ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်အပေါ်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်လုံခြုံရေးဆိုင်ရာဗန်ကူးဗားအမျိုးသမီးဖိုရမ်၏ထုတ်ပြန်ချက်

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ် ၁၆ ဦးက အာရှ၊ ပစိဖိတ်၊ ဥရောပနှင့် မြောက်အမေရိကတို့မှ ခရီးလှည့်လည်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဗန်ကူးဗား အမျိုးသမီးဖိုရမ်ကို ကနေဒါ၏ အမျိုးသမီးရေးရာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဖြင့် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ကျင်းပခဲ့သည်။ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် အကျပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရေး မြှင့်တင်ရန်။ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် အထီးကျန်မှုသည် မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို တားဆီးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး မြောက်ကိုရီးယား အရပ်သားလူထုကို ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်နစ်နာစေခဲ့သည်။ နျူလက်နက်ကင်းစင်သော ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် စစ်မှန်သော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု၊ အပြုသဘောဆောင်သော ဆွေးနွေးမှုများနှင့် အပြန်အလှန်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတို့မှတဆင့် အောင်မြင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် လုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးဆိုင်ရာ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ပါဝင်သည့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအား အောက်ပါ အကြံပြုချက်များအား ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။

• နျူကလီးယားကင်းစင်သော ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် အောင်မြင်ရေးဆီသို့ ဦးတည်လုပ်ဆောင်ရန် ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်များမရှိဘဲ သက်ဆိုင်ရာပါတီများအားလုံး စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေးတွင် ချက်ချင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ပါ။
• အမြင့်ဆုံးဖိအားပေးသည့် မဟာဗျူဟာအတွက် ထောက်ခံမှုကို စွန့်လွှတ်ရန်၊ မြောက်ကိုရီးယားပြည်သူများအပေါ် ဆိုးရွားသော သက်ရောက်မှုများရှိသည့် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို ရုတ်သိမ်းရန်၊ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆီသို့ လုပ်ဆောင်ရန်၊ နိုင်ငံသားအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွင် အတားအဆီးများကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းစေခြင်း၊
• အိုလံပစ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပြီး ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံကြား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု ပြန်လည်စတင်နိုင်ရေးအတွက် ထောက်ခံအားပေးခြင်းဖြင့်- i) တောင်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်-ကိုရီးယား ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများကို ဆက်လက်ရပ်ဆိုင်းရန်နှင့် မြောက်ပိုင်းတွင် နျူကလီးယားနှင့် ဒုံးကျည်စမ်းသပ်မှုများကို ဆက်လက်ရပ်ဆိုင်းရန်၊ ii) ပထမအကြိမ် တိုက်ခိုက်မှု၊ နျူကလီးယား သို့မဟုတ် သမားရိုးကျ တိုက်ခိုက်မှု မပြုလုပ်ရန် ကတိပြုခြင်းနှင့် iii) အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ကိုရီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ဖြင့် အစားထိုးရန် လုပ်ငန်းစဉ်၊
• အမျိုးသမီးများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အကြံပြုချက်အားလုံးကို လိုက်နာပါ။ အထူးသဖြင့်၊ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှု အဆင့်တိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်မှုသည် အားလုံးအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ခိုင်ခံ့စေကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် သင့်အား ကျွန်ုပ်တို့ တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်။

