Minn Brian Terrell
Meta wasalt fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Kabul fl-4 ta’ Novembru, ma kontx konxju li fl-istess jum il- New York Times ippubblika artiklu, "Il-Ħajja Tiġbed lura fil-Kapitali Afgana, hekk kif il-Periklu Jogħla u t-Truppi Jitlu." Il-ħbieb tiegħi Abdulhai u Ali, ta’ 17-il sena, ġuvintur li ilni naf mill-ewwel żjara tiegħi ħames snin ilu, laqgħuni bi tbissima u tgħanniqa u ħaduli l-basktijiet. Injorati mis-suldati u l-pulizija armati b’armi awtomatiċi, aħna lħaqna maż-żminijiet qodma hekk kif għaddejna ħitan ħitan tal-blast tal-konkos, fortifikazzjonijiet tal-boroż tar-ramel, punti ta’ kontroll u wajer tal-leħja lejn it-triq pubblika u tlajna kabina.
Ix-xemx kienet għadha taħraq minn ġos-sħab wara xita kmieni filgħodu u qatt ma kont rajt lil Kabul tidher daqshekk qawwija u nadifa. Ladarba għadda mill-ajruport, it-triq għolja lejn il-belt kienet mimlija traffiku u kummerċ tas-siegħa rush. Jien ma kontx konxju sakemm qrajt il- New York Times on line ftit jiem wara, li din id-darba kont wieħed mill-ftit ċittadini tal-Istati Uniti li x'aktarx se nkun f'dik it-triq. "L-Ambaxxata Amerikana m'għadhiex permessa tiċċaqlaq bit-triq," qal uffiċjal għoli tal-Punent lill- Times, li rrapporta wkoll li “wara 14-il sena ta’ gwerra, ta’ taħriġ lill-Armata Afgana u lill-pulizija, sar perikoluż wisq li ssuq il-mil u nofs mill-ajruport sal-ambaxxata.”
Il-ħelikopters issa jittrasportaw l-impjegati li jaħdmu mal-Istati Uniti u l-koalizzjoni militari internazzjonali lejn u minn uffiċċji f'Kabul jgħidulna. L-Ambaxxata tal-Istati Uniti f'Kabul hija waħda mill-akbar fid-dinja u diġà hija komunità fil-biċċa l-kbira tagħha, il-persunal tagħha issa huwa saħansitra aktar iżolat minn nies u istituzzjonijiet Afgani minn qabel. "Ħadd ieħor," minbarra l-faċilitajiet tal-Istati Uniti u tal-koalizzjoni, tirrapporta t-Times, "m'għandu kompost b'kuxxinett tal-inżul." Filwaqt li jipproklama l-missjoni tagħha hemmhekk "Operazzjoni Appoġġ Riżolut" għall-Afganistan, uffiċjali Amerikani m'għadhomx jivvjaġġaw fit-toroq Afgani.
M'għandna l-ebda ħelikopters jew landing pads, iżda s-sitwazzjoni tas-sigurtà f'Kabul hija wkoll ta' tħassib għal Voices for Creative Nonviolence, organizzazzjoni tal-bażi għall-paċi u d-drittijiet tal-bniedem li naħdem ma' u għall-ħbieb tagħna fil-Voluntiera tal-Paċi Afgani bbażati f'Kabul li jien daħal iżżur. Jiena xorti b'daqna griża u jbiddel aktar skur biex ngħaddi aktar faċilment għal lokali u għalhekk nista' nimxi ftit aktar liberament fit-toroq minn xi internazzjonali oħra li jżuru hawn. Anke dakinhar, il-ħbieb żgħażagħ tiegħi jġiegħluni nilbes turban meta noħorġu mid-dar.
