ကိုယ်ရေးရာဇဝင်အကျဉ်း - အဲဖရက်ဖရက်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဂျာနယ်ရှေ့ဆောင်

Peter van den Dungen မှ၊ Peace Journalist မဂ္ဂဇင်းအောက်တိုဘာလ 5, 2020

စင်တာများ၊ သင်တန်းများ၊ ညီလာခံများအပြင် ဂျာနယ်များ၊ လက်စွဲစာအုပ်များနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဂျာနယ်လစ်ဇင်အတွက် ရည်စူးထားသော အခြားသော စာပေများ တည်ရှိမှုကို Alfred Hermann Fried (1864-1921) မှ အလွန်ကြိုဆိုခဲ့ပါသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ဤကဲ့သို့သော သတင်းစာပညာအတွက် အရေးတကြီး လိုအပ်မှုကို သူ အသိအမှတ်ပြုလိမ့်မည် ။ ဩစတြီးယားသည် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု (၁၉၁၁) ချီးမြှင့်ခံရသည့် ပထမဆုံးသော သတင်းထောက်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် သတင်းသမား အများအပြားသည် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ အမှန်တရားနှင့် တရားမျှတမှုကို လိုက်စားခြင်းကြောင့် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံနေရသည်။

ဗီယင်နာတွင်မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ Fried သည် Bertha von Suttner ၏အရောင်းရဆုံးသောစစ်ပွဲဆန့်ကျင်ရေးဝတ္ထုဖြစ်သော Lay Down Your Arms ထုတ်ဝေပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာသည့် နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှု၏ တက်ကြွပြီး ဦးဆောင်အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။ (၁၈၈၉)။ 1889 ရာစု၏နောက်ဆုံးဆယ်စုနှစ်များအတွင်း Fried သည် ဗွန်ဆွတ်နာတည်းဖြတ်သော သေးငယ်သော်လည်း အရေးကြီးသော ငြိမ်းချမ်းရေးလစဉ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ 19 တွင် Fried ကွယ်လွန်သည်အထိ တည်းဖြတ်ခဲ့သော Die Friedens-Warte (ငြိမ်းချမ်းရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့) ဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်။

နော်ဝေနိုဘယ်လ်ကော်မတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌက ၎င်းကို 'ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် အကောင်းဆုံးဂျာနယ်' ဟုခေါ်တွင်ပြီး ထိပ်တန်းဆောင်းပါးများနှင့် နိုင်ငံတကာပြဿနာများဆိုင်ရာ သတင်းများပါရှိသည်။ ၎င်း၏ ထင်ရှားကျော်ကြားသော ပံ့ပိုးကူညီသူများထဲတွင် နယ်ပယ်ပေါင်းစုံမှ ပညာရှင်များ (အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေပညာရှင်များ)၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများ ပါဝင်သည်။

သူ၏ရေးသားမှုအများအပြားတွင် Fried သည် ရောင်ရမ်းနေသော စိတ်ဓာတ်များကို ငြိမ်းချမ်းစေရန်နှင့် ကြမ်းတမ်းသောပဋိပက္ခများကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေများကို အလေးပေးသည့်နည်းလမ်းဖြင့် Fried က အမြဲအစီရင်ခံတင်ပြကာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာခဲ့သည် (ဂျာမန်ရှိ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး နိုင်ငံရေးဂျာနယ်လစ် ဗွန်ဆွတ်နာကဲ့သို့ပင်၊ ဘာသာစကား)။ ၎င်းတို့သည် ဉာဏ်အလင်းပွင့်စေသော၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် အပြုသဘောဆောင်သော ချဉ်းကပ်မှုတစ်ရပ်ကို စဉ်ဆက်မပြတ် လက်တွေ့ကျကျ မြှင့်တင်ခဲ့ကြသည်။

Fried သည် ငြိမ်းချမ်းရေး လှုပ်ရှားမှု၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေစသည့် ဆက်စပ် ဘာသာရပ်များ တွင် ရေပန်းစားပြီး ပညာရှင် များ နှင့် စာအုပ်များ ရေးသားသူ အဖြစ် အညီအမျှ ထူးချွန် ထက်မြက် ဆုံး စာရေးဆရာ တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ သတင်းစာဆရာတစ်ဦးအနေဖြင့် သူ၏ကျွမ်းကျင်မှုကို ၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် သူထုတ်ဝေခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့်ပတ်သက်သည့် သူ၏သတင်းစာဆောင်းပါး ၁၀၀၀ ၏ အသေးစိတ်အချက်အလတ်များဖြင့် ပြသထားသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးသတင်းထောက်တစ်ဦးအဖြစ် ရည်ညွှန်းပြီး နိုင်ငံအချင်းချင်း အကြောက်တရား၊ မုန်းတီးမှုနှင့် သံသယများကို လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် သူ့ခေတ်၏ ပင်မသတင်းစာပညာနှင့် ကင်းကွာနေခဲ့သည်။ 'Under the White Flag!' စာအုပ်၊ 1908 ခုနှစ်တွင် သူထုတ်ဝေခဲ့သော ဘာလင်တွင် သူ၏ ဆောင်းပါးများနှင့် စာစီစာကုံးများ ရွေးချယ်ထားပြီး 'ငြိမ်းချမ်းရေး သတင်းထောက်၏ဖိုင်များ' (Friedensjournalist) ဟု စာတန်းထိုးထားသည်။