ဤအကြံပြုချက်များသည် နိုင်ငံသားသံတမန်ရေးရာနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အစပျိုးမှုများမှတစ်ဆင့် မြောက်ကိုရီးယားများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံနေရသည့် ကျွန်ုပ်တို့၏ရှည်လျားသောအတွေ့အကြုံအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်ပြီး စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ၊ နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေး၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများနှင့် မဖြေရှင်းရသေးသော ကိုရီးယားစစ်ပွဲ၏ လူသားကုန်ကျစရိတ်များအပေါ် အခြေခံထားသည်။ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲသည် ကိုရီးယားစစ်ပွဲကို တရားဝင်အဆုံးသတ်ရန် သမိုင်းဝင်နှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိကြောင်း စုစည်းထားသောနိုင်ငံများတွင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် သတိပေးချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပထမသပိတ်ကို မလုပ်ဆောင်ရန် ကတိကဝတ်ပြုခြင်းသည် တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ သို့မဟုတ် မရည်ရွယ်ဘဲ နျူကလီးယားပစ်လွှတ်မှုဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် မှားယွင်းသောတွက်ချက်မှုအန္တရာယ်ကို သိသိသာသာလျှော့ချခြင်းဖြင့် တင်းမာမှုများ တိုးလာနိုင်သည်။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲကို ဖြေရှင်းခြင်းသည် ဒေသတွင်းရှိ လူပေါင်း ၁.၅ ဘီလီယံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ခြိမ်းခြောက်နေသည့် အရှေ့မြောက်အာရှတွင် ပြင်းထန်သော စစ်အင်အားပြမှုကို ရပ်တန့်ရန် တစ်ခုတည်းသော အထိရောက်ဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်သည်။ ကိုရီးယားနျူကလီးယားအကျပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာနျူကလီးယားလက်နက်များ လုံးဝပပျောက်ရေးဆီသို့ အဓိကခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ ၂

နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးများ၏ အကြံပြုချက်များအပေါ် နောက်ခံသမိုင်း

1. နျူကလီးယားကင်းစင်သော ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် အောင်မြင်ရေးဆီသို့ ဦးတည်လုပ်ဆောင်ရန် ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်များမရှိဘဲ သက်ဆိုင်ရာပါတီများအားလုံး စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေးတွင် ချက်ချင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ပါ။
2. အိုလံပစ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးစိတ်ဓာတ်ကို တိုးချဲ့ပြီး စတင်ခြင်းဖြင့် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံကြား ဆွေးနွေးမှုများအတွက် ထောက်ခံကြောင်း အတည်ပြုပါ- i) တောင်ပိုင်းတွင် ပူးတွဲ US-ROK စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအား ဆက်လက် ဆိုင်းငံ့ထားခြင်း၊ XNUMX) အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက်ကို ကိုရီးယားငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ဖြင့် အစားထိုးရန် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု၊

၂၀၁၈ ခုနှစ်သည် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော ကုလသမဂ္ဂကွပ်ကဲမှုကိုယ်စား DPRK၊ PRC နှင့် US တို့မှ စစ်ဘက်တပ်မှူးများ လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်၏ ၆၅ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့ဖြစ်သည်။၁ လက်နက်၊ တပ်ဖွဲ့များ၊ ဆရာဝန်များ၊ သူနာပြုများစေလွှတ်သည့် နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များကို စုစည်းကာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ကိုရီးယားစစ်ပွဲအတွင်း အမေရိကန်ဦးဆောင်သော စစ်ဘက်ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အား ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအကူအညီများနှင့် ဗန်ကူးဗားထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအပိုဒ် IV တွင်ဖော်ပြထားသော ကတိကဝတ်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန်အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် စုပေါင်းကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ရန် အခွင့်အရေးတစ်ရပ်ကို ပေးအပ်သည်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ၁၆ ဦးက အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်- “ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြာမြင့်စွာကတည်းက ချမှတ်ထားသော အခြေခံမူများကို အခြေခံ၍ ကိုရီးယားတွင် မျှတသော အခြေချနေထိုင်လာစေရန် ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြိုးပမ်းမှုကို ကျွန်ုပ်တို့ ထောက်ခံပါမည်။ စည်းလုံးညီညွတ်ပြီး လွတ်လပ်ပြီး ဒီမိုကရက်တစ်ကိုရီးယားကို တောင်းဆိုပါတယ်။” ဗန်ကူးဗား ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် ကိုရီးယားစစ်ပွဲကို တရားဝင်အဆုံးသတ်ရန် သမိုင်းဝင်နှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိကြောင်း စုစည်းထားသောနိုင်ငံများတွင် အခွင့်ကောင်းရှိသော်လည်း သတိကြီးစွာဖြင့် သတိပေးချက်ဖြစ်သည်။

