“မင်းလက်ထဲမှာ သွေးတွေ” — တိုရွန်တိုမြို့ခံတွေက ဂါဇာမှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲဖို့ လွှတ်တော်အမတ်တွေ တောင်းဆို

Nur Dogan မှ၊ မေပယ်နိုဝင်ဘာလ 21, 2023

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းလွတ်လပ်ရေးအတွက် တောင်းဆိုရန် ကနေဒါတရားရေးဝန်ကြီးနှင့် ရှေ့နေချုပ် အာရစ်ဗီရာနီ၏ ပါလီမန်အမတ်ရုံးတွင် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ဒါဇင်နှင့်ချီသော ဆန္ဒပြသူများသည် စုဝေးခဲ့ကြသည်။

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အောက်တိုဘာ ၇ ရက်ကတည်းက အစ္စရေးက ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာ ပါလက်စတိုင်း ၁၁,၁ဝဝ ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်လို့ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက် ကြာသပတေးနေ့ အစောပိုင်းမှာ တိုရွန်တိုမှာရှိတဲ့ Bloor Street West မှာရှိတဲ့ Virani ရုံးခန်းမှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အပါအဝင် အနည်းဆုံး ကလေး ၄,၆၀၀။

လူအုပ်ကြီးသည် ဗီရာနီ၏ ရုံးခန်းအဝင်ဝတွင် စုဝေးကာ “မင်းမဖျောက်နိုင်တဲ့ အာရစ်ဗီရာနီ၊ ငါတို့ မင်းကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ စွဲချက်တင်မယ်” လို့ ကြွေးကြော်ခဲ့ပါတယ်။

“ဂါဇာကမ်းမြောင်မှာ အစ္စရေးရဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆုံးသတ်ရေး၊ ပါလက်စတိုင်းတရားမဝင် အစ္စရေး သိမ်းပိုက်မှုကို အဆုံးသတ်ရေး၊ ဂါဇာကို ဝိုင်းထားမှု အဆုံးသတ်ရေး၊ ကနေဒါက အစ္စရေးကို လက်နက်နဲ့ စည်းလုံးညီညွှတ်တဲ့ ရပ်တည်မှုကို အဆုံးသတ်ဖို့ တောင်းဆိုဖို့ ရပ်တည်နေပါတယ်။ အစ္စရေးနဲ့ပါ” ဟု Independent Jewish Voices အဖွဲ့ဝင်နှင့် အဖွဲ့အစည်း၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ဦးဖြစ်သည့် Alisa Gayle က ပြောကြားခဲ့သည်။

“လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုမှာ နှုတ်ဆိတ်နေဖို့နဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုတွေကို အဆုံးသတ်ဖို့ အစ္စရေးက သူတို့တာဝန်ယူဖို့ တောင်းဆိုဖို့ ကျွန်တော် ဒီကိုရောက်လာပါတယ်။”

ဆန္ဒပြမှုအတွင်း ဗီရာနီသည် ၎င်း၏ရုံးခန်းတွင် မပါဝင်ခဲ့ပေ။ ဆန္ဒပြသူများသည် “မင်းလက်ပေါ်ရှိ သွေးများ” နှင့် “Parkdale အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး တောင်းဆိုသည်” ဟူသော စာတန်းများဖြင့် ရုံးခန်းဝင်ပေါက်ကို ပိတ်ဆို့ခဲ့သည်။

