ပြီးနောက် 25,000 လူ အထက်လွှတ်တော်အမတ် Bernie Sanders က မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ စကားလုံးအနည်းငယ်ထပ်ထည့်သည်။ သူလျစ်လျူရှုထားတဲ့ လူသားမျိုးနွယ်ရဲ့ ၉၆% အကြောင်းကို သူ့ရဲ့ သမ္မတ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
သူသည် ဤနေရာတွင် ယခင်က ပြောဆိုခဲ့သော မှတ်ချက်များအတိုင်း၊ စစ်တပ်တွင် လိမ်လည်မှုနှင့် ဖြုန်းတီးမှုအကြောင်း လုံးလုံး သို့မဟုတ် လုံးဝမပြုလုပ်ခဲ့ပါ။ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားကို အမေရိကန် အစုလိုက်အပြုံလိုက်ဗုံးများဖြင့် ယီမင်မိသားစုများကို ဗုံးကြဲထားသော်လည်း ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားက အမေရိကန်အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဗုံးများ ကြဲချသည့်တိုင် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားကို ဦးဆောင်သင့်သည် သို့မဟုတ် “လက်ကို ညစ်ပတ်သင့်သည်” ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း နည်းပါးသည်။ စစ်မှုထမ်းဟောင်းများကို ပြောပြီး ရဲရင့်သူဟု ခေါ်ဆိုသော်လည်း သူသည် ကောင်းစွာတတ်နိုင်သလောက် တပ်ဖွဲ့များ၏ ဂုဏ်တင်ခြင်းဆီသို့ အာရုံမပြောင်းခဲ့ပေ။
အားလုံးကောင်းဖို့အတွက် ကြေငြာချက်မှာ အဓိက ပါဝင်ပစ္စည်းတွေ မပါပါဘူး။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ ထရီလျံနှင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်အတွက် လိုသလိုအသုံးစရိတ်၏ ထက်ဝက်ကျော် သုံးစွဲသင့်ပါသလား။ အဲဒါကို 50% ဖြတ်ပြီး 30% တိုးအောင် 3% ဖြတ်သင့်လား။ ထိခိုက်နစ်နာမှုကို ဝန်ခံစဉ်တွင် စစ်အသုံးစရိတ် ကြီးကြီးမားမား လိုအပ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားနေသည့် ဤထုတ်ပြန်ချက်မှ ကျွန်ုပ်တို့ အမှန်ပင် မပြောနိုင်ပေ။
“ကျွန်ုပ်တို့၏စစ်တပ်သည် အပြည့်အဝပြင်ဆင်ထားရမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာအကြမ်းဖက်ဝါဒကို တိုက်ဖျက်ရန် လိုအပ်သည့်အရင်းအမြစ်များရှိသည်ဆိုပါက ပင်တဂွန်၏ဘတ်ဂျက်နှင့် ဦးစားပေးလုပ်ငန်းများကို ကျွန်ုပ်တို့ အပြင်းအထန်ကြည့်ရှုနေရန် လိုအပ်ပါသည်။ အမေရိကန်စစ်တပ်သည် နောက်ဆုံးစစ်ပွဲမဟုတ်၊ စစ်အေးတိုက်ပွဲထက် များစွာနည်းသော ယနေ့တိုက်ပွဲများကို တိုက်ရန် တပ်ဆင်ထားရမည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်သည် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အမတ်များ ပြန်လည်ရွေးချယ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကာကွယ်ရေးကန်ထရိုက်များ၏ အမြတ်အစွန်းများကို ကိုယ်စားပြုခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကျွန်ုပ်တို့၏အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကျိုးစီးပွားနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏စစ်တပ်၏လိုအပ်ချက်များကို ကိုယ်စားပြုရမည်ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ် စစ်-စက်မှုဇုန်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ သမ္မတ Dwight David Eisenhower ပေးခဲ့သည့် သတိပေးချက်သည် ထိုအချိန်ကထက် ယနေ့ထက် ပိုမိုမှန်ကန်ပါသည်။”
ဤသတိပေးချက်ကို “ယနေ့တိုက်ပွဲများ” အတွက် ပြင်ဆင်မှုတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းသည် ယနေ့တိုက်ပွဲများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု အချို့က အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ပေမည်။