ပထမအကြိမ် သပိတ်မှောက်ခြင်းမပြုရန် ကတိကဝတ်ပြုခြင်းသည် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ သို့မဟုတ် မရည်ရွယ်ဘဲ နျူကလီးယားပစ်လွှတ်မှုဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် တိုးမြင့်လာမှု သို့မဟုတ် မှားယွင်းသော တွက်ချက်မှုအန္တရာယ်ကို သိသိသာသာလျှော့ချခြင်းဖြင့် တင်းမာမှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာမည်ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် အငြင်းပွားမှုများကို ငြိမ်းချမ်းသောနည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။2 ထို့အပြင် မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသော စစ်ရေးအရ ကန့်သတ်မှုများသည် ကြီးမားသော တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အပြည့်အဝ ဖြစ်ပေါ်လာမည်မှာ သေချာပါသည်။ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် သမားရိုးကျ သို့မဟုတ် နျူကလီးယားစစ်ပွဲ။ အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် သုတေသနဌာနက တိုက်ပွဲ၏ပထမနာရီအနည်းငယ်အတွင်း လူပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ခန့် သေဆုံးလိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ထို့အပြင်၊ ကိုရီးယားနှစ်ဘက်ခြမ်းတွင် လူသန်းပေါင်းများစွာ၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်သည် အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပြီး နောက်ထပ် သန်းရာနှင့်ချီသော ဒေသတွင်းနှင့် ပြင်ပတွင် တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားစစ်ပွဲကို ဖြေရှင်းခြင်းသည် အရှေ့မြောက်အာရှ၏ ပြင်းထန်သော စစ်အင်အားသုံးမှုကို ရပ်တန့်ရန် တစ်ခုတည်းသော အထိရောက်ဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်ပြီး၊ ဒေသတွင်း လူ ၁.၅ ဘီလီယံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ခြိမ်းခြောက်နေသည့်၊ ကြီးမားသော စစ်ရေးတည်ဆောက်မှုသည် အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက်စခန်းများအနီး၊ အိုကီနာဝါ၊ ဂျပန်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂူအမ်နှင့် ဟာဝိုင်အီတို့တွင် နေထိုင်သူများ၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ထိုနိုင်ငံများရှိ လူမျိုးများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် စုပေါင်းကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်တို့ကို စစ်ရေးအရ ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက် မှီခိုနေရသော ကုန်းမြေများနှင့် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အရေးပါမှုတို့ကို သယ်ဆောင်သည့် ၎င်းတို့၏ ကုန်းမြေများနှင့် ပင်လယ်များကို စစ်တပ်က ထိန်းချုပ်ထားပြီး စစ်ရေးအရ ညစ်ညမ်းစေပါသည်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများကို အိမ်ရှင်အသိုင်းအဝိုင်းများ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် တပ်မတော်သားများက ကျူးလွန်ကြပြီး အငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် အင်အားအသုံးပြုခြင်းအပေါ် ယုံကြည်ချက်သည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို ပုံဖော်ပေးသည့် ဘိုးဘေးမညီမျှမှုများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ပေါက်ဖွားလာခြင်းဖြစ်သည်။

• အမြင့်ဆုံးဖိအားပေးသည့် မဟာဗျူဟာအတွက် ထောက်ခံမှုကို စွန့်လွှတ်ရန်၊ မြောက်ကိုရီးယားပြည်သူများအပေါ် ဆိုးရွားသော သက်ရောက်မှုများရှိသည့် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို ရုတ်သိမ်းရန်၊ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆီသို့ လုပ်ဆောင်ရန်၊ နိုင်ငံသားအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွင် အတားအဆီးများကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းစေခြင်း၊

