Nga Whakamaehae ki te US I whakaarohia e te Kooti Whakawa o te Ao

Na John LaForge

Ko nga hoia o Amerika me te CIA i mahi hara whawhai ma te whakamamae i nga mauhere i Afghanistan me etahi atu waahi, e kii ana te kaiawhina rangatira o te Kooti Whakawa o te Ao i roto i te ripoata tata nei, ka piki ake te tupono ka whakapaehia nga tangata o Amerika.

"Te ahua nei kua tukuna e nga mema o nga hoia o Amerika ki te 61 nga tangata kua mauheretia ki te whakamamae, ki te tukino kino, ki te riri ki runga i te mana o te tangata ki te rohe o Afghanistan i waenga i te 1 Mei 2003 me te 31 Hakihea 2014," e ai ki te Noema 14 Ripoata ICC i tukuna e te Tumuaki Kaiwhiu a Fatou Bensouda tari i Hague.

E kii ana te ripoata ko nga kaimahi CIA pea i tukuna i te iti rawa i te 27 nga mauhere i ona whare herehere huna i Afghanistan, Poland, Romania me Lithuania - ki te "whakamamae, te tukino kino, te riri ki runga i te mana o te tangata" tae atu ki te raupatu, i waenga i te Hakihea 2002 me Maehe 2008. Na nga hoia o Amerika i Afghanistan i whakawhitia ki nga whare herehere ngaro a CIA, i etahi wa ka kiia ko "nga waahi pango" i herea ai nga mauhere ki nga tuanui, "kua herea ki nga pakitara ka warewarehia [tetahi mo nga ra 17] ka mate i runga i nga papa raima, ka waia ki te wai. tae noa ki te ngaro o ratou mahara” e ai ki te 2014 Senate Intelligence Committee Report i runga i te kaupapa whakamamae.

I te Hakihea 9, 2005, te kaikorero tuarua o te Tari o te Kawanatanga Ka mea a Adam Ereli ka whakahē tonu te United States i te urunga atu o te Ripeka Whero ki nga mauhere e puritia pukutia ana e ia puta noa i te ao, me te kii he kaiwhakatuma ratou karekau i whai mana i raro i nga Kawenata Geneva. I amuamu te Whero Whero ko tana kaupapa matua ko te tiaki i nga tika tangata o nga mauhere, e tika ana kia tiakina ratou katoa i raro i nga ture atawhai tangata o te ao — nga ture tiriti here e uru ana ki te aukati tino kore ki te whakamamae.

Neke atu i te 120 nga whenua he mema o te ICC, engari ko te US kaore. Ahakoa kaore te US i whakaae ki te uru atu ki te Ture Roma 2002 nana i hanga te ICC me te whakatu i tona mana, ka taea tonu e nga hoia o Amerika me nga apiha CIA te whakawakanga na te mea i whakapaehia o raatau hara i roto i Afghanistan, Poland, Romania me Lithuania - he mema katoa o te ICC.

Ko te mana o te ICC ka taea te tono ina karekau nga whakapae mo nga hara whawhai e whakatewhatewhahia ana e nga kawanatanga o te kainga o te hunga whakapae. I kii te Kaitiaki "Ko te ICC he kooti whakamutunga ka whakahaere i nga keehi kaore e taea e etahi atu whenua te kore ranei e pai ki te hamene." I te tuhi i roto i te moheni Foreign Policy i Oketopa kua hipa, i kii a David Bosco, "Kua karangahia e te tari a te kaiwhiu he aro ki nga whakapae kua tukinohia e nga kaimahi o Amerika i waenga i te tau 2003 ki te 2005, e whakapono ana ia kaore i tino whakatutukihia e te United States."

“I whakapau kaha me te nanakia”

Ko te ripoata a Bensouda e kii ana mo nga whakapae mo nga hara whawhai a te US, "ehara i te mahi kino a etahi tangata motuhake. Engari, ko te ahua i mahia hei waahanga o nga tikanga patapatai kua whakaaetia i roto i te ngana ki te tango 'maramatanga mahi' mai i nga mauhere. Ko nga korero e waatea ana e kii ana ko te hunga i pa ki te tukino i te tinana me te hinengaro, me te whakapae i mahia nga mahi kino i runga i te tino nanakia, me te whakaiti i te mana tangata o te hunga i mate," te E ai ki te ripoata a ICC.

I kii a Reuters i tukuna e te komiti Senate e 500 nga wharangi o nga waahanga mai i tana ripoata ka kitea kua mahia he whakamamae. Ko nga whakaahua whai mana o te tukino he tino whakararu i nga hoia, no nga ra tata nei i te 9 o Pepuere^th i tenei tau, i pai ki te tuku 1,800 pikitia e te kare ano te iwi i kite.

Ko te whakahaerenga a George W. Bush, e whakamanahia, ka whakatinanahia te whakamamae i Iraq, Afghanistan me te koroni whiu i waho o te takutai i Guantanamo Bay, i tino whakahee ki te ICC, engari he mema katoa a Afghanistan, Lithuania, Poland me Romania, e tuku ana i te mana o te kooti mo nga hara i mahia i roto i aua rohe. Tenei ka taea pea te hamene o nga tangata whenua o Amerika.

Ko Perehitini Bush raua ko te Perehitini Tuarua a Dick Cheney te whakamanamana i mua i te iwi mo te papa wai i whakamanahia, "kua whakamanahia," me te mahi whanui i raro i to ratou mana whakahaere. I te patai a Mr. Cheney i te wa o te uiuinga pouaka whakaata mo te mea i kiia e ia ko tenei "whakapai ake i te tikanga uiui," ka kii a Mr. Cheney, "Ka mahi ano ahau i roto i te ngakau."

I te wa o te tautohetohe tuatahi a te Republican i kii a Donald Trump, "Ka whakahokia mai e ahau te papa wai ka whakahokia mai e ahau he reinga tino kino atu i te papa wai," he korero i korerotia e ia i nga wa maha. Ko te Tianara Michael Hayden, he kaiwhakahaere o mua o te CIA te NSA, i whakautu i roto i tetahi uiuinga pouaka whakaata: "Mehemea ka whakahaua e ia [Trump], i te wa i roto i te kawanatanga, kaore nga ope hoia o Amerika e pai ki te mahi. Me kore koe e whai i tetahi ota kore ture. Ka takahi tera i nga ture katoa o te ao mo te pakanga mau patu. Ko te perehitini-pooti a Trump he maha nga wa i kii mo te kohuru i nga mema o te whanau o te hunga e whakapaetia ana he kaiwhakatuma. Ko nga mahi e rua e rahuitia ana e nga pukapuka mahi hoia a Amerika me nga ture tiriti o te ao, ko nga hara ka whakawakia e te ICC.

__________

John LaForge, i tukuna e te Tuhinga o mua, ko te kaiwhakahaere o Nukewatch, he rōpū whakahaere tika mo te taiao me te taiao i Wisconsin, me te kaitautoko-a-tuhi me Arianne Peterson o Nuclear Heartland, Whakatauhia: He Aratohu ki nga Maamahara-a-Motu o 450 o te United States.