အိမ်ဖြူတော်၊ နိုင်ငံခြားရေးဌာနနှင့် ပင်တဂွန်အရာရှိများက ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် အဆိုပါနိုင်ငံများရှိ အယ်လ်ကေးဒါး အကြမ်းဖက်သမားများကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ၎င်းတို့၏ အမာခံနယ်မြေများကို ချေမှုန်းရန် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း၊ သို့သော်လည်း အဆိုပါ ဒေသသို့ စေလွှတ်လိုက်သော မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်များ ၏ သားကောင် အများစုမှာ အရပ်သားများ ဖြစ်သည်ဟု ကိန်းဂဏန်းများက ဖော်ပြသည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်း ပါကစ္စတန်တစ်နိုင်ငံတည်းကို ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်မှု ၄၁၈ ကြိမ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အရပ်သား ၄၂၃ ဦးအပါအဝင် လူပေါင်း ၂၉၆ဝ မှ ၃၉၆၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဂျာနယ်လစ်ဗျူရိုက မကြာသေးမီက ဖော်ပြခဲ့သည်။ အချို့သော သတင်းရင်းမြစ်များက ၁၁ နှစ်တာကာလအတွင်း ပါကစ္စတန်တွင် အရပ်သားသေဆုံးမှု အရေအတွက်မှာ ၉၆၂ ဦးရှိနေသည်။
အမေရိကန် ငြိမ်းချမ်းရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ နှင့် စကားပြောဆိုသူတစ်ဦးက မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ် ဗျူဟာသည် သမ္မတဘုရှ် ကျူးလွန်ခဲ့သည့် အမှားမဟုတ်ကြောင်း၊ ယင်းအစား ၎င်းသည် သူကျူးလွန်ခဲ့သည့် “ရာဇ၀တ်မှု” ဖြစ်ပြီး သမ္မတ အိုဘားမား ဆက်လက် တည်တံ့နေခဲ့ကြောင်း Fars News Agency သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
အသက် 58 နှစ်အရွယ် Brian Terrell ၏အဆိုအရ အမေရိကန်အစိုးရသည် မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အပြစ်မဲ့အသက်များကို ဆုံးရှုံးစေရုံသာမက ၎င်း၏လုံခြုံရေးကိုလည်း အန္တရာယ်ဖြစ်စေပြီး အများပြည်သူ၏ အဆင့်အတန်းကို ထိခိုက်စေသည်ဟု ဆိုသည်။
“အမေရိကန်ရဲ့ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်နဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ အယ်လ်ကိုင်ဒါအတွက် စုဆောင်းရေး ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ရဲ့ လုံခြုံရေးနဲ့ နယ်မြေတည်ငြိမ်ရေးကို စိတ်ဝင်စားသူတိုင်းအတွက် စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေပေမယ့်လည်း ဒါဟာ စစ်အကျိုးအမြတ်အတွက် သတင်းကောင်းပါပဲ။ ” ဟုပြောသည်။
“စစ်ပွဲဆင်နွှဲဖို့အတွက် လက်နက်ထုတ်လုပ်မယ့်အစား အမေရိကန်ဟာ အခုလက်နက်တွေ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ စစ်ဆင်နွှဲနေပါတယ်” ဟု Terrell က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
Brian Terrell သည် Iowa၊ Maloy တွင် နေထိုင်ပြီး လယ်ကွင်းငယ်တစ်ခုတွင် အလုပ်လုပ်သည်။ သူသည် ဥရောပ၊ လက်တင်အမေရိကနှင့် ကိုရီးယားတို့အပါအဝင် လူသိရှင်ကြား ဟောပြောပွဲများ အတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဒေသများစွာသို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။ သူသည် ပါလက်စတိုင်း၊ ဘာရိန်းနှင့် အီရတ်တို့ကိုလည်း သွားရောက်ခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့သော ဖေဖေါ်ဝါရီလတွင် ၎င်း၏ ဒုတိယအကြိမ် အာဖဂန်နစ္စတန်သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ သူသည် ဖန်တီးမှုမဟုတ်သောအကြမ်းမဖက်မှုအတွက် Voices ၏ ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်ပြီး Nevada Desert Experience အတွက် ဖြစ်ရပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သည်။
