John Malkin မှ၊ Santa Cruz Sentinel ဖြစ်သည်ဇူလိုင်လ 7, 2022
နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့အစည်း World BEYOND War စစ်အာဏာရှင်ဝါဒ ဖယ်ရှားရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး၊ ဘဝမြှင့်တင်ရေး စနစ်များ တည်ဆောက်ရေးတို့ကို ဆွေးနွေးရန် ယခုသီတင်းပတ်ကုန်တွင် အွန်လိုင်းကွန်ဖရင့်ကို ကျင်းပလျက်ရှိသည်။ No War 2022- Resistance & Regeneration Conference သည် သောကြာ-တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြုလုပ်နေပါသည်။ World BEYOND War David Swanson နှင့် David Hartsough တို့မှ 2014 ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး “ယနေ့ခေတ်စစ်ပွဲ” မဟုတ်ဘဲ စစ်ပွဲ၏အဖွဲ့အစည်းကိုယ်တိုင်ကို ဖျက်သိမ်းရန်၊ လည်ပတ်ခြင်းဖြင့် Virtual Conference အကြောင်းပိုမိုရှာဖွေပါ။ https://worldbeyondwar.org/nowar2022.
သက်တမ်းကြာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ Kathy Kelly ၏ သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ World Beyond War မတ်လတွင် သူမသည် 1996 ခုနှစ်တွင် Voices in the Wilderness ကို ပူးတွဲတည်ထောင်ခဲ့ပြီး 90s ခုနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများကို အံတုရန်အတွက် ဆေးဝါးအထောက်အပံ့များ ပို့ဆောင်ရန် အီရတ်သို့ ဒါဇင်နှင့်ချီသော ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ 1998 ခုနှစ်တွင် ကယ်လီသည် Missouri Peace Planting ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် Kansas မြို့အနီးရှိ နျူကလီးယားဒုံးကျည်ဆိုင်တွင် ပြောင်းစိုက်ခြင်းကြောင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။ သူမသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ်က ရေးသားခဲ့သော “အခြားမြေများ အိပ်မက်များ- ဘဂ္ဂဒက်မှ ဖယ်ကင်းအကျဉ်းထောင်” စာအုပ်တွင် ကိုးလကြာ အမှုထမ်းခဲ့သည်။ (Counterpunch Press) Sentinel သည် မကြာသေးမီက ကယ်လီအား ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေး၊ အကျဉ်းထောင်ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် အမေရိကန်စစ်ပွဲများကို သက်သေခံရန်နှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခများ သက်သာစေရန် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ အီရတ်နှင့် အခြားနေရာများသို့ သူမ၏ ခရီးစဉ်များစွာကို ကယ်လီနှင့် စကားပြောခဲ့သည်။
အဲဒီသေနတ်တွေကို မြှုပ်ပါ။
မေး- “အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့အဆုံးသတ်ထက် လူတွေက ကမ္ဘာကြီးရဲ့အဆုံးကို ပိုမြင်နိုင်တယ်လို့ ပြောကြတယ်။ ထိုနည်းတူစွာပင် စစ်၏အဆုံးသတ်ကို မှန်းဆ၍မရနိုင်ပေ။ စစ်ပွဲတွေအဆုံးသတ်ဖို့ အလားအလာအကြောင်း ပြောပြပါ။”
ဖြေ- “ကျွန်တော်တို့ ကန့်ကွက်နေတာက စစ်ဝါဒီတွေက ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်တွေအပေါ် အများကြီး ချုပ်ကိုင်ထားလို့ပါပဲ။ ၎င်းတို့တွင် ထိုထိန်းချုပ်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းကျောင်းရန် ကြီးမားသော လှုံဆော်မှုများရှိသည်။ သူတို့မှာ ဆင်ခြင်တုံတရားမရှိပုံမပေါ်ဘူး” ဟု ကယ်လီက ဆိုသည်။
