Robert Parry၊ နိုဝင်ဘာ ၉၊ ၂၀၁၇ မှ
ကုလသမဂ္ဂက ကမကထပြုတဲ့ အသစ် အစီရင်ခံစာ ဆီးရီးယားနိုင်ငံရှိ အယ်လ်ကိုင်ဒါ ထိန်းချုပ်ထားသော မြို့တစ်မြို့၌ ဧပြီ ၄ ရက်က ဆာရင် ဖြစ်ရပ်တွင် Bashar al-Assad အစိုးရအား ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု အတွက် အပြစ်တင်သော်လည်း အစီရင်ခံစာတွင် အာဆတ်၏ အပြစ်မရှိကြောင်း သက်သေပြမည့် ၎င်း၏ “နောက်ဆက်တွဲ II” အတွင်း နက်နဲသော အထောက်အထားများ ပါရှိသည်။
သို့သော်လည်း ကုလသမဂ္ဂနှင့် ဓာတုလက်နက်တားမြစ်ရေးအဖွဲ့ (OPCW) တို့၏ ပူးတွဲပရောဂျက်တစ်ခုဖြစ်သည့် Joint Investigative Mechanism [JIM] သည် အဆိုပါ ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ သက်သေအထောက်အထားများကို ဘေးဖယ်ထားပြီး အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များ အလိုရှိသော အာဆတ်အား အပြစ်ရှိကြောင်း စီရင်ချက်ချခဲ့သည်။ အခုချိန်ထိ ဖတ်ကြည့်တော့ ဆာရင် ထိတွေ့မှု ခံရသူပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို နယ်မြေဆေးရုံ တော်တော်များများကို ခေါ်ဆောင်သွားတာ တွေ့ရမှာပါ။ ရှေ့မှာ ဆီးရီးယားစစ်လေယာဉ်သည် Khan Sheikhoun မြို့ကို တိုက်ခိုက်နိုင်သည်ဟု စွပ်စွဲထားသည်။
JIM သည် အယ်လ်ကိုင်ဒါး စစ်ဆင်ရေး သမားများက အပြစ်မဲ့ အရပ်သားများကို သတ်ရန်နှင့် အာဆတ်အပေါ် အပြစ်ပုံချရန် အယ်လ်ကိုင်ဒါး စစ်ဆင်ရေး ဆိုင်ရာ သက်သေ အထောက်အထား များကို အစီရင်ခံစာ၏ နောက်ဆက်တွဲ စာမျက်နှာ 14 တွင် ရေးသွင်းခဲ့သည်။ ဧပြီလ 59-6 ရက်ညတွင် ဆီးရီးယားလေတပ်အခြေစိုက်စခန်းမှ Tomahawk ဒုံးကျည် 7 စင်းအား သမ္မတ Trump က တရားစီရင်ရန် အပြေးအလွှားနှင့် လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည့် “တိုက်ခိုက်မှု” ၏ သက်သေအထောက်အထား၏ အာရုံခံနိုင်စွမ်းမှာ ပိုမိုမြင့်မားလာပါသည်။ အမေရိကန်၏ တိုက်ခိုက်မှုသည် အနီးနားရှိ ရပ်ကွက်များတွင် စစ်သားအများအပြားနှင့် ကလေးလေးဦး အပါအဝင် အရပ်သား ကိုးဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ထို့ကြောင့် အယ်လ်ကိုင်ဒါသည် သမ္မတ Trump ကို လှည့်ဖြားခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားပါက၊ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေ ချိုးဖောက်ပြီး အပြစ်မဲ့ ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်းအတွက် သူ့တွင် တာဝန်ရှိသည်သာမက၊ သူနှင့် သတင်း မီဒီယာကြီးများနှင့်အတူ အနောက်တိုင်း နိုင်ငံရေး ထူထောင်မှု တစ်ခုလုံးနီးပါးသည် အယ်လ်ကိုင်ဒါ၏ “အသုံးဝင်သော အရူးများ” နှင့် တူနေပေလိမ့်မည်။ ”
လက်ရှိအချိန်မှာ အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ သူ့ရဲ့ ပင်မမီဒီယာတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ရုရှားတွေကို ဆူပူအောင် လုပ်တယ်။ ဆာရင်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် အာဆတ်ကို အပြစ်တင်သည့် JIM ၏ “အကဲဖြတ်ချက်” ကို လက်မခံသည့်အတွက်၊ ရုရှားသည် JIM ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ဆက်လက် တည်ရှိနေမှုကို မေးခွန်းထုတ်ရန်အတွက်လည်း နှိမ့်ချမှုများ ရှိနေသည်။ JIM ၏အစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ ပင်မရေစီးကြောင်းသံသယသံသယမရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး ဆေးရုံချိန်ချိန်ကွာဟမှု၏ပင်မရေစီးကြောင်းတွင်ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ။
အချိန်ကိုက် ပြဿနာများ
ဧပြီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဆာရင် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားသည့် အချိန်ကို ထူထောင်ရန်၊ JIM အစီရင်ခံစာတွင် အယ်လ်ကိုင်ဒါ ထိန်းချုပ်ထားသော မြို့မှ သက်သေများနှင့် မီးခိုးငွေ့သုံးစင်း လေယာဉ်ပျံများ ပြသထားသည့် ထူးဆန်းသော ဗီဒီယိုဖိုင်ကို ကိုးကားထားသည်။ ဗီဒီယို၏ မက်တာဒေတာကို အခြေခံ၍ JIM မှ မြင်ကွင်းအား 4 နှင့် 0642 နာရီကြားတွင် ရိုက်ကူးထားသည်ဟု ဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် JIM သည် ဆာရင်ထုတ်လွှတ်သည့်အချိန်ကို 0652 နှင့် 0630 နာရီကြားတွင်ထားပေးသည်။
အစီရင်ခံစာ၏နောက်ဆက်တွဲ II အရ "မှတ်တမ်းများ၏ဝင်ခွင့်အချိန်သည် 0600 နှင့် 1600 နာရီကြားရှိသည်။" ပြီးတော့ ဒီအစောပိုင်းကိစ္စတွေက ရောက်လာတယ်။ ရှေ့မှာ စွပ်စွဲခံထားရသော လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု – သီးခြားခွဲထားသူများမဟုတ်ပေ။သို့သော် သေဆုံးသူများကို 0600 နာရီအစောပိုင်းတွင် ဧရိယာဆေးရုံများသို့ စတင်လက်ခံခြင်းမှာ JIM မှ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဆိုလိုသည်မှာ အဆိုပါ ဗုံးခွဲမှုကြောင့် သေဆုံးသူများမှာ အဆိပ်သင့်ခြင်းမဖြစ်နိုင်ကြောင်း (လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အမှန်တကယ်လုပ်ခဲ့လျှင်ပင်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသည်)။
"... ဆေးမှတ်တမ်းများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းဖြင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု 57 ခုတွင် Khan Shaykhun တွင် အခင်းဖြစ်ပွားမှုမတိုင်မီ ဆေးရုံငါးခုတွင် လူနာများအား သွင်းခဲ့ကြောင်း၊ Annex II မှဖော်ပြခဲ့သည်။
ထို့အပြင်၊ ဤအချိန်ကွာဟချက်သည် Khan Sheikhoun အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ဆေးရုံအနည်းငယ်တွင်သာ ကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဧရိယာအနှံ့ ပြန့်ကျဲနေသော ဆေးရုံများတွင်လည်း မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး ရောက်ရန် တစ်နာရီခန့်ကြာမြင့်မည့် ဆေးရုံတစ်ရုံလည်း ပါဝင်ပါသည်။
နောက်ဆက်တွဲ II တွင်ဤသို့သောဖြစ်ရပ် ၁၀ ခုတွင်လူနာများသည် ၀၇၀၀ နာရီတွင် Khan Shaykhun မှ 10 ကီလိုမီတာအကွာရှိဆေးရုံသို့တက်ရောက်ခဲ့ပြီးအခြားလူနာ 125 ဦးသည် 0700 ကီလိုမီတာအကွာရှိဆေးရုံသို့ ၀၇၀၀ နာရီတွင်တက်ရောက်ခဲ့သည်ပုံရသည်။
တစ်နည်းဆိုရသော် လူနာ 100 ကျော် sarin နှင့်ထိတွေ့ဖူးပုံရသည်။ ရှေ့မှာ စွပ်စွဲခံထားရသော ဆီးရီးယား စစ်လေယာဉ်သည် စွပ်စွဲထားသော ဗုံးကို ကြဲချနိုင်ပြီး သေဆုံးသူများကို ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ကာ တစ်နိုင်ငံတည်းက ဆီးရီးယား အစိုးရအပေါ် JIM ၏ အမှုကို ဖျက်စီးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။
သို့သော် JIM သည် အယ်လ်ကိုင်ဒါ၏ အဖြစ်အပျက်ကို သရုပ်ဖော်သည့် အထောက်အထားများကို မြှုပ်နှံရန်နှင့် ဤအချိန်ကိုက် ပြဿနာကို လိုက်ကြည့်ခြင်းထက် စရိတ်စကကြီးသော အရပ်သားအချို့ကို သတ်ပစ်ရန် ပို၍ စိတ်ဝင်စားပုံရသည်။
"[JIM] သည် အဆိုပါကွဲလွဲမှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်းမပြုဘဲ ၎င်းတို့သည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အခြေအနေတစ်ခုနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိမရှိ၊ သို့မဟုတ် ဖရိုဖရဲဖြစ်နေသော အခြေအနေများတွင် မှတ်တမ်းထိန်းသိမ်းမှု ညံ့ဖျင်းခြင်းသို့ မဆုံးဖြတ်နိုင်ပါဘူး" ဟု အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။ သို့သော် မှတ်တမ်းထိန်းသိမ်းမှု ညံ့ဖျင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အဆိုပြုထားသော အကြောင်းပြချက်မှာ လူနာ ၁၀၀ ကျော်၏ ရောက်ရှိလာချိန်ကို မှားယွင်းစွာ မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် နေရာအနှံ့ရှိ ဆေးရုံအများအပြားတွင် လျှောက်ထားရမည်ဖြစ်သည်။