FNA သည် အမေရိကန်အစိုးရ၏ စစ်ရေးမူဝါဒနှင့် အကျပ်အတည်းဖြစ်ပွားနေသော အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဆိုင်ရာ အပြုအမူ၊ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် “အကြမ်းဖက်စစ်ပွဲ” ၏ အမွေအနှစ်များအကြောင်း FNA နှင့် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ အင်တာဗျူး၏ စာသားအပြည့်အစုံမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
မေး- ပါကစ္စတန်၊ ဆိုမာလီယာနဲ့ ယီမင်နိုင်ငံတွေမှာ အမေရိကန်ရဲ့ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ အယ်လ်ကိုင်ဒါတွေရဲ့ အမာခံနယ်မြေတွေကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပေမယ့် အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ အရပ်သားတွေအပေါ် ပြင်းထန်တဲ့ ထိခိုက်မှုဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် အစိုးရသည် ဆင်းရဲနွမ်းပါးပြီး မဖွံ့ဖြိုးသေးသော ဒေသများသို့ မောင်းသူမဲ့ ဒရုန်းများ စေလွှတ်ခြင်းဖြင့် ဤပန်းတိုင်ကို အောင်မြင်နိုင်ပါသလား။
A- အကယ်၍ အမေရိကန်၏ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှု၏ ရည်မှန်းချက်များသည် အယ်လ်ကေးဒါးများကို ဖျက်ဆီးရန်နှင့် တိုက်ခိုက်ခံနေရသော ဒေသများသို့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ဆောင်ကြဉ်းရန်သာ ဖြစ်ပါက၊ အကယ်၍ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးသည် မအောင်မြင်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိ ယီမင်ရှိ မစ်ရှင်လက်ထောက်အကြီးအကဲ Nabeel Khoury က "ယီမင်၏ လူမျိုးစုဖွဲ့စည်းပုံအရ၊ US သည် AQAP [Al Qaeda] ၏ အာရေဗျကျွန်းဆွယ်ရှိ Al Qaeda] စစ်ဆင်ရေးတိုင်းအတွက် အကြမ်းဖျင်း ရန်သူအသစ် လေးဆယ်မှ ခြောက်ဆယ်ခန့်ကို ထုတ်ပေးသည်" ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ ဤသဘောထားကို ဒေသတွင်းရှိ သံတမန်ဟောင်းများနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တပ်မှူးဟောင်းများစွာက မျှဝေပါသည်။
1960 ခုနှစ်တွင်သူအငြိမ်းစားယူမီ, အမေရိကန်သမ္မတ Eisenhower သည်ကိုယ်ပိုင်တည်မြဲနေသော "စစ်တပ်-စက်မှုဆိုင်ရာရှုပ်ထွေးမှု" ပေါ်ပေါက်လာရန်သတိပေးခဲ့သည်။ လက်နက်များ ထုတ်လုပ်မှုတွင် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ရရှိသည့် အမြတ်ငွေသည် စီးပွားရေးနှင့် အချိုးမညီဘဲ ကြီးထွားလာနေပြီး ယင်းသည် ပဋိပက္ခကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်ဟု ၎င်းက သတိပေးသည်။ ထိုအချိန်မှ စ၍ အမြတ်အစွန်းသည် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ကော်ပိုရိတ်သြဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့်အတူ မီဒီယာအပေါ် ကော်ပိုရိတ်ထိန်းချုပ်မှု တိုးလာခဲ့သည်။ သမ္မတ Eisenhower ၏ အနာဂတ်အတွက် ကြောက်ရွံ့မှုများသည် ယနေ့ခေတ် လက်တွေ့ဘဝဖြစ်သည်။
စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန်အတွက် လက်နက်များထုတ်လုပ်မည့်အစား အမေရိကန်သည် ယခုအခါ လက်နက်များပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရန် စစ်ဆင်နွှဲလျက်ရှိသည်။ အမေရိကန်၏ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများသည် အယ်လ်ကိုင်ဒါအတွက် လူသစ်စုဆောင်းရေး ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အမေရိကန်၏ လုံခြုံရေးနှင့် ၎င်းတို့ဖြစ်ပွားနေသည့် ဒေသများ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို စိတ်ပါဝင်စားသူတိုင်းအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်နေသည့်တိုင် စစ်အမြတ်ထုတ်သူများအတွက် သတင်းကောင်းဖြစ်သည်။