“ကျွန်တော် အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ အကြိမ်များစွာ အလည်လာခဲ့ဖူးတဲ့ ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်း အလီဆီကနေ ဆိုးရွားလှတဲ့ Uvalde အစုလိုက်အပြုံလိုက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုအပြီးမှာ ကျွန်တော်ရလာတဲ့ မက်ဆေ့ချ်ကို ကျွန်တော် တွေးနေမိပါတယ်” ဟု ကယ်လီက ဆက်ပြောသည်။ “Uvalde မှာ ဝမ်းနည်းပူဆွေးနေတဲ့ မိဘတွေကို ဘယ်လိုနှစ်သိမ့်ပေးနိုင်မလဲ” လို့ သူက ကျွန်တော့်ကို မေးတယ်။ အာဖဂန်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်မှာ စစ်မှုထမ်းပြီး အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ အကိုကြီး သေဆုံးမှုမှာ ဝမ်းနည်းပူဆွေးနေတဲ့ သူ့မိခင်ကို နှစ်သိမ့်ဖို့ အမြဲကြိုးစားနေတာကြောင့် အဲဒါကို ကျွန်မ အရမ်းဝမ်းသာခဲ့ရပါတယ်။ အလီသည် အလွန်ကြီးမားသောနှလုံးသားရှိသည်။ ဒါနဲ့ 'အလီ၊ မင်းနဲ့ မင်းသူငယ်ချင်းတွေ မင်းကျူရှင်ပေးခဲ့တဲ့ လမ်းဘေးက ကလေးတွေနဲ့ တွဲပြီး မင်းလက်လှမ်းမီနိုင်တဲ့ အရုပ်သေနတ်တိုင်းကို မင်းစုဆောင်းခဲ့တုန်းက နင်မှတ်မိလား' အများကြီးရှိခဲ့တယ်။ 'မင်းသင်္ချိုင်းကြီးတစ်ခုတူးပြီး အဲဒီသေနတ်တွေကို မြှုပ်လိုက်တယ်။ အုတ်ဂူပေါ်မှာ သစ်ပင်တစ်ပင် စိုက်တယ်။ ကြည့်ရှုသူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးရှိ၍ စိတ်အားထက်သန်မှု၊ ဂေါ်ပြားဝယ်ပြီး သစ်ပင်များ ထပ်မံစိုက်ပျိုးရန် သင့်အား ပေါင်းစည်းခဲ့သည်ကို မှတ်မိပါသလား။'
“လူတော်တော်များများက Ali၊ သူ့သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အဲဒီအမျိုးသမီးကိုကြည့်ပြီး သူတို့က စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တယ်လို့ ပြောကြလိမ့်မယ်ထင်တယ်” ဟု ကယ်လီက ဆိုသည်။ “ဒါပေမယ့် တကယ်ကို ရူးသွပ်တဲ့လူတွေက နျူကလီးယားစစ်ပွဲကို ဆက်ပြီး တွန်းအားပေးနေတဲ့သူတွေပါ။ နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့၏နျူကလီးယားလက်နက်များကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်၏ ကုန်ကျစရိတ်သည် ထိုက်တန်သည်ဟု စိတ်ကူးယဉ်သူများဖြစ်သည်။ တကယ်တမ်းကျတော့ လူတွေက စားနပ်ရိက္ခာ၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေ လိုအပ်နေတဲ့ လုံခြုံရေးတွေကို လုံးလုံးလျားလျား ဆုတ်ယုတ်သွားစေတယ်။”
ခံနိုင်ရည်အားဖြင့် ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်း။
မေး- “ကျွန်တော်တို့ အမေရိကန်သမိုင်းကို တက်ကြွစွာ ပြန်လည်စစ်ဆေးတဲ့ ကာလတစ်ခုပါ။ လူများသည် ကျွန်စနစ်၊ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ ့နှင့် အကျဉ်းထောင်များအပြင် အဆိုပါ အကြမ်းဖက်စနစ်များကို ဆန့်ကျင်သည့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ မကြာခဏ ဖုံးကွယ်ထားသော သမိုင်းကြောင်းများကို လူများက စိန်ခေါ်နေပြီး လျှို့ဝှက်အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ဖော်ထုတ်လျက်ရှိသည်။ မေ့ပျောက်ခံထားရတဲ့ စစ်အာဏာရှင်ဝါဒကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လတ်တလော လှုပ်ရှားမှုတွေ ရှိပါသလား။
