By Giles Hewitt, Photo: AFP
ဆိုးလ် (AFP) - နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဆက်ဆံမှုတွင် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသောတိုးတက်မှုအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ပံ့ပိုးပေးမည့် အဆင့်မြင့်ဆွေးနွေးပွဲတစ်ရပ်ကို ထူထောင်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး ရှားပါးသောဆွေးနွေးပွဲကို လာမည့်သီတင်းပတ်တွင် ကျင်းပရန် မြောက်ကိုရီးယားနှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့က သောကြာနေ့တွင် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။
ယခုလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် နယ်စပ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကျေးရွာ ပန်မွန်ဂျုံတွင် ကျင်းပမည့် အဆိုပါဆွေးနွေးပွဲသည် နှစ်ဖက်စလုံးမှ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခကို တွန်းပို့နေသည့် အကျပ်အတည်းကို တွန်းလှန်ရန် သြဂုတ်လတွင် တာဝန်ရှိသူများက ထိုနေရာတွင် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ပထမဆုံးသော အစိုးရအချင်းချင်း အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှု ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။
တိကျသောအချိန်ဇယားကို ပေးမထားသော်လည်း အဆင့်မြင့်ဆွေးနွေးပွဲများ ပြန်လည်စတင်ရန် ကတိကဝတ်များပါဝင်သော ပူးတွဲသဘောတူညီချက်ဖြင့် ထိုအစည်းအဝေးကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
စက်တင်ဘာနှင့် အောက်တိုဘာလအတွင်း ပြုံယမ်းသို့ ပေးပို့သော ဆွေးနွေးပွဲ အဆိုပြုချက်များသည် တုံ့ပြန်မှု မရရှိခဲ့ဟု ဆိုးလ်၏ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့နောက် ကြာသပတေးနေ့တွင် မြောက်ကိုရီးယား၏ တရားဝင် KCNA သတင်းဌာနက တောင်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်တွယ်သည့် ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ကော်မတီက နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက် အစည်းအဝေးကို ဆိုးလ်သို့ အကြောင်းကြားစာ ပေးပို့ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျွန်တော်တို့ လက်ခံပါတယ်” ဟု ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။
မကြာသေးမီက မိုင်းဗုံးပေါက်ကွဲမှုကြောင့် တောင်ကိုရီးယားစစ်သားနှစ်ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားက နောင်တရကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုပြီးနောက် ဆိုးလ်သည် သြဂုတ်လ သဘောတူညီချက်၏ စည်းကမ်းချက်များအောက်တွင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဝါဒဖြန့်စာတိုများကို အသံချဲ့စက်ဖြင့် လွှင့်တင်ကာ ပိတ်ထားခဲ့သည်။
တောင်ပိုင်းက နောင်တကို "တောင်းပန်ခြင်း" အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သော်လည်း မြောက်ကိုရီးယား၏ သြဇာကြီးသော အမျိုးသားကာကွယ်ရေးကော်မရှင်က ၎င်းသည် စာနာမှုဖော်ပြခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးပြောဆိုခဲ့သည်။
- သံတမန် အပြောင်းအလဲများ
မြောက်ကိုရီးယားသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုအထီးကျန်ဆန်နေခဲ့သော အရှေ့မြောက်အာရှဒေသတွင် သံတမန်ရေးအပြောင်းအရွှေ့များကြားတွင် ထွက်ပေါ်လာပြီး ဆိုးလ်သည် ပြုံယမ်း၏ အဓိကသံတမန်နှင့် စီးပွားရေးမဟာမိတ် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပိုမိုနီးကပ်လာကာ တိုကျိုနှင့် တင်းမာသောဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေခဲ့သည်။
ယခုလအစောပိုင်းတွင် တောင်ကိုရီးယား၊ တရုတ်နှင့် ဂျပန်ခေါင်းဆောင်များသည် ဆိုးလ်တွင် သုံးနှစ်ကျော်ကြာ ပထမဆုံး ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပခဲ့သည်။
ကုန်သွယ်ရေးနှင့် အခြားစီးပွားရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို အာရုံစိုက်ထားသော်လည်း ၎င်းတို့သုံးဦးသည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် နျူကလီးယားလက်နက်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအပေါ် ၎င်းတို့၏ “အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ဘက်” ဟု ကြေညာခဲ့သည်။
မြောက်ကိုရီးယားသည် ၂၀၀၆၊ ၂၀၀၉ နှင့် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တို့တွင် ၎င်း၏နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုသုံးကြိမ် ပြုလုပ်ပြီးနောက် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု အများအပြားအောက်တွင် ရှိနေသည်။
မြောက်ကိုရီးယားသည် ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာတွင် အပြိုင်မရှိဘဲ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ကျူးလွန်နေသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂကော်မရှင်က လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုအပြီးတွင် ၎င်းသည် လူ့အခွင့်အရေးမျက်နှာစာတွင် ဖိအားများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ ကော်မတီသည် မြောက်ကိုရီယားတွင် အဆိုပါ “ဆိုးရွားသော” ချိုးဖောက်မှုများကို ကြာသပတေးနေ့တွင် ရှုတ်ချခဲ့ပြီး အများစုမှ စံချိန်တင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။
လာမည့်လတွင် အထွေထွေညီလာခံ၌ မဲခွဲဆုံးဖြတ်မည့် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ပြုံယမ်းအား လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတကာ ရာဇ၀တ်ခုံရုံးသို့ ရည်ညွှန်းစဉ်းစားရန် လုံခြုံရေးကောင်စီအား တိုက်တွန်းထားသည်။
ကောင်စီတွင် ဗီတိုအာဏာပါဝါရှိသည့် တရုတ်နိုင်ငံက ထိုသို့သော လုပ်ရပ်ကို တားဆီးနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။
- ထိပ်သီးမျှော်လင့်ချက် -
မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် Kim Jong-Un နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ Park Geun-Hye က လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်တွင် ပြောကြားခဲ့သော်လည်း ပြုံယမ်းသည် ၎င်း၏နျူကလီးယားလက်နက်အစီအစဉ်ကို စွန့်လွှတ်ရန် ကတိကဝတ်အချို့ကို ပြသခဲ့မှသာလျှင်၊
“မြောက်ကိုရီးယားနျူကလီးယားပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာမှာ အောင်မြင်မှုတစ်ခုရလာမယ်ဆိုရင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပဖို့ အကြောင်းပြချက်မရှိပါဘူး” ဟု Park က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒါပေမယ့် မြောက်ကိုရီးယားဘက်က တက်ကြွပြီး ရိုးသားတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတစ်ခုအတွက် ရှေ့ကို ထွက်လာမှသာ ဖြစ်နိုင်မှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံသည် ယခင်က ထိပ်သီးအစည်းအဝေး နှစ်ကြိမ်ကျင်းပခဲ့ပြီး 2000 တွင်တစ်ကြိမ်နှင့် 2007 တွင် ဒုတိယအကြိမ်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်း၏ အလည်အပတ် ခရီးစဉ်အတွက် မြောက်ကိုရီယားနှင့် ဆွေးနွေးမှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု နားလည်ထားသော်လည်း ယခုနှစ်မကုန်မီ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။
ဘန်ကီမွန်းသည် ယခုနှစ် မေလတွင် လာရောက်ရန် စီစဉ်ထားသော်လည်း မကြာသေးမီက မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုံးကျည်စမ်းသပ်မှုကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီးနောက် ပြုံးယမ်းသည် နောက်ဆုံးမိနစ်တွင် ဖိတ်ကြားချက်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။