ပါလီမန်အမတ်များသည် မဲဆန္ဒရှင်များအတွက် တာဝန်ရှိပြီး “သူတို့အားလုံး လက်ပေါ်တွင် သွေးများရှိသည်” ဟု Gayle က ပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်ုပ်တို့၏ လွှတ်တော်အမတ်များသည် သမိုင်း၏ ညာဘက်ခြမ်းတွင်ရှိပြီး တရားမျှတမှုအတွက် ဟောပြောရန်၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအတွက် ဟောပြောရန်၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန်၊ စစ်ရာဇ၀တ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန်နှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆုံးသတ်ရန် အခွင့်အရေးရှိသည်" ဟု Gayle က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို အစ္စရေးက စတင်တိုက်ခိုက်ချိန်မှစ၍၊ ဝိုင်းရံထားသည့်နေရာသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကပ်ဘေးတစ်ခုသို့ ထိုးကျသွားခဲ့သည်။ ဂါဇာရှိ ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီများ ကပြောသည် ကြာသပတေးနေ့တွင် အရန်ဓာတ်အား အရင်းအမြစ်များ အားလုံး ကုန်ဆုံးသွားပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များသည် ဂါဇာရှိ အယ်လ်ရှီဖာဆေးရုံကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး ဟားမတ်စ်တို့က ၎င်းအောက်ရှိ 'အမိန့်ပေးဌာန' ကို လည်ပတ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ စစ်အင်္ကျီတွေကို ပြသထားတဲ့ တည်းဖြတ်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုကို လွှင့်တင်တာအပြင် အစ္စရေးက ဒီစွပ်စွဲချက်တွေကို ထောက်ခံဖို့ အထောက်အထား မပြသေးပါဘူး။

ကုလသမဂ္ဂ၏အဆိုအရ၊ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်လူနာ ၇၀၀ ခန့်နှင့်ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၃၀၀၀ ခန့်ရှိသည်။ အမိုးအကာ ဆေးရုံမှာ။

“သူတို့က အပြစ်မဲ့ အရပ်သားတွေကို ဗုံးကြဲနေတယ်” ဟု Gayle က ဆိုသည်။ “ဒါက စုပေါင်းပြစ်ဒဏ်ပဲ။ ၎င်းတို့သည် စစ်ရာဇ၀တ်မှု၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဖြစ်သော ဆေးရုံများ၊ စာသင်ကျောင်းများ၊ ဗလီများနှင့် ဘုရားကျောင်းများကို ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။”

“ဂျူးများအနေဖြင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုပုံစံကို ကျွန်ုပ်တို့သိကြပြီး—ဆန္ဒပြပွဲအတွင်းပြောခဲ့သည့်အတိုင်း—မည်သူ့ကိုမျှ နောက်ထပ်ဘယ်တော့မှ အဓိပ္ပါယ်မရှိစေတော့ပါ။”

တိုရွန်တိုအခြေစိုက် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ရှေ့နေ Ameena Sultan သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည့် ဂါဇာတွင် အစ္စရေးနှင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို ထောက်ခံအားပေးနေသည့် ကနေဒါအစိုးရ၏ ရပ်တည်ချက်ကို ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြသူများထဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းတို့ပါပဲ” လို့ ပြောပါတယ်။

ဆူလတန်သည် အစ္စရေးတို့ အခြေချနေထိုင်သူများနှင့် စစ်သားများ သိမ်းပိုက်ထားသော အနောက်ဘက်ကမ်းရှိ El Khalil တွင် မိသားစုရှိသည်။ တိုက်ခိုက်ခြင်း ပါလက်စတိုင်းဒေသခံများ။ “အနောက်ဘက်ကမ်းမှာ ခက်ခဲလွန်းတယ်” ဟု စူလတန်က ဆိုသည်။ “ပိတ်တာ၊ ပိတ်ဆို့တာ၊ ညမထွက်ရ၊ သောင်းကျန်းတဲ့ ဖမ်းဆီးမှုတွေ ရှိပြီး အောက်တိုဘာ ၇ ရက်ကတည်းက လူရာနဲ့ချီ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါက အရမ်းခက်ခဲပါတယ်။”