ဥပမာ၊ ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင်၊ ဆီးရီးယားသို့ ပစ်လွှတ်သော ဒုံးကျည်အစင်း ၁၀၀ ကျော်ကို အစားထိုးရန်အတွက် Raytheon Missile Systems ကုမ္ပဏီသို့ အမေရိကန်ရေတပ်၏ ဒေါ်လာ ၁၂၂.၄ သန်းတန် စာချုပ်ကို ပြုပြင်မွမ်းမံခြင်းအား ကျင့်ဝတ်နှင့် မညီဘဲ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အမတ်များက မီဒီယာများတွင် ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုများ၏ တရားဝင် သို့မဟုတ် မဟာဗျူဟာမြောက် ထိရောက်မှု။ ဤသေစေလောက်သော တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် လိုအပ်သော တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်မှာ ၎င်းတို့သည် ဒုံးကျည်များကို ရောင်းချခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထင်ရသည်။
မေး- ၂၀၁၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ ဘရာဇီး၊ တရုတ်နဲ့ ဗင်နီဇွဲလားတို့ ဦးဆောင်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂက နိုင်ငံတဖွဲ့က အိုဘားမား အစိုးရရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံတွေကို မောင်းသူမဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြန့်ကျက်တာကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်၏ အဝေးထိန်းစနစ်သုံး လေယာဉ်များအသုံးပြုမှုနှင့် လူသားကုန်ကျစရိတ်ကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအဆင့်တွင် ဆွေးနွေးခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် စကားစစ်ထိုးပွဲဖြစ်သည်။ တရားလက်လွတ်၊ အကျဉ်းချုပ် သို့မဟုတ် မတရား ကွပ်မျက်ခြင်းဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် Christof Heyns က ပြည်နယ်များနှင့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များအကြား UAV များ ပြန့်ပွားမှုနှင့်ပတ်သက်၍ သတိပေးခဲ့သည်။ ဒရုန်းများအသုံးပြုခြင်း၏တရားဝင်အခြေခံနှင့် ဤအန္တရာယ်ရှိသောအလေ့အကျင့်ကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက စတင်ကန့်ကွက်သည့်အချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဆက်လက်ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုအပေါ် သင့်တုံ့ပြန်မှုမှာ အဘယ်နည်း။
A- ပြည်နယ်တိုင်းတွင် မည်မျှဆိုးရွားသည်ဖြစ်စေ ထိုပြည်နယ်၏လုပ်ရပ်အတွက် မျှတမှုပေးရန် ရှေ့နေများကို ခန့်အပ်ထားသော်လည်း အမေရိကန်စစ်မဖြစ်သေးသောနိုင်ငံများကို တိုက်ခိုက်ရန် သို့မဟုတ် စောင့်ကြည့်ရန် ဒရုန်းအသုံးပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ စစ်မှန်သောအခြေအတင်မရှိပေ။ တရားဝင်မူဝါဒမှာ စစ်မြေပြင်တွင် တိုက်ခိုက်ရေးသမားမဟုတ်သူတစ်ဦးအား သေစေလောက်သည့်အင်အားကို အသုံးမပြုမီ “သူ သို့မဟုတ် သူမသည် အမေရိကကို ပြင်းထန်စွာတိုက်ခိုက်မည့် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာမည်” ဟု သေချာစေရမည်။ ယင်းက နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့်အညီ ဒရုန်းလှုပ်ရှားမှုကို လုပ်ဆောင်ရန် အနည်းဆုံး အားထုတ်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း လွဲမှားထင်မြင်ယူဆစေနိုင်ပါသည်။
