နာရေးကျွောငွာ: Tariq Aziz က, အီရတ်၏ဟောင်းများဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်

အီရတ်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Tariq Aziz ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်သည်။ အီရတ်အကျဉ်းထောင်များတွင် ဆယ့်နှစ်နှစ်ကြာ ဆင်းရဲဒုက္ခများ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အနားယူနိုင်ခဲ့သည်။ နေမကောင်းဖြစ်ပြီး လုံလောက်သော ဆေးဝါးအကူအညီမရ၍ ပြင်ပကမ္ဘာမှ စွန့်ပစ်ခံရကာ 2003 ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နှင့် UK အစိုးရများက အီရတ်ကိုတရားမ၀င်ကျူးကျော်မှုအပြီး အီရတ်အစိုးရများက ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။ Tariq Aziz ကို အောင်ပွဲသင်္ကေတအဖြစ် ရုန်းကန်နေရသော အာဏာပိုင်တစ်ဦးမှ လိုအပ်နေပါသည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုတွေနဲ့ မအောင်မြင်တဲ့ သိမ်းပိုက်မှုတွေ အပြီးမှာ ပျက်စီးသွားတဲ့နိုင်ငံကို အမွေဆက်ခံပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

သူ့တိုင်းပြည်ရဲ့ မှောင်မိုက်တဲ့နေ့ရက်များစွာမှာ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Tariq Aziz ကို လေးစားမှုဆိုတဲ့ ဝမ်းနည်းစကားနဲ့ လေးစားမှုစကားတွေဟာ ကျွန်ုပ်တို့ကို အာဏာရှင်အစိုးရကို ထောက်ခံမှုပေးဖို့အတွက် အလွဲသုံးစားလုပ်မယ်လို့ တချို့က မထင်မှတ်ထားပါဘူး။

ဘဂ္ဂဒက်တွင် ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူးများအဖြစ် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ထမ်းဆောင်ခဲ့စဉ်က ကုလသမဂ္ဂနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် ၎င်း၏ကတိကဝတ်ကြောင့် တာရစ်အာဇစ်သည် ကျွန်ုပ်တို့အား အထပ်ထပ် စွဲမှတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ စစ်ပွဲကို တားဆီးရန် သူ၏ မဆုတ်မနစ်ကြိုးပမ်းမှုများကို မေ့ထားမည်မဟုတ်ပါ။ သူသည် ခက်ခဲသော်လည်း စည်းမျဥ်းကျကျ လုပ်ဆောင်နိုင်သော သခင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အီရတ်ရှိ လူသားများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခအပေါ် တုံ့ပြန်မှု မလုံလောက်ပါက ပိုမိုဆိုးရွားသည့် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

အီရတ်ပြည်သူတွေအပေါ် မှားယွင်းတဲ့ လုပ်ရပ်တွေရဲ့ အလေးချိန်ကို အီရတ်အတွင်းရော ပြင်ပကနေပါ ထည့်တွက်နိုင်ရင် တရားမျှတမှုအတိုင်းအတာက ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲဆိုတဲ့ အတွေးကောင်းရှိပါတယ်။

လွန်ခဲ့သည့်နှစ်များအတွင်း၊ သြဇာကြီးမားသောခေါင်းဆောင်များသည် ဖျားနာပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုနိုင်ငံတော်သား Tariq Aziz ကို ၎င်း၏မိသားစု၏နောက်ဆုံးသောနေ့ရက်များတွင် သက်တောင့်သက်သာနေထိုင်ခွင့်ရရန် ၎င်းတို့၏ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာတာဝန်အဖြစ် မြင်ကြလိမ့်မည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့မျှော်လင့်ထားသည်။ ငါတို့မှားခဲ့တယ်။ အီရတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဂျီနီဗာ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် Tariq Aziz နှင့် ပူးတွဲသဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သော အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း James Baker ထံ ကျွန်ုပ်တို့ မေတ္တာရပ်ခံခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မဟာမိတ်ဟောင်းကို လူသားဆန်စွာ ဆက်ဆံမှု ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ Baker သည် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ Holy See ၏နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့်ကျွန်ုပ်တို့ဆက်သွယ်ပြီးနောက်ခရစ်ယာန်ချင်း Tariq Aziz အတွက်ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး၏အသံကိုကျွန်ုပ်တို့ကြားရန်မျှော်လင့်ထားသည်။ ဗာတီကန်သည် ဆွံ့အနေခဲ့သည်။ ဥရောပနှင့် အခြားနေရာများရှိ အခြားခေါင်းဆောင်များသည် သနားညှာတာခြင်းအတွက် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို နှစ်သက်ကြသည်။

ကျွန်ုပ်တို့၏ကိုယ်ပိုင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် ကုလသမဂ္ဂပင်လျှင် အီရတ်၏အခွင့်အရေးများကို ယုံကြည်စိတ်ချရသော ခုခံကာကွယ်သူအဖြစ် ဆယ်စုနှစ်များကြာစွာ သိရှိခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်းအတွက် တရားမျှတသော ဆက်ဆံမှုကို တောင်းဆိုရန် သတ္တိကို စုဆောင်းထားနိုင်ခြင်းမရှိပေ။

အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ၊ မိမိနိုင်ငံအတွင်းနှင့် ကိုယ်ကျိုးရှာနိုင်ငံရေးအင်အားစုများမှ ပြင်ပမှဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများမှနေ၍ အီရတ်၏ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်ရန် အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားခဲ့သော ခိုင်မာသောခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် Tariq Aziz အား ပိုမိုအမှတ်ရလာမည်ကို ကျွန်ုပ်တို့သေချာပါသည်။

Hans-C von Sponeck နှင့် Denis J. Halliday၊

အီရတ်အတွက် ကုလသမဂ္ဂ လက်ထောက် အတွင်းရေးမှူးချုပ်နှင့် ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူးများ (ret.) (1997-2000) Müllheim (ဂျာမနီ) နှင့် Dublin (အိုင်ယာလန်)