နျူကလီးယားလက်နက်များ၏ဝေးဘေးထွက်အပေါ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု

Robert C. Koehler၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၇၊ ဘုံအံ့ဖွယ်.

“ . . စစ်မှန်သောလုံခြုံရေးကိုသာ မျှဝေနိုင်ပါသည်။ . ”

အဲဒါကို လှောင်အိမ်ထဲမှာ သတင်းလို့ ခေါ်တယ်။ နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းဖို့နိုင်ငံတကာကင်ပိန်း ယခုနှစ်အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုရသော် မည်မျှကောင်းသည်၊ သို့သော်၊ ၎င်းသည် မြောက်ကိုရီးယား၏ မကြာသေးမီက စမ်းသပ်ခဲ့သည့် ICBM ကဲ့သို့ ကမ္ဘာမြေကြီးတခွင်တွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် တကယ့်အရာများနှင့် ဘာမှမဆိုင်ပေ။ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်မှာ ကစားနေတာ ဒါမှမဟုတ် နူကလီးယားလက်နက်တွေရဲ့ “နောက်မျိုးဆက်” ရဲ့ တိတ်တဆိတ် အဆုံးမသတ်နိုင်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု။

သို့မဟုတ် မကြာမီ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်။ . . နျူကလီးယားစစ်ပွဲ။

နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရခြင်းသည် အော်စကာဆုရခြင်း ဆိုသည်မှာ ပြီးမြောက်သည့် အပိုင်းတစ်ပိုင်းအတွက် ကြီးမားပြီး ပြောင်လက်တောက်ပသော ဂုဏ်ပြုမှုကို လက်ခံခြင်းကဲ့သို့ မဟုတ်ပါ။ ဆုက အနာဂတ်အကြောင်းပါ။ နှစ်များတစ်လျှောက် ဆိုးရွားသောရွေးချယ်မှုများအချို့ရှိသော်လည်း (ဘုရားသခင့်အတွက် Henry Kissinger) သည် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပဋိပက္ခ၏အစွန်းဆုံးတွင်ဖြစ်ပျက်နေသည့်အရာများနှင့် လုံးဝသက်ဆိုင်သည်- ဖန်ဆင်းခြင်းဆီသို့ လူသား၏အသိဉာဏ် ချဲ့ထွင်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း စစ်မှန်သောငြိမ်းချမ်းရေး။ အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးသည် အရွယ်တူ၊ တူညီသောမသေချာမှုများတွင် ပိတ်မိနေသည်- မှန်ပေသည် အမျိုးကောင်းသမီးတို့၊ ထို့ကြောင့် သင်သည် သတ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ရမည်။

မြောက်ကိုရီးယားနှင့်ပတ်သက်သည့် ပင်မသတင်းများသည် ထိုနိုင်ငံ၏သေးငယ်သော နျူကလီးယားလက်နက်တိုက်အကြောင်းနှင့် ၎င်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး လုပ်ဆောင်သင့်သည့်အရာများသာ အမြဲဖြစ်သည်။ သတင်းဆိုတာ ဘယ်တော့မှ မပြောတတ်တာက သူ့ရဲ့ သေတတ်သော ရန်သူ အမေရိကန်ရဲ့ အနည်းငယ် ပိုကြီးတဲ့ နျူလက်နက် ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကို သဘောပေါက်တယ်။ အစစ်အမှန်ဖြစ်ပါစေ - အဲဒါက ပျောက်မသွားပါဘူး။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာနျူကလီးယားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို မီဒီယာက အမှန်တကယ်လေးစားပြီး ၎င်း၏တိုးတက်ပြောင်းလဲနေသောအခြေခံမူများသည် ၎င်း၏အစီရင်ခံတင်ပြသည့်အခြေအနေတွင် အဆက်မပြတ်လုပ်ဆောင်ခဲ့လျှင်ကော။ ဆိုလိုသည်မှာ မြောက်ကိုးရီးယားနှင့် ပတ်သက်သည့် အစီရင်ခံမှုသည် ကျွန်ုပ်တို့နှင့် ၎င်းတို့အတွက် အကန့်အသတ်မရှိဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ တတိယကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပါတီသည် ပဋိပက္ခတစ်ခုလုံးအပေါ်တွင် ပျံဝဲနေလိမ့်မည်- ပြီးခဲ့သောဇူလိုင်လက နျူလက်နက်အားလုံးကိုတရားမဝင်ကြောင်းကြေညာရန် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုမှ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။