သို့သော် 2013 ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အမေရိကန်တရားရေးဌာန၏ စက္ကူဖြူစာတမ်း၊ "Al-Qa'ida သို့မဟုတ် Associated Force ၏ အကြီးတန်း စစ်ဆင်ရေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည့် အမေရိကန် နိုင်ငံသားတစ်ဦးအား သတ်ပစ်သော စစ်ဆင်ရေး၏ ဥပဒေနှင့်အညီ" ပေါက်ကြားခဲ့သည်။ နှင့် "အံ့ဆဲဆဲ" ဟူသော စကားလုံး၏ ပိုမိုပျော့ပြောင်းသော အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်။ “ပထမဦးစွာ၊ စစ်ဆင်ရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအား ပြင်းထန်သောတိုက်ခိုက်မှု၏ ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာမည့်အခြေအနေတွင် အမေရိကန်အား တိကျသောတိုက်ခိုက်မှုနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို တိုက်ခိုက်မည်ဟူသော ပြတ်သားသောအထောက်အထားရှိရန် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအား မလိုအပ်ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။ လက်ငင်းအနာဂတ်။"
အမေရိကန် အစိုးရ၏ ရပ်တည်ချက်မှာ ၎င်းတို့၏ အထောက်အထားကို သိသည်ဖြစ်စေ မသိသည်ဖြစ်စေ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ၎င်းတို့၏ “အပြုအမူပုံစံများ” သို့မဟုတ် “လက်မှတ်” သည် အနာဂတ်တွင် အချိန်မရွေး ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်သည့် တစ်စုံတစ်ဦး၏ ပုံစံများနှင့် ကိုက်ညီပါက၊ . မကြာမီကျရောက်တော့မည့် ခြိမ်းခြောက်မှု၏ “လက်မှတ်” သည် “အသက် 20 မှ 40 နှစ်ကြား အမျိုးသားများဖြစ်သည်” ဟု ပါကစ္စတန်ဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ဟောင်း Cameron Munter က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ကျနော့်ခံစားချက်က ယောက်ျားတစ်ယောက်ရဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားဟာ တခြားအမျိုးသားတစ်ယောက်ရဲ့ ခံစားချက်ပါပဲ၊ အစည်းအဝေးကို သွားပြီး ခုန်ပေါက်သွားတဲ့ ယောက်ျားတစ်ယောက်ပါ။” ဟု အခြားနိုင်ငံခြားရေးဌာနမှ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက CIA မှ “ခုန်ပေါက်နေသည့် လူသုံးယောက်ကို တွေ့သည့်အခါတွင်၊” အေဂျင်စီက ထိုသို့ထင်မြင်လာသည်ဟု ယူဆပါသည်။ အကြမ်းဖက်လေ့ကျင့်ရေးစခန်း။
ဤသတ်ဖြတ်မှုများသည် စစ်၏တရားဝင်လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟူသော အဆိုကို တရားဝင်ထောက်ခံခြင်းမရှိသည်မှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမရှိပေ။ စစ်တပ်က ဥပဒေ ပြင်ပမှာ လုပ်ရင် အုပ်စုဖွဲ့၊ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများ၏ သားကောင်များကို သိရှိပြီး အပြုသဘောဖြင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်းရှိမရှိ - ယင်းမှာ ဖြစ်ခဲသည် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ အပြုအမူ သို့မဟုတ် "အပေါင်ပစ္စည်း ပျက်စီးမှုများ" ကြောင့် သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိသော အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများကို မရည်ရွယ်ဘဲ သေဆုံးစေခြင်း၊ ၎င်းတို့သည် အုပ်စုဖွဲ့ တိုက်ခိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပစ်ခတ်မှုကြောင့် မောင်းနှင်ခြင်းထက် မပိုပါ။ တရားမဲ့လူအုပ်က တရားခွင်မ၀င်ဘဲ သံသယရှိလို့ တစ်စုံတစ်ယောက်ကို သတ်လိုက်တဲ့အခါ မုဒိန်းမှုလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဥပဒေနှင့် လူ့တန်ဖိုးများကို ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ ချိုးဖောက်မှုများထဲတွင် ဒရုန်းများသည် ၎င်းတို့၏ မူလသားကောင်များအထက်တွင် ပျံဝဲကာ ဒဏ်ရာရသူနှင့် သေဆုံးသွားသူများကို အကူအညီပေးရန် ရောက်လာသည့် မည်သူ့ကိုမဆို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေမည့် “နှစ်ချက်ပုတ်ခြင်း” အလေ့အကျင့်ဖြစ်သည်။ သံသယဖြစ်ဖွယ်အပြုအမူပုံစံကို လိုက်လျှောက်နေသူတစ်ဦး၏အကူအညီသည် သံသယဖြစ်ဖွယ်အပြုအမူပုံစံကို လိုက်နေပါသည်။
ဒီပရိုဂရမ်ကို ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ နောက်ထပ်အလွှာတစ်ခုကတော့ စီအိုင်အေရဲ့ အမိန့်အရ ယူနီဖောင်းဝတ်စစ်တပ်အဖွဲ့ဝင်တွေက ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို မကြာခဏဆိုသလို လုပ်ဆောင်လေ့ရှိတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်က ဖြန့်ကျက်ထားသည့်အတိုင်း ဒရုန်းများသည် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ရန် အသုံးဝင်သော်လည်း ပြိုင်ဆိုင်မှုများတွင် အသုံးမဝင်သော လက်နက်စနစ်တစ်ခုအဖြစ် မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်နှစ်ခန့်က လေတပ်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်မှ ဝန်ခံခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ လက်နက်များ လက်ဝယ်ထားရှိခြင်းသည်ပင် တရားမ၀င်ဟု စောဒကတက်နိုင်သည်။
ဤသတ်ဖြတ်မှုသည် ရိုးရှင်းသော လူသတ်မှုများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ လုပ်ရပ်များဖြစ်သည်။ သူတို့က ရာဇ၀တ်မှုတွေ။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းနှင့် အမေရိကန်ရှိ အချို့က ၎င်းတို့ကို အဆုံးစီရင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြခြင်းမှာ ဝမ်းသာစရာပင်။
မေး- ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်ရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Ben Emmerson က 2013 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအထိ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်ပြီး အရပ်သားတွေကို အကြီးအကျယ် သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှု ၃၃ ကြိမ် ရှိခဲ့တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ မှတ်ချက်ပြုထားပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂနှင့် ၎င်း၏ဆက်စပ်အဖွဲ့အစည်းများသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ တာဝန်ခံမှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိသလော သို့မဟုတ် ယင်းကိစ္စရပ်တွင် နိုင်ငံတကာဥပဒေအား သေချာပေါက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည် မဟုတ်ပေ။
A: ဒါက မရှိမဖြစ်မေးခွန်းပဲ မဟုတ်ဘူးလား။ အကယ်၍ အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် တာဝန်ခံမှုမရှိပါက UN နှင့် အခြားသော နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှု မည်သို့ရှိသနည်း။ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ဘယ်လိုနိုင်ငံနဲ့ ကျင့်သုံးမလဲ။
