အီရန်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဘေးအန္တရာယ်မလားတိုက်ခိုက်နေ

ယောဟန် Avery, မေလ 21, 2019 Scales

တနင်္လာနေ့တွင်, 13 မေလ 2019, New York Times ကိုခေါင်းစဉ် "အိမ်ဖြူတော်အီရန်ဆန့်ကျင်စစ်ရေးအစီအမံ Reviews နှင့်အတူဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်တင်ခဲ့သည်။ အီရတ်စစ်ပွဲ၏ Echoes '၌။ အဆိုပါလေယာဉ်တင်သင်္ဘောနှင့်ပြီးသားပါရှန်းပင်လယ်ကွေ့မှစလှေတျတျောကတခြားရေတပ်တပ်ဖွဲ့များအပြင်အစီအစဉ်များကိုအဆိုပါဒေသအဖြစ်အများအပြားအဖြစ် 120,000 အမေရိကန်တပ်တွေပို့ခြင်းတို့ပါဝင်သည်။ အီရန်တခုတခုအပေါ်မှာတိုက်ခိုက်မှုဆော်ဒီရေနံသင်္ဘောများပါဝင်သောတစ်ပင်လယ်ကွေ့-of Tonkin ကဲ့သို့မှားယွင်းသောအလံအဖြစ်အပျက်အားဖြင့်ဖြစ်စေခဲ့သည်စေခြင်းငှါအလွန်ကြီးစွာသောအန္တရာယ်ရှိပါသည်။

တနင်္ဂနွေ, 19 မေလတွင်, Donald Trump Tweet လုပ်ခဲ့: "အီရန်စစ်တိုက်ခြင်းငှါလိုလားပါလျှင်, ထိုအီရန်၏တရားဝင်အဆုံးဖြစ်ရလိမ့်မည်။ နောက်တဖန်အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုခြိမ်းခြောက်ဘယ်တော့မှမ! "သူကအီရန်အမေရိကန်ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပုံကိုသို့မဟုတ်တဲ့အခါမှာသတ်မှတ်မပေးခဲ့ပါဘူး။

အီရန်အားစစ်ရေးအရတိုက်ခိုက်ခြင်းသည်အဘယ်ကြောင့်အထူးစိုးရိမ်စရာဖြစ်သနည်း။ ထိုကဲ့သို့သောစစ်သည်လုံးဝမတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသောအရှေ့အလယ်ပိုင်းကိုလုံးဝမတည်မငြိမ်ဖြစ်စေလိမ့်မည်။ ပါကစ္စတန်တွင်အမေရိကန် - အစ္စရေး - ဆော်ဒီမဟာမိတ်အဖွဲ့၏လူကြိုက်များမှုနှင့်ရက်စက်ယုတ်မာမှုများစွာ၏မှတ်ဉာဏ်သည်ပါကစ္စတန်၏တည်ငြိမ်မှုမရှိသောအစိုးရအားဖြုတ်ချပြီးပါကစ္စတန်၏နျူကလီးယားလက်နက်များကိုအစိုးရမဟုတ်သည့်လက်ထဲသို့ရောက်စေနိုင်သည်။ ရုရှားနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့သည်ကြာမြင့်စွာကတည်းကအီရန်၏မဟာမိတ်များဖြစ်ခဲ့ကြပြီး၊ အပြည့်အဝနျူကလီးယားစစ်ပွဲသို့အရှိန်အဟုန်မြှင့ ်၍ အန္တရာယ်ကြီးမားသောအန္တရာယ်ရှိလိမ့်မည်။

အီရန်ငြိမ်းချမ်းသောနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်ပေမယ့်မကြာခဏရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ထားပြီး