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများသည် UNSC တိုးမြင့်လာမှုနှင့် အရေအတွက်နှင့် ပြင်းထန်သော မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် တိုးမြှင့်ထားသော ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ပိတ်ဆို့မှုများကို ထောက်ခံသူများက ၎င်းတို့အား စစ်ရေးအရ အရေးယူခြင်း၏ ငြိမ်းချမ်းသော အခြားရွေးချယ်စရာအဖြစ် မှတ်ယူသော်လည်း ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း အီရတ်အပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကြောင့် သာဓကအနေဖြင့် လူဦးရေအပေါ် ပြင်းထန်ပြီး ကပ်ဘေးကျရောက်စေကာ အီရတ်ကလေးငယ် ထောင်ပေါင်းများစွာ အရွယ်မတိုင်မီ သေဆုံးခဲ့ရသည်။1990 မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုသည် အရပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းမဟုတ်ကြောင်း UNSC က အခိုင်အမာဆိုသော်လည်း၊ 4 UNICEF ၏ အစီရင်ခံစာအရ အသက်ငါးနှစ်အောက် ကလေးအားလုံး၏ 5 ရာခိုင်နှုန်းသည် အလယ်အလတ်မှ ပြင်းထန်သော ပုညှက်ခြင်းဒဏ်ကို ခံစားနေကြရသည်။2017 UNSC Resolution 28 သည် DPRK ၏ နိုင်ငံသားများ၏ "ကြီးမားသောလိုအပ်ချက်များ" ကို အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း အဆိုပါ မပြည့်မီသော လိုအပ်ချက်များအတွက်သာ တာဝန်ရှိပါသည်။ မြောက်ကိုရီးယားအစိုးရနှင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု၏ အလားအလာ သို့မဟုတ် အမှန်တကယ်အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။

တိုးများလာသည်နှင့်အမျှ အဆိုပါ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် မြောက်ကိုရီးယားရှိ အရပ်သားစီးပွားရေးကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ထို့ကြောင့် လူသားများ၏ စားဝတ်နေရေးအပေါ် နောက်ထပ်အပျက်သဘောဆောင်သည့် သက်ရောက်မှုများ ရှိလာဖွယ်ရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အထည်အလိပ်တင်ပို့ခြင်းနှင့် ပြည်ပသို့ အလုပ်သမားစေလွှတ်ခြင်းတို့ကို တားမြစ်ခြင်းသည် သာမန် DPRK နိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့၏ စားဝတ်နေရေး ထောက်ပံ့ရန် အရင်းအမြစ်များရရှိသည့် နည်းလမ်းများကို သိသိသာသာ ထိခိုက်စေပါသည်။ ထို့အပြင်၊ မြောက်ကိုရီးယား၏ ရေနံထွက်ကုန်များ တင်သွင်းမှုကို ကန့်သတ်ရန် ရည်ရွယ်သည့် မကြာသေးမီက ဆောင်ရွက်ချက်များသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အပျက်သဘောဆောင်သည့် သက်ရောက်မှုများ ထပ်မံဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