နိုင်ငံပေါင်းတစ်ရာရှိ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ၏ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဖြစ်သော ICAN သည် ပြီးခဲ့သည့် နွေရာသီတွင် နျူလက်နက်အသုံးပြုမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် သိုလှောင်မှုတို့ကို တားမြစ်သည့် ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်တွင် ရလဒ်အဖြစ် ပြီးခဲ့သည့်နွေရာသီက ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ 122-1 ဖြင့် ကျော်ဖြတ်ခဲ့သော်လည်း ဆွေးနွေးပွဲတွင် နျူကလီးယားလက်နက်ကိုးနိုင်ငံ (ဗြိတိန်၊ တရုတ်၊ ပြင်သစ်၊ အိန္ဒိယ၊ အစ္စရေး၊ မြောက်ကိုရီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ ရုရှားနှင့် အမေရိကန်) တို့နှင့်အတူ သြစတြေးလျ၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ NATO အဖွဲ့ဝင်တိုင်းသည် မဲမပေးရသော နယ်သာလန်မှလွဲ၍

နျူကလီးယားလက်နက် တားမြစ်ရေးဆိုင်ရာ ထူးထူးခြားခြားသဘောတူစာချုပ် ပြီးမြောက်ခဲ့တာကတော့ သူတို့ပိုင်ဆိုင်တဲ့နိုင်ငံတွေဆီကနေ နျူကလီယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ထိန်းချုပ်ထားဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 1968 Nuclear Non-Proliferation Treaty သည် နူကလီးယားအင်အားကြီးများအား "နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးအား ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်" ကို ၎င်းတို့၏အားလပ်ချိန်တွင် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်တစ်ဝက်ကြာပြီးနောက်တွင် နျူကလီး ယားများသည် ၎င်းတို့၏လုံခြုံရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်အဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် နူကလီးယား ခေတ်မီရေး အစား လိုက်လုပ်ကြသည်။

ဒါပေမယ့် 2017 စာချုပ်အရ “နျူကလီးယားအင်အားကြီးတွေဟာ နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေး အစီအစဉ်ကို ထိန်းချုပ်မှု ဆုံးရှုံးနေတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။ Nina Tannenwald ထိုအချိန်က Washington Post တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသည် နျူကလီးယားလက်နက်များကို တရားမ၀င်ဟု ကြေညာပြီး အဆင့်တစ်ဆင့်တွင် အစီအစဉ်ကို ဆုပ်ကိုင်ထားသည်။

“ရှေ့နေတစ်ယောက်က ပြောခဲ့သလိုပဲ 'ဆေးလိပ်သောက်သူတွေ ဆေးလိပ်သောက်တာကို တားမြစ်ဖို့ သင်မစောင့်နိုင်ပါဘူး'” ဟု Tannenwald က ရေးသားခဲ့သည်။

၎င်းက “သဘောတူစာချုပ်သည် သဘောထား၊ အယူအဆ၊ အခြေခံများနှင့် ဟောပြောချက် အပြောင်းအလဲများ—နျူကလီးယားလက်နက်အရေအတွက်ကို လျှော့ချရန်အတွက် မရှိမဖြစ် ရှေ့ပြေးနိမိတ်များဖြစ်သည်။ နျူကလီးယားလက်နက် ဖျက်သိမ်းရေး ချဉ်းကပ်နည်းသည် ခေါင်းဆောင်များနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို တွေးခေါ်ကာ တန်ဖိုးထားပုံချင်း ကွဲပြားစေရန် တွန်းအားပေးခြင်းဖြင့် နျူကလီးယားလက်နက်၏ အဓိပ္ပါယ်ကို ပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် စတင်သည်။ . . . နျူကလီးယားလက်နက်အသုံးပြုမှု ခြိမ်းခြောက်မှုဆိုင်ရာ တားမြစ်စာချုပ်သည် တားဆီးရေးမူဝါဒများကို တိုက်ရိုက်စိန်ခေါ်သည်။ ၎င်းတို့၏ပါလီမန်များနှင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများအတွက် တာဝန်ခံရသော အမေရိကန်နျူကလီးယားထီးရိပ်အောက်ရှိ အမေရိကန်မဟာမိတ်များအတွက် မူဝါဒရွေးချယ်မှုများကို ရှုပ်ထွေးသွားစေဖွယ်ရှိသည်။