အီရန်နိုင်ငံတွင်ရှေးဟောင်းလှပသောယဉ်ကျေးမှုရှိပြီးဘီစီ ၇၀၀၀ မှ စတင်၍ ဆူဆာမြို့ကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၃၀၀၀ ခန့်မှ စတင်၍ ကျွန်ုပ်တို့သိရှိခဲ့သောအစောဆုံးရေးသားချက်အချို့ကို Susa အနီးရှိ Elamite ယဉ်ကျေးမှုတွင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယနေ့အီရန်လူမျိုးများသည်မြင့်မားသောအသိဉာဏ်ရှိပြီးယဉ်ကျေးမှုရှိပြီး၊ သူစိမ်းများအား hosp ည့်ဝတ်ကျေပွန်မှု၊ ရက်ရောမှုနှင့်ကြင်နာမှုတို့ကြောင့်ကျော်ကြားသည်။ ရာစုနှစ်များတစ်လျှောက်အီရန်လူမျိုးများသည်သိပ္ပံ၊ အနုပညာနှင့်စာပေတို့တွင်များစွာအထောက်အကူပြုခဲ့ပြီးနှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီ။ အိမ်နီးချင်းများကိုတိုက်ခိုက်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာ, ပြီးခဲ့သည့်ရာစုနှစ်အဘို့, သူတို့ကအီရန်၏ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့အရင်းအမြစ်များနှင့်နီးကပ်စွာဆက်နွယ်သောအများစုသည်နိုင်ငံခြားတိုက်ခိုက်မှုနှင့်ကြားဝင်၏သားကောင်များဖြစ်ရပြီ။ ထိုအရာများထဲမှတစ်ခုသည် ၁၉၂၁ မှ ၁၉၂၅ အတွင်းဗြိတိသျှမှထောက်ပံ့သောအာဏာသိမ်းမှုသည်ကာရာမင်းဆက်ကိုဖြုတ်ချပြီး၎င်းကို Reza Shah ဖြင့်အစားထိုးသည့်အချိန်တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

Reza Shah က (1878-1944) Reza Khan ကတစ်ခုစစ်တပ်အရာရှိတဦးအဖြစ်သူ၏အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းစတင်ခဲ့သည်။ သောကြောင့်မိမိအမြင့်မားတဲ့ထောက်လှမ်းရေး၏သူလျင်မြန်စွာရှ Cossacks ၏ Tabriz တပ်မဟာ၏တပ်မှူးဖြစ်လာမှထ။ 1921 မှာတော့မြောက်ပိုင်းရှားအတွက် Bolsheviks ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေ 6,000 ယောက်ျားတစ်ဦးကိုဗြိတိသျှတပ်ဖွဲ့မှာထားတော်မူသောသူသည်အထွေထွေ Edmond Ironside, Reza Khan ကမြို့တော်ဆီသို့ဦးတည် 15,000 Cossacks ဦးဆောင်လမ်းပြသော (ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့ကငွေကြေးထောက်ပံ့) တစ်ဦးအာဏာသိမ်းမှု masterminded ။ သူဟာအစိုးရဖျက်ဆီးနှင့်စစ်သူရဲဝန်ကြီးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဒါကြောင့်တစ်ဦးအားကြီးသောခေါင်းဆောင် Bolsheviks ခုခံတွန်းလှန်ရန်အီရန်အတွက်လိုအပ်ခဲ့ဟုယုံကြည်နေသောကြောင့်ဗြိတိသျှအစိုးရကဒီအာဏာသိမ်းမှုကျောထောက်နောက်ခံ။ 1923 ခုနှစ်, Reza Khan ကအဆိုပါ Qajar မင်းဆက်လှဲနှင့် 1925 အတွက်သူနာမကိုအမှီ Pahlavi အဘိဓါန်ချမှတ်, Reza Shah ကအဖြစ်သရဖူဆောင်းခဲ့ပါတယ်။

Reza Shah ကသူသည်အီရန်ကိုခေတ်မီအောင်လုပ်ရန်တာ ၀ န်ရှိသည်ဟုယုံကြည်ခဲ့သည်၊ တူရကီကို Kamil Ata Turk ကဲ့သို့ခေတ်မီအောင်လုပ်ခဲ့သကဲ့သို့ အီရန်နိုင်ငံ၏ ၁၆ နှစ်တာကာလအတွင်းလမ်းများစွာတည်ဆောက်ခဲ့သည်၊ အီရန်နိုင်ငံရထားလမ်းဖောက်လုပ်ခြင်း၊ အနောက်နိုင်ငံများတွင်လေ့လာရန်အီရန်လူမျိုးများကိုစေလွှတ်ခြင်း၊ တီဟီရန်တက္ကသိုလ်ကိုဖွင့်လှစ်ခြင်း၊ သို့သော် Reza Shah ၏နည်းလမ်းများသည်တစ်ခါတစ်ရံအလွန်ကြမ်းတမ်းပါသည်။