David von Hippel နှင့် Peter Hayes ၏အဆိုအရ- “ဆီနှင့်ဆီထွက်ကုန်များဖြတ်တောက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်မှု၏ချက်ချင်းအကျိုးသက်ရောက်မှုသည် လူမှုဖူလုံရေးအပေါ်တွင်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ လူတွေက လမ်းလျှောက်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် မလှုပ်မယှက်ဘဲ မောင်းခိုင်းမယ့်အစား ဘတ်စ်ကားတွေကို တွန်းခိုင်းမယ်။ ရေနံဆီနည်း၍ စက်ရုံတွင်း ဓာတ်အားပေးမှု လျော့နည်းခြင်းကြောင့် အိမ်ထောင်စုများတွင် မီးအလင်းရောင် နည်းပါးလာမည်ဖြစ်သည်။ ထရပ်ကားများ လည်ပတ်ရန်အတွက် ဓာတ်ငွေ့သုံး ဇီဝလောင်စာနှင့် မီးသွေးများ ထုတ်လုပ်ရန် သစ်တောပြုန်းတီးမှု ပိုများလာကာ ရေတိုက်စားမှု၊ ရေလွှမ်းမိုးမှု၊ ရိက္ခာ သီးနှံများ လျော့နည်းလာပြီး အငတ်ဘေး ပိုများလာမည်ဖြစ်သည်။ စပါးခင်းများ ဆည်ရေသွင်းရန်၊ ကောက်ပဲသီးနှံများကို စားသောက်ကုန်အဖြစ် စီမံဆောင်ရွက်ရန်၊ ရိက္ခာနှင့် အခြားအိမ်သုံးပစ္စည်းများ သယ်ယူပို့ ဆောင်ရန်နှင့် လယ်ယာထွက်ကုန်များ မပျက်စီးမီ ဈေးကွက်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ဒီဇယ်ဆီ နည်းပါးသွားမည်ဖြစ်သည်။" မြောက်ကိုရီးယားအတွက် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည့် ဥပမာ 7 ခုကို ကိုးကား၍ မကြာသေးမီက ဆွီဒင်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသံအမတ်ကြီးက အတည်ပြုခဲ့သည်။42 မြောက်ကိုရီးယားရှိ ကုလသမဂ္ဂ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် NGO များသည် နိုင်ငံတကာတွင် မရှိတော့ခြင်းကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ အခက်အခဲများကို နှစ်အတော်ကြာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုရန်ပုံငွေများကို လွှဲပြောင်းပေးသည့် ဘဏ်စနစ်များ။ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပစ္စည်းများနှင့် ဆေးဝါးထုတ်ကုန်များအပြင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ရေပေးဝေရေးစနစ်များအတွက် ဟာ့ဒ်ဝဲများ ပေးအပ်ခြင်းအား နှောင့်နှေးခြင်း သို့မဟုတ် တားမြစ်ခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

အမေရိကန်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့ကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုဖွင့်ခြင်းသည် မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယားကင်းစင်ရေး ကတိကဝတ်အပေါ် အခြေအနေအရ သက်ရောက်စေသည့်အချက်ကြောင့် မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု အောင်မြင်မှုမှာ မှုန်မှိန်သွားပုံရသည်။ ဤကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်သည် မြောက်ကိုရီးယား၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်၏ အရင်းခံအကြောင်းတရားများကို မဖြေရှင်းဘဲ၊ ဆိုလိုသည်မှာ ကိုရီးယားစစ်ပွဲ၏မဖြေရှင်းနိုင်သော သဘောသဘာဝနှင့် မြောက်ကိုရီးယား၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ကာလကြာရှည်ကြိုတင်ကြိုတင်လုပ်ဆောင်နေသည့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများ ဆက်လက်မြင့်တက်နေခြင်း၊ နျူကလီးယား စွမ်းရည်ကို ရယူနိုင်ဖို့။ ယင်းအစား၊ ဒေသတွင်းနှင့် အပြန်အလှန်အကျိုးရှိသော ဆက်ဆံရေးအတွက် တည်ငြိမ်သော နိုင်ငံရေးပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးထိန်းသိမ်းရန် အလားအလာရှိသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေး အစီအမံများ စတင်ခြင်းအပါအဝင် စေ့စပ်သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို တောင်းဆိုရန် ကျွန်ုပ်တို့ တောင်းဆိုထားသည်။ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ပဋိပက္ခများကို စောစီးစွာဖြေရှင်းပါ။

• အမျိုးသမီးများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အကြံပြုချက်အားလုံးကို လိုက်နာပါ။ အထူးသဖြင့်၊ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှု အဆင့်တိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်မှုသည် အားလုံးအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ခိုင်ခံ့စေကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် သင့်အား ကျွန်ုပ်တို့ တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်။

1325 UNSCR ၏ ဆယ့်ငါးနှစ်ကြာ အကောင်အထည်ဖော်မှုကို ပြန်လည်သုံးသပ်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လေ့လာမှုက ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းမှုများတွင် အမျိုးသမီးများ တန်းတူညီမျှပြီး အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်မှုသည် ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် မရှိမဖြစ် အရေးကြီးကြောင်း ပြည့်စုံသော သက်သေပြချက်တစ်ရပ်ကို ပံ့ပိုးပေးပါသည်။

ဆယ်စုနှစ် လေးဆယ်ကျော်ကြာ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ၁၈၂ ခုတွင် လက်မှတ် ရေးထိုးထားသည့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့များက ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် လွှမ်းမိုးမှုမှလွဲ၍ ကျန်ကိစ္စရပ်အားလုံးတွင် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေးသည် ကနေဒါနိုင်ငံ၏ UNSCR 182 ဆိုင်ရာ အမျိုးသား လှုပ်ရှားမှု အစီအစဉ် စတင်ပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်တိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်လာရေး ကတိကဝတ်ကို သရုပ်ပြခဲ့သည်။ ဤအစည်းအဝေးသည် စားပွဲဝိုင်းနှစ်ဘက်စလုံးတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်မှုရှိစေရန် အစိုးရအားလုံးအတွက် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ Feminist Foreign Policy ပါရှိသော ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် တက်ရောက်နေသည့် နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပိုမိုမြှင့်တင်ရန်အတွက် အမျိုးသမီးများ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လှုပ်ရှားမှုများသို့ ရန်ပုံငွေခွဲဝေပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားစစ်ပွဲအဆုံးသတ်ဖို့ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်တစ်ခု ဘာကြောင့်လိုအပ်တာလဲ။

2018 ခုနှစ်သည် တောင်ဘက်တွင် ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ (ROK) နှင့် မြောက်ဘက်တွင် ကိုရီးယားဒီမိုကရက်တစ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (DPRK) တို့ ကြေငြာခဲ့သည့် နှစ် ခုနစ်ဆယ်ပြည့်မြောက်သည့်နှစ်ဖြစ်သည်။ ကိုလိုနီလက်အောက်ခံ ဂျပန်လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ပြီးနောက် ကိုရီးယားသည် အချုပ်အခြာအာဏာကို ငြင်းပယ်ခံခဲ့ရပြီး စစ်အေးခေတ်တွင် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ နိုင်ထက်စီးနင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ပြိုင်ဖက်ကိုရီးယားအစိုးရများကြားတွင် ရန်လိုမှုများ ပေါ်ပေါက်လာပြီး နိုင်ငံခြားတပ်များ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် ကိုရီးယားစစ်ပွဲကို နိုင်ငံတကာတွင် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ သုံးနှစ်ကြာ စစ်ပွဲအပြီးတွင် လူပေါင်း သုံးသန်းကျော် သေဆုံးကာ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် ပျက်သုဉ်းကာ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သော်လည်း အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူ စာချုပ်တွင် ပါဝင် လက်မှတ်ရေးထိုးသူ များက ကတိပြုထားသည့်အတိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အဖြစ် ဘယ်တော့မှ မပြောင်းလဲခဲ့ပေ။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံတွေက အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးရဖို့ ခြောက်ဆယ့်ငါးနှစ်ဟာ ရှည်လွန်းတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်မရရှိခြင်းကြောင့် ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် မျိုးဆက်သုံးဆက်ကြာကွဲကွာနေသော ကိုရီးယားမိသားစုများ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုကို ဖမ်းဆုပ်ထားသည်။

မှတ်ချက်: 

