Sarah Rohleder မှ၊ World BEYOND Warမေလ 11, 2023
ယီမင်စစ်ပွဲတွင် ဆော်ဒီဦးဆောင်သော ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ၈ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့် လွန်ခဲ့သည့် မတ်လ ၂၅ ရက်မှ ၂၇ ရက်အထိ ကနေဒါနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ဆန္ဒပြပွဲများ ကျင်းပခဲ့သည်။ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ မြို့ကြီးခြောက်မြို့တွင် စုဝေးချီတက်ပွဲများနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနှင့် ဒေါ်လာဘီလီယံပေါင်းများစွာတန်သော လက်နက်သဘောတူညီချက်ဖြင့် ကနေဒါ၏ စစ်ပွဲမှ အမြတ်ထွက်ခြင်းကို ကန့်ကွက်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ယီမင်စစ်ပွဲသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးမားဆုံး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းများထဲမှ တစ်ခု ဖန်တီးထားသောကြောင့် စစ်ပွဲအတွင်း နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေး အသိုက်အဝန်း၏ ရှုပ်ထွေးသော တိတ်ဆိတ်မှုကို ၀ယ်ယူရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ယီမင်တွင် လူဦးရေ ၂၁ ဒသမ ၆ သန်းသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီနှင့် အကာအကွယ်များ လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ၏ လေးပုံတစ်ပုံခန့်ရှိသည်။
ယီမင်သမ္မတ Ali Abdullah Saleh နှင့် ၎င်း၏လက်ထောက် Abdrabbuh Mansur Hadi တို့ကြား 2011 ခုနှစ် အာရပ်နွေဦးကာလတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အာဏာအကူးအပြောင်းကြောင့် ပဋိပက္ခများ စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်လာတာကတော့ အစိုးရသစ်ရဲ့ မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး နိုင်ငံရဲ့မြို့တော် Sanaa ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဟူသီလို့ခေါ်တဲ့ ဟူသီသူပုန်တွေကြား ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ Hadi သည် 2015 ခုနှစ် မတ်လတွင် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး ထိုအချိန်တွင် အိမ်နီးချင်း ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနိုင်ငံသည် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု (UAE) ကဲ့သို့သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့နှင့်အတူ ယီမင်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဟူသီတိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို ယီမင်တောင်ပိုင်းမှ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း သို့မဟုတ် Sanaa။ ထိုအချိန်မှစ၍ စစ်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး အရပ်သား သောင်းနှင့်ချီ သေဆုံးကာ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိကာ လူဦးရေ၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများ လိုအပ်နေပါသည်။
ဆိုးရွားသည့်အခြေအနေနှင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကြားတွင် လူသိများသည့် အခြေအနေရှိနေသော်လည်း ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များသည် ပဋိပက္ခတွင် အဓိကကျသော ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားထံသို့ လက်နက်များ ဆက်လက်ပေးပို့ကာ စစ်ပွဲကို မီးထိုးပေးနေသည်။ ကနေဒါသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစတင်၍ ဆော်ဒီအာရေဗျသို့ လက်နက်ဒေါ်လာ ၈ ဘီလီယံကျော် တင်ပို့ခဲ့ပြီး ထိုနိုင်ငံများထဲတွင် ကနေဒါနိုင်ငံလည်း ပါဝင်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာများက စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် နိုင်ငံများကြားတွင် ကနေဒါကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ညွှန်ပြခဲ့ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ကနေဒါ၏ ပုံရိပ်သည် မှတ်ဉာဏ်ထက် မှေးမှိန်သွားကြောင်း အထောက်အထားများ၊ အဖြစ်မှန်။ စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသန အင်စတီကျု (SIPRI) ၏ နောက်ဆုံး အစီရင်ခံစာအရ ကနေဒါ၏ လက်ရှိ အဆင့်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လက်နက် တင်ပို့မှု အဆင့် အမြင့်ဆုံး အဆင့်ဖြင့် ထပ်မံ ညှိုးနွမ်းသွားခဲ့သည်။ ကနေဒါသည် စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် တက်ကြွသော ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်မည်ဆိုပါက ဤလက်နက်များ လွှဲပြောင်းခြင်းကို ရပ်တန့်ရမည်ဖြစ်သည်။