၁၉၄၁ တွင်ဂျာမနီသည်ရုရှားကိုကျူးကျော်စဉ်တွင်အီရန်သည်ကြားနေနေပြီးဂျာမနီဘက်သို့အနည်းငယ် ဦး တည်ခဲ့သည်။ သို့သော် Reza Shah သည်နာဇီမှဒုက္ခသည်များကိုအီရန်တွင်လုံခြုံမှုပေးရန်ဟစ်တလာအားလုံလောက်စွာဝေဖန်ခဲ့သည် ဂျာမန်များသည် Abadan ရေနံမြေများကိုထိန်းချုပ်လိမ့်မည်ဟုစိုးရိမ်နေကြသည် ရုရှားသို့ကုန်ပစ္စည်းများကိုသယ်ဆောင်ရန် Trans-Iran ရထားလမ်းကိုအသုံးပြုလိုသောဗြိတိန်သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်တွင်တောင်ဘက်မှအီရန်ကိုကျူးကျော်ခဲ့သည်။ Reza Shah က Roosevelt ရုစဗဲ့အားအီရန်ကြားနေရေးကိုရည်ညွှန်း။ အကူအညီတောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၄၁၊ စက်တင်ဘာ ၁၇ တွင်သူသည်ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခံရပြီးသူ့သား Crown Prince Mohammed Reza Pahlavi ဖြင့်အစားထိုးခဲ့သည်။ စစ်ပွဲပြီးဆုံးသည်နှင့်ဗြိတိန်နှင့်ရုရှားနှစ်နိုင်ငံစလုံးသည်အီရန်နိုင်ငံမှဆုတ်ခွာရန်ကတိပြုခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းတွင် Shah အသစ်သည်အမည်ခံအီရန်နိုင်ငံ၏အုပ်စိုးရှင်ဖြစ်သော်လည်းတိုင်းပြည်ကိုမဟာမိတ်ကျူးကျော်အင်အားစုများကအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

Reza Shah က, မစ်ရှင်တစ်ဦးသည်ခိုင်ခံ့အဓိပ္ပာယ်ရှိခဲ့ပါတယ်, ထိုသို့အီရန်ခေတ်မီရန်သူ၏တာဝန်ခဲ့ကြောင်းခံစားရတယ်။ သူကသူ့သား, ထိုလုလင် Shah ကမိုဟာမက် Reza Pahlavi အဘိဓါန်မှမစ်ရှင်၏ဤအသိပေါ်လွန်။ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၏နာကျင်ပြဿနာနေရာတိုင်းမှာသိသာကြီးနှင့် Reza Shah ကနှင့်သူ၏သားနှစ်ဦးစလုံးအီရန်၏ခေတ်မီမွငျလြှငျ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကိုအဆုံးသတ်နိုင်ရန်တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းအဖြစ်။

1951 ခုနှစ်တွင်မိုဟာမက် Mosaddegh ဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲများမှတဆင့်အီရန်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူဟာအလွန်အမင်း-ထားရှိမိသားစုထံမှခဲ့ပြန် Qajar မင်းဆက်၏ Shah ကသူ့မျိုးရိုးခြေရာကောက်နိုင်ဘူး။ Mosaddegh ဖြင့်များစွာသောပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများအနက် Anglo-အီရန်ရေနံများပြည်သူပိုင်ခဲ့သည် အီရန်နိုင်ငံရှိကုမ္ပဏီ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများ ထို့ကြောင့် AIOC (နောက်ပိုင်းတွင် British Petroleum ဖြစ်လာသည်) သည် Mosaddegh ကိုဖြုတ်ချမည့်လျှို့ဝှက်အာဏာသိမ်းမှုကိုဗြိတိန်အစိုးရအားကမကထပြုရန်ဗြိတိသျှအစိုးရအားဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့သည်အာဏာသိမ်းမှုတွင်အမေရိကန်သမ္မတ Eisenhower နှင့်စီအိုင်အေကို M16 နှင့်ပူးပေါင်းရန်တောင်းဆိုခဲ့သည် Mosaddegh သည်ကွန်မြူနစ်ခြိမ်းခြောက်မှုကိုကိုယ်စားပြုသည် (Mosaddegh ၏မင်းမျိုးအနွယ်ဝင်နောက်ခံကိုစဉ်း စား၍ ရယ်စရာကောင်းသောအငြင်းပွားမှု) ။ Eisenhower သည်ဗြိတိန်အားအာဏာသိမ်းမှုတွင်ကူညီရန်သဘောတူခဲ့ပြီး ၁၉၅၃ တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် Shah သည်အီရန်နိုင်ငံအပေါ်အာဏာအပြည့်အ ၀ ရရှိခဲ့သည်။

