Stephanie E. Effevottu၊ World BEYOND Warစက်တင်ဘာလ 21, 2022
ဦးဆောင်ရေးသားသူ- Stephanie E. Effevottu
ပရောဂျက်အဖွဲ့- Jacob Ayam; Ruhamah Ifere; Stephanie E. Effevottu; Adekanye ကောင်းချီးပေးခြင်း၊ Tolulope Oluwafemi; Damaris Akhigbe; ကံကောင်းသော Chinwike; မောရှေ Abolade; Joy Godwin; နှင့် Augustine Igweshi
ပရောဂျက်ဆရာများ- Allwell Akhigbe နှင့် အဖိုးတန် Ajunwa
ပရောဂျက်ညှိနှိုင်းရေးမှူးများ- Mr Nathaniel Msen Awuapila နှင့် Dr Wale Adeboye စီမံကိန်းစပွန်ဆာ- Mrs Winifred Ereyi
ကျေးဇူးတင်လွှာ
အဖွဲ့သည် Dr Phil Gittins၊ Mrs Winifred Ereyi၊ Mr Nathanial Msen Awuapila၊ Dr Wale Adeboye၊ Dr Yves-Renee Jennings၊ Mr Christian Achaleke နှင့် ဤပရောဂျက်ကို အောင်မြင်အောင်ပြုလုပ်ပေးခဲ့သော အခြားပုဂ္ဂိုလ်များကို အသိအမှတ်ပြုလိုပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့မှလည်း ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျေးဇူးကို ဖော်ပြပါသည်။ World Beyond War ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုစွမ်းရည်များ တည်ဆောက်ရန်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် (ငြိမ်းချမ်းရေးပညာရေးနှင့် သက်ရောက်မှုအတွက် လှုပ်ရှားမှု) ပလက်ဖောင်းကို ဖန်တီးရန်အတွက် (WBW) နှင့် Rotary Action Group for Peace တို့ဖြစ်သည်။
အသေးစိတ်အချက်အလက်များနှင့် စုံစမ်းမေးမြန်းမှုများ အတွက် ဦးဆောင်ရေးသားသူ Stephanie E. Effevottu ကို: stephanieeffevottu@yahoo.com သို့ ဆက်သွယ်ပါ။
စီမံကိန်း၏အဓိကအချက်အလက်များ
နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုသည် အသစ်အဆန်းမဟုတ်သော်လည်း၊ 2020 ခုနှစ်မှစ၍၊ နိုင်ဂျီးရီးယားပြည်နယ်သည် အထူးသဖြင့် နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ကျောင်းသူကျောင်းသားများ ပြန်ပေးဆွဲခံရမှုနှုန်း တိုးမြင့်လာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ကျောင်းသူလေးများ၏ မလုံခြုံမှုကြောင့် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ဓားပြများနှင့် ပြန်ပေးဆွဲသူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းကြောင့် ကျောင်းပေါင်း 600 ကျော်ကို ပိတ်ထားခဲ့ရသည်။ မကြာသေးမီအချိန်များအတွင်း ကျောင်းသားများ၏ ပြန်ပေးဆွဲခံရမှု မြင့်မားလာမှုကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းကို လျော့ပါးစေရန် ကျွန်ုပ်တို့၏ အားကောင်းလာစေရန် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း။ ကျွန်ုပ်တို့၏ပရောဂျက်သည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှုများ လျော့ပါးစေရန် ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် လူငယ်များကြား ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရန်လည်း ကြိုးပမ်းသည်။
ဤမူဝါဒအကျဉ်းချုပ်မှ ပြုလုပ်သော အွန်လိုင်းစစ်တမ်းတစ်ခု၏ တွေ့ရှိချက်များကို တင်ဆက်ပါသည်။ World Beyond War (WBW) နိုင်ဂျီးရီးယားအဖွဲ့သည် နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူအများ၏ သဘောထားကို ဖော်ထုတ်ရန်။ စစ်တမ်းမှ တွေ့ရှိချက်များအရ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့ တိုးလာခြင်း၊ လူမနေသော နေရာများ၊ ဘာသာရေး အစွန်းရောက်မှုများ၊ နိုင်ငံအတွင်း ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းများ အနေဖြင့် အကြမ်းဖက် လုပ်ငန်းများ ရန်ပုံငွေ ရှာဖွေခြင်းစသည့် အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အချို့သော အကျိုးသက်ရောက်မှုများတွင် ကျောင်းသားများထဲမှ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို စုဆောင်းခြင်း၊ ပညာရေးအရည်အသွေးညံ့ဖျင်းခြင်း၊ ပညာရေးကို စိတ်ဝင်စားမှု ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ကျောင်းသားကျောင်းပြေးခြင်း နှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်စေသည့်အချက်များ ပါဝင်ပါသည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းကို တားဆီးရန်အတွက် ၎င်းသည် လူတစ်ဦးတစ်ယောက် သို့မဟုတ် ကဏ္ဍတစ်ခု၏အလုပ်မဟုတ်သော်လည်း လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လူငယ်များအပါအဝင် သက်ဆိုင်သူအသီးသီးတို့အကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ကဏ္ဍပေါင်းစုံချဉ်းကပ်မှု လိုအပ်ကြောင်း ဖြေဆိုသူများက သဘောတူခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံအတွင်း ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှု လျှော့ချရန် လူငယ်များ၏ စွမ်းဆောင်ရည် အားကောင်းစေရန်အတွက် ပညာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးရှိ ကျောင်းသားများအတွက် လမ်းညွှန်မှု အစီအစဉ်များနှင့် နည်းပြ/ စောစီးစွာ တုံ့ပြန်ရေး အဖွဲ့များ အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ဖြေဆိုသူများမှ ပြောကြားခဲ့သည်။ ကျောင်းများတွင် လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်ခြင်း၊ အာရုံခံသိမြင်ခြင်း နှင့် အသိပညာပေးလှုပ်ရှားမှုများအပြင် ရပ်ရွာမူဝါဒသည်လည်း ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရ၊ လူငယ်များ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအကြား ထိရောက်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်ရန်အတွက် နိုင်ငံအတွင်း ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို လျှော့ချရန်အတွက် ဒေသခံအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းကို သေချာစေရန်၊ တာဝန်ခံမှုရှိသော လုံခြုံရေးကို ပံ့ပိုးပေးရန်၊ လူမှုအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို စုစည်းပေးရန် အကြံပြုထားသည်။ ကျောင်းမှ ကျောင်းသို့ အာရုံခံလှုပ်ရှားမှုများ ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း၊ သက်ဆိုင်သူအသီးသီးနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း။