1 သမိုင်းဝင်ပြင်ဆင်မှု၏အချက်အနေဖြင့်၊ ကုလသမဂ္ဂကွပ်ကဲမှုမှာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းမဟုတ်သော်လည်း အမေရိကန်ဦးဆောင်သော စစ်ဘက်ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ 7 ခုနှစ် ဇူလိုင်လ 1950 ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက် 84 တွင် အဖွဲ့ဝင်များအား တောင်ကိုရီးယားအား စစ်ရေးနှင့် အခြားအကူအညီများ ပေးအပ်ရန် "အမေရိကန်လက်အောက်ရှိ စည်းလုံးညီညွတ်သော ကွပ်ကဲမှုတစ်ခုအတွက် တပ်ဖွဲ့များနှင့် အခြားအကူအညီများ ရရှိနိုင်စေရန် သေချာပါစေ။" ဗြိတိန် ဓနသဟာယ၊ သြစတြေးလျ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ကနေဒါ၊ ကိုလံဘီယာ၊ အီသီယိုးပီးယား၊ ပြင်သစ်၊ ဂရိ၊ လူဇင်ဘတ်၊ နယ်သာလန်၊ နယူးဇီလန်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်းနှင့် တူရကီတို့ ပူးပေါင်းရန် အောက်ပါနိုင်ငံများမှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ တောင်အာဖရိကက လေကြောင်းယူနစ်တွေ ထောက်ပံ့ပေးတယ်။ ဒိန်းမတ်၊ အိန္ဒိယ၊ နော်ဝေးနှင့် ဆွီဒင်တို့က ဆေးဝါးကုသရေးဌာနများကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ အီတလီက ဆေးရုံကို ထောက်ပံ့တယ်။ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် Boutros Boutros-Ghali က “လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ၎င်း၏ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် လက်အောက်ခံအဖွဲ့ခွဲတစ်ခုအဖြစ် ပေါင်းစည်းထားသော အမိန့်ကို မချမှတ်ခဲ့ဘဲ၊ ယင်းအမိန့်ကို ဖန်တီးရန် အကြံပြုရုံမျှသာဖြစ်ပြီး ယင်းအမိန့်ကို အခွင့်အာဏာအောက်တွင်ရှိကြောင်း သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ယူအက်စ်။ ထို့ကြောင့် စည်းလုံးညီညွတ်သော အမိန့်ကို ဖျက်သိမ်းခြင်းသည် မည်သည့်ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ အစည်း၏ တာဝန်၌ အကျုံးမဝင်ဘဲ အမေရိကန် အစိုးရ၏ အရည်အချင်းအတွင်းမှ ကိစ္စရပ်ဖြစ်သည်။”

2 ပဋိညာဉ်စာတမ်းသည် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ သို့မဟုတ် လိုအပ်သောနှင့် အချိုးကျသော မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရေးကိစ္စများတွင် ကောင်းစွာခွင့်ပြုထားသည့်ကိစ္စများမှအပ ခြိမ်းခြောက်မှု သို့မဟုတ် အင်အားအသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။ ဟောပြောမှု Caroline ဖော်မြူလာအရ “ချက်ချင်း၊ လွှမ်းမိုးနေပြီး၊ ရွေးချယ်စရာမရှိ၊ ဆင်ခြင်စဉ်းစားစရာမရှိ” သောအခါတွင်သာ မိမိကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်ခြင်းသည် အမှန်တကယ် ကြုံလာမည့်ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရသည့်အခါမှသာ တရား၀င်ဖြစ်သည်။ မြောက်ကိုရီးယားက သူ့ဘာသာသူ မတိုက်ခိုက်ဘဲ သံတမန်ရေးနည်းလမ်းတွေ ရှိနေသေးသရွေ့ မြောက်ကိုရီးယားကို တိုက်ခိုက်ဖို့ နိုင်ငံတကာ ဓလေ့ထုံးတမ်း ဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