အီရန်ခေတ်မီနှင့်ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုအဆုံးသတ်၏ရည်မှန်းချက်ငယ်ရွယ် Shah ကအားဖြင့်တစ်ဦးနီးပါး-မြင့်မြတ်တဲ့မစ်ရှင်, မိုဟာမက် Reza Pahlavi အဘိဓါန်အဖြစ်မွေးစား, မြေ၏တာပဒေသရာဇ်မြေပိုင်ရှင်နှင့်ပန်းဦးရစ်သရဖူကိုမှပိုင်ဆိုင်သည့်အခါက 1963 ၌သူ၏အဖြူရောင်တော်လှန်ရေးရဲ့နောက်ကွယ်ကရည်ရွယ်ချက်ကခဲ့သည် မြေယာမဲ့ရွာသားတွေမှဖြန့်ဝေခဲ့သည်။ သို့သော်အဖြူရောင်တော်လှန်ရေးအစဉ်အလာမြေပိုင်ရှင်လူတန်းစားများနှင့်ဓမ္မဆရာနှစ်ဦးစလုံးဒေါသထွက်နှင့်ပြင်းစွာသောအအတိုက်အခံဖန်တီးခဲ့သည်။ ဒီအတိုက်အခံနှငျ့ဆကျဆံရာတှငျ, အ Shah နည်းလမ်းများသူ့ဘိုးဘေးခဲ့သကဲ့သို့, အလွန်ကြမ်းတမ်းခဲ့သညျ။ မိမိအကြမ်းတမ်းနည်းလမ်းများဖြင့်ထုတ်လုပ်ကှာ၏, ကြောင့်သူရဲ့ပြိုင်ဘက်များ၏ကြီးထွားလာအာဏာသောကြောင့်, Shah ကမိုဟာမက် Reza Pahlavi အဘိဓါန်ခဲ့သည် 1979 ၏အီရန်တော်လှန်ရေးထဲမှာပြိုလဲတတ်။ 1979 ၏တော်လှန်ရေး 1953 ၏ဗြိတိသျှ-အမေရိကန်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့်ဖြစ်ရတဲ့အချို့သောအတိုင်းအတာအထိဖြစ်ခဲ့သည်။

Shah Reza နှင့်သူ၏သားရည်ရွယ်ခဲ့သည့်အနောက်တိုင်းသားစနစ်သည်အနောက်တိုင်းဆန့်ကျင်ရေးတုန့်ပြန်မှုများကိုအီရန်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟုလည်းပြောနိုင်သည်။ အီရန်သည်ထိုင်ခုံနှစ်ခုကြားကျဆင်းသွားသည်၊ တစ်ဖက်တွင်အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုနှင့်အခြားတစ်ဖက်တွင်မူရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည်။ ဒါဟာအဘယ်သူမျှမပိုင်, အကြားတစ်ဝက်ဖြစ်ဟန်ရှိသည်။ နောက်ဆုံး ၁၉၇၉ တွင်အစ္စလာမ့်ဓမ္မဆရာများအောင်ပွဲခံပြီးအီရန်အစဉ်အလာကိုရွေးချယ်ခဲ့သည်။

ထိုအတောအတွင်း ၁၉၆၃ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်သည်အီရတ်တွင်စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကိုလျှို့ဝှက်စွာထောက်ခံခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံများမှကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသောအီရန် Shah ကိုဖြုတ်ချသည့် ၁၉၇၉ တွင်ယူအက်စ်သည်ဆော်ဒီအာရေဗျမှလောင်စာဆီတင်ပို့မှုကိုခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ်သူ့ကိုအစားထိုးခဲ့သောအခြေခံကျသောရှီအာအစိုးရကိုယူမှတ်ခဲ့သည်။ ဝါရှင်တန်သည်ဆဒမ်၏အီရတ်နိုင်ငံသည်ကူဝိတ်နှင့်ဆော်ဒီအာရေဗျကဲ့သို့သောအမေရိကန်လိုလားသောနိုင်ငံများမှရေနံတင်ပို့မှုကိုခြိမ်းခြောက်သည်ဟုယူဆရသောအီရန်အစိုးရအားဆန့်ကျင်သောအုတ်မြစ်အဖြစ်ရှုမြင်ခဲ့သည်။