သို့သော် လူငယ်များနှင့် အခြားသက်ဆိုင်သူများ အထူးသဖြင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကြားတွင် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့နေကြောင်း ဖြေဆိုသူများမှ မှတ်ချက်ပြုသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် တီထွင်ဖန်တီးမှုအနုပညာကိုအသုံးပြုခြင်း၊ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများ၏အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ လူငယ်များအား ပညာပေးခြင်း၊ ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာအသိပညာပေးခြင်းနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းလုပ်ငန်းများတွင် အသိုင်းအဝိုင်းတည်ဆောက်ခြင်းတို့ပါ၀င်သည့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ဗျူဟာအများအပြားကို အကြံပြုခဲ့သည်။
အထူးသဖြင့် အဆိုပါ ပြန်ပေးဆွဲသူများကို ကိုင်တွယ်ရန် ပိုမိုကောင်းမွန်သော နည်းပညာနှင့် ခေတ်မီသော လက်နက်များ ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီအသီးသီးအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော စွမ်းဆောင်နိုင်မှုဆိုင်ရာ အကြံပြုချက်များလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ ကျောင်းများသည် ကျောင်းသားများနှင့် ဆရာများအတွက် ဘေးကင်းကြောင်း နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရမှ အာမခံနိုင်စေမည့် နည်းလမ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ အကြံပြုချက်များ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။
ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုသည် နိုင်ဂျီးရီးယားလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း မူဝါဒအကျဉ်းချုပ်တွင် နိဂုံးချုပ်ထားပြီး မကြာသေးမီကာလများအတွင်း မြင့်မားသောနှုန်းထားမှာ နိုင်ငံအတွင်း ပညာရေးကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သက်ဆိုင်သူအားလုံးအပြင် နိုင်ငံတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းများပါ အဆိုပါခြိမ်းခြောက်မှုကို တားဆီးရန် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရန် တောင်းဆိုထားသည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းဆိုင်ရာ နိဒါန်း/ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်
အယူအဆအများစုကဲ့သို့ပင်၊ 'ပြန်ပေးဆွဲခြင်း' ဟူသော ဝေါဟာရကို ဖော်ပြနိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသော အဓိပ္ပါယ်မရှိပါ။ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အဓိပ္ပါယ်ကို ပညာရှင်အများအပြားက ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ရှင်းပြခဲ့ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ Inyang and Abraham (2013) သည် လူတစ်ဦးအား ၎င်း၏ဆန္ဒကို ဆန့်ကျင်ပြီး လူတစ်ဦးအား အတင်းအကြပ်ဖမ်းဆီးခြင်း၊ သိမ်းယူခြင်းနှင့် တရားမ၀င် ဖမ်းဆီးခြင်းအဖြစ် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းဟု ဖော်ပြထားပါသည်။ အလားတူပင်၊ Uzorma နှင့် Nwanegbo- Ben (2014) သည် လူတစ်ဦးအား တရားမဝင် အင်အားသုံး၍ သို့မဟုတ် လိမ်လည်မှုဖြင့် လုယူခြင်းနှင့် ချုပ်နှောင်ခြင်း သို့မဟုတ် သယ်ဆောင်သွားခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ် ပြန်ပေးဆွဲခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပြီး အများစုမှာ ရွေးနုတ်ဖိုးတောင်းခံမှုဖြစ်သည်။ Fage နှင့် Alabi (2017) သည် လူမှုစီးပွား၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေးတို့မှ စေ့ဆော်မှုများအတွက် လူတစ်ဦးချင်းစီ သို့မဟုတ် လူတစ်စု၏ လိမ်လည်မှု သို့မဟုတ် အပြင်းအထန် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းအဖြစ် ပြန်ပေးဆွဲခြင်း ဝေါဟာရများ။ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များပြားနေသော်လည်း ၎င်းတို့အားလုံးတွင် တူညီသည့်အချက်မှာ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် ငွေကြေးရယူခြင်း သို့မဟုတ် အခြားအမြတ်အစွန်းများရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အင်အားသုံးလေ့ရှိသည့် ဥပဒေမဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း ပါဝင်သည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် လုံခြုံရေး ကျိုးပေါက်မှုကြောင့် အထူးသဖြင့် နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ပြန်ပေးဆွဲမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် ကျင့်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း၊ ထိုပြန်ပေးဆွဲသူများသည် အများသူငှာ ထိတ်လန့်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားများကို အသုံးချကာ ပိုမိုအမြတ်အစွန်းများသော လစာများကို တောင်းဆိုရန် ရှုထောင့်အသစ်ကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ပြန်ပေးဆွဲသူများသည် ချမ်းသာသူများကို အဓိက ပစ်မှတ်ထားရာ ယခင်ကနှင့် မတူဘဲ၊ ယခုအခါ ရာဇ၀တ်ကောင်များသည် မည်သည့်လူတန်းစားမှမဆို လူများကို ပစ်မှတ်ထားကြသည်။ လက်ရှိပြန်ပေးဆွဲမှုပုံစံများမှာ ကျောင်းအဆောင်များမှ ကျောင်းသားများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၊ အဝေးပြေးလမ်းများနှင့် ကျေးလက်နှင့် မြို့ပြများတွင် ကျောင်းသားများကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်း ဖြစ်သည်။
မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်းကျောင်းပေါင်း 200,000 နီးပါးဖြင့်၊ နိုင်ဂျီးရီးယားပညာရေးကဏ္ဍသည် အာဖရိကတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည် (Verjee and Kwaja, 2021)။ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် အသစ်အဆန်းမဟုတ်သော်လည်း၊ မကြာသေးမီအချိန်များတွင်၊ နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းရှိ ပညာရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများ အထူးသဖြင့် အလယ်တန်းကျောင်းများမှ ကျောင်းသားများကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်းမှာ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာခဲ့သည်။ ဘိုကိုဟာရမ် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့မှ ကျောင်းသူလေး ၂၇၆ ဦးကို ဘော်နိုပြည်နယ် ချီဘော့မြို့ အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ အိပ်ဆောင်မှ ပြန်ပေးဆွဲသွားကြောင်း နိုင်ဂျီးရီးယား အစိုးရက ၂၀၁၄ ခုနှစ်အတွင်း ပထမဆုံး ပြန်ပေးဆွဲမှုအား ခြေရာခံ တွေ့ရှိနိုင်သည် (Ibrahim and Mukhtar, 2014; Iwara ၊ ၂၀၂၁)။
အဲဒီမတိုင်ခင်က နိုင်ဂျီးရီးယားမှာ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ သတ်ဖြတ်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ 2013 ခုနှစ်တွင် Yobe ပြည်နယ်ရှိ Mamufo အစိုးရအလယ်တန်းကျောင်းတွင် ကျောင်းသားလေးဆယ့်တစ်ယောက်နှင့် ဆရာတစ်ဦးကို အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့ခြင်း သို့မဟုတ် ပစ်သတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ထိုနှစ်တွင်ပင် Gujba ရှိ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်တွင် ကျောင်းသားနှင့် ဆရာ လေးဆယ့်လေးဦး အသတ်ခံခဲ့ရသည်။ ဖေဖော်ဝါရီ 2014 တွင် Buni Yadi Federal Government College တွင် ကျောင်းသားငါးဆယ့်ကိုးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ Chibok ပြန်ပေးဆွဲမှုသည် ဧပြီလ 2014 (Verjee နှင့် Kwaja၊ 2021)တွင် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ခဲ့သည်။
2014 ခုနှစ်မှစ၍ နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းများက ပြန်ပေးဆွဲခြင်းခံရသည့် ကျောင်းသားကျောင်းသူ 1000 ကျော်ကို ပြန်ပေးဆွဲမှုများ ရှိခဲ့သည်။ အောက်ပါတို့သည် နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု အချိန်ဇယားကို ကိုယ်စားပြုသည်-
- ဧပြီလ 14 ရက်၊ 2014 ခုနှစ်- Borno ပြည်နယ် Chibok ရှိ အစိုးရမိန်းကလေးများ အလယ်တန်းကျောင်းမှ ကျောင်းသူလေး 276 ဦး ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။ မိန်းကလေးအများစုကို ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း အခြားသူများမှာ သေဆုံးခြင်း သို့မဟုတ် ယနေ့အထိ ပျောက်ဆုံးနေဆဲဖြစ်သည်။
- ဖေဖော်ဝါရီ 19 ရက်၊ 2018 ခုနှစ်- Yobe ပြည်နယ်၊ Dapchi ရှိ Government Girls Science Technical College မှ အမျိုးသမီး ကျောင်းသား ၁၁၀ ကို ပြန်ပေးဆွဲခဲ့သည်။ အများစုကို ရက်သတ္တပတ်အကြာတွင် ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။
- ဒီဇင်ဘာ 11 ရက်၊ 2020 ခုနှစ်- Katsina ပြည်နယ်၊ Kankara အစိုးရသိပ္ပံအလယ်တန်းကျောင်းမှ ကျောင်းသားကျောင်းသူ 303 ဦး ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။ တစ်ပတ်အကြာတွင် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။
- ဒီဇင်ဘာလ 19 ရက်၊ 2020- Katsina ပြည်နယ်၊ Mahuta မြို့ရှိ Islamiyya ကျောင်းမှကျောင်းသား 80 ကိုခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲများနှင့် ၎င်းတို့၏ ရပ်ရွာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ခုခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့သည် အဆိုပါ ကျောင်းသားများကို ၎င်းတို့၏ ပြန်ပေးဆွဲသူများထံမှ အလျင်အမြန် လွှတ်ပေးခဲ့သည်။
- ဖေဖော်ဝါရီ 17 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- နိုင်ဂျာပြည်နယ် အစိုးရသိပ္ပံကောလိပ်၊ ကာဂါရာမှ ကျောင်းသား ၂၇ ဦး အပါအဝင် လူ ၄၂ ဦးကို တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ကျောင်းသားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ကျောင်းသားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။
- ဖေဖော်ဝါရီ 26 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Zamfara ပြည်နယ်၊ Jangebe၊ အစိုးရမိန်းကလေးများသိပ္ပံအလယ်တန်းကျောင်းမှ အမျိုးသမီးကျောင်းသူ 317 ဦးခန့်ကို ပြန်ပေးဆွဲခဲ့သည်။
- မတ်လ 11 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Kaduna ပြည်နယ် Federal College of Forestry Mechanisation၊ Afaka၊ Kaduna ပြည်နယ်မှ ကျောင်းသား 39 ဦး ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။
- မတ်လ 13 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Kaduna ပြည်နယ်၊ တူရကီနိုင်ငံတကာ အလယ်တန်းကျောင်း၊ Rigachikun တွင် တိုက်ခိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း နိုင်ဂျီးရီးယားစစ်တပ်မှ အကြံဉာဏ်ပေးမှုကြောင့် ၎င်းတို့၏ အစီအစဉ်များ ပျက်ပြယ်သွားခဲ့သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် နိုင်ဂျီးရီးယားစစ်တပ်သည် Kaduna ပြည်နယ်၊ Afaka ရှိ Federal Forestry Mechanization မှ ကျောင်းသား ၁၇၂ ဦး အပါအဝင် လူပေါင်း ၁၈၀ ကို ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့သည်။ နိုင်ဂျီးရီးယားစစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းများက ကာဒူနာပြည်နယ်ရှိ အစိုးရသိပ္ပံအလယ်တန်းကျောင်း၊ အိုင်ကာရာကို တိုက်ခိုက်ခြင်းကို တားဆီးခဲ့သည်။
- မတ်လ 15 ရက်၊ 2021- Kaduna ပြည်နယ်၊ Birnin Gwari၊ Rama ရှိ UBE မူလတန်းကျောင်းမှ ဆရာ 3 ဦးကို လုယူသွားခဲ့သည်။
- ဧပြီလ 20 ရက်၊ 2021- Kaduna ပြည်နယ်၊ Greenfield တက္ကသိုလ်မှ အနည်းဆုံး ကျောင်းသား 20 နှင့် ဝန်ထမ်း 3 ဦးကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ပြန်ပေးဆွဲသူများသည် မေလတွင် ကျောင်းသားငါးဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး ကျန်တစ်ဦးမှာ မေလတွင် လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။