Is-sigurtà f'Kabul ma tidhirx daqshekk skura għal kulħadd, madankollu. Skond fid-29 ta’ Ottubru Newsweek tirrapporta, il-gvern Ġermaniż dalwaqt se jiddeporta l-biċċa l-kbira ta’ dawk li jfittxu l-ażil Afgan li jkunu daħlu f’dak il-pajjiż. Il-Ministru tal-Intern Ġermaniż Thomas de Maiziere jinsisti li l-Afgani għandhom "jibqgħu f'pajjiżhom" u li dawk ir-refuġjati li ġejjin minn Kabul speċjalment m'għandhom l-ebda talba għall-ażil, għaliex Kabul hija "meqjusa bħala żona sigura." It-toroq ta’ Kabul li huma perikolużi wisq għall-ħaddiema tal-Ambaxxata tal-Istati Uniti biex jivvjaġġaw fil-konvojs tagħhom ta’ Humvees u karozzi armati skortati minn kuntratturi privati armati ħafna huma sikuri għall-Afgani biex jgħixu, jaħdmu u jrabbu l-familji tagħhom, fl-istima ta’ Herr de Maiziere. "L-Afgani kienu jiffurmaw aktar minn 20 fil-mija tal-560,000 ruħ u aktar li waslu fl-Ewropa bil-baħar fl-2015, skont l-Aġenzija tan-NU għar-Refuġjati, xi ħaġa de Maziere ddeskriva bħala 'inaċċettabbli'."
L-Afgani, speċjalment tal-klassi tan-nofs edukata, de Maiziere jgħid, “għandhom jibqgħu u jgħinu biex jibnu l-pajjiż.” Ikkwotat fil- New York Times, Hasina Safi, id-direttur eżekuttiv tan-Netwerk tan-Nisa Afgani, grupp li jaħdem fuq kwistjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem u l-ġeneru, jidher li taqbel: "Ikun diffiċli ħafna jekk in-nies edukati kollha jitilqu," qalet. “Dawn huma n-nies li għandna bżonn f’dan il-pajjiż; inkella, min se jgħin lin-nies komuni?” L-istess sentiment mitkellem b’kuraġġ u kredibilità morali tal-isturdament minn ħaddiem tad-drittijiet tal-bniedem fl-Afganistan, joħroġ bħala tfixkil ta’ responsabbiltà ta’ għajb u ħorox meta espress minn ministeru tal-gvern f’Berlin, speċjalment meta dak il-gvern ilu 14-il sena pparteċipa fil-koalizzjoni responsabbli. għal ħafna mill-qagħda mwiegħra tal-Afganistan.
L-għada tal-wasla tiegħi kelli l-privileġġ li noqgħod f’laqgħa tal-għalliema fl-Iskola tat-Tfal tat-Triq tal-Voluntiera Afgani tal-Paċi meta ġie diskuss dan is-suġġett. Dawn iż-żgħażagħ nisa u rġiel, studenti tal-iskola sekondarja u universitarji nfushom, jgħallmu l-baŜi ta 'edukazzjoni primarja lit-tfal li jridu jaħdmu fit-toroq ta' Kabul biex jgħinu jappoġġaw lill-familji tagħhom. Il-ġenituri ma jħallsux it-tagħlim, iżda bl-appoġġ ta’ Voices, minflok jingħataw xkora ross u buqar żejt tat-tisjir kull xahar biex jikkumpensaw għas-sigħat li wliedhom qed jistudjaw.
Filwaqt li l- New York Times jipproklama li “Life Pulls Back in Afghan Capital,” dawn l-għalliema voluntiera huma sinjal li l-ħajja tkompli, xi drabi b’ferħ u abbundanza tal-iskantament kif esperjenzajt jien f’dawn l-aħħar jiem, anke f’dan il-post miġbur bil-gwerra u n-nuqqas. Kien ta’ qalb, allura, li tisma’ lil dawn iż-żgħażagħ brillanti, risorsi u kreattivi li jirrappreżentaw b’mod ċar l-aqwa tama tal-Afganistan għall-futur, jiddiskutu franchement jekk għandhomx futur hemmhekk u jekk għandhomx jingħaqdu ma’ tant Afgani oħra li qed ifittxu santwarju x’imkien ieħor.
Ir-raġunijiet li xi wieħed minn dawn iż-żgħażagħ jista’ jitlaq huma ħafna u impenjanti. Hemm biża’ kbira ta’ bumbardamenti suwiċida f’Kabul, rejds bl-ajru fil-provinċji fejn xi ħadd jista’ jkun immirat bħala ġellieda minn drone tal-Istati Uniti, biża’ li jinqabad bejn diversi forzi miġġielda jiġġieldu battalji li mhumiex tagħhom. Kollha batew ħafna fil-gwerer li bdew hawn qabel ma twieldu. L-istituzzjonijiet inkarigati mir-rikostruzzjoni ta’ pajjiżhom huma mifnijin bil-korruzzjoni, minn Washington, DC, sa ministeri tal-gvern Afgan u NGOs, biljuni ta’ dollari marru biex jitlaqqmu bi ftit x’juri fuq l-art. Il-prospetti anke għall-aktar brillanti u bl-aktar risorsi biex isegwu edukazzjoni u mbagħad ikunu jistgħu jsibu xogħol fil-professjonijiet magħżula tagħhom fl-Afganistan mhumiex tajbin.
