By William M. Timpson ၊PhD (Educational Psychology) နှင့် Selden SpencerMD (အာရုံကြောဗေဒ)၊
William Timpson (2002) မှ ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်သည် ငြိမ်းချမ်းရေး သင်ကြားရေး (Madison, WI: Atwood)
စစ်ပွဲနှင့် စစ်ရေးအရ လက်တုံ့ပြန်သည့်အချိန်များတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မည်သို့သင်ကြားသနည်း။ ကျောင်းမှာ၊ လမ်းတွေပေါ်၊ သတင်း၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ ရုပ်ရှင်တွေနဲ့ သီချင်းစာသားတချို့မှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့နေတဲ့အခါ လူငယ်တွေက သူတို့ရဲ့ ဒေါသနဲ့ ရန်လိုမှုကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ ဘယ်လိုကူညီပေးမလဲ။ တိုက်ခိုက်မှုများ၏ အမှတ်ရစရာများသည် အကြမ်းထည်ဖြစ်ပြီး လက်တုံ့ပြန်ရန် တောင်းဆိုမှုများသည် တုန်လှုပ်ချောက်ချားလာသည့်အခါ၊ စဉ်ဆက်မပြတ်ငြိမ်းချမ်းရေး၏ စံနှုန်းများကို လိုက်နာဆောင်ရွက်သော ခေါင်းဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်သူ မည်သူမဆို—အကြမ်းဖက်မှု၏ အခြားနည်းလမ်းများအကြောင်း အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသော ဆွေးနွေးမှုတစ်ခုကို မည်သို့ဖွင့်မည်နည်း။
၎င်း၏ အဓိကအချက်မှာ ဒီမိုကရေစီသည် စကားပြောဆိုမှုနှင့် အပေးအယူလုပ်ရန် တောင်းဆိုသည်။ အာဏာရှင်များသည် မေးခွန်းထုတ်စရာမလိုဘဲ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အင်အားများဖြင့် အုပ်စိုးထားသော ၎င်းတို့၏ အားနည်းချက်များ၊ သို့သော် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရှာဖွေရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့တွင် လှုံ့ဆော်မှုနှင့် လမ်းညွှန်မှုကို တောင်းဆိုရန် သူရဲကောင်းများစွာရှိသည်။ ဂန္ဒီ၊ မာတင်လူသာကင်းဂျူနီယာ၊ Thich Nhat Hanh၊ Elise Boulding နှင့် Nelson Mandela တို့ကို လူသိများသည်။ အခြားသူများသည် လူသိနည်းသော်လည်း Quaker Society of Friends၊ Mennonites နှင့် Bahai's ကဲ့သို့သော အသိုင်းအဝိုင်းများမှ လာကြပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် အကြမ်းမဖက်မှုတွင် အဓိကဘာသာရေးယုံကြည်ချက်ကို မျှဝေကြသည်။ Dorothy Day ကဲ့သို့ အချို့သောသူများသည် ၎င်းတို့၏ ဘုရားကျောင်းအလုပ်ကို လူမှုရေးတရားမျှတမှု၊ ငတ်မွတ်မှုနှင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူများအတွက် ရည်စူးထားသည်။ ထို့နောက် အာရုံကြောသိပ္ပံလောကနှင့် ၎င်းတို့ထံမှ ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ကျွန်ုပ်တို့ သင်ယူနိုင်သောအရာများ ရှိပါသည်။
ဤတွင် Selden Spencer သည် ဤနိဒါန်းအတွေးများကို ပေးသည်- လူမှုရေး/အဖွဲ့လိုက် ရှုထောင့်မှ ငြိမ်းချမ်းရေးကို အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းသည် အထူးသဖြင့် အာရုံကြောဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ပရစ်ဇမ်များမှတဆင့် တုန်လှုပ်ချောက်ချားစေသည်။ တစ်ဦးချင်းအပေါ် အာရုံစိုက်ခြင်းသည် တစ်ဦးချင်းငြိမ်းချမ်းရေးသည် လူမှုအမူအကျင့်အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့သိသည့်အတွက် ပိုမိုလွယ်ကူပေမည်။ ဒီနေရာမှာ ငြိမ်းချမ်းချင်သူတိုင်းအတွက် အဆင်ပြေစေမယ့် အပြုအမူတွေကို ညွှန်ပြနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ တရားထိုင်ခြင်းကို လေ့လာပြီး ၎င်း၏ အာရုံကြောဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ နောက်ခံများကို သိရှိထားသည်။ ၎င်းသည် ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက လူသားများအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရှာဖွေရန် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။
သို့သော်၊ တစ်ဦးချင်းငြိမ်းချမ်းရေးသည် ၎င်း၏အဓိကတွင်ရှိသော ဆုလာဘ်နှင့် အရှက်ခွဲမှု၏ ဂရုတစိုက်ချိန်ခွင်လျှာဖြစ်ကြောင်း ဤနေရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့ စောဒကတက်ပါမည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီသည် ဟန်ချက်ညီသောနေရာတွင်ရှိပြီး ဆုအတွက် မဆုတ်မနစ်ရှာဖွေပြီး အနစ်နာခံကာ ရှုံးနိမ့်မှုနှင့် ရှက်စရာ စိတ်ပျက်လက်ပျက်အဖြစ်သို့ ဆုတ်ခွာသွားသည့်အခါ ၎င်းကို ကျွန်ုပ်တို့တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ မျှမျှတတဖြစ်လျှင် အတွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။