- ဧပြီလ 29 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Plateau ပြည်နယ်ရှိ Gana Ropp၊ Barkin Ladi၊ King's School မှ ကျောင်းသား ၄ ဦးခန့် ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ သုံးဦးသည် နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းတို့၏ ဖမ်းဆီးထားသူများထံမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။
- မေလ 30 ရက်၊ 2021- Niger ပြည်နယ် Tegina ရှိ Salihu Tanko အစ္စလာမ်ကျောင်းမှ ကျောင်းသား 136 ဦးနှင့် ဆရာအများအပြားခန့် ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ဦးမှာ ဩဂုတ်လတွင် လွတ်မြောက်လာခဲ့ပြီး ကျန်တစ်ဦးမှာ အချုပ်အနှောင်တွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။
- ဇွန်လ 11 ရက်၊ 2021 တွင် ကျောင်းသား ၈ ဦးနှင့် ကထိကအချို့သည် Nuhu Bamali Polytechnic၊ Zaria၊ Kaduna ပြည်နယ်တွင် ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။
- ဇွန် 17 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Kebbi ပြည်နယ် Birnin Yauri မှ Federal Government Girls College မှ အနည်းဆုံး ကျောင်းသား 100 နှင့် ဆရာငါးဦး ထက်မနည်း ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။
- ဇူလိုင်လ 5 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Kaduna ပြည်နယ်ရှိ Damishi၊ Bethel Baptist အထက်တန်းကျောင်းမှ ကျောင်းသား 120 ကျော်ကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်းခံခဲ့ရသည်။
- ဩဂုတ်လ 16 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Zamfara ပြည်နယ် Bakura ရှိ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် တိရစ္ဆာန်ကျန်းမာရေးကောလိပ်မှ ကျောင်းသား ၁၅ ဦးခန့် ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည်။
- ဩဂုတ်လ 18 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- Katsina ပြည်နယ် Sakkai ရှိ Islamiyya ကျောင်းမှ ကျောင်းသားကိုးဦးကို ပြန်ပေးဆွဲခံရသည်။
- စက်တင်ဘာ 1 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်- ကျောင်းသား 73 ဦးခန့်သည် ဇမ်ဖာရာပြည်နယ် ကယာရှိ အစိုးရနေ့ အလယ်တန်းကျောင်းမှ ပြန်ပေးဆွဲခံရခြင်း (Egobiambu, 2021; Ojelu, 2021; Verjee and Kwaja, 2021; Yusuf, 2021)။
ကျောင်းသားပြန်ပေးဆွဲမှုပြဿနာသည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် ပျံ့နှံ့နေပြီး ပညာရေးကဏ္ဍအတွက် အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သည့် ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုနှင့်အတူ နိုင်ငံ၏ ပြန်ပေးဆွဲခံရမှု အကျပ်အတည်းတွင် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများ ရှိနေသည်။ အထူးသဖြင့် ကျောင်းပြင်ပ ကလေးများနှင့် ကျောင်းထွက်နှုန်း အလွန်မြင့်မားသော နိုင်ငံတစ်ခုတွင် ကျောင်းသားများ၏ ပညာရေးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေသောကြောင့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ နိုင်ဂျီးရီးယားသည် ပညာရေးတွင် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးငယ်များ မျိုးဆက်ပြတ်သွားကာ ၎င်းတို့နှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများကို ဆင်းရဲတွင်းမှ မောင်းထုတ်ရန် အနာဂတ်အခွင့်အလမ်းများ ရှင်သန်ကြီးထွားလာစေရန် အန္တရာယ်ရှိသည်။
ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် ဘက်စုံများပြားပြီး ပြန်ပေးဆွဲခံရသော မိဘများနှင့် ကျောင်းသားများ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒဏ်ရာများကို ဖြစ်ပေါ်စေကာ၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများကို ဆန့်ကျင်ကာ နိုင်ငံရေးမတည်မငြိမ်ဖြစ်စေသည့် လုံခြုံမှု မြင့်မားမှုကြောင့် စီးပွားရေးကျဆင်းမှု၊ ပြန်ပေးဆွဲသူများသည် နိုင်ငံတော်ကို လွှမ်းမိုးချုပ်ချယ်မှုမရှိဘဲ နာမည်ဆိုးဖြင့် ဆွဲဆောင်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ အာရုံစိုက်မှု။ ထို့ကြောင့် ဤပြဿနာကို လူငယ်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက တွန်းအားပေးသော အစုအဖွဲ့ပေါင်းစုံ ချဉ်းကပ်မှုတစ်ခု လိုအပ်ပါသည်။
စီမံကိန်းရည်ရွယ်ချက်
ကျွန်တော်တို့၏ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု လျော့ပါးစေရန် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းစေခြင်း။ မကြာသေးမီကာလများအတွင်း ကျောင်းသားများ၏ ပြန်ပေးဆွဲမှု မြင့်မားမှုကို ဖြေရှင်းရန် တည်ရှိနေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ပရောဂျက်သည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုများ လျော့ပါးစေရန် ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် လူငယ်များကြား ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းသည်။ 2020 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ရဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် #EndSARS ဆန္ဒပြပွဲများအတွင်း လူငယ်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ အထူးသဖြင့် ရဲတပ်ဖွဲ့အကြား ယုံကြည်မှု ကွာဟချက် ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေပါသည်။ လူငယ်ဦးဆောင်သော ဆန္ဒပြပွဲများသည် အောက်တိုဘာလ၏ Lekki Massacre တွင် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ အဆုံးသတ်သွားခဲ့ပါသည်။ 20၊ 2020 တွင် ရဲနှင့် စစ်တပ်က အကာအကွယ်မဲ့ လူငယ်ဆန္ဒပြသူများကို ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။