ပြီးတော့ ဒီနေ့တိုက်ပွဲတွေမှာ ဘယ်တိုက်ပွဲတွေကို Sanders က အဆုံးသတ်ချင်လဲ။ ဒရုန်းများကို ဖော်ပြခြင်းမပြုပါ။ အထူးတပ်ဖွဲ့များကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။ ပြည်ပအခြေစိုက်စခန်းများကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။ အီရတ် သို့မဟုတ် ဆီးရီးယားတွင် အနာဂတ်လုပ်ဆောင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သူပေးသည့် တစ်ခုတည်းသော အရိပ်အမြွက်က ၎င်းသည် ပိုမိုဆိုးရွားလာစေရန် အခြားနည်းလမ်းများကို တပြိုင်နက်တည်း ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် ပိုမိုဆိုးရွားလာစေရန် စစ်ရေးကို ဆက်လက်အသုံးပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။
“ကျွန်တော်တို့ဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ကမ္ဘာမှာ နေထိုင်နေပါတယ်၊ အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် အီရတ်နဲ့ ဆီးရီးယား (ISIS) နဲ့ အယ်လ်ကေးဒါးတို့ထက် ပိုပြီးတော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အထက်လွှတ်တော်အမတ် Sanders က အမေရိကန်ကို ဘေးကင်းအောင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး အမေရိကန်တွေကို အန္တရာယ်ပြုမယ့်သူတွေကို လိုက်ရှာဖို့ ကတိပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတကာ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ကျနော်တို့ တစ်ယောက်တည်း တိုက်ဖျက်လို့မရဘူး။ အကြမ်းဖက်ရန်ပုံငွေကွန်ရက်များကို အမြစ်ဖြတ်ရန်၊ ဒေသတွင်း၌ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှု၊ အွန်လိုင်းအစွန်းရောက်ဝါဒကို နှောင့်ယှက်ရန်၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကယ်ဆယ်ရေးများ ပံ့ပိုးပေးရန်၊ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို ပံ့ပိုးရန်နှင့် ကာကွယ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့၏မဟာမိတ်များနှင့် လက်တွဲဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ အစွန်းရောက်ခြင်း၏ မူလဇစ်မြစ်ကို ကျွန်ုပ်တို့ စတင်ဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်ပြီး၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများကိုသာ အာရုံစိုက်နေမည့်အစား၊
အာဖဂန်နစ္စတန်နဲ့ အမေရိကန်စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်မှာလား။
“ဆန်. Sanders က သမ္မတ Bush နဲ့ Obama နှစ်ရပ်စလုံးက အမေရိကန်တပ်တွေကို အမြန်ဆုံး ရုပ်သိမ်းဖို့နဲ့ အာဖဂန်ပြည်သူတွေ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် အပြည့်အဝ တာဝန်ယူပေးဖို့ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို သွားရောက်လည်ပတ်ပြီးနောက်၊ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ၊ လုံခြုံရေးနဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်းစနစ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေကို ဆန့်ကျင်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။”
အဲဒီကနေ၊ စစ်ပွဲပြီးသွားပြီလို့ ထင်ယောင်ထင်မှားခံနေရတဲ့ အမေရိကန်တစ်ယောက်ဟာ ဉာဏ်အလင်းပွင့်လာမှာ မဟုတ်သလို၊ လက်တွေ့မှာအဆုံးသတ်ဖို့ Sanders က ဘယ်လိုမျိုး အရေးယူမယ်ဆိုတာကို ဘယ်သူမှ မပြောနိုင်ပါဘူး။ ဟုတ်ပါတယ်၊ သူကတော့ အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်ပြီး ရန်ပုံငွေဖြတ်တောက်ဖို့ မကြိုးစားပါဘူး။
