Kaupapa Rangahau mo nga Kaipupuri rangimarie

“Ko te tikanga kare te iwi noa e pirangi ki te whawhai; kaore i Ruhia, i Ingarangi, i Amerika, i Tiamana. Ka marama tera. Engari i muri i nga mea katoa, ma nga rangatira o te motu e whakatau kaupapa here, he