စာနယ်ဇင်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ နိဒါန်းစာစီစာကုံးတွင် ၎င်းသည် လျစ်လျူရှုခြင်း သို့မဟုတ် လှောင်ပြောင်ခြင်းခံရပုံကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့၏ ပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် ပြည်နယ်များက လှုပ်ရှားမှု၏ အစီအစဉ်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်း လက်ခံကျင့်သုံးခြင်း (အထူးသဖြင့် ခုံသမာဓိများအသုံးပြုခြင်း) အပါအဝင် ၎င်း၏ တည်ငြိမ်မှုနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုတို့က လူထု၏သဘောထားအမြင်တွင် ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲလာမည်ဟု ယုံကြည်စေသည်။ ဤသမိုင်းဝင်အပြောင်းအရွှေ့ကို အထောက်အကူပြုသည့် အခြားအကြောင်းရင်းများမှာ လက်နက်ကိုင်ငြိမ်းချမ်းရေး၏ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးနှင့် အန္တရာယ်များ ကြီးထွားလာခြင်းနှင့် ကျူးဘား၊ တောင်အာဖရိကနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့တွင် ငွေကုန်ကြေးကျများပြီး အပျက်အစီးများသော စစ်ပွဲများဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးသွင်ပြင်လက္ခဏာရှိသော မင်းမဲ့စရိုက်ကြောင့် စစ်ပွဲများဖြစ်လာနိုင်သည်မှာ အမှန်ပင် ရှောင်လွှဲ၍မရနိုင်ကြောင်း မှန်ကန်စွာငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သူ၏ဆောင်ပုဒ် - 'ကမ္ဘာကြီးကို စုစည်းပါ' – လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းခြင်းမပြုမီ ကြိုတင်အခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစ်သည် (Bertha von Suttner ၏ 'Lay Down Your Arms!' တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း) လက်တွေ့ကျသောဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုဂျာနယ်များစွာကို တည်းဖြတ်ရာတွင် အချိန်နှင့်ခွန်အားများစွာကို မြှုပ်နှံထားသော်လည်း Fried သည် ၎င်းတို့သည် အတော်လေးသေးငယ်သော ပရိသတ်များသာရောက်ရှိပြီး 'ကူးပြောင်းသူများကို ဟောပြောခြင်း' သည် ထိရောက်မှုမရှိကြောင်း Fried မှ သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ တကယ့်မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကို ပင်မသတင်းမီဒီယာတွေကနေတဆင့် ဆင်နွှဲရမယ်။

ပဋိပက္ခနှင့် စစ်ပွဲများ၏ အကျိုးဆက်များသည် လွန်ခဲ့သော ရာစုနှစ်များထက် ပိုမိုဆိုးရွားလှသောကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဂျာနယ်လစ်ဇင် လိုအပ်မှုမှာ ယခင်ထက် ပိုမိုများပြားနေပါသည်။ ၂၁ ရာစုအစတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးဂျာနယ်လစ်ဇင်၏ အဖွဲ့အစည်းနှင့် အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းမှုသည် အလွန်ကြိုဆိုရမည့်အရာဖြစ်သည်။ Fried သည် International Union of the Peace Press ကို တည်ထောင်ရန် စတင်လုပ်ဆောင်သည့် 21 ရာစုအစတွင် အလားတူ ကြိုးပမ်းခဲ့ဖူးသည်။ သူ၏ အကောင်းဆုံး ကြိုးပမ်းမှုများကြားမှ ၎င်းသည် သန္ဓေတည်နေဆဲဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာစစ်နှစ်ခုအပြီးတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး သတင်းစာပညာ ပြန်လည်ရှင်သန်လာသောအခါတွင် သူ၏ ရှေ့ဆောင်ကြိုးပမ်းမှုများကို မေ့လျော့သွားခဲ့သည်။

၎င်း၏ဇာတိသြစတြီးယားတွင်ပင်၊ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင်သည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သော Fried ၏ပထမဆုံးအတ္ထုပ္ပတ္တိခေါင်းစဉ်ဖြစ်သော 'ဖိနှိပ်ခံရပြီး မေ့လျော့ခြင်း' ခံခဲ့ရသည်။

Peter van den Dungen သည် Bradford တက္ကသိုလ်မှ ငြိမ်းချမ်းရေးလေ့လာမှုတွင် ကထိက/အလည်အပတ် ကထိက၊
ယူကေ (၁၉၇၆-၂၀၁၅)။ ငြိမ်းချမ်းရေးသမိုင်းပညာရှင်၊ သူသည် International Network of Museums for Peace (INMP) ၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် အထွေထွေညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သည်။