3 စတော့ဟုမ်းအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာငြိမ်းချမ်းရေးသုတေသနအင်စတီကျု (SIPRI) ၏အဆိုအရ 2015 ခုနှစ်တွင် အာရှသည် စစ်ရေးအသုံးစရိတ်တွင် “သိသိသာသာတိုးများလာ” သည်ကို တွေ့ခဲ့ရသည်။ စစ်အသုံးစရိတ် ထိပ်တန်း ၁၀ နိုင်ငံအနက် လေးနိုင်ငံသည် အရှေ့မြောက်အာရှတွင် တည်ရှိပြီး 2015 ခုနှစ်တွင် တရုတ်က ဒေါ်လာ ၂၁၅ ဘီလီယံ၊ ရုရှားဒေါ်လာ ၆၆ ဒသမ ၄ ဘီလီယံ၊ ဂျပန် ဒေါ်လာ ၄၁ ဘီလီယံ၊ တောင်ကိုရီးယား ဒေါ်လာ ၃၆ ဒသမ ၄ ဘီလီယံတို့ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းစစ်အသုံးစရိတ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အဆိုပါ အရှေ့မြောက်အာရှအင်အားကြီး လေးခုစလုံးကို ဒေါ်လာ ၅၉၆ ဘီလီယံဖြင့် သာလွန်ခဲ့သည်။

4 Barbara Crossette, "Iraq Sanctions Kill Children, UN Reports"၊ ဒီဇင်ဘာ 1 ရက် 1995၊ New York Times၊ http://www.nytimes.com/1995/12/01/world/iraq-sanctions-kill-children- un-reports.html

5 UNSC 2375“… မြောက်ကိုရီးယား၏ အရပ်သားလူထုအတွက် ဆိုးရွားသော လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ခြင်း သို့မဟုတ် တားမြစ်ထားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာအကူအညီနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများအပါအဝင် အဆိုပါလုပ်ငန်းများကို အပျက်သဘောဆောင်သော သို့မဟုတ် ကန့်သတ်ရန် ရည်ရွယ်ခြင်းမဟုတ်ပါ (……) နှင့် နိုင်ငံတကာနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများက မြောက်ကိုရီးယား၏ အရပ်သားပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် အကူအညီနှင့် ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်နေပါသည်။”

6 UNICEF "ကမ္ဘာ့ကလေးများနေ့ 2017" https://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2017_ENG_WEB.pdf

7 Peter Hayes နှင့် David von Hippel၊ "မြောက်ကိုရီးယား ရေနံတင်သွင်းမှုအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ- သက်ရောက်မှုများနှင့် ထိရောက်မှု"၊ NAPSNet အထူးအစီရင်ခံစာများ၊ စက်တင်ဘာ 05၊ 2017၊ https://nautilus.org/napsnet/napsnet-special-reports/sanctions-on- မြောက်-ကိုရီးယား-ဆီ-သွင်းကုန်-အကျိုးသက်ရောက်မှုများ-ထိရောက်မှု/

8 Chad O'Carroll၊ "မြောက်ကိုရီးယားအကူအညီအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများအပေါ် ပြင်းထန်စွာစိုးရိမ်ပူပန်မှု- UN DPRK Rep"၊ ဒီဇင်ဘာ 7၊ 2017၊ https://www.nknews.org/2017/12/serious-concern-about-sanctions -impact-on-korea-aid-work-un-dprk-rep/

9 ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ၏ အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို UNSC ဆိုင်ရာ ဆွီဒင်သံအမတ်ကြီးက 2017 ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတွင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်- "ကောင်စီမှချမှတ်ခဲ့သော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီအပေါ် အပျက်သဘောဆောင်သောအကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်စေရန် မည်သည့်အခါမျှ မရည်ရွယ်ပါ၊ ထို့ကြောင့် မကြာသေးမီက သတင်းများအရ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်များ ရှိနေသည်။