ဒရုန်းနည်းပညာသည် အမေရိကန်အသိုင်းအဝိုင်းများကြားတွင် စစ်ရာဇ၀တ်မှုများကို ကျူးလွန်နိုင်စေသည်- ကျူးလွန်ခံရသူများသည် ယီမင်၊ ပါကစ္စတန် သို့မဟုတ် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ရှိနေပါက၊ ကျူးလွန်သူများသည် အိမ်တွင် ရှိနေကြပြီး ၎င်းတို့ကို ရပ်တန့်ရန်မှာ ဒေသဆိုင်ရာ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၏ တာဝန်လည်းဖြစ်သည်။ US ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ အပိုဒ် VI ၏ Supremacy Clause တွင် ရေးထားသည်- “… စာချုပ်များအားလုံးသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အောက်တွင် ပြုလုပ်ရမည့် အမြင့်ဆုံးဥပဒေဖြစ်ရမည်။ ပြည်နယ်တိုင်းရှိ တရားသူကြီးများသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ မည်သည့်အရာနှင့်မဆို ဆန့်ကျင်သော်လည်း မည်သည့်နိုင်ငံနှင့်မဆို ဥပဒေများနှင့် ဆန့်ကျင်လျက် ရှိသည်။ Nevada၊ New York နှင့် Missouri ရှိ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေး အခြေစိုက်စခန်းများတွင် အကြမ်းမဖက် ဆန္ဒပြနေစဉ် အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး ထိုလုပ်ရပ်များသည် ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်ခြင်းမှ ရပ်တန့်ရန် ကြိုးပမ်းမှုအဖြစ် တရားမျှတသည်ဟု တရားသူကြီးမှ မယူဆခဲ့ပါ။ ပိုင်နက်ကျူးလွန်မှုအသေးစားပြစ်မှုဖြင့် ကျွန်ုပ်အား ထောင်ဒဏ်ခြောက်လမချမှတ်မီတွင် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးတစ်ဦးမှ “ပြည်တွင်းဥပဒေသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေကို အမြဲချိုးဖောက်သည်” ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
လူသတ်မှုတွေကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ အမေရိကန်ကို ခွင့်ပြုလိုက်တာက ပြည်တွင်းမှာရော ပြည်ပမှာပါ ပြည်သူတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေပါတယ်။
မေး- အချို့သော ကုလသမဂ္ဂအရာရှိများက နည်းပညာကို "ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာရဲတပ်ဖွဲ့" ၏ပုံစံအဖြစ် အလွဲသုံးစားလုပ်ထားကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ အမေရိကန် အစိုးရသည် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ၎င်း၏ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးများကို တိုးချဲ့ခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်များကို အီရတ်၊ လစ်ဗျားနှင့် ဂါဇာကမ်းမြှောင်တို့ကဲ့သို့သော ဒေသများသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန် မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်တွေဟာ အီရန်ရဲ့ ဝေဟင်ပိုင်နက်ကို ကျော်တက်သွားတာတောင် ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ ထိုသို့သော လုပ်ရပ်များသည် အမေရိကန်နှင့် ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရသည့် ဒေသရှိ နိုင်ငံများကြားတွင် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့စေမည် မဟုတ်ပေ။
ဖြေ- “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာရဲတပ်ဖွဲ့” အခန်းကဏ္ဍကို ထမ်းဆောင်နေသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အယူအဆသည် အမေရိကန်တွင်ကဲ့သို့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ခွဲခြားမှုကို ပြသနေချိန်တွင် ထိုနိုင်ငံသည် သာ၍ပင် ဒုက္ခရောက်နေပါသည်။ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများ၊ ဂွာတာနာမို၊ အဘူဂါရပ်၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှု၊ မွေးရပ်မြေစာချုပ်အရ နျူလက်နက်စမ်းသပ်မှုအားလုံးသည် ကမ္ဘာ့ရဲတပ်ဖွဲ့၏အမေရိကန်အခန်းကဏ္ဍကို မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာသည်။