Trudeau အစိုးရက မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော 2023 ခုနှစ်အတွက် မကြာသေးမီက ဘတ်ဂျက်တွင် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ ပေးအပ်ရန် ရန်ပုံငွေ ဖော်ပြထားခြင်း မရှိခြင်းကြောင့် ပို၍ပင် အံ့အားသင့်စရာ ဖြစ်စေသည်။ 2023 ဘတ်ဂျက်မှ ဘဏ္ဍာငွေအမြောက်အများရရှိသည့်အရာမှာ တပ်မတော်ဖြစ်သည်ဆိုသော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးအစား စစ်ပွဲကို မီးထိုးပေးမည်ဟု အစိုးရမှ ကတိကဝတ်ပြုထားသည်။
ကနေဒါ စသည့်နိုင်ငံများ၏ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ငြိမ်းချမ်းသော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ တစ်စုံတစ်ရာမရှိသဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်သူအဖြစ် ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ဟူသီတောင်းဆိုမှုများ အများအပြားပါဝင်သည့် ဆော်ဒီအာရေဗျထံမှ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်နိုင်စေသည့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဆွေးနွေးပွဲကို စတင်ခဲ့ကြသည်။ Sana'a မြို့တော်ကို လေကြောင်းခရီးစဉ်နှင့် အဓိက ဆိပ်ကမ်းတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ခြင်းအပါအဝင် အရေးကြီးသော ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများကို နိုင်ငံတွင်းသို့ ရောက်ရှိစေမည်ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးတည်ငြိမ်စေတဲ့အပြင် အလုပ်သမားတွေကို လစာတိုးပေးဖို့အတွက် အစိုးရရဲ့ငွေကြေးကို လက်လှမ်းမီဖို့လည်း ဆွေးနွေးထားပါတယ်။ ဒါဟာ ကနေဒါက လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ အလုပ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ ဆွေးနွေးမှုကနေတဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို လက်နက်တွေ ထပ်မပို့ဘဲနဲ့၊
Sarah Rohleder သည် Canadian Voice of Women for Peace၊ British Columbia တက္ကသိုလ်မှ ကျောင်းသား၊ Reverse the Trend Canada အတွက် လူငယ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးနှင့် အထက်လွှတ်တော်အမတ် Marilou McPhedran ၏ လူငယ်အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းရေး လှုံ့ဆော်သူဖြစ်သည်။
ကိုးကား
ရိုင်ယန်။ “ယီမင်စစ်ပွဲကို အဆုံးတိုင်အောင် ကူညီဖို့၊ တရုတ်နိုင်ငံက လုပ်ရမယ့်ဟာက ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှု ရှိရမယ်။” အဆိုပါကြားဖြတ်၊ 7 ဧပြီ 2023၊ theintercept.com/2023/04/07/yemen-war-ceasefire-china-saudi-arabia-iran/။
Quérouil-Bruneel၊ Manon "ယီမင်ပြည်တွင်းစစ်- အရပ်သားများ ရှင်သန်ရန် ကြိုးစားသည့် မြင်ကွင်းများ" အချိန်, time.com/yemen-saudi-arabia-war-human-toll/။ 3 မေလ 2023 တွင်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။
ငယ်ရေချယ်။ "ကနေဒါမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေက ယီမင်မှာ ဆော်ဒီဦးဆောင်တဲ့ ၈ နှစ်ကြာ စစ်ပွဲကို #Canadastoparmingsaudi ကို တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။" World BEYOND War3 ခုနှစ်၊ ဧပြီလ 2023 ရက်၊ https://worldbeyondwar.org/protests-in-canada-mark-8-years-of-saudi-led-war-in-yemen-dem and-canada-end-arms-deals-with -ဆော်ဒီအာရေဗျ/။
Wezeman, Pieter D, et al. "နိုင်ငံတကာ လက်နက်လွှဲပြောင်းမှုများ၊ 2022 လမ်းကြောင်းများ။" SIPRI, Mar. 2023, https://www.sipri.org/sites/default/files/2023-03/2303_at_fact_sheet_2022_v2.pdf.
ဧည့်ကြို၊ Sebastian။ "ယီမင်စစ်ပွဲ- ဆော်ဒီ-ဟူသီ ဆွေးနွေးမှုသည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မျှော်လင့်ချက်ကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။" BBC News,၊ ၉ ဧပြီ ၂၀၂၃၊ www.bbc.com/news/world-africa-9။
“ယီမင်ကျန်းမာရေးစနစ် ပြိုကျရန် နီးကပ်လာသည်ကို မည်သူက သတိပေးသည် | ကုလသမဂ္ဂသတင်း။" ကုလသမဂ္ဂ၊ ဧပြီလ 2023၊ news.un.org/en/story/2023/04/1135922။
"ယီမင်။" Uppsala ပဋိပက္ခဒေတာအစီအစဉ်, ucdp.uu.se/country/678။ 3 မေလ 2023 တွင်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။
"ယီမင်- စစ်ပွဲက ဘာကြောင့် ပိုပြင်းထန်လာတာလဲ။" BBC News,14 ဧပြီ 2023၊ www.bbc.com/news/world-middle-east-29319423။