1980 မှာတော့အီရန်က၎င်း၏အမေရိကန်ကျောထောက်နောက်ခံဆုံးရှုံးခဲ့သည့်အချက်ကိုအားဖြင့်အဲဒီလိုလုပ်ဖို့အားပေးအားမြှောက်, ဆက်ဒမ်ဟူစိန်ရဲ့အစိုးရအီရန်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဒါဟာနိုင်ငံနှစ်နိုင်ငံအပေါ်နီးပါးတစ်ဦးသန်းထိခိုက်သေဆုံးမှု ပေး. , ရှစ်နှစ်ကြာတဲ့အလွန်အမင်းသွေးထွက်သံယိုများနှင့်အဖျက်စစ်ပွဲရဲ့ start ဖြစ်ခဲ့သည်။ အီရတ်ဂျီနီဗာ Protocol ကိုချိုးဖောက်အတွက်အီရန်ဆန့်ကျင်မုန်ညင်းဓာတ်ငွေ့နှင့်အာရုံကြောဓာတ်ငွေ့ Tabun နှင့် Sarin နှစ်ဦးစလုံးကိုအသုံးပြုခဲ့သည်။

လက်ရှိအီရန်နှင့်ခြိမ်းခြောက်နေသောအီရန်အားတိုက်ခိုက်မှုသည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်မှစတင်ခဲ့သည့်အီရတ်နှင့်စစ်ဆင်နွှဲခြင်းနှင့်ဆင်တူသည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်တိုက်ခိုက်မှုကိုအမည်ခံအားဖြင့်နျူကလီးယားလက်နက်များတီထွင်မည်ဟုခြိမ်းခြောက်ခြင်းခံရသော်လည်းစစ်မှန်သည် ရည်ရွယ်ချက်မှာအီရတ်၏ရေနံအရင်းအမြစ်များကိုထိန်းချုပ်ရန်နှင့်အမြတ်ထုတ်ရန်ဆန္ဒရှိရန်နှင့်အစ္စရေး၏အင်အားကြီးမားပြီးရန်လိုသောအိမ်နီးချင်းများရှိရန်အလွန်အမင်းစိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်မှုတို့နှင့်သက်ဆိုင်သည်။ အလားတူစွာကြီးမားသောရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့သိုက်များနှင့်စပ်လျဉ်း။ ပေါင်းစည်းညီညွတ်မှုကိုအမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည်အီရန်အားလက်ရှိအခြေအနေကိုပြသနေရသည့်အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုအဖြစ်ရှုမြင်နိုင်သည်။ ၎င်းသည်Israelသရေလနိုင်ငံ၏ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောအီရန်အားကြောက်ရွံ့ခြင်းနှင့်ပေါင်းစပ်ထားသည်။ Mosaddegh ကို ၁၉၅၃ ခုနှစ်အောင်မြင်သောအာဏာသိမ်းမှုကိုပြန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းအားဖြင့်၊ အစ္စရေးနှင့်အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည်ပိတ်ဆို့မှုများ၊ ခြိမ်းခြောက်မှုများ၊ လူသတ်မှုများနှင့်အခြားဖိအားပေးမှုများကြောင့်အစိုးရ၏အပြောင်းအလဲကိုအီရန်နိုင်ငံတွင်ပိုမိုလိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေမည့်အစိုးရအပြောင်းအလဲဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟုယူဆနိုင်သည်။ အမေရိကန် hegemony ။ သို့သော်ရန်လိုသည့်အပြောအဆို၊ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့်လှုံ့ဆော်မှုများသည်စစ်ပွဲအပြည့်အ ၀ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