ဖြေ- “၁၉၉၁ ခုနှစ် အီရတ်စစ်ပွဲနဲ့ စတင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၃ ခုနှစ် အီရတ်စစ်ပွဲအကြောင်း ကျွန်တော် အများကြီး စဉ်းစားထားပါတယ်။ ထိုကြားထဲတွင် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု စစ်ပွဲလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေရဲ့ အကျိုးဆက်တွေက သမိုင်းကနေ ကွယ်ပျောက်လုနီးပါးပါပဲ” ဟု ကယ်လီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ကျေးဇူးတင်ပါတယ် Joy Gordon ဟာ ဖျက်လို့မရနိုင်တဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ရေးခဲ့ပါတယ်။ (“မမြင်နိုင်သောစစ်ပွဲ- အမေရိကန်နှင့် အီရတ်ဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့မှုများ” – Harvard University Press 2003) သို့သော် အပြစ်မဲ့ပြည်သူလူထု၏ ကိုယ်တွေ့မျက်မြင်သက်သေများအဖြစ် အီရတ်သို့သွားသောအခါတွင် အုပ်စုများစွာ စုဝေးခဲ့သော အချက်အလက်များစွာကို သင်ရှာဖွေရန် ခဲယဉ်းနေပေလိမ့်မည်။ သာမိုနျူကလီးယားလက်နက် ၂၀၀ မှ ၄၀၀ ရှိသည့် အစ္စရေးနှင့် အနီးနားရှိ အီရတ်ရှိလူများ။
ကယ်လီက “ဒါဟာ ခံနိုင်ရည်အားဖြင့် ခုခံခြင်းနဲ့ပတ်သက်တယ်။ “ငြိမ်းချမ်းပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေကို တည်ဆောက်ပြီး စစ်အာဏာရှင်ဝါဒရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို တွန်းလှန်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ ကျွန်တော်ပါဝင်ခဲ့ဖူးသမျှ အရေးအပါဆုံး ကမ်ပိန်းတစ်ခုကတော့ ခံနိုင်ရည်ရှိရေး လှုံ့ဆော်မှုပါ။ အီရတ်ကို ၂၇ ကြိမ်သွားခဲ့ပြီး စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုကို ဖီဆန်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ် ၇၀ ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတွေ ပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။
“ပြန်လာတဲ့အခါမှာ အရေးကြီးဆုံးက ပညာရေးကို အားထုတ်ဖို့ပါပဲ။ လူတွေဟာ ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ အသံတွေကို ချဲ့ထွင်ဖို့ သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အသံတွေကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်” ဟု ကယ်လီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “လူထုဖိုရမ်တွေ၊ တက္ကသိုလ် စာသင်ခန်းတွေ၊ ယုံကြည်ချက်အခြေခံတဲ့ စုဝေးပွဲတွေနဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ဟောပြောကြတယ်။ 'ကောင်းပြီ၊ အဲဒါက လေချွန်နေတာပဲ မဟုတ်လား' တဲ့။ ဒါပေမယ့် ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာကြီးဟာ စစ်ပွဲမစတင်ခင်မှာ ရပ်တန့်ဖို့ အရင်ကထက် ပိုနီးကပ်လာခဲ့တာ မမှန်ဘူးလား။ ကြိုးပမ်းမှု