by CO-OP သတင်းစက်တင်ဘာလ 17, 2021
Ernst Friedrich (1894-1967)
ဘာလင်မြို့ရှိ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်ကို တည်ထောင်သူ Ernst Friedrich ကို ဖေဖော်ဝါရီ 25 ရက် 1894 တွင် Breslau ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အစောပိုင်းနှစ်များတွင် သူသည် ဂိုဏ်းဂဏလူငယ်လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်နေပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် ပရင်တာအဖြစ် အလုပ်သင်အဖြစ်မှ ခွဲထွက်ပြီးနောက် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (SPD) အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် သူသည် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လုပ်သားလူငယ်အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး စစ်ရေးအရ အရေးပါသော ကုမ္ပဏီတစ်ခုတွင် အဖျက်အမှောင့် ကျူးလွန်ပြီးနောက် ထောင်ဒဏ်ကျခံခဲ့ရသည်။
"လူငယ်မင်းမဲ့ဝါဒ" ၏ ထိပ်တန်းပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအနေဖြင့် ရဲနှင့် တရားမျှတမှုတို့ကြောင့် နိုင်ထက်စီးနင်းပြုမှုကို ဆန့်ကျင်သည့် စစ်အာဏာရှင်ဝါဒနှင့် စစ်ပွဲကို တွန်းလှန်ခဲ့သည်။ 1919 ခုနှစ်တွင် သူသည် ဘာလင်ရှိ Free Socialist Youth (FSJ) ၏ လူငယ်စင်တာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ၎င်းအား အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သော လူငယ်များနှင့် တော်လှန်ရေးအနုပညာရှင်များ၏ တွေ့ဆုံရာနေရာအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
ပြပွဲများကျင်းပခြင်းအပြင် သူသည် ဂျာမနီသို့သွားရောက်ကာ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် လစ်ဘရယ်စာရေးဆရာများဖြစ်သည့် Erich Mühsam၊ Maxim Gorki၊ Fjodor Dostojewski နှင့် Leo Tolstoi တို့ကို ဖတ်ရှုကာ လူထုဟောပြောပွဲများကို ပို့ချပေးခဲ့သည်။
အသက်နှစ်ဆယ်ကျော်တွင် ငြိမ်းချမ်းသော ငြိမ်းချမ်းရေးသမား Ernst Friedrich သည် သူ၏ "War against War!" စာအုပ်အတွက် ဘာလင်တွင် 29, Parochial Street တွင် သူ၏ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်ကို ဖွင့်လှစ်သောအခါတွင် လူသိများခဲ့သည်။ ပြတိုက်သည် 1933 ခုနှစ် မတ်လတွင် နာဇီတို့၏ ဖျက်ဆီးခြင်းမခံရမီအထိ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး လှုပ်ရှားမှုများ၏ ဗဟိုဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၎င်း၏တည်ထောင်သူအား ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။
Friedrich ၏စာအုပ် "War against War!" (1924) သည် ပထမကမ္ဘာစစ်၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းမှုများကို မှတ်တမ်းတင်ထားသော ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ ရုပ်ပုံစာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သူ့ကို ဂျာမနီပြည်တွင်းနှင့် အပြင်တွင် လူသိများစေခဲ့သည်။ လှူဒါန်းမှုတစ်ခုကြောင့် သူသည် "ပထမ နိုင်ငံတကာ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်" ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဘာလင်တွင် အဆောက်အအုံဟောင်းတစ်ခုကို ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့သည်။
Friedrich သည် 1930 တွင်ထပ်မံပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရသောအခါတွင်ဘဏ္ဍာရေးအပျက်အယွင်းမဖြစ်မီကတည်းကထောင်ကျခံခဲ့ရသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေသူသည်သူ၏တန်ဖိုးကြီးသောမှတ်တမ်းကိုပြည်ပသို့ယူဆောင်လာခဲ့သည်။
1933 ခုနှစ် မတ်လတွင် SA ဟုခေါ်သော နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများက စစ်ဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး Friedrich ကို ထိုနှစ်ကုန်အထိ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အဲဒီနောက် သူနဲ့ သူ့မိသားစုဟာ ဘယ်လ်ဂျီယံကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ပြီး II ကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်။ ဂျာမန်စစ်တပ် ချီတက်လာသောအခါ ပြင်သစ်တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ပြင်သစ်လွတ်မြောက်ပြီးနောက် သူသည် ပြင်သစ်နိုင်ငံသားနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဝင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ဂျာမနီမှ Friedrich ထံမှ ရရှိသော လျော်ကြေးငွေဖြင့် ပဲရစ်မြို့အနီးရှိ မြေကွက်တစ်ကွက်ကို ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမန်နှင့် ပြင်သစ် လူငယ်အဖွဲ့များ တွေ့ဆုံနိုင်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံတကာ နားလည်မှုဆိုင်ရာ ဗဟိုဌာနဖြစ်သည့် "Ile de la Paix" ဟု အမည်တွင်ခဲ့သည်။ 1967 ခုနှစ်တွင် Ernst Friedrich သည် Le Perreux sur Marne တွင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
ယနေ့စစ်ပွဲဆန့်ကျင်ရေးပြတိုက်သည် Ernst Friedrich နှင့် ဇယားများ၊ ဆလိုက်များနှင့် ရုပ်ရှင်များပါရှိသော သူ၏ပြတိုက်၏ဇာတ်လမ်းကို ပြန်လည်သိမ်းဆည်းထားသည်။
https://www.anti-kriegs-museum.de/english/start1.html
Anti-Kriegs-Museum eV
Bruesseler Str. ၂၁
D-13353 ဘာလင်
Fon: 0049 030 45 49 01 10
နေ့စဉ် 16.00 မှ 20.00 (တနင်္ဂနွေနှင့် ရုံးပိတ်ရက်များ)
အဖွဲ့လိုက်လာရောက်လည်ပတ်လိုပါက 0049 030 402 86 91 သို့လည်း ခေါ်ဆိုပါ။