မီးခိုးမြူတွေ လွင့်နေတဲ့ ဗီဒီယိုလည်း ပေါ်လာပါပြီ။ Theodore Postol မှသံသယMassachusetts Institute of Technology မှ လက်နက်ကျွမ်းကျင်သူ၊ ဗုံးသုံးလုံးမှ တစ်ခုမျှ (ဂြိုလ်တုဓါတ်ပုံများမှကြည့်သည့်အတိုင်း) အဆောက်အအုံများ ပျက်စီးခြင်းနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။
Postol ၏ တွေ့ရှိချက် အရ မီးခိုးများသည် ဝေဟင်မှ ဗုံးများ ပစ်လွှတ်လိုက်သော အပျက်အစီးများထက် မီးခိုးငွေ့များ သည် ဇာတ်ပွဲ ၏ အခြား အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုသည်။
ဗီဒီယိုရိုက်ကူးချိန်တွင် ဆီးရီးယားစစ်လေယာဉ်တစ်စင်း Khan Sheikhoun ကျော်တက်ခဲ့ကြောင်း JIM မှ အစီရင်ခံစာတွင်ဖော်ပြထားသော်လည်း လေယာဉ်သည် မြို့နှင့် 5 ကီလိုမီတာအကွာအဝေးအတွင်း ရောက်ရှိလာနိုင်ကြောင်း ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမတွေ့ရှိရပေ။
လှည့်စားမှုသမိုင်း
ပို၍သိသာထင်ရှားသည်မှာ၊ JIM အစီရင်ခံစာသည် ဧပြီလ ၄ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော ကိစ္စရပ်နှင့် အယ်လ်ကိုင်ဒါ၏ Nusra တပ်ဦး၏ အတိတ်သမိုင်းကြောင်းကို လျစ်လျူရှုထားပြီး ဆီးရီးယားအစိုးရအား အပြစ်ပုံချကာ အမေရိကန်စစ်တပ်ကို စွက်ဖက်ရန် လှည့်ဖြားရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် Nusra နှင့် ၎င်း၏ အစ္စလာမ္မစ် စစ်သွေးကြွ မဟာမိတ်များ။
ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့တွင် အယ်လ်ကိုင်ဒါနှင့် ၎င်း၏ ဒေသဆိုင်ရာ မဟာမိတ်များက အခမ်းအနား တစ်ရပ်ကို ဆင်နွှဲရန် ခိုင်မာသော စေ့ဆော်မှု ရှိခဲ့သည်။ မကြာသေးမီရက်ပိုင်းကပင် သမ္မတ Trump ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ဆီးရီးယားရှိ သူပုန်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ကျောထောက်နောက်ခံပြုသူများကို တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားစေခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားတွင် အမေရိကန်၏ ရည်မှန်းချက် မဟုတ်တော့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့်၊ အယ်လ်ကိုင်ဒါနှင့် ၎င်း၏ ဒေသဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီသူများသည် Khan Sheikhoun တွင် ကလေးများနှင့် အခြား အရပ်သားများ ခံစားနေရပြီး သေဆုံးနေရသည့် ကေဘယ်သတင်းကို ပြသသည့် ဗီဒီယိုတွင် ၎င်း၏ စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုဖြင့် ပြီးမြောက်ခဲ့သည့် Trump ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို နောက်ပြန်ဆုတ်ရန် ဒေါသထွက်နေပါသည်။
စေ့စေ့စပ်စပ် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု မပြုလုပ်မီ ဧပြီလ ၆ ရက်မှ ၇ ရက်ညတွင် ထရမ့်သည် ဆာရင်တိုက်ခိုက်မှုဟု ယူဆရသည့် ဆီးရီးယားလေတပ်အခြေစိုက်စခန်းအား Tomahawk ဒုံးကျည် ၅၉ စင်းအား ညွှန်ကြားခဲ့သည်။
ထိုအချိန်တွင်၊ ဂျော်ဒန်ရှိ ဆော်ဒီ-အစ္စရေး အထူးစစ်ဆင်ရေး အခြေစိုက်စခန်းမှ ဒရုန်းဖြင့် ပျံသန်းလာသည့် ဆာရင် ဖြစ်ရပ်မှာ ဆာရင် အမှန်ပင်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု စီအိုင်အေ လေ့လာသုံးသပ်သူ အချို့က ယုံကြည်ကြောင်း ထောက်လှမ်းရေး သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုမှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
