော အားသာချက်မှာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မင်းမဲ့စရိုက်ကို နိုင်ငံတကာဥပဒေဖြင့် အစားထိုးခြင်းဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ လူမျိုးတိုင်းသည် မိမိအကျိုးစီးပွားကိုသာ ရှုမြင်သည့်ကမ္ဘာအစား ပြိုင်ဆိုင်မှုတွင် မလွဲမသွေအဆုံးသတ်ကာ နောက်ဆုံးတွင် အခြားနိုင်ငံများနှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်နေသည်- နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသော ကမ္ဘာတစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ လူမျိုးပေါင်းစုံမှ ရွေးချယ်သော အစိုးရတစ်ရပ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်သည်။ ဤအရာသည် ကုလသမဂ္ဂနှင့် ခပ်ဆင်ဆင်တူပါက၊ ဆိုလိုသည်မှာ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် လူ့သမိုင်းတွင် အဖျက်အဆီးအခံရဆုံး စစ်ပွဲကြီး ပြီးဆုံးခါနီးတွင် ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းကို ထိုကဲ့သို့သော စိတ်ဖြင့် ဖန်တီးခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

“ခွန်အားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး” နှင့် အထီးကျန်ဝါဒနှင့် မတူဘဲ၊ ဤမျဥ်းများတစ်လျှောက် ကုလသမဂ္ဂ၏ အသုံးဝင်မှုနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် ဂျူရီအဖွဲ့သည် ထွက်ဆဲဖြစ်သည်။ ဟုတ်တယ်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ဆွေးနွေးဖို့နဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စာချုပ်တွေနဲ့ စည်းမျဉ်းတွေ ဖန်တီးဖို့၊ နိုင်ငံတကာ ပဋိပက္ခတွေကို တားဆီးဖို့ ဒါမှမဟုတ် အဆုံးသတ်ဖို့နဲ့ အကြမ်းဖက် ပဋိပက္ခတွေမှာ ပါဝင်နေတဲ့ အုပ်စုတွေကို ခွဲထုတ်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုတပ်ဖွဲ့တွေကို အသုံးပြုဖို့ စီမံထားပါတယ်။ လူမှုတရားမျှတမှု၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ရေရှည်တည်တံ့ရေး၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနှင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုတို့အတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်ကိုလည်း လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင်၊ အထူးသဖြင့် လက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေးကိစ္စများတွင် ကုလသမဂ္ဂသည် ဖြစ်သင့်သလောက် ထိရောက်မှု မရှိပေ။ မကြာခဏဆိုသလိုပင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းသည် အင်အားကြီး စစ်ပွဲဖန်တီးသော နိုင်ငံများက ကြီးစိုးသော ကမ္ဘာကြီးတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိတ်သန့်သန့်ထားမှုအတွက် အထီးကျန်သော အသံထက် မပိုပါ။

ယုတ္တိရှိရှိ ကောက်ချက်ချသည်မှာ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပိုမိုငြိမ်းချမ်းသော ကမ္ဘာကြီးကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေလိုလျှင် ကုလသမဂ္ဂအား ခိုင်မာစေသင့်သည်။

အသုံးဝင်ဆုံး ဆောင်ရွက်မှုများထဲမှ တစ်ခုသည် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိအခြေအနေအရ ၎င်း၏ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်ငါးနိုင်ငံ (အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှား၊ ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်) သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂ၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဗီတိုအာဏာသုံးနိုင်သည်။ ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုအဆုံးသတ်ဖို့ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ရုရှားက ပိတ်ဆို့ဖို့ မကြာခဏဆိုသလို သူတို့လုပ်လေ့ရှိတယ်။ ဗီတိုအာဏာကို ပယ်ဖျက်ခြင်း၊ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်များကို ပြောင်းလဲခြင်း၊ သို့မဟုတ် အလှည့်ကျအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တိုးမြှင့်ခြင်း သို့မဟုတ် လုံခြုံရေးကောင်စီကို ဖျက်သိမ်းပြီး ကုလအထွေထွေညီလာခံသို့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ချက်ကို လွှဲပြောင်းပေးခြင်းသည် လုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် မတူဘဲ၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးကို ကိုယ်စားပြုပါသလား။

ကုလသမဂ္ဂကို အားကောင်းစေမည့် အခြားအစီအမံများသည် စိတ်ကူးရန် မခဲယဉ်းပါ။ ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းအား အခွန်ကောက်ခံခြင်းဆိုင်ရာ ပါဝါကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သောကြောင့် တောင်းရမ်းစားသောက်သည့်နိုင်ငံများအတွက် ၎င်း၏ အသုံးစရိတ်များကို ကာမိစေရန် မလိုအပ်ခြင်းမှ ကင်းဝေးစေသည်။ ၎င်းတို့အစိုးရများထက် ပြည်သူများကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကမ္ဘာ့ပါလီမန်ဖြင့် ဒီမိုကရေစီကို ဖော်ဆောင်နိုင်သည်။ ၎င်းအား အမှန်တကယ် လိုက်နာကျင့်သုံးရန် နိုင်ငံတကာဥပဒေများ ဖန်တီးခြင်းထက် ကျော်လွန်သွားစေရန် ကိရိယာများဖြင့် တွန်းအားပေးနိုင်သည်။ ခြုံငုံကြည့်လျှင် ကုလသမဂ္ဂသည် လက်ရှိတည်ရှိနေသော အားနည်းသောနိုင်ငံများ၏ ဖက်ဒရေးရှင်းမှ နိုင်ငံများကို ပိုမိုစည်းလုံးညီညွတ်သော ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုအဖြစ်သို့ အသွင်ပြောင်းနိုင်သည်-- နိုင်ငံတစ်ကာက ပြည်တွင်းပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးမည့် ဖက်ဒရေးရှင်းအဖြစ် အသွင်ပြောင်းနိုင်သည်။

နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကြာ သွေးထွက်သံယို စစ်ပွဲများနှင့် နျူကလီးယား မီးလောင်တိုက်သွင်းမှု အန္တရာယ်၏ နောက်ခံကားချပ်ကို ဆန့်ကျင်၍ နိုင်ငံတကာ မင်းမဲ့စရိုက်များကို ချေမှုန်းပြီး အုပ်ချုပ်သည့်ကမ္ဘာကို ဖန်တီးရန် အချိန်ရောက်ပြီ မဟုတ်လော။

ဒေါက်တာလောရင့် Wittner, ကစုစည်းတင်ဆက် PeaceVoice, SUNY / အယ်လ်ဘာနီမှာသမိုင်းဂုဏ်ထူးဆောင်ပါမောက္ခနှင့်ရေးသားသူဖြစ်ပါသည် အဆိုပါဗုံးထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင် (Stanford တက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း) ။