အီရန်ရဲ့လက်ရှိသီအိုကရက်တစ်အစိုးရရဲ့ခွင့်ပြုချက်ကိုကျွန်တော်ဆိုလိုချင်တာမဟုတ်ပါဘူး။ သို့သော် hosp ည့်ဝတ်ကျေပွန်သော၊ ယဉ်ကျေးပြီးဖော်ရွေသောအီရန်လူမျိုးများသည်စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်းကိုမထိုက်တန်ပါ။ သူတို့ခံစားခဲ့ရပြီးသောဆင်းရဲဒုက္ခများကိုသူတို့မခံထိုက်ပါ။ ထို့အပြင်အီရန်အပေါ်အကြမ်းဖက်မှုမည်သည့်နည်းကိုမဆိုအသုံးပြုခြင်းသည်ရူးသွပ်ပြီးရာဇ ၀ တ်မှုဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ရူးသနည်း အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်လက်ရှိအမေရိကန်နှင့်ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးသည်အခြားကြီးမားသောပconflictိပက္ခကိုမပံ့ပိုးနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်အရှေ့အလယ်ပိုင်းသည်နက်ရှိုင်းစွာဒုက္ခရောက်နေသောဒေသဖြစ်သည်။ အီရန်သည်ရုရှားနှင့်တရုတ်နှစ်နိုင်ငံစလုံးနှင့်နီးကပ်စွာမဟာမိတ်ဖွဲ့ထားခြင်းကြောင့်တစ်ချိန်ကစတင်ခဲ့လျှင်၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်သို့တိုးတက်လာနိုင်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ရာဇဝတ်မှု? အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်ထိုသို့သောအကြမ်းဖက်မှုများသည်ကုလသမဂ္ဂပCharterိညာဉ်စာတမ်းနှင့် Nuremberg Principles ကိုချိုးဖောက်ရာရောက်သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သောအာဏာလွှမ်းမိုးနေသည့်ကြောက်လန့်သည့်ကမ္ဘာထက်ကျွန်ုပ်တို့သည်နိုင်ငံတကာဥပဒေများဖြင့်အုပ်ချုပ်သောငြိမ်းချမ်းသောကမ္ဘာတစ်ခုအတွက်အလုပ်လုပ်ခြင်းမရှိပါကအနာဂတ်အတွက်မျှော်လင့်ချက်လုံးဝမရှိပါ။

ကိုးကား

1. ဆာပါစီ Sykes, ပါရှား၏သမိုင်း - 2nd ထုတ်ဝေ, MacMillan, (1921) ။
2. Paula K. Byers, Reza Shah က Pahlavi အဘိဓါန်ကမ္ဘာ့အတ္ထုပ္ပတ္တိ၏စွယ်စုံကျမ်း (1998) ။
3. ရော်ဂျာဟော့ဖ်မန်း, အီရန်တော်လှန်ရေးမူရင်းနိုင်ငံတကာကို Afဝိုင်း 56 / 4, 673-7, (ဆောင်းဦးရာသီ 1980) ။
4. ဒံယလေသ Yergin, အဆိုပါဆုကို: ရေနံ, ငွေနှင့်ပါဝါများအတွက် Epic Quest, ရှိမုန်နှင့် Schuster, (1991) ။
5. A. အ Sampson, အဆိုပါခုနစ်ညီအစ်မ: ကမ္ဘာ့ဖလား၏မဟာရေနံကုမ္ပဏီများ နှင့်မည်သို့သူတို့ဟာ လုပ်. , Hodder နှင့် Staughton, လန်ဒန်, (1988) တို့ဖြစ်သည်။
6. အီရန်နိုင်ငံမှာစီအိုင်အေက The New York က: သမိုင်း၏လျှို့ဝှက်ချက်များထမြောက်တော်မူဂျိမ်း Times သတင်းစာ, ဧပြီ 16, (2000) ။
7. မာကု Gasiorowski နှင့် Malcolm Byrne, မိုဟာမက် Mosaddegh နှင့် အီရန်နိုင်ငံမှာ 1953 စစ်အာဏာသိမ်းမှု, အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီမော်ကွန်းတိုက်, ဇွန်လ 22, (2004) ။
8. K. Roosevelt ရုစဗဲ့, Countercoup: အီရန်၏ထိန်းချုပ်ရေးတိုက်ပွဲ, McGraw-ဟေးလ်, နယူးယောက်, (1979) ။
9. အီး Abrahamian, နှစ်ဦးတော်လှန်ရေးအကြားအီရန်, Princeton တက္ကသိုလ် စာနယ်ဇင်း, Princeton, (1982) ။
10. MT Klare, အရင်းအမြစ်စစ်ပွဲများ: ကမ္တာ့ပဋိပက္ခ, ဇီးကွက်စာအုပ်များထုတ်ဝေပြန်လည်ပရင့်ထုတ်ရန်, နယူးယောက်, (2002) ၏နယူးအခင်းအကျင်း။
11. JM တိုနီဘလဲ, ရေနံ၏ထိန်းချုပ်ရေး, ကျပန်းအိမ်, နယူးယောက်, (1976) ။