Trump အစိုးရသည် Damascus တွင် အစိုးရအပြောင်းအလဲကို မရှာဖွေတော့ကြောင်း အံ့အားသင့်ဖွယ် ကြေငြာချက်ကြောင့် အဖြစ်အပျက်အတွက် မြေပြင်တွင် ဇာတ်ခုံကျင်းပခြင်းမှာ အလျင်စလိုဖြစ်ခဲ့သည်ဟု အဆိုပါသတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။ အလျင်စလိုလုပ်ခြင်းသည် အာဆတ်အပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို တွယ်ကပ်ရန် လိုအပ်သောအသေးစိတ်အချက်များအားလုံးကို ချိတ်တွဲရာတွင် မိုက်မဲမှုအချို့ကို ဖြစ်စေခဲ့သည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။
သို့သော် ဆေးရုံတက်ရမည့်အချိန်ကို ညှိနှိုင်းရန် ပျက်ကွက်ခြင်းကဲ့သို့သော ချော်လဲမှုများ၊ ပြီးနောက် အဆိုပါ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် JIM မှ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများသည် အာဆတ်ကို အပြစ်တင်လိုသည့် အနောက်အုပ်စု၏ ဆန္ဒကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုကာ ရုရှားနိုင်ငံသားများကို တိုက်ခိုက်ရန် နောက်ထပ် လမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖန်တီးနေခြင်းကို တားဆီးခဲ့ခြင်း မရှိပေ။
အလားတူပင်၊ အမေရိကန်သမ္မတ အိုဘားမားက ၎င်း၏ ဓာတုလက်နက်ဆိုင်ရာ “အနီရောင်မျဉ်း” ကို ချမှတ်ပြီးနောက် အယ်လ်ကိုင်ဒါ၏ နူဆာရာသည် ဓာတုလက်နက်ဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်များကို လုပ်ဆောင်နေကြောင်း အစောပိုင်း အထောက်အထားများကို ကုလသမဂ္ဂနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသော အခြား စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများက ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။ စစ်သွေးကြွများသည် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် ဆီးရီးယားစစ်တပ်ကို ဖယ်ရှားပြီး အယ်လ်ကိုင်ဒါ အောင်ပွဲအတွက် လမ်းခင်းပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ပုံရသည်။
ဥပမာအားဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများ လေ့လာသင်ယူ သူပုန်များနှင့် မဟာမိတ် “တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ” သည် ဧပြီလ ၂၉ ရက်မှ ၃၀ ရက်အထိ ဧပြီလ ၂၉ ရက်မှ ၃၀ ရက် ညတွင် ကလိုရင်းဓာတ်ငွေ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အကြောင်း Al-Tamanah မြို့သူမြို့သားအများအပြားထံမှ လိမ်လည်လှည့်ဖြားသော အနောက်တိုင်းမီဒီယာတစ်ခုသို့ ရောင်းချခဲ့ပြီး ကနဦးတွင်၊ ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အဖွဲ့။
“အစိုးရမှ ကလိုရင်းလက်နက်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ မကြာခဏသတိပေးချက်များ ထုတ်ပြန်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း မျက်မြင်သက်သေ ခုနစ်ဦးမှ ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အမှန်တကယ်တွင် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်များ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း” ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ “သတိပေးချက်အပြီးမှာ လူတွေက ဘေးကင်းရာကို ရှာကြပေမယ့် သူတို့ရဲ့ နေအိမ်တွေ လုယက်ခံရပြီး အဖြစ်အပျက်တွေ ဖြစ်ပျက်နေတယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလတွေ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ … [T] ဟေး [ဒီသက်သေတွေ] ဟာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ မီဒီယာအစီရင်ခံစာတွေကို ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ထွက်လာခဲ့တယ်။”
သံသယဖြစ်ဖွယ်အထောက်အထား