မအောင်မြင်လို့ အီရတ်က လူတွေအတွက် ဘာအဓိပ္ပာယ်ရှိလဲလို့ တွေးပြီး ငိုတောင် ငိုနိုင်ခဲ့တယ်။ လူတွေ အရမ်းကြိုးစားခဲ့ကြတယ်ဆိုတာ သိရတာ နှစ်သိမ့်စရာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သို့သော် ပင်မမီဒီယာသည် အထူးသဖြင့် အီရတ်ရှိ သာမန်လူများအကြောင်း မည်သည်ကိုမျှ မပြောဆိုနိုင်ဘဲ ပင်မမီဒီယာသည် စစ်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ရန် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ သန်းနှင့်ချီ၍ ထွက်လာခဲ့သည်ဟူသော အချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မဆုံးရှုံးသင့်ပါ။
“အဲဒီစစ်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ လူတွေအားလုံးက အီရတ်အကြောင်း ဘယ်လိုလေ့လာခဲ့ကြတာလဲ။ စာရင်းကို စိတ်မ၀င်စားပါက၊ အမေရိကန်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စစ်ပြန်များ၊ PAX Christi၊ Christian Peacemaker Teams (ယခု Community Peacemaker Teams)၊ Fellowship of Reconciliation၊ Catholic Worker ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များ၊ American Friends Service Committee၊ Buddhist Peace Fellowship၊ Muslim Peace Fellowship နဲ့ ကျွန်တော် ပါနေတဲ့ အဖွဲ့၊ Voices in the Wilderness” လို့ Kelly က ပြန်ပြောပြပါတယ်။ “ပညာရေးအပိုင်းကို လူတော်တော်များများက အသိတရားနဲ့ သိနိုင်စေဖို့ ဒီစစ်ပွဲက မှားပါတယ်။ သူတို့အားလုံးက သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကြီးကြီးမားမား စွန့်စားလုပ်ကြတယ်။ Code Pink ၏ အကောင်းမွန်ဆုံး ရုပ်ရှင်ကားထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော Marla Ruzicka သည် အီရတ်တွင် အသတ်ခံခဲ့ရသည်။ Christian Peacemaker အဖွဲ့မှ လူများ ပြန်ပေးဆွဲခံရပြီး ၎င်းတို့အနက် တဦးမှာ Tom Fox သေဆုံးခဲ့သည်။ အိုင်ယာလန် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ မက်ဂီ ဟာဆန် အသတ်ခံခဲ့ရတယ်”
World beyond war
မေး- "စစ်ပွဲမရှိ 2022 တော်လှန်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးညီလာခံအကြောင်း ပြောပြပါ။"
A: “လူငယ်တွေရဲ့ စွမ်းအင်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ World Beyond War မြေယာပြန်လည်ထူထောင်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ permacculture အသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား ချိတ်ဆက်မှုတွေ တည်ဆောက်ပြီး အဲဒါကို စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ပုံစံအဖြစ် မြင်ပါတယ်” ဟု ကယ်လီက ရှင်းပြသည်။ “သူတို့က ရာသီဥတု ကပ်ဆိုးရဲ့ ဝမ်းနည်းဖွယ် နိမိတ်ပုံနဲ့ စစ်အာဏာရှင်ဝါဒတို့ကြား ချိတ်ဆက်မှုတွေ ဆွဲနေပါတယ်။