Ħafna mill-voluntiera ammettew li ħasbu biex jitilqu, iżda anke hekk esprimew sens qawwi ta’ responsabbiltà li jibqgħu fil-kontea tagħhom. Xi wħud kienu waslu għal riżoluzzjoni soda li ma jitilqux, oħrajn dehru mhux ċerti jekk żviluppi futuri kinux jippermettulhom jibqgħu. Bħaż-żgħażagħ kullimkien, kienu jħobbu jivvjaġġaw u jaraw id-dinja iżda fl-aħħar mill-aħħar ix-xewqa l-aktar profonda tagħhom hija li “jibqgħu u jgħinu biex jibnu l-pajjiż” jekk biss ikunu kapaċi.
Il-maġġoranza l-kbira tal-Afgani, l-Iraqini, is-Sirjani, il-Libjani u oħrajn li qed jirriskjaw ħajjithom biex jaqsmu l-Baħar Mediterran b’artiġjanat żgħir jew bl-art minn territorju ostili bit-tama li jsibu ażil fl-Ewropa jibqgħu d-dar kieku jistgħu. Filwaqt li dawn il-persuni li jfittxu l-ażil għandhom jingħataw l-ospitalità u l-kenn li għandhom dritt għalihom, jidher ċar li t-tweġiba mhix l-assorbiment ta’ miljuni ta’ refuġjati fl-Ewropa u fl-Amerika ta’ Fuq. Fuq medda itwal ta' żmien, m'hemm l-ebda soluzzjoni ħlief ristrutturar tal-ordni politiku u ekonomiku globali biex in-nies kollha jkunu jistgħu jgħixu u jiffjorixxu d-dar jew jiċċaqilqu liberament jekk dik hija l-għażla tagħhom. Fi żmien iqsar, xejn mhu se jwaqqaf il-marea massiva ta’ immigranti li ma jwaqqafx kull intervent militari f’dawn il-pajjiżi mill-Istati Uniti u l-alleati tagħha u mir-Russja.
L-4 ta’ Novembru New York Times l-istorja tispiċċa b’rakkont ta’ twissija, twissija li “anki l-isforzi biex jiġu evitati l-perikli f’Kabul jiġu bi spiża terribbli.” Tliet ġimgħat qabel, wieħed mill-ħafna ħelikopters li issa jimlew is-smewwiet li jmexxu l-persunal tal-ambaxxata kellu inċident traġiku. "Waqt li kien qed jipprova jinżel, il-pilota qata' l-irbit li ankra l-blimp tas-sorveljanza li jiskenja għal infiltraturi fiċ-ċentru ta' Kabul waqt li jdur fuq il-bażi ta' Resolute Support." Ħames membri tal-koalizzjoni mietu fl-inċident, inklużi żewġ Amerikani. Il-blimp telaq b’tagħmir ta’ sorveljanza li jiswa aktar minn miljun dollaru, u fl-aħħar ħabat ġo, u preżumibbilment jeqred, dar Afgana.
L-isforzi tal-Istati Uniti, ir-Renju Unit u l-Ġermanja “biex jevitaw il-perikli f’Kabul” u postijiet oħra li qerdejna inevitabbilment se “jiġru bi spiża terribbli.” Ma jistax ikun mod ieħor. Ma nistgħux inżommu lilna nfusna għal dejjem sikuri mit-taħsir imdemmi li għamilna tad-dinja billi naqbżu minn fuqha minn helipad imsaħħaħ għal helipad imsaħħaħ f'gunships tal-ħelikopters. Miljuni ta’ refuġjati li jgħarrqu l-fruntieri tagħna jista’ jkun l-iżgħar prezz li jkollna nħallsu jekk inkomplu nippruvaw.
Brian Terrell jgħix f'Maloy, Iowa, u huwa ko-koordinatur ma' Voices for Creative Nonviolence (www.vcnv.org)