Al-Tamanah တွင် အစိုးရ၏ ဓာတုဗေဒ တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခံထားရသော အခြားလူများက သံသယဖြစ်ဖွယ် သတင်းရင်းမြစ်များမှ အချက်အလက်များ အပါအဝင် သံသယ အထောက်အထားများ ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
“အခြားသက်သေက စာရွက်တစ်ရွက်ကနေ ဖတ်ရတဲ့ အဖြစ်အပျက်ငါးခုစလုံးရဲ့ ရက်စွဲတွေကို ပေးခဲ့ပေမယ့် 29-30 ဧပြီလ 2014 ခုနှစ်တုန်းက အဖြစ်အပျက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်သေမပြခဲ့ပါဘူး။ နောက်ကွယ်က ကလိုရင်းဓာတ်ငွေ့ပါတဲ့ ဒုတိယစည်မှာ အဆိပ်သင့်ဓာတ်ငွေ့ပါတဲ့ နေရာကို ပေးခဲ့တဲ့ ဗီဒီယိုကိုလည်း ပေးခဲ့ပါတယ်။ 30 ဧပြီလ 14 ရက်နေ့တွင် ပြုတ်ကျခဲ့သည်”” ဟု အစီရင်ခံစာတွင် “၂၀၁၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်မှ ၃၀ ရက်နေ့အထိ အဖြစ်အပျက်ကို ဖော်ပြခြင်းမရှိသော မျက်မြင်သက်သေ သုံးဦးသည် အမည်မသိအရင်းအမြစ်ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ သက်သေတစ်ဦးသည် Al-Tamanah တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သော အဖြစ်အပျက်ငါးခုအနက် နှစ်ခုအကြောင်းကို တစ်ပတ်ရစ်လက်တွေ့သိရှိထားသော်လည်း နေ့ရက်အတိအကျကို မမှတ်မိပါ။ နောက်ပိုင်းတွင် ထိုသက်သေသည် FFM [ကုလ၏ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်] မှဖော်ပြခဲ့သော အဖြစ်အပျက်ငါးခုစလုံး၏ ရက်စွဲများအတိုင်း သီးခြားဖိုင်တွဲများတွင် သိမ်းဆည်းထားသည့် အမည်မသိဇာစ်မြစ်အချက်အလက်များပါ USB-ချောင်းကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။
ဆီးရီးယားအစိုးရ၏တိုက်ခိုက်မှုကိုစွပ်စွဲသည့် အခြားမျက်မြင်သက်သေအချို့က ကလိုရင်းဓာတ်ပါဝင်သည့် “စည်ဗုံးများ” ကို ကိရိယာမှ ဆင်းသက်လာပုံပေါ်အခြေခံ၍ စူးစမ်းလိုသည့်အချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ သိချင်သောတောင်းဆိုချက်များကို ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာက “မိုးပေါ်တက်နေတဲ့ မျက်မြင်သက်သေက ရဟတ်ယာဉ်နဲ့ စည်ပိုင်းပြုတ်ကျတဲ့ အသံကို ကျယ်လောင်စွာ ကြားခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အချို့သော အင်တာဗျူးဖြေဆိုသူများသည် ကြွေကျချိန်တွင် ကလိုရင်းပါရှိသော စည်ကြီးများ၏ ထူးခြားသော လေချွန်သံကို ရည်ညွှန်းကြသည်။ သက်သေထွက်ဆိုချက်မှာ နောက်ထပ်အချက်အလက်တွေနဲ့ အတည်ပြုလို့မရပါဘူး။”
သို့ရာတွင်၊ “စည်ပိုင်းဗုံး” “ကွဲပြားသော လေချွန်သံ” ဖြင့် မည်သူမဆို ကလိုရင်းဗူးအတွင်းမှ ကလိုရင်းသေတ္တာတစ်လုံးကို မည်သူမဆို ထောက်လှမ်းသိရှိနိုင်ခြင်းကြောင့် ၎င်းကိုယ်တိုင်က အဓိပ္ပါယ်မရှိချေ။
သို့သော် ပိုကြီးသောအချက်မှာ Al-Tamanah ရှိ ဂျီဟတ်သူပုန်များနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးသမားများနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ အပါအဝင် ၎င်းတို့၏ ဝါဒဖြန့်အဖွဲ့များသည် ကုလသမဂ္ဂစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများနှင့် အနောက်တိုင်းမီဒီယာများသို့ ပေးပို့ထားသည့် ဗီဒီယိုအတုများဖြင့် လှည့်ဖြားမှုတွင် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်နေပုံရသည်။
ဥပမာအားဖြင့်၊ လန်ဒန်ရှိ Telegraph အစီရင်ခံတင်ပြ "Al-Tamanah တွင်ရိုက်ကူးထားသောဗီဒီယိုများ ... ဓာတုဗုံးနှစ်လုံး၏အကျိုးသက်ရောက်သည့်နေရာများကိုပြသရန်ရည်ရွယ်သည်။ လူတစ်ဦးသေဆုံးပြီး ၇၀ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက ပြောသည်။
လက်နက်ကျွမ်းကျင်သူ Eliot Higgins၊ Bellingcat တည်ထောင်သူနှင့် ရုရှားဆန့်ကျင်ရေး အတ္တလန်တိတ်ကောင်စီမှ အကြီးတန်းလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တစ်ဦးဖြစ်သည့် Al-Tamanah ၏ပြောဆိုချက်များကို ထောက်ခံကြောင်း တယ်လီဂရပ်ဖ်က ကိုးကားဖော်ပြခဲ့သည်။