“အာဖဂန်နစ္စတန်ရှိ ကျွန်ုပ်တို့၏လူငယ်သူငယ်ချင်းများစွာသည် စိတ်ပျက်အားငယ်မှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရပြီး သင့်တွင်မြေဆီလွှာကောင်းမွန်ခြင်း သို့မဟုတ် ရေလွယ်ကူစွာရရှိခြင်းမရှိသည့်တိုင် အရေးပေါ်ဥယျာဉ်ပြုလုပ်ပုံနှင့်ပတ်သက်၍ လက်တွေ့ကျသောလမ်းညွှန်ချက်များကို စုစည်းထားသည့် permacculture အသိုင်းအဝိုင်းများက အလွန်သဘောကျမိပါသည်။ " လို့ ကယ်လီက ဆက်ပြောပါတယ်။ “ပေါ်တူဂီနိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ permacculture အသိုက်အဝန်းတစ်ခုသည် ပိုမိုဘေးကင်းလုံခြုံသောနေရာများအတွက် စိတ်အားထက်သန်နေသော ကျွန်ုပ်တို့၏အာဖဂန်လူငယ်ရှစ်ဦးကို ၎င်းတို့၏အသိုင်းအဝိုင်းတွင်ပါဝင်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ လိုအပ်ချက်က တော်တော်ကြီးတဲ့ Pakistan မှာ အမျိုးသမီးတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံတဲ့ နေရာတစ်ခုကိုလည်း ဖွင့်နိုင်ခဲ့တယ်။ စစ်ပွဲက အမြဲဖြစ်စေတဲ့ အချက်ပေးသံတွေနဲ့ အကြောက်တရားတွေကို သက်သာစေဖို့ လှုပ်ရှားမှုတချို့ကို တွေ့နေရပါတယ်။ စစ်ပွဲဆိုတာ ပြီးတယ်လို့ ခေါ်တဲ့အခါ ဘယ်တော့မှ မပြီးပါဘူး။ မွန်တီနီဂရိုး၊ Sinjajevina ရှိ အလွန်တက်ကြွသော အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုလည်း ရှိပြီး ဤလှပသော ကျက်စားရာမြေတွင် စစ်အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုအတွက် လူများက အစီအမံများကို ဆန့်ကျင်နေကြပါသည်။”
ယူကရိန်း
မေး- “လူတော်တော်များများက ယူကရိန်းကို အမေရိကန်က ဒေါ်လာသန်းရာနဲ့ချီပြီး လက်နက်တွေပို့တာကို ထောက်ခံတယ်။ ပစ်ခတ်မှုမှလွဲ၍ ဘာမှမလုပ်ဘဲ စစ်ပွဲကိုတုံ့ပြန်ရန် ၎င်းတို့၏နည်းလမ်းများ မဟုတ်ပါလား။
ဖြေ- “စစ်သမားတွေက အသာစီးရနေတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်ပွဲဖန်တီးသူတွေမှာ အသာစီးမရရင် ဘယ်လိုဖြစ်မလဲဆိုတာ တွေးကြည့်ရပါမယ်။ ယူကရိန်းမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေက တရုတ်ကို စစ်တိုက်တော့မယ့် အမေရိကန်အတွက် အစမ်းလေ့ကျင့်မှုတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် မကြာခင်မှာ ဒီလိုဖြစ်လာမယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ကယ်လီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “အမေရိကန်ရေတပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Charles Richard က တရုတ်နဲ့ စစ်ကစားတဲ့အခါတိုင်း အမေရိကန်က ရှုံးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အသာစီးရရန် တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းမှာ နျူကလီးယားလက်နက်ကို အမေရိကန်အသုံးပြုရန်ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စစ်ရေးအရ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ဖြစ်စဉ်တွင် နျူကလီးယားလက်နက် အသုံးပြုမှုသည် ဖြစ်နိုင်ခြေ မဟုတ်ဘဲ ဖြစ်နိုင်ခြေ ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ သားသမီး၊ မြေး၊ အခြားမျိုးစိတ်များ၊ ဥယျာဉ်များကို စောင့်ရှောက်ပါက ကျွန်ုပ်တို့ကို သတိပေးသင့်သည်။ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှင့် အပင်များ ပြတ်တောက်မှု ဖြစ်စေသည့် နျူကလီးယား ဆောင်းရာသီ၏ ဆိုးရွားသော အခြေအနေများတွင် ထွက်ပြေးလာမည့် ဒုက္ခသည် အရေအတွက်ကို သင် စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ပါသလား။