အမေရိကန် ရဲတပ်ဖွဲ့သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်လမ်းများကို ရဲတပ်ဖွဲ့များ တိုးမြင့်တင်ထားသကဲ့သို့ ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် ရဲများက အလားတူပင်။ ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ ကိစ္စရပ်များသည် မြို့ကြီးငယ်ရှိ ဒေသဆိုင်ရာ ရဲဌာနများသို့ လက်နက်ကြီးများ ကျည်ကာကားများနှင့် တင့်ကားများကို တိုက်ခိုက်ကြပြီး ရန်သူများအဖြစ် အကာအကွယ်ပေးသင့်သည်ဟု ယူဆသူများကို ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လေ့ကျင့်ပေးထားသည်။
ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ 5% ထက်နည်းသော၊ US တွင်ကမ္ဘာ့အကျဉ်းသား 25% ကျော်ရှိပြီး အကျဉ်းထောင်လူဦးရေသည် အသားအရောင်မညီဘဲ အချိုးအစားမညီစွာ ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အမေရိကန်ရှိ ရဲဌာနများသည် မကြာခဏ ဖမ်းဆီးခံရလေ့ရှိပြီး “လူမျိုးရေးကိုယ်ရေးအချက်အလက်ဖော်ပြခြင်း” ကိုအခြေခံ၍ “လူမျိုးရေးကိုယ်ရေးအချက်အလက်ဖော်ပြခြင်း” ကိုအခြေခံ၍ “လက်မှတ်ထိုးလုပ်ကြံခြင်း” ၏ပြည်တွင်းဗားရှင်းတစ်ခုသာဖြစ်သည့် “လူမျိုးရေးကိုယ်ရေးအကျဉ်းများ” ကိုအခြေခံ၍ အမေရိကန်ပြည်သူများအား မကြာခဏ သတ်ဖြတ်ကြသည်။ Waziristan ကဲ့သို့ Baltimore ရှိ ၎င်းတို့၏ “အပြုအမူပုံစံများ” ပေါ်မူတည်၍ အချို့သော လူဦးရေစာရင်းရှိသော လူငယ်များကို သတ်ဖြတ်နိုင်သည်။
အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ ကျန်နေတဲ့ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ကန်ထရိုက်တာအများစုဟာ အာဖဂန်ရဲတွေကို လေ့ကျင့်ပေးဖို့ ရှိနေပါတယ်။ ထေ့ငေါ့ခြင်းသည် အမေရိကန်တို့အပေါ် ဆုံးရှုံးနိုင်သော်လည်း ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းတွင် မဟုတ်ပါ။
မေး- မကြာသေးမီက လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသား 74% သည် အထူးသဖြင့် သမ္မတအိုဘားမားလက်ထက်တွင် မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြင်းထန်လာပြီးနောက် အမေရိကန်ကို ရန်သူအဖြစ် မှတ်ယူကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် “အကြမ်းဖက်စစ်ပွဲ” အစီအစဉ်တွင် အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေချိန်ဖြစ်သည်။ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်ပစ်ဒုံးပျံများ၏ လက်အောက်ခံနိုင်ငံများတွင် ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အများသူငှာ ပုံရိပ်အပေါ် လွှမ်းမိုးမှုရှိပါသလား။
A- အကြမ်းဖက်မှုစစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေချိန်တွင် ပါကစ္စတန်သည် ဒရုန်းသတ်ဖြတ်မှုများကို တက်ကြွစွာ ကန့်ကွက်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အား ရပ်တန့်ရန် အမေရိကန်အား အကြိမ်ကြိမ် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂသည် ပါကစ္စတန်၊ ယီမင်နှင့် ဆွစ်ဇာလန်တို့ ပူးပေါင်းတင်ပြသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ အုပ်ချုပ်ရေး၏ ရပ်တည်ချက်မှာ အစ္စလမ်မာဘတ်ရှိ အစိုးရသည် ၎င်းတို့ တိုက်ခိုက်မှုအား ကန့်ကွက်ကြောင်း ပါကစ္စတန်ပြည်သူများအား ပြောကြားရန် လိုအပ်သော်လည်း ၎င်းတို့အား လျှို့ဝှက်စွာ လက်ခံခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ မည်သူ့ကိုမဆို လျှို့ဝှက်ခွင့်ပြုချက်ပေးသည့် အစိုးရသည် ဘာကိုဆိုလိုသနည်း။ ထို့အပြင်၊ အစိုးရတစ်ခုသည် ၎င်း၏နိုင်ငံသားများကို အကျဉ်းချုံးပြီး