စာချုပ်တွင် စိန်ခေါ်မှုများ မှာ နျူကလီးယား တားဆီးရေး ဖြစ်သည်- နျူလက်နက်များ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ပုံသေ မျှတမှု ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဤကော်လံ၏အစတွင် ကိုးကားချက်ကို ကျွန်ုပ်ပြန်သွားခဲ့သည်။ Tilman Ruffသြစတြေးလျ သမားတော်တစ်ဦးနှင့် ICAN ၏ ပူးတွဲတည်ထောင်သူ တစ်ဦးဖြစ်သော က အဖွဲ့အစည်းအား ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ချီးမြှင့်ပြီးနောက် The Guardian တွင် ရေးသားခဲ့သည်- “ပြည်နယ်ပေါင်း တစ်ရာနှစ်ဆယ့်နှစ်နိုင်ငံ လုပ်ဆောင်ပြီးပါပြီ။ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့်အတူ ၎င်းတို့သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီနှင့် လူသားဆန်မှုကို နျူကလီးယားလက်နက် ဖျက်သိမ်းရေးသို့ ယူဆောင်လာခဲ့ကြသည်။ ဟီရိုရှီးမား နှင့် နာဂါဆာကီ ကတည်းက စစ်မှန်သော လုံခြုံရေးကို မျှဝေနိုင်ရုံသာ ရှိပြီး ဤ အဆိုးရွားဆုံး အဖျက်စွမ်းအား ကြီးမားသော လက်နက်များကို ခြိမ်းခြောက်ကာ အန္တရာယ်ပြုခြင်းဖြင့် အောင်မြင်နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းတို့ သိရှိနားလည်ခဲ့သည်။

အကယ်၍ ဤအရာသည် မှန်ကန်ပါက - စစ်မှန်သော လုံခြုံရေးကို မြောက်ကိုရီးယားနှင့်ပင် အပြန်အလှန် ဖန်တီးရမည်ဆိုပါက ၁၉၄၅ ခုနှစ်ကတည်းက ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့်အတိုင်း နျူကလီးယားစစ်ပွဲ၏ အစွန်းကို လျှောက်လှမ်းပါက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို မည်သည့်အခါမျှ ဖြစ်ပေါ်စေမည်မဟုတ်သော်လည်း တစ်ချိန်ချိန်တွင် နျူကလီးယား ကပ်ဘေး၊ — အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးနှင့် အခွင့်ထူးခံနိုင်ဆုံးနိုင်ငံများ၏ မီဒီယာများမှ အဆုံးမရှိ စူးစမ်းရှာဖွေရန် လိုအပ်သည်။

"ကျွန်ုပ်တို့သည် အနာဂတ်တွင် မည်သည့်အခါမျှ အသုံးမပြုရနိုင်သော လက်နက်များ တည်ဆောက်ရန် နှစ်စဉ် ဘီလီယံနှင့်ချီ၍ လုံခြုံစွာ သုံးစွဲနေသည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်မှာ ရှည်လျားလွန်းလှသည်" ဟု Ruff က ရေးသားခဲ့သည်။

“နျူကလီးယားလက်နက် ဖျက်သိမ်းရေးဟာ ကျွန်တော်တို့ခေတ်ရဲ့ အရေးပေါ် အလိုအပ်ဆုံး လူသားချင်းစာနာမှု လိုအပ်ချက်ပါ။”

အကယ်၍ ဤအရာသည် မှန်ကန်ပါက၊ ကမ္ဘာက အများစုက ယုံကြည်သည်ဆိုလျှင် ကင်ဂျုံအန်နှင့် မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယား ဒုံးကျည်အစီအစဉ်သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူသားတိုင်း ရင်ဆိုင်ရမည့် ခြိမ်းခြောက်မှု၏ သေးငယ်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမျှသာ ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်က အမေရိကန်ဒီမိုကရေစီစနစ်၏ ချို့ယွင်းချက်ကြောင့် ကမ္ဘာသို့ ပေးပို့ခဲ့သော နျူကလီးယားခလုတ်ကို လက်ညှိုးဖြင့် မဆင်မခြင် မတည်မငြိမ်သော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ရှိသေးသည်။

Donald Trump သည် နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေး ပိုစတာကောင်လေးဖြစ်သင့်သည်။