Sanders ၏ထုတ်ပြန်ချက်သည် အလွန်ရောနှောထားသောအိတ်ဖြစ်သည်။ “အီရန်နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရေး” နဲ့ပတ်သက်တဲ့ မဟုတ်မမှန်စွပ်စွဲချက်တွေကို တွန်းအားပေးရင်း အီရန်သဘောတူညီချက်ကို ထောက်ခံပါတယ်။ ၎င်းက ပါလက်စတိုင်းတွင် “နှစ်ဖက်စလုံး” ကို ဝေဖန်သော်လည်း အစ္စရေးအတွက် လွတ်လပ်သော လက်နက်များဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် နိုင်ငံတကာဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်ပေးခြင်း— သို့မဟုတ် အခြားအစိုးရများအတွက် စကားတစ်ခွန်းမျှ မပြောပါ။ အမေရိကန် ဦးဆောင်တဲ့ လက်နက် ကုန်သွယ်မှု ရပ်ဆိုင်းရေး ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရဲ့ တောင်းဆိုချက် ကို ဖော်ပြခြင်း မရှိပါဘူး။ နျူကလီယားလက်နက်များကို ဖော်ပြထားသော်လည်း အမေရိကန် သို့မဟုတ် အစ္စရေး သို့မဟုတ် အခြားနိုင်ငံမှ မဟုတ်ဘဲ အီရန်ပိုင်မရှိသော လက်နက်များကိုသာ ဖော်ပြသည်။ လက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးသည် ဤနေရာတွင် အစီအစဉ်တစ်ခုမဟုတ်ပါ။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို ချိုးဖောက်ရာရောက်ကြောင်း ၎င်း၏ပထမအပိုဒ်တွင် “အင်အားသည် အမြဲတမ်းရွေးချယ်ခွင့်ရှိရမည်” ဟု ကြေငြာသည့်အခါ မည်သို့ဖြစ်နိုင်မည်နည်း။
Sanders သည် ကမ္ဘာသို့ လက်နက်ရောင်းချသူအဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခြင်းမှ ဝေးကွာသော အပြောင်းအရွှေ့၊ အကူအညီနှင့် သံခင်းတမန်ခင်းတွင် လေးနက်သော ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုဆီသို့ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ပေးစွမ်းခြင်းမရှိပေ။ ဒါပေမယ့် သူဒီလိုပြောတယ်
“သို့သော်လည်း၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ဆိုးရွားသော စိတ်ကူးယဉ်ပြီး ဆိုးရွားသော စစ်ရေးအရ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ဆယ့်လေးနှစ်နီးပါးကြာပြီးနောက်၊ ချဉ်းကပ်မှုအသစ်အတွက် အချိန်တန်ပြီ။ ကျွန်ုပ်တို့သည် တစ်ဖက်သတ် စစ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုနှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုဆိုင်ရာ မူဝါဒများနှင့် ဝေးကွာရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အမေရိကန်ကို ကမ္ဘာ့အမှန်တကယ် ရဲတပ်သားအဖြစ် ဖြစ်စေသည်။ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည် ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ပဋိပက္ခများကို မည်သို့တုံ့ပြန်ရမည်ကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းသာမက တိုးများလာသော ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အမေရိကန်၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြန်လည်သတ်မှတ်ခြင်းလည်း ပါဝင်သည်ဟု အထက်လွှတ်တော်အမတ် Sanders က ယုံကြည်သည်။ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ကျွန်ုပ်တို့၏ မဟာမိတ်များနှင့်အတူ ပြဿနာများကို တုံ့ပြန်ရုံသာမက နိုင်ငံတကာ ပဋိပက္ခကို ကာကွယ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ အစွမ်းကုန် ကြိုးစားသင့်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့ ချုပ်ဆိုထားသော နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်များနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ စွမ်းအင်နှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ မူဝါဒများသည် အိမ်တွင်းရှိ အမေရိကန်များအတွက် ကြီးမားသော အကျိုးဆက်များသာမက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နိုင်ငံများနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဆက်ဆံရေးကို များစွာ ထိခိုက်စေပါသည်။ အထက်လွှတ်တော်အမတ် Sanders တွင် အတွေ့အကြုံ၊ မှတ်တမ်းနှင့် မျှော်မှန်းချက်သည် ဤအရေးကြီးသောပြဿနာများကို ဦးဆောင်ရန်သာမက ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံကို ကွဲပြားသောဦးတည်ချက်တစ်ခုသို့ ယူဆောင်သွားနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။”