ကွပ်မျက်ရန် ၎င်း၏ကောင်းကင်ယံကို အသုံးပြုရန် နိုင်ငံခြားစစ်တပ်အား ခွင့်ပြုချက်ပေးရန်။ ယင်းသည် မှန်ကန်သည်ဖြစ်စေ မမှန်ကန်သည်ဖြစ်စေ အမေရိကန်သည် ၎င်း၏အစိုးရ၏အမိန့်ကို ဆန့်ကျင်ပါက ပါကစ္စတန်အတွင်း ရက်စက်စွာလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ပါကစ္စတန်၏အချုပ်အခြာအာဏာကို တိုက်ခိုက်ပြီး ၎င်း၏အဖွဲ့အစည်းများကို ထိခိုက်စေပါသည်။ ဤလုပ်ရပ်များသည် ဒရုန်းနှင့်ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးရှိ ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခံရသည့်နိုင်ငံများရှိ အမေရိကန်၏လူထုပုံရိပ်အပေါ် သင့်လျော်သောသြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသည် ။
မေး- ယေဘူယျအားဖြင့်၊ အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ အကြမ်းဖက်စစ်ပွဲ ပရောဂျက်အတွက် အရပ်သား ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုထင်လဲ။ ဒါဟာ သမ္မတဘုရ်ှက စတင်ခဲ့တဲ့ လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၀၇ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ အခြေအတင်တွေမှာ သမ္မတ အိုဘားမားက ဝေဖန်ခဲ့ပေမယ့် အီရတ်နဲ့ အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ အပြင်းအထန် စစ်ရေးအရ ပါဝင်ပတ်သက်မှု အပါအဝင် နိုင်ငံရပ်ခြား ထိန်းသိမ်းရေး အဆောက်အအုံတွေကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း အပါအဝင်၊ သိမ်းဆည်းထားသည်။ သမ္မတ အိုဘားမားက မစ္စတာဘုရှ်၏ ချို့ယွင်းချက်ရှိသော အယူဝါဒကို အခြေခံသော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ဝေဖန်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းက အလားတူအမှားများကို ထပ်တလဲလဲ ပြုလုပ်နေပုံရသည်။ အဲဒီအပေါ်မှာ မင်းရဲ့အမြင်က ဘယ်လိုလဲ။
ဖြေ- ၂၀၀၈ ခုနှစ် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုတွင်၊ ကျွန်ုပ်နေထိုင်သော အိုင်အိုဝါပြည်နယ်တွင် ပြုလုပ်သည့် လူထုစည်းဝေးပွဲတစ်ခုတွင် ဘုရှ်အစိုးရမှ စံချိန်တင်ထားသော စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးစရိတ်များကို ကျော်လွန်၍ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးစရိတ်ကို ချိုးဖျက်ရန် အမှန်တကယ် လိုအပ်နိုင်သည်ဟု ဘားရက်အိုဘားမားက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဖောင်းပွနေပြီဖြစ်သော စစ်အသုံးစရိတ်ကို မြှင့်တင်ရန် စရိတ်စကများကို ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ အဆင်းရဲဆုံးလူများက ပေးဆောင်ရသည်။ အိုဘားမားသည် ဘုရှ်၏ အဆိုးဆုံးမူဝါဒအချို့ကို ဆက်လုပ်သွားမည်ဟု အရွေးမခံရမီ နည်းလမ်းများစွာဖြင့် အချက်ပြခဲ့သည်။ ဘုရှ်က ၎င်းတို့ကို အကောင်အထည်ဖော်သောအခါ ဤမူဝါဒများသည် “အမှားများ” မဟုတ်ပေ၊ ၎င်းတို့သည် ရာဇ၀တ်မှုဖြစ်သည်။ အဲဒါတွေကို ထိန်းသိမ်းတာက အခုအချိန်မှာ အမှားမဟုတ်ပါဘူး။
အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ပြည်တွင်းအကျပ်အတည်းများကို ဖြေရှင်းနိုင်မည်မဟုတ်သလို ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးကိုလည်း ရှာဖွေမည်မဟုတ်သလို ဒေါက်တာမာတင်လူသာကင်းဟုခေါ်သော “အစွန်းရောက်တန်ဖိုးများ တော်လှန်ရေး” ကို လိုက်စားခြင်းမပြုဘဲ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် မည်သူ့ကိုမျှ ပံ့ပိုးကူညီနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။
Kourosh Ziabari အားဖြင့်အင်တာဗျူး