Sultan သည် ကနေဒါအစိုးရထံမှ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး တောင်းဆိုသည့် ဆန္ဒပြပွဲတွင် စကားပြောဆိုသူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ Trudeau အစိုးရသည် ပါလက်စတိုင်းတွင် အရပ်သားများအား သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ထောက်ခံကြောင်း သူမက ပြောကြားခဲ့သည်။ "သူတို့က ရှုပ်ထွေးနေတယ်" ဟု စူလတန်က ဆိုသည်။ “ဒီစစ်ရာဇ၀တ်မှုတွေကို ဆက်လက်ကျူးလွန်နေချိန်မှာ အစ္စရေးဘက်က ပြတ်ပြတ်သားသား ရပ်တည်တယ်လို့ သူတို့က ပြောခဲ့ပါတယ်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် Justin Trudeau က နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် “အမြင့်ဆုံး ချုပ်ချယ်မှု” ကိုကျင့်သုံးရန် အစ္စရေးကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် Trudeau သည်ထိုကတည်းကရှိခဲ့သည်။ ရှင်းလင်း ကနေဒါသည် အစ္စရေး၏ “နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနှင့်အညီ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ပိုင်ခွင့်” ကို ထောက်ခံကြောင်း ကနေဒါမှ သတင်းထောက်များထံ ကြာသပတေးနေ့က ပေးပို့သော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဟားမတ်စ်က အရပ်သားများကို လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်ုပ်တို့၏အစိုးရနှင့်ကျွန်ုပ်တို့၏လူ့အဖွဲ့အစည်း၏အရေခြုံမှုသည်ကြောက်စရာကောင်းသည်" ဟု Sultan ကပြောကြားခဲ့သည်။

“အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူတွေရဲ့ ဘဝက အရေးကြီးတယ်လို့ သူတို့ပြောနေကြတာကြောင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာကျင်ခံစားခဲ့ရပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ အညိုရောင် အသားအရေ ဖြစ်သွားတဲ့ ဘယ်သူမဆို အရေးမကြီးပါဘူး” ဟု သူမက ဆက်ပြောသည်။

ဆူလတန်က ကနေဒါအစိုးရသည် အစ္စရေးအား တင်းမာမှု ရပ်တန့်ရန်နှင့် ကနေဒါ ကုန်ပစ္စည်းရောင်းချသူများကို ၎င်းတို့ထံ လက်နက်ရောင်းချခွင့် ရပ်တန့်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး ပါလက်စတိုင်းများ၏ လွတ်လပ်ခွင့်ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

Davenport တွင်နေထိုင်သူ Peggy Lathwell သည် “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို သက်သေမပြချင်” သောကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

Lathwell က Virani သည် "ကျွန်ုပ်တို့၏အစိုးရ၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီးကျွန်ုပ်တို့၏အစိုးရသည်ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောအခြေနေကိုအမှန်တကယ်ကျော်ဖြတ်ရန်ထက်ကျွန်ုပ်တို့၏အစိုးရကိုတရားမျှတစွာတုန့်ပြန်စေလိုသည်" ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးနိုင်ငံရှိ ဂျူးမိသားစုတွင် ကြီးပြင်းလာသော Davenport တွင်နေထိုင်သူ Smadar Carmon သည် “ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် ဖြစ်ပျက်နေမှုများကို အလွန်အမင်းစိုးရိမ်သောကြောင့်” ဆန္ဒပြရာတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

“လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့က အရမ်းစိုးရိမ်ပြီး ရာဇ၀တ်မှုတွေအားလုံးကို ကျူးလွန်နေတဲ့ဘက်မှာ ရပ်တည်နေပါတယ်။”

တိုရွန်တိုရဲ အဖမ်းခံရတယ်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ချက်ခြင်းတောင်းဆိုတဲ့ ဗီရာနီရုံးကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်နေ့က ဆန္ဒပြသူ ခြောက်ဦး ထိုင်ပြီး ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

ဒုတိယ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ရုံးက ဆန္ဒပြတာကို တွေ့ရတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် နောက်ထပ် လူထုစည်းဝေးပွဲတစ်ခုကို Davenport ပါလီမန်အမတ် Julie Dzerowicz ရုံးခန်း၌ ကျင်းပခဲ့သည်။

Rachel Small တို့နဲ့ စည်းရုံးရေးမှူး၊ World Beyond Warစစ်ပွဲအဆုံးသတ်ပြီး တရားမျှတပြီး ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထူထောင်ဖို့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲမှာ ဟောပြောသူလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

“စစ်ပွဲကို ရှုံ့ချဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဒီကိုရောက်နေတာပါ” ဟု Small က ဆိုသည်။ "ဂျူလီ [Dzerowicz] နှင့်မတူဘဲ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ မျက်မြင်တွေ့နေရသည့် ကြောက်မက်ဖွယ်များကို ရှောင်လွှဲရန် ငြင်းဆန်ပါသည်။"