သို့သော် Sanders က သူသည် "နောက်ဆုံးအားကိုးရာ" ဖြစ်သည့် စစ်ပွဲများကိုသာ ထောက်ခံခဲ့သည်ဟု အဓိပ္ပါယ်မဲ့စွာ အခိုင်အမာဆိုသည်။ အဝေးမှ နောက်ဆုံး အားကိုးရာ မဟုတ်သော်လည်း ၎င်းတွင် အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ယူဂိုဆလားဗီးယားတို့ ပါဝင်သည်။ Sanders က “ဘော်လကန်ဒေသမှာ လူမျိုးတုံးသုတ်သင်မှုကို ရပ်တန့်ဖို့ အင်အားသုံးတာကို ကျွန်တော် ထောက်ခံပါတယ်” ဟုဆိုသည်။ လူမျိုးသုဉ်းသုတ်သင်မှု တိုးမြင့်လာပြီး သံခင်းတမန်ခင်းမှာ တကယ်မကြိုးစားဘူးဆိုတဲ့ အချက်ကို ဘေးဖယ်ထားလိုက်၊ သူပြောနေတာက ပရဟိတ မစ်ရှင်တစ်ခု၊ “နောက်ဆုံးအားကိုးရာ” မဟုတ်ဘူး၊ Sanders က “၂၀၀၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက် တိုက်ခိုက်မှုတွေ အပြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို လိုက်ရှာဖို့ အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ အင်အားသုံးတာကို ထောက်ခံခဲ့တယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။ အိုစမာဘင်လာဒင်အား တတိယနိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးရန် တာလီဘန်တို့၏ ကမ်းလှမ်းချက်ကို ဘေးဖယ်ထားကာ၊ Sanders က ဖော်ပြသည့်အရာမှာ “နောက်ဆုံးအားကိုးရာ” မဟုတ်ဘဲ ဝေးကွာသောပြည်၌ လူများကို အမဲလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြစ်သည် — နှင့် သူမဲပေးသည့်အရာလည်းမဟုတ်၊ Barbara Lee သည် သမ္မတ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ အဆုံးမဲ့စစ်ပွဲအတွက် ဗလာမပါသော စစ်ဆေးမှုကို ကန့်ကွက်မဲပေးခဲ့သည်။
ဤအရာအားလုံးသည် အဆုံးမဲ့ကမ္ဘာစစ်ဖြစ်နိုင်ချေကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ချန်ထားခဲ့သော်လည်း ၎င်းကို စိတ်အားထက်သန်စွာ မရှာဖွေလိုကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ ဟီလာရီ ကလင်တန်ထက် ပိုကောင်းတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ပွောဆိုJill Stein ထက်နည်းတယ်။ ပွောဆို (“သံခင်းတမန်ခင်း၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့် လူ့အခွင့်အရေးတို့ကို အခြေခံ၍ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ချမှတ်ပါ။ စစ်ပွဲများနှင့် ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများကို အဆုံးသတ်ကာ စစ်အသုံးစရိတ်ကို အနည်းဆုံး ၅၀% လျှော့ချပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ သမ္မတနိုင်ငံကို ချွတ်ခြုံကျနေသော အင်ပါယာအဖြစ် ပြောင်းလဲနေသော နိုင်ငံခြားစစ်အခြေစိုက်စခန်း ၇၀၀ ကျော်ကို ပိတ်လိုက်ပါ။ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်သူများအား အမေရိကန်၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် လက်နက်ရောင်းချမှုများကို ရပ်တန့်ကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နျူလက်နက် ဖျက်သိမ်းရေးကို ဦးတည်သည်။”)၊ Lincoln Chafee ပြောတဲ့ စကားနဲ့ အနည်းငယ် ကွာခြားပါတယ် (နောက်တစ်ခုက တကယ်တော့၊ အော့ အမေရိကန် စစ်ပွဲများက ISIS ကို ဖန်တီးပြီး ကျွန်တော်တို့ကို ဘေးကင်းစေသည် ၊ ဒရုန်း တိုက်ခိုက်မှု စသည်တို့ကို အဆုံးသတ်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည် ။ ၎င်းတို့အားလုံးသည် စစ်အာဏာရှင်ဝါဒကို လျှော့ချရန်နှင့် အဆုံးသတ်ရန်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲမကျင်းပဘဲ တစ်နှစ်ဖြစ်သော 2015 ခုနှစ်တွင် စစ်ပွဲများကို တားဆီးရန် ရုန်းကန်မှုမှ အာရုံထွေပြားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့တိုင်၊ အမေရိကန်သမ္မတအတွက် ဦးဆောင် “ဆိုရှယ်လစ်” ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးသည် နောက်ဆုံးတွင် Jeremy Corbyn နှင့် ဆင်တူသည့်တိုင် နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီ ရှိသည်မှာ အားတက်စရာပင်။
