Na Rawiri Swanson, World BEYOND War, Whiringa-ā-nuku 11, 2019
Ko te komiti i whakawhiwhia ki te Nobel Peace Prize he tika kia kaua e hoatu te taonga ki a Greta Thunberg, e tika ana ki nga taonga teitei e waatea ana, engari kaore tetahi i hanga hei putea i nga mahi whakakore i te pakanga me nga hoia. Ko taua take me noho matua ki te mahi tiaki i te rangi, engari kaore. Ko te patai he aha te mea karekau he rangatahi e mahi ana ki te whakakore i te pakanga ka tukuna kia uru atu ki nga whatunga pouaka whakaata.
Ko te tirohanga a Bertha von Suttner raua ko Alfred Nobel mo te taonga mo te rangimarie — te whakatairanga i te whanaungatanga i waenganui i nga iwi, te haere whakamua o te whakakore i nga patu me te whakahaere i nga patu me te pupuri me te whakatairanga i nga huihuinga rangimarie - kaore ano kia tino maramahia e te komiti, engari kei te ahu whakamua.
I mahi a Abiy Ahmed mo te rangimarie i roto i ona whenua me nga whenua e tata ana, ka mutu te whawhai me te whakatuu hanganga e whai ana ki te pupuri i te rangimarie me te mau tonu. Ko ana mahi rangimarie kua uru ki te tiaki taiao.
Engari he kaikohikohi ia e hiahia putea ana? Kei te hiahia ranei te komiti ki te haere tonu ki te whakanui i nga kaitōrangapū, kaua ki nga kaiwhaiwhai? He mea tika kia whakawhiwhia ki tetahi taha anake o te whakaaetanga rangimarie? E whakaae ana te komiti i roto i tana tauākī e rua nga taha i uru. He mea tika ranei kia kii te komiti, pera me tana e kii nei, ko te whakaaro ko te utu hei akiaki i etahi atu mahi mo te rangimarie? Tena pea, ahakoa ka maumahara ki nga tangata mo nga taonga penei i a Barack Obama kaore ano kia riro mai. He taonga ano hoki pera i a Takuta Martin Luther King Jr i tino whiwhi i muri mai.
Ko te tohu o tera tau i whakawhiwhia ki nga kaiwhaiwhai e whakahee ana i tetahi momo mahi nanakia. I te tau i mua, ka tukuna te tohu ki tetahi whakahaere e whai ana ki te whakakore i nga patu karihi (a ko ana mahi i whakahēhia e nga kawanatanga o te Tai Hauauru). Engari i nga tau e toru ki muri, ka hoatu e te komiti te taonga ki tetahi perehitini hoia nana i hanga tetahi haurua o te whakataunga rangimarie i Colombia kaore i tino pai.
I mohiohia e te komiti neke atu i te kotahi taha o te whakaaetanga: 1996 East Timor, 1994 Middle East, 1993 South Africa. I etahi wa ka puta te whakatau ki te whiriwhiri i tetahi taha anake. I tenei tau pea he tika ake i tera i te tau 2016.
Ko te taonga o te tau 2015 ki nga Tunisian he ahua kee i te kaupapa. Ko te taonga mo te matauranga i te tau 2014 i tino rere ke i te kaupapa. Ko te taonga o te tau 2013 ki tetahi atu roopu whakakore patu i tino whai tikanga. Engari ko te tohu 2012 ki te Kotahitanga o Europi i hoatu he moni mo te whakakore i nga patu ki tetahi hinonga ka taea te kohi ake ma te hoko iti ake o nga patu - he hinonga kei te hanga mahere mo te hoia hou. Mai i reira ki muri i roto i nga tau, ka kino haere.
I nga tau tata nei kua pai ake te ahua o te u ki nga whakaritenga ture o Ko te hiahia a Nobel. Ko te Nobel Peace Prize Watch i taunaki kia haere te taonga ki tetahi o nga wa roa rārangi o nga kaiwhiwhi tika, tae atu ki nga kaiwhaiwhai e mahi ana ki te tautoko i te Upoko 9 o te Ture Hapanihi, te kaiwhakatakoto rongo a Bruce Kent, te kaiwhakaputa a Julian Assange, me te kaiwhiuwhiu i huri hei kaiwhaiwhai me te kaituhi a Daniel Ellsberg.