ကျွန်ုပ်တို့၏ ဆန်းသစ်တီထွင်သော လူငယ်ဦးဆောင်ပရောဂျက်သည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှုများကို လျော့ပါးသက်သာစေမည့် ၎င်းတို့၏ရန်ဘက်ဆက်ဆံရေးများကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရန်အတွက် အဆိုပါအဖွဲ့များအကြား ပေါင်းကူးတံတားများဖန်တီးခြင်းအပေါ် အာရုံစိုက်မည်ဖြစ်သည်။ ပရောဂျက်၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှု လျော့ပါးစေရန်အတွက် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ပူးပေါင်းပါဝင်လာစေရန် ဖြစ်သည်။ ဤအဆိုးမြင်လမ်းကြောင်းသည် ကျောင်းရှိလူငယ်များ၏လုံခြုံရေးကိုသေချာစေရန်နှင့် လုံခြုံစိတ်ချရသောပတ်ဝန်းကျင်တွင် သင်ယူခွင့်ကိုကာကွယ်ရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းနည်းလမ်းတစ်ခုလိုအပ်ပါသည်။ အဆိုပါပရောဂျက်၏ Goa သည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှုများကို လျော့ပါးစေရန် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းစေရန်ဖြစ်သည်။ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ-
- ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု လျော့ပါးစေရန် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပါ။
- ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှု လျော့ပါးစေရန် ဆွေးနွေးပွဲပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့် လူငယ်၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ပါ။
သုတေသနနည်းလမ်း
နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု လျော့ပါးစေရန် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းစေရန်၊ World Beyond war နိုင်ဂျီးရီးယားအဖွဲ့သည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများနှင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့် ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းများဘေးကင်းစေရန်အတွက် ရှေ့ခရီးအတွက် ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များကို အများပြည်သူတို့ သိရှိနိုင်ရန် အွန်လိုင်းစစ်တမ်းတစ်ခု ပြုလုပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
အွန်လိုင်း အနီးကပ် အဆုံးသတ် အရေအတွက် 14 ခု ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသော မေးခွန်းလွှာကို Google ဖောင်ပုံစံ နမူနာပုံစံဖြင့် ပါဝင်သူများအား ဒီဇိုင်းထုတ်ပြီး ရရှိနိုင်ပါသည်။ ပရောဂျက်နှင့်ပတ်သက်သည့် ပဏာမအချက်အလက်များကို မေးခွန်းလွှာ၏ နိဒါန်းအပိုင်းတွင် ပါဝင်သူများအား ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။ အမည်၊ ဖုန်းနံပါတ်နှင့် အီးမေးလ်လိပ်စာကဲ့သို့သော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ပါဝင်သူများသည် ၎င်းတို့၏တုံ့ပြန်မှုများကို လျှို့ဝှက်ထားကြောင်း သေချာစေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏အခွင့်အရေးများနှင့် အခွင့်ထူးများကို ထိပါးစေနိုင်သည့် အရေးကြီးသောအချက်အလက်များကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဖယ်ထုတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။
အွန်လိုင်း Google လင့်ခ်ကို WBW နိုင်ဂျီးရီးယားအသင်းဝင်များ၏ WhatsApp ကဲ့သို့သော လူမှုကွန်ရက်ပလက်ဖောင်းအမျိုးမျိုးမှ ပါဝင်သူများအား ဖြန့်ဝေခဲ့သည်။ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် အသက်အရွယ် သို့မဟုတ် ကျားမမခွဲခြားဘဲ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် လူတိုင်းအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သောကြောင့် လူတိုင်းအတွက်ဖွင့်ထားသောကြောင့် လေ့လာမှုအတွက် ပစ်မှတ်အသက်၊ ကျား၊ သို့မဟုတ် လူဦးရေ မရှိပါ။ ဒေတာစုဆောင်းသည့်ကာလ၏အဆုံးတွင် နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပထဝီနိုင်ငံရေးနယ်ပယ်အသီးသီးမှ လူတစ်ဦးချင်းထံမှ တုံ့ပြန်မှု ၁၂၈ ခုကို ရရှိခဲ့သည်။
မေးခွန်းပုံစံ၏ပထမအပိုင်းသည် ဖြေဆိုသူ၏အမည်၊ အီးမေးလ်လိပ်စာနှင့် ဖုန်းနံပါတ်ကဲ့သို့သော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်များအတွက် အဖြေတောင်းခံခြင်းအပေါ် အာရုံစိုက်သည်။ ၎င်းသည် ပါဝင်သူများ၏ အသက်အပိုင်းအခြား၊ ၎င်းတို့၏ နေထိုင်မှုအခြေအနေနှင့် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုဒဏ်ခံရသော ပြည်နယ်များတွင် နေထိုင်ခြင်းရှိမရှိ မေးခွန်းများနောက်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ပါဝင်သူ 128 ယောက်တွင် 51.6% သည် အသက် 15 နှစ်မှ 35 နှစ်ကြား ဖြစ်သည် ။ 40.6 နှင့် 36 ကြား 55%; 7.8% သည် 56 နှစ်နှင့်အထက်ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် ဖြေဆိုသူ ၁၂၈ ဦးအနက် ၃၉.၁ ရာခိုင်နှုန်းသည် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုဒဏ်ခံရသော ပြည်နယ်များတွင် နေထိုင်ကြောင်း အစီရင်ခံခဲ့သည်။ 128% က အနုတ်လက္ခဏာဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး 39.1% က ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းပြဿနာကြောင့် ၎င်းတို့၏နေထိုင်မှုအခြေအနေသည် ပြည်နယ်များကြားတွင်ရှိမရှိ မသိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်-
သုတေသနတွေ့ရှိချက်များ
အောက်ဖော်ပြပါ ကဏ္ဍသည် နိုင်ငံအတွင်းရှိ ဒေသအသီးသီးမှ ဖြေဆိုသူ ၁၂၈ ဦးဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သော အွန်လိုင်းစစ်တမ်းမှ တွေ့ရှိချက်များကို တင်ပြထားပါသည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲရခြင်းအကြောင်းရင်း