Small သည် သူမ၏ ကလေးနှစ်ယောက်နှင့်အတူ ဆန္ဒပြမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ “ကျွန်မရဲ့ကလေးနှစ်ယောက်က ဒီနေ့ဒီမှာနေပြီး၊ အခု ဂါဇာမှာ ကလေးတွေ ထောင်နဲ့ချီပြီး အသတ်ခံနေရတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ရင်ဆိုင်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့တယ်” ဟု သူမက ရှင်းပြသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ် ရှိတယ်။ အသတ်ခံရ ပါလက်စတိုင်းတွင် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်ကတည်းက ဟားမတ်စ်က လူ ၂၀၀ ကျော်ကို အသေအပျောက် အံ့အားသင့်စွာ တိုက်ခိုက်မှုကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ပါလက်စတိုင်းတွင် ၁၀ မိနစ်တိုင်း ကလေးတစ်ဦး ရှိသည်။

“ကျွန်မရဲ့ လွှတ်တော်အမတ်က မှန်တာကိုလုပ်ဖို့ ငြင်းဆန်ပြီး ကလေးနှစ်ယောက်ရဲ့ မိဘအနေနဲ့ ရှောင်လွှဲတဲ့အခါ ဒီရပ်ကွက်မှာ နေထိုင်သူအနေနဲ့ လှည့်ထွက်ဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တယ်” ဟု Small က သူမ၏မိန့်ခွန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသခံတွေ ဒုက္ခရောက်နေတာကို ငါမြင်တယ်၊ ဖြစ်ပျက်နေတာ၊ အစ္စရေးတွေ လုပ်နေတဲ့အရာဟာ ငါ့နာမကိုအမှီပြုတယ်လို့ ငါပြောခံရတဲ့အခါ ဂျူးတစ်ယောက်အနေနဲ့ လှည့်ထွက်ဖို့ ငြင်းဆန်နေတယ်။”

Davenport တွင်နေထိုင်သူ Daniel Froidevaux သည် ဆန္ဒဖော်ထုတ်ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး “အပြစ်မဲ့အရပ်သားများကို အကာအကွယ်ပေးရန် ထိုက်တန်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံအများစုသည် ဤအစီအမံများကို ထောက်ခံနေသော်လည်း ကနေဒါသည် ပါလက်စတိုင်းကို အခြေချနေထိုင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်၊ သို့မဟုတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ဆန့်ကျင်မဲပေးသည့် အကြိမ်ကြိမ်အခါသမယတွင် ကနေဒါက မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး၊ ” ဟု ရှင်းပြသည်။ “ဒီမှာ ကိုယ်ကျင့်တရား ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိပါဘူး။”

ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံက အတော်ပဲ။ မဲပေး ဂါဇာကမ်းမြှောင်တွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်၊ အဆိုပါ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၀ မှ ထောက်ခံမဲပေးခဲ့ကြသော်လည်း အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၄ နိုင်ငံက ကန့်ကွက်မဲပေးခဲ့ကြပြီး ကနေဒါအပါအဝင် အခြား ၄၅ နိုင်ငံက ကြားနေခဲ့သည်။

ကနေဒါအစိုးရကို အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတောင်းဆိုပြီး “လက်နက်နဲ့အညီ အစ္စရေးကို ထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ အားလုံးကို အဆုံးသတ်ပြီး အစ္စရေးနဲ့ ဝေးကွာသွားစေနိုင်တဲ့ တခြားစီးပွားရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေအကြောင်း စဉ်းစားစေချင်တယ်လို့ Froidevaux က ပြောပါတယ်။

Nur Dogan သည် New Canadian Media အတွက် ဇာတ်လမ်းများကို ရေးသားဖော်ပြသော တူရကီ-ကနေဒါ အလွတ်သတင်းထောက်နှင့် ဓာတ်ပုံဂျာနယ်လစ်တစ်ဦးဖြစ်သည်။