"ယူကရိန်းကိစ္စမှာ၊ အမေရိကန်က ရုရှားကို အားပျော့ပြီး ကမ္ဘာ့အချုပ်အခြာအာဏာအတွက် ပြိုင်ပွဲဝင်တွေကို လျှော့ချဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်" ဟု ကယ်လီက ဆက်ပြောသည်။ “တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် သေဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်သော အပေါင်များအဖြစ် လိမ်လည်လှည့်ဖြားအသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ ပြီးတော့ ရုရှားကလည်း ဒီလို ဆိုးရွားတဲ့ နျူကလီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုကို အသုံးပြုဖို့ တွန်းအားပေးနေပါတယ်။ 'ငါ့မှာ ဗုံးရှိလို့ မင်းပြောတာ ပိုကောင်းတယ်' လို့ အနိုင်ကျင့်သူတွေက ပြောနိုင်တယ်။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် ရှေ့သို့ တစ်ခုတည်းသောလမ်းကို မြင်အောင်ကူညီရန် အလွန်ခက်ခဲပါသည်။ အခြားရွေးချယ်စရာမှာ စုပေါင်းသတ်သေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။”
ဆင်းရဲသားစစ်
မေး- “စစ်ပွဲကို ဆန့်ကျင်တဲ့ မင်းရဲ့တိုက်ရိုက်လုပ်ရပ်ကြောင့် မင်းထောင်ထဲ အကြိမ်ကြိမ်ရောက်ဖူးတယ်။ ထောင်ထဲရောက်သွားတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ တော်တော်များများက ထောင်ဖျက်သိမ်းရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ထောင်ထည့်တာ အံ့သြစရာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။”
ဖြေ- “ငြိမ်းချမ်းရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ အကျဉ်းထောင်စနစ်ထဲကို ၀င်ပြီး ဆင်းရဲသားတွေကို စစ်တိုက်တာလို့ ကျနော်ခေါ်တဲ့ သက်သေအဖြစ် အမြဲတမ်း အရေးကြီးတယ်။ ရပ်ကွက်များတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်မှုအတွက် တစ်ခုတည်းသော ဖြေရှင်းနည်းမှာ ထောင်ချခြင်းမျိုး ဘယ်သောအခါမှ ဖြစ်မလာပါ။ အကြမ်းဖက်မှုများစွာ၏ မူလဇစ်မြစ်ဖြစ်သည့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို ကုစားပေးပြီး ရပ်ရွာများကို ကုသရာတွင် ကူညီရန် နောက်ထပ်နှစ်လိုဖွယ်နည်းလမ်းများစွာ ရှိပါသည်” ဟု ကယ်လီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးသမားတွေက အတုအယောင် အကြောက်တရားတွေကို သုံးတယ်။ 'မင်းငါ့ကိုမဲမပေးရင် မင်းဘေးနားက ဆူပူအကြမ်းဖက်တဲ့ ရပ်ကွက်တစ်ခုရှိလိမ့်မယ်' လူတွေ ကြောက်သင့်တာက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မာဖီးယားဂိုဏ်းတွေလို စစ်အာဏာရှင်စနစ် ထူထောင်မှုပါပဲ။ ပြည်တွင်းပဲ ဖြစ်ဖြစ် နိုင်ငံတကာပဲ ဖြစ်ဖြစ် အငြင်းပွားစရာတွေ ရှိလာတဲ့အခါ ရည်မှန်းချက်က ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေ လုပ်သင့်တယ်၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချက်ခြင်းတောင်းဆိုပြီး ဘယ်ဘက်ခြမ်းကို လက်နက်စီးဆင်းမှု ရပ်တန့်ဖို့၊ စစ်ပွဲဖန်တီးသူတွေကို ကျွေးမွေးတဲ့အဖွဲ့ကို ကျွေးမွေးဖို့၊