2020 ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်ပြီး ယနေ့အထိ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် အထူးသဖြင့် ကျောင်းသူလေးများအား ပြန်ပေးဆွဲမှု 10 ကျော် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နယ်ပယ်အသီးသီးမှ ပညာရှင်များ၏ သုတေသနပြုချက်များအရ လူမှုစီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးမှသည် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်များအထိ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းအတွက် စေ့ဆော်မှုများစွာရှိကြောင်း ညွှန်ပြနေပါသည်။ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်မှု၊ စိုးမိုးမှုမရှိသောနေရာများရှိနေခြင်းနှင့် ကြီးထွားလာနေသော မလုံခြုံမှုများသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများဖြစ်ကြောင်း လေ့လာမှုတွေ့ရှိချက်များအရ အကြံပြုထားသည်။ ဖြေဆိုသူများ၏ သုံးဆယ့်နှစ်ရာခိုင်နှုန်းက နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် မကြာသေးမီက ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု တိုးမြင့်လာမှု၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် အကြမ်းဖက်စစ်ဆင်ရေးများ ရန်ပုံငွေကောက်ခံခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဖြေဆိုခဲ့သည်။
အလားတူပင် 27.3% သည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ နောက်အကြောင်းရင်းတစ်ခုအဖြစ် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှုကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ အလားတူ 19.5% က ဆင်းရဲမွဲတေမှုသည် ဆင်းရဲမွဲတေမှုအတွက် အကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ ထို့အပြင် 14.8% သည် မွမ်းမံထားသော နေရာများ ရှိနေခြင်းကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုနှင့် ကျောင်းပိတ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှု
နိုင်ဂျီးရီးယားကဲ့သို့ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ပညာရေး၏ အရေးပါမှုကို လွန်စွာ အလေးထား၍ မရပါ။ သို့သော် အရည်အသွေးပြည့်မီသော ပညာရေးသည် ရံဖန်ရံခါတွင်၊ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အန္တရာယ်ကြောင့် ခြိမ်းခြောက်ခံရကာ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ နိုင်ဂျာမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသမှ ဆင်းသက်လာခဲ့သည့် လုပ်ရပ်သည် ဝမ်းနည်းစရာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ဒေသတိုင်းနီးပါးတွင် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအဖြစ် လျင်မြန်စွာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု၏ သက်ရောက်မှုအပေါ် မကြာသေးမီက စိုးရိမ်မှုများစွာ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ မလုံခြုံမှုအတွက် မိဘ၏စိုးရိမ်မှုမှအစ၊ လူငယ်များအား ကျောင်းများနှင့်ဝေးရာသို့ တမင်တကာနေစေသည့် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းဆိုင်ရာ 'အမြတ်အစွန်း' စီးပွားရေးသို့ သွေးဆောင်ခြင်းအထိ ပါဝင်သည်။
ဖြေဆိုသူ 33.3% မှ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း ရလဒ်များကို ကျောင်းသားများ၏ ပညာရေးတွင် စိတ်ဝင်စားမှု ဆုံးရှုံးသွားစေရန် သဘောတူသောကြောင့် ကောက်ယူခဲ့သော စစ်တမ်း၏ တုံ့ပြန်မှုများတွင် ရောင်ပြန်ဟပ်နေပါသည်။ ဖြေဆိုသူ 33.3% သည် ပညာရေး အရည်အသွေး ညံ့ဖျင်းခြင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုကို သဘောတူပါသည်။ မကြာခဏဆိုသလို၊ ကျောင်းများတွင် ပြန်ပေးဆွဲမှုများဖြစ်ပွားသောအခါ၊ ကျောင်းသူကလေးများကို အိမ်ပြန်ပို့ခြင်း သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏မိဘများက ဆုတ်ခွာသွားခြင်းဖြစ်ပြီး အချို့သောအခြေအနေများတွင် ကျောင်းများကို လပေါင်းများစွာ ပိတ်ထားရလေ့ရှိသည်။
အဆိုးဆုံးသော သက်ရောက်မှုမှာ ကျောင်းသားများကို အလုပ်မလုပ်ဘဲ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းတွင် သွေးဆောင်ခံရတတ်သည်။ ကျူးလွန်သူများသည် ၎င်းတို့အား ဤကဲ့သို့သောနည်းဖြင့် ဖြားယောင်းသွေးဆောင်ကြပြီး “စီးပွားရေး” ကို ၎င်းတို့အား အကျိုးအမြတ်အဖြစ် တင်ပြကြသည်။ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုများတွင် ပါဝင်သည့် လူငယ်အရေအတွက် တိုးလာခြင်းကြောင့် ထင်ရှားသည်။ အခြားအကျိုးသက်ရောက်မှုများတွင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်မှု၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုစတင်ရန်၊ လူရမ်းကားအချို့၊ အချို့သောနိုင်ငံရေးသမားများအတွက် ကြေးစားသမားများ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးအလွဲသုံးမှု၊ အုပ်စုဖွဲ့မုဒိမ်းမှုစသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးသောလူမှုရေးဆိုးကျိုးများအကြောင်း နိဒါန်းတွင်ပါဝင်နိုင်သည်။
မူဝါဒအကြံပြုချက်များ
နိုင်ဂျီးရီးယားသည် မည်သည့်နေရာမှ မလုံခြုံတော့ဘဲ လုံခြုံမှုမရှိသလို ဖြစ်လာသည်။ ကျောင်း၊ ဘုရားကျောင်း၊ ဒါမှမဟုတ် ပုဂ္ဂလိက နေထိုင်ရာတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နိုင်ငံသားတွေဟာ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းရဲ့ သားကောင်ဖြစ်ရမယ့် အန္တရာယ် အမြဲရှိနေပါတယ်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ လက်ရှိကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု တိုးမြင့်လာမှုကြောင့် ထိခိုက်ခံရသည့်ဒေသရှိ မိဘများနှင့် အုပ်ထိန်းသူများ ပြန်ပေးဆွဲခံရမည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် ကျောင်းသို့ ဆက်လက်ပို့ဆောင်ရန် ခက်ခဲစေသည်ဟု ဖြေဆိုသူများက ထင်မြင်ယူဆခဲ့ကြသည်။ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏အကြောင်းရင်းများကိုဖြေရှင်းရန်နှင့်နိုင်ဂျီးရီးယားတွင်ထိုကဲ့သို့သောအလေ့အကျင့်များကိုလျှော့ချရန်အတွက်ဖြေရှင်းနည်းများကိုကူညီရန်ဤဖြေဆိုသူများမှအကြံပြုချက်အများအပြားပေးထားသည်။ ဤအကြံပြုချက်များသည် လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များ၊ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများအပြင် နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရအား ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းအား တိုက်ဖျက်ရန် ၎င်းတို့လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အမျိုးမျိုးသောအစီအမံများတွင် တာဝန်ပေးထားသည်။
1. နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု လျှော့ချရေးအတွက် လူငယ်များ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်သည်-
လူငယ်များသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ထက်ဝက်ကျော်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသောကြောင့် နိုင်ငံကို ထိခိုက်စေမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များတွင်လည်း ပါဝင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ နိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုများအဖြစ်များနေပြီး လူငယ်လူဦးရေစာရင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသဖြင့် ဤအန္တရာယ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် အပြည့်အဝပါဝင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ယင်းနှင့်အညီ 56.3% သည် ကျောင်းများတွင် လုံခြုံရေး တိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်ကြောင်း နှင့် လူငယ်များအတွက် အာရုံခံနိုင်စွမ်းနှင့် အသိပညာပေးလှုပ်ရှားမှုများ ပိုမိုလိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ အလားတူ 21.1% သည် အထူးသဖြင့် ဤတိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိသော ဒေသများတွင် ရပ်ရွာရဲတပ်ဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းရန် အဆိုပြုပါသည်။ အလားတူပင် 17.2 ရာခိုင်နှုန်းသည် ကျောင်းများတွင် လမ်းညွှန်မှုအစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အကြံပြုထားသည်။ ထို့အပြင် 5.4% သည် နည်းပြနှင့် စောစီးစွာ တုံ့ပြန်မှုအဖွဲ့ ဖန်တီးခြင်းအတွက် ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည်။
2. နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခံရမှုပြဿနာများ လျှော့ချရေးအတွက် နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရ၊ လူငယ်များ၊ အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်သည်-
နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရ၊ လူငယ်များ၊ အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအကြား ထိရောက်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်ရန်အတွက် နိုင်ငံအတွင်း ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု ပြဿနာများကို လျှော့ချရန်အတွက် 33.6% သည် သက်ဆိုင်သူများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိစေရန် ဒေသတွင်းအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းရန် အကြံပြုထားသည်။ အလားတူပင် 28.1% သည် ရပ်ရွာရဲတပ်ဖွဲ့အား သက်ဆိုင်သူအသီးသီးကိုဖွဲ့စည်းကာ ဤပြဿနာများကို မည်သို့တုံ့ပြန်ရမည်ကို လေ့ကျင့်ပေးရန် အကြံပြုထားသည်။ အခြား 17.2% သည် သက်ဆိုင်သူများကြားတွင် ဆွေးနွေးရန် ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည်။ အခြားအကြံပြုချက်များတွင် သက်ဆိုင်သူအားလုံးကြားတွင် တာဝန်ခံမှုရှိစေရေး ပါဝင်သည်။
3. နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူငယ်များနှင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများအကြား ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရန် လိုအပ်သည်-
အထူးသဖြင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် လူငယ်များနှင့် အခြားသက်ဆိုင်သူများအကြား ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့နေကြောင်း ဖြေဆိုသူများမှ မှတ်ချက်ပြုသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် တီထွင်ဖန်တီးမှုအနုပညာကိုအသုံးပြုခြင်း၊ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများ၏အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ လူငယ်များအား ပညာပေးခြင်း၊ ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာအသိပညာပေးခြင်းနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းလုပ်ငန်းများတွင် အသိုင်းအဝိုင်းတည်ဆောက်ခြင်းတို့ပါ၀င်သည့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ဗျူဟာအများအပြားကို အကြံပြုခဲ့သည်။
4. နိုင်ဂျီးရီးယားလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အခွင့်အာဏာရှိရန် လိုအပ်သည်-
နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရသည် အဆိုပါပြန်ပေးဆွဲသူများအား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည့် လိုအပ်သောပစ္စည်းများနှင့် အရင်းအမြစ်များအားလုံးကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီအသီးသီးကို ပံ့ပိုးကူညီရန် လိုအပ်သည်။ ဖြေဆိုသူ 47% က အစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် နည်းပညာကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ အသုံးပြုရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ အလားတူပင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအတွက် စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေး 24.2% က ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည်။ အလားတူ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းက လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အဆိုပြုခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ အခြားအကြံပြုချက်များတွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များအတွက် ခေတ်မီလက်နက်ခဲယမ်းများ ပေးအပ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီအသီးသီးတွင် ခွဲဝေချထားပေးသော ရန်ပုံငွေများကို နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရသည် ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းကို ပိုမိုလုပ်ဆောင်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးရန်အတွက်လည်း လိုအပ်ပါသည်။