ဤ biphasic ဖော်မြူလာသည် အာရုံကြောစနစ်အတွက် နိုင်ငံခြားမဟုတ်ပေ။ အိပ်စက်ခြင်းကဲ့သို့သော ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဖြစ်စဉ်ကိုပင် ဆားကစ်အဖွင့်/အပိတ်အဖြစ်သို့ လျှော့ချနိုင်သည်။ ဤနေရာတွင် အဆုံးမရှိသော သွင်းအားစုများ ၊ မြန်သည် ၊ နှေးသည် ၊ ဇီဝဖြစ်စဉ် နှင့် အာရုံကြောဆိုင်ရာ နှစ်မျိုးလုံး ရှိသည် ၊ သို့သော် အဆုံးတွင် အိပ်စက်ခြင်းကို ventrolateral preoptic nucleus (vlPo) မှ တွန်းအားပေးပါသည်။ သြဇာအရှိဆုံးမှာ lateral hypothalamus မှ orexin သွင်းအားစုများဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် ဆုငွေနှင့် အရှက်ခွဲခြင်းချိန်ခွင်လျှာသည် ventral tegmental nucleus မှဖော်ပြသည့် dopamine ဖြင့်ဖျန်ဖြေပေးကြောင်းနှင့် ၎င်းသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏အတွင်းစိတ်ငြိမ်းချမ်းမှုအခြေအနေကို ဆုံးဖြတ်ပေးလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့လည်း ယူဆနိုင်ပါသည်။ ဤငြိမ်းချမ်းမှုသဘောသည် လူတစ်ဦးစီအတွက် ကွဲပြားမည်ဟု နားလည်ထားသည်။ အကြမ်းဖက်မှုတွင် လေ့ကျင့်ပေးထားသည့် စစ်သည်တော်သည် ကွဲပြားသော ဆုကြေး/အရှက်ခွဲမှု မျှတမှုရှိမည်ဖြစ်ပြီး ဆည်းကပ်ထားသော ရဟန်းနှင့် ကွဲပြားမည်ဖြစ်သည်။
ဤစကြဝဠာပတ်လမ်းအား အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် တစ်ဦးချင်းအဆင့်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေး၏ သဘောသဘာဝကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်နိုင်စေရန် ကူညီပေးလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ပါသည်။ ထင်ရှားသည်မှာ၊ တစ်ဦးချင်းအဖွဲ့နှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရသည့် အတိုင်းအတာသည် အဖွဲ့အပေါ် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ သြဇာအပြင် တစ်ဦးချင်းအပေါ် အုပ်စု၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ညွှန်ပြမည်မှာ ထင်ရှားပါသည်။ တစ်ဦးချင်း သို့မဟုတ် အုပ်စုလိုက် ရှင်သန်ခြင်းအပေါ် ခံယူချက်သည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေလိမ့်မည်။
မတရားမှုအပေါ် ခံယူချက်သည် အတွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဆုလာဘ်နှင့် အရှက်ခွဲခြင်း၏ အရင်းခံချိန်ခွင်လျှာကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်၊ တရားမျှတမှုဆိုင်ရာမေးခွန်းများသည် အချို့သောပုံစံများတွင် ဆုလာဘ်နှင့် အရှက်ကွဲစေရန် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်လာသည်။ Beavers များ သို့မဟုတ် Paiutes များကို သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ဆုလာဘ်များကို အရှက်တကွဲ မခံစားရမချင်း ရပ်တန့်မည်မဟုတ်ပါ။ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးသည် ဤတိုက်ပွဲတွင် ပျော်ဝင်နေသည်။ ၎င်းသည် တစ်ဦးချင်းစီမှ စတင်ပြီး အစောပိုင်းတွင် ဖော်ပြထားသည့် ရှုပ်ထွေးသော ဒိုင်းနမစ်များမှတစ်ဆင့် အဖွဲ့ထံ ဆက်သွားပါသည်။
***
ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ အခြားစာအုပ်များကို pdf (“e-book) ဖိုင်များအဖြစ် ရရှိနိုင်ပါသည်။
Timpson, W., E. Brantmeier, N. Kees, T. Cavanagh, C. McGlynn နှင့် E. Ndura-Ouédraogo (2009) ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး သင်ကြားခြင်းအတွက် လက်တွေ့ကျသော အကြံပြုချက်များ 147။ Madison, WI: Atwood ။
Timpson, W. နှင့် DK Holman, Eds. (၂၀၁၄)၊ ရေရှည်တည်တံ့မှု၊ ပဋိပက္ခ နှင့် မတူကွဲပြားမှုများအပေါ် သင်ကြားခြင်းအတွက် အငြင်းပွားဖွယ်ဖြစ်ရပ်များ။ Madison, WI: Atwood ။
Timpson, W., E. Brantmeier, N. Kees, T. Cavanagh, C. McGlynn နှင့် E. Ndura-Ouédraogo (2009) ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး သင်ကြားခြင်းအတွက် လက်တွေ့ကျသော အကြံပြုချက်များ 147။ Madison, WI: Atwood ။