အဝေးကိုမကြည့်ပါနဲ့။
A: “ဒီစကားလုံးသုံးလုံးက စိတ်ထဲမှာ စွဲနေတာမဟုတ်ဘူး။ ကျွန်တော် အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ရောက်ဖူးတဲ့အခါ ကဘူးလ်ကို ဖြတ်ပြီး ဒရုန်းယာဉ်တွေကို မကြာခဏဆိုသလို အပြစ်မဲ့သူတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ထောက်လှမ်းမှုတွေ လုပ်နေတာကို မြင်တဲ့အခါ အဝေးကို မကြည့်နိုင်ဘူး” ဟု ကယ်လီက ရှင်းပြသည်။ “ကယ်လီဖိုးနီးယားအခြေစိုက် NGO တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Nutrition and Education International မှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ Zemari Ahmadi လိုမျိုး လူတွေပါ။ Predator ဒရုန်းတစ်စီးသည် Hellfire ဒုံးကျည်တစ်စင်းကို ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး ပေါင်ရာနှင့်ချီသော သွန်းသောခဲသတ္တုများ Ahmadi ၏ကားပေါ်သို့ ဆင်းသက်ခဲ့ပြီး သူနှင့် ၎င်း၏မိသားစုဝင်ကိုးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဝေးလံခေါင်သီသော Nagarhar ပြည်နယ်တွင် ဒရုန်းများဖြင့် ဒရုန်းဒုံးကျည်များကို ပစ်လွှတ်ခဲ့ပြီး Kunduz ရှိ ဆေးရုံသို့ ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ လူ ၄၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ အာဖဂန်မြေအောက်တွင် မပေါက်ကွဲသေးသော အမြောက်များဖြင့် ဆက်လက်ပေါက်ကွဲနေပါသည်။ နေ့တိုင်း လူတွေဟာ လက်တွေ ခြေထောက်တွေ ပျောက်ပြီး ဆေးရုံတက်နေရတယ်၊ ဒါမှမဟုတ် အသက်မသေဘူး။ ထက်ဝက်ကျော်သည် အသက် ၁၈ နှစ်အောက်များဖြစ်သည်။ ဒါဆို မင်း အဝေးကို မကြည့်နိုင်ဘူး"
One Response
ဟုတ်ကဲ့။ ခုခံနိုင်စွမ်းနှင့် ပြန်လည်ရှင်သန်ခြင်း—သူတို့ပြောနေတာတွေကို တစ်ယောက်ယောက်သိရင် လှည့်မကြည့်ပါနဲ့ ကေသီ။ မည်သည့်နိုင်ငံမှ လူအများစုသည် ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်သူများ၏ အစီအစဉ်ဖြင့် မပါဝင်သောကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ပြည်သူကိုမဟုတ်ဘဲ အစိုးရများကို ရည်ညွှန်းသင့်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ရုရှားလူမျိုးများသည် ကရင်မလင်နန်းတော်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော စစ်ရာဇဝတ်ကောင်ဖြစ်သည်။ ကောင်းကင်ပြာပြာ အင်္ကျီတွေက ဒီလူတွေကို ကမ္ဘာက ရည်ညွှန်းတယ် ဟုတ်လား။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကမ္ဘာတ၀ှမ်းတွင် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သူများ သို့မဟုတ် လူမိုက်များဖြင့် အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည်။ လူတွေရဲ့ ခုခံစွမ်းအားက သူတို့ကို ဖြုတ်ချဖို့ မျှော်လင့်နိုင်သလား။ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအစီအစဉ်များသည် ကမ္ဘာမြေအတွက် အရင်းရှင်စနစ်သေခြင်းဆန္ဒကို အစားထိုးနိုင်ပါသလား။ အများကြီးလုပ်ထားပြီးသား၊ လမ်းပြပေးဖို့ တောင်းဆိုရမယ်။ ကမ္ဘာမြေကြီး၏ အပြာရောင် ၀တ်စုံများသည် ဇက်ကြိုးများကို မည်သို့ သိမ်းပိုက်နိုင်မည်နည်း။