“မျက်မြင်သက်သေတွေက အသုံးပြုတဲ့ ဓာတုစည်ဗုံးတွေကို ပစ်ချဖို့ ရဟတ်ယာဉ်တွေ အသုံးပြုကြောင်း အစီရင်ခံတင်ပြထားပါတယ်” ဟု Higgins မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ “အခြေအနေအတိုင်းပဲ၊ ပြီးခဲ့တဲ့ သုံးပတ်အတွင်း အဲဒီဒေသမှာ ဓာတုစည်ဗုံး တစ်ဒါဇင်လောက် ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ခံရတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရပါတယ်။
Tကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတွင် သူပုန်အဖွဲ့၏ အချက်အလက်ကို အားကိုးထားသောကြောင့် ကုလ၏ တွေ့ရှိချက်များကို ၂၀၁၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သောအခါတွင် ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမှာ ပင်မမီဒီယာများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို မရရှိခဲ့ပေ။ ဒါပေမယ့် ဒီအမှုမှာ လှည့်ဖြားမှုရဲ့ အတိုင်းအတာကို အနီရောင်အလံတွေ လွှင့်ထူထားသင့်တယ်။
အကယ်၍ မြို့သူမြို့သား ခုနစ်ဦးသည် အမှန်အတိုင်းပြောနေပါက သူပုန်များနှင့် ၎င်းတို့၏မဟာမိတ်များသည် တိုက်ခိုက်မှုသတိပေးချက်အတုများ ထုတ်ပြန်ကာ အနောက်နိုင်ငံများကို အရူးလုပ်ရန် ဝါဒဖြန့်ဗီဒီယိုများ ထုတ်လုပ်ကာ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများကို လှည့်ဖြားရန်အတွက် “သက်သေများ” ဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ သို့သော်လည်း အခြားသော သူပုန်များ၏ တောင်းဆိုချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ အချက်ပေးသံများ ထွက်ပေါ်လာခြင်း မရှိပေ။
Ghouta ဖြစ်ရပ်
21 ခုနှစ် သြဂုတ်လ 2013 ရက်နေ့တွင် ဒမတ်စကတ်မြို့ဆင်ခြေဖုံး Ghouta တွင် ဆာရင်ဓာတ်ငွေ့ဖြင့် ကျော်ကြားသော တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ရာနှင့်ချီသေဆုံးခဲ့သည် - The New York Times၊ Human Rights Watch၊ Higgins's Bellingcat နှင့် အခြားသော အနောက်တိုင်းဆိုင်ခွဲများစွာတို့ကဲ့သို့ အာဆတ်အစိုးရကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်စွာ အပြစ်တင်ခဲ့သည်။ မဖြစ်နိုင်သောအခြေအနေများကြားမှ နိဂုံးချုပ်သွားခဲ့သည်။ အာဆတ်သည် သူပုန်များကို အပြစ်တင်နေသည့် ဓာတုတိုက်ခိုက်မှုများကို စစ်ဆေးရန် ဒမတ်စကတ်သို့ ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများကို ကြိုဆိုခဲ့သည်။
ဒါပေမယ့် ဒါဟာ အယ်လ်ကိုင်ဒါရဲ့ ဆီးရီးယားမဟာမိတ်နဲ့/သို့မဟုတ် အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် စစ်ပွဲကို အောင်နိုင်စေမယ့် ဆီးရီးယားစစ်တပ်ကို အပြင်းအထန် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ဆင်နွှဲခါနီးအထိ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ တရားစီရင်ရေး အလျင်စလို ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အာဆတ်လည်း ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဆီးရီးယားအစိုးရသည် ဓာတုလက်နက်များ ချထားပါက အမေရိကန်၏ စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သမ္မတ အိုဘားမားမှ သတိပေးထားသည့် “မျဉ်းနီ” ခြိမ်းခြောက်မှု။ အာဆတ်နှင့် ၎င်း၏စစ်တပ်သည် ဒမတ်စကတ်မြို့အပြင်ဘက်တွင် လူအများစုကို သေဆုံးစေသည့် ဆာရင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဆင်နွှဲရန် အဘယ်ကြောင့် ဤအခိုက်အတန့်ကို ရွေးချယ်ရသနည်း၊
သို့သော် နောက်ဆုံးတွင်မူ အာဆတ်အား 2013 sarin တိုက်ခိုက်မှုအတွက် အပြစ်တင်သည်။ ပြိုကျ.
စစ်မှန်သောလက်နက်ကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်သည့် MIT သိပ္ပံ၊ နည်းပညာနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ Theodore Postol နှင့် စစ်ရေးကန်ထရိုက်တာ Tesla Laboratories မှ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသူ Richard M. Lloyd တို့ သည် ဆာရင်ကို ပေးပို့သော ဒုံးကျည်တွင် အလွန်ထိရောက်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သူပုန်နယ်မြေအတွင်း ၎င်း၏ ပစ်ခတ်နိုင်သည့် အနေအထားကို တိုတောင်းသော အကွာအဝေး ထားရှိခြင်း။
နောက်ပိုင်းတွင် သတင်းထောက် Seymour Hersh က သတင်းပေးပို့သည်။ ပတ်သက်သည်ဟုယူဆရ ဆာရင်၏ အရင်းအမြစ်အဖြစ် ဂျီဟတ်ဝါဒီ သူပုန်များနှင့် လုပ်ဆောင်နေသည့် တူရကီထောက်လှမ်းရေး။
အဲဒါကိုလည်း 2016 မှာ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ သတင်းစကား အာဆတ်အပေါ် သက်သေအထောက်အထား မည်မျှအားနည်းကြောင်း အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအသိုင်းအဝိုင်းမှ အိုဘားမားက သတိပေးခဲ့သည်။ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေး ဒါရိုက်တာ James Clapper က “slam-dunk” အထောက်အထားမရှိပေ။ ထို့အပြင် အိုဘားမားက ဆီးရီးယားကို ဗုံးခွဲရန် ဝါရှင်တန်၏ စစ်သွေးကြွ ၀ါရှင်တန်၏ “ကစားနည်းစာအုပ်” အား ငြင်းပယ်ခြင်းကို သမ္မတအဖြစ် ၎င်း၏ ဂုဏ်ယူဆုံးအချိန်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ကိုးကားဖော်ပြခဲ့သည်။
ဤနောက်ခံသမိုင်းကြောင်းအရ၊ ဂျီဟတ်များနှင့် ၎င်းတို့၏မဟာမိတ်များသည် ဆီးရီးယားအစိုးရအား ဓာတုလက်နက်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အခိုင်အမာပြောဆိုမှုများပြုလုပ်သောအခါတွင် သံသယလွန်ကဲသင့်သည်။ ဒါပေမယ့် မရှိခဲ့ပါဘူး။
အဆိုပါ ဘက်လိုက်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများအတွက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အကြောင်းအရာမှာ UN နှင့် OPCW မှ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူးများ လက်အောက်ရှိ ၊ စွပ်စွဲချက်များကို အတည်ပြုရန် ပြင်းထန်သောဖိအားပေးမှုများ ဆီးရီးယားနှင့် အခြားပစ်မှတ်ထားနိုင်ငံများကို တိုက်ခိုက်ရန်။
သမ္မတ ဂျော့ခ်ျဒဗလျူဘုရှ်၏ အစိုးရအဖွဲ့က အထူးသဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများတွင် အထူးသဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသော ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီများကို သုတ်သင်ရှင်းလင်းလိုက်သည့် အချိန်တွင် သမ္မတ George W. Bush ၏ အစိုးရအဖွဲ့က ဤရာစုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ နှိုင်းရလွတ်လပ်ရေး ပျက်ပြားသွားခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများနောက်ကွယ်တွင် သဘောတူညီမှု ပြိုပျက်သွားသော်လည်း ပြဿနာမှာ အမေရိကန်၏ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဗျူဟာများအတွက် ဝါဒဖြန့်လက်နက်များဖြစ်လာစေရန် ဝါရှင်တန်၏ ကာလကြာရှည်သော မဟာဗျူဟာမှ ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
ရံပုံငွေကို ခြယ်လှယ်ခြင်းနှင့် အဓိက ဝန်ထမ်းအဖွဲ့ဝင်များကို ရွေးချယ်ခြင်းမှတဆင့်၊ Bush အစိုးရက အာဏာသိမ်းခြင်း သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ကုလသမဂ္ဂနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပြီးတစ်ခု ပျက်ပြယ်စေရန် အင်ဂျင်နီယာချုပ်လုပ်ခဲ့သည်။
ဥပမာအားဖြင့်၊ 2002 ခုနှစ်တွင် Bush ၏လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး John Bolton သည် ဓာတုလက်နက်များကို အီရတ်ကိုကျူးကျော်ရန် အဓိကအကြောင်းပြချက်အဖြစ် Bush မှ ကိုးကားပြောဆိုရန်စီစဉ်ထားသောကြောင့် OPCW ကို သိမ်းပိုက်ရန် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။
OPCW ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Jose Mauricio Bustani သည် ဓာတုလက်နက်ပပျောက်ရေး OPCW ၏ သဘောတူညီချက်များကို လက်ခံရန် အီရတ်ကို တွန်းအားပေးနေသောကြောင့် အတားအဆီးအဖြစ် ရှုမြင်ခံရပြီး Bush ၏ WMD စစ်ပွဲအတွက် ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှု ပျက်ပြားသွားနိုင်သည်။
Bustani သည် သက်တမ်းအသစ်တွင် ပြန်လည်ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသော်လည်း ဘရာဇီးသံတမန်အား NATO နိုင်ငံမှသာမက တူရကီနိုင်ငံ၏ လက်ရှိညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Ahmet Uzumcu အပါအဝင် ပိုမိုလိုက်လျောညီထွေရှိသောဗျူရိုကရက်များက လိုက်နာရန် တွန်းအားပေးခံခဲ့ရသည်။ နေတိုးနှင့် အစ္စရေးဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီး။ [အသေးစိတ်အချက်အလက်များအတွက် Consortiumnews.com ၏ “'ရန်လိုသောစစ်ပွဲ' ၏ကုလသမဂ္ဂလုပ်ဆောင်သူများ။'"]
အီရတ်ကျူးကျော်မှုကာလကတည်းက၊ ဂိမ်းသည် ပြောင်းလဲခြင်းမရှိပေ။ အမေရိကန်နှင့် အခြားအနောက်တိုင်းအရာရှိများက ကုလသမဂ္ဂနှင့် ဆက်စပ်အေဂျင်စီများသည် ဝါရှင်တန်၏ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ စွက်ဖက်မှုများကို လက်ခံရန် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ကန့်ကွက်မည်မဟုတ်ဟု မျှော်လင့်ကြသည်။
ယခု တစ်ခုတည်းသော ခြားနားချက်မှာ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဗီတိုအာဏာသုံးအဖွဲ့ဝင်ငါးနိုင်ငံမှ တစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ရုရှားက လုံလောက်ပြီဟု ပြောဆိုနေခြင်းဖြစ်ပြီး ဘက်လိုက်မှုရှိသော စုံစမ်းမေးမြန်းမှုများကို ရုရှား၏ ဆန့်ကျင်မှုသည် စစ်အေးခေတ်သစ်တွင် ပိုမိုအန္တရာယ်များသော နေရာတစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်သည်။
~~~~~~~~~
စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးသတင်းထောက် Robert Parry သည် 1980 ခုနှစ်များအတွင်း The Associated Press နှင့် Newsweek အတွက် Iran-Contra ဇာတ်လမ်းများစွာကို ချိုးဖျက်ခဲ့သည်။ သူ့နောက်ဆုံးထွက်စာအုပ်ကို ဝယ်လို့ရတယ်၊ အမေရိက၏ အခိုးခံရသော ဇာတ်ကြောင်း၊ အတွက်ဖြစ်စေ ဒီမှာ print ထုတ်ပါ။ သို့မဟုတ် e-book အဖြစ် (ထံမှ အမေဇုံ နှင့် barnesandnoble.com).