5. စာသင်ကျောင်းများ၏ လုံခြုံရေးကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ကျောင်းသားများနှင့် ဆရာများအတွက် လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန် အစိုးရက မည်သို့လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ဟု သင်ထင်သနည်း။
အလုပ်လက်မဲ့နှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အကြောင်းရင်းအချို့ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဖြေဆိုသူများ၏ ၃၈.၃% က အစိုးရသည် ၎င်း၏နိုင်ငံသားများ၏ ရေရှည်တည်တံ့သော အလုပ်အကိုင်နှင့် လူမှုဖူလုံရေး ပံ့ပိုးပေးသင့်သည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ ပါဝင်သူများသည် နိုင်ငံသားများအကြား ကိုယ်ကျင့်တရားတန်ဖိုးများ ဆုံးရှုံးသွားသည်ကို သတိပြုမိကြပြီး ၎င်းတို့အနက် ၂၄.၂% သည် ယုံကြည်သူခေါင်းဆောင်များ၊ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာ အာရုံခံစားမှုနှင့် အသိပညာဖန်တီးမှုတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ထောက်ခံအားပေးခဲ့ကြသည်။ ဖြေဆိုသူများ၏ 38.3% သည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုများသည် အလွန်များပြားလာသည်ကို သတိပြုမိပြီး အစိုးရသည် ထိုနေရာများကို ကာကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းသင့်သည်။
ကောက်ချက်
ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် တိုးများလာနေပြီး အထူးသဖြင့် နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် လွှမ်းမိုးနေသည်။ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှု၊ ဘာသာရေး၊ မလုံခြုံမှု၊ နှင့် အကျုံးမဝင်သောနေရာများ ရှိနေခြင်းစသည့်အချက်များကို နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု၏ အကြောင်းရင်းအချို့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံအတွင်း မလုံခြုံမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းနှင့် အတူ နိုင်ငံအတွင်း ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုများ တိုးမြင့်လာခြင်းကြောင့် ကျောင်းပြင်ပ ကျောင်းသား အရေအတွက် ပိုမိုတိုးလာခဲ့သည့် နိုင်ဂျီးရီးယား ပညာရေးစနစ်အပေါ် ယုံကြည်မှု လျော့ကျစေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲခြင်းကို တားဆီးရန် လက်များအားလုံး ကုန်းပတ်ပေါ်တွင် ရှိနေရန် လိုအပ်ပါသည်။ လူငယ်များ၊ ရပ်ရွာသရုပ်ဆောင်များနှင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီအသီးသီးတို့သည် ဤအန္တရာယ်ကို ရပ်တန့်ရန် အမြဲတမ်းဖြေရှင်းချက်ပေးရန်အတွက် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။
ကိုးကား
Egobiambu၊ E. 2021။ Chibok မှ Jangebe အထိ- နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှု အချိန်ဇယား။ 14/12/2021 တွင် https://www.channelstv.com/2021/02/26/from-chibok-to- jangebe-a-timeline-of-school-kidnappings-in-nigeria/ မှ ထုတ်ယူခဲ့သည်
Ekechukwu၊ PC နှင့် Osaat၊ SD 2021။ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ပြန်ပေးဆွဲခြင်း- ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ လူသားဖြစ်တည်မှုနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို လူမှုရေးဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု။ ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ 4(1), pp.46-58။
Fage၊ KS & Alabi၊ DO (2017)။ နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရနှင့် နိုင်ငံရေး။ Abuja- Basfa Global Concept Ltd.
Inyang၊ DJ & Abraham၊ UE (2013)။ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ လူမှုရေးပြဿနာနှင့် နိုင်ဂျီးရီးယား၏ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုများ - Uyo မြို့ကြီးပြကြီးဆိုင်ရာ လေ့လာမှုတစ်ခု။ မြေထဲပင်လယ် လူမှုသိပ္ပံဂျာနယ်၊ 4(6)၊ pp.531-544။
Iwara၊ M. 2021။ ကျောင်းသားများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် နိုင်ဂျီးရီးယား၏ အနာဂတ်ကို မည်သို့ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသနည်း။ 13/12/2021 တွင် https://www.usip.org/publications/2021/07/how-mass-kidnappings-students- hinder-nigerias-future မှ ထုတ်ယူခဲ့သည်
Ojelu, H. 2021။ ကျောင်းများတွင် ပြန်ပေးဆွဲမှုများ အချိန်ဇယား။ 13/12/2021 တွင် https://www.vanguardngr.com/2021/06/timeline-of-abductions-in-schools/amp/ မှ ထုတ်ယူခဲ့သည်
Uzorma, PN & Nwanegbo-Ben, J. (2014)။ နိုင်ဂျီးရီးယားအရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ဓားစာခံဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းစိမ်ခေါ်မှုများ။ လူသားပညာ၊ အနုပညာနှင့် စာပေဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ သုတေသနဂျာနယ်။ 2(6), pp.131-142။
Verjee၊ A. နှင့် Kwaja၊ CM 2021။ ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ ကူးစက်ရောဂါ- နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ကျောင်းပြန်ပေးဆွဲမှုနှင့် မလုံခြုံမှုကို စကားပြန်ဆိုခြင်း။ အာဖရိကလေ့လာရေးသုံးလပတ်၊ 20(3)၊ pp.87-105။
Yusuf, K. 2021။ အချိန်ဇယား- Chibok ပြီးနောက် ခုနစ်နှစ်အကြာတွင် ကျောင်းသားများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ပုံမှန်ဖြစ်လာသည်။ 15/12/2021 တွင် https://www.premiumtimesng.com/news/top- news/469110-timeline-seven-years-after-chibok-mass-kidnapping-of-students-becoming-norm-in- မှ ထုတ်ယူခဲ့သည်။ နိုင်ဂျီးရီးယား.html
Ibrahim၊ B. နှင့် Mukhtar၊ JI၊ 2017။ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၏ အကြောင်းရင်းနှင့် အကျိုးဆက်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း။ အာဖရိကသုတေသနသုံးသပ်ချက်၊ ၁၁(၄)၊ pp.၁၃၄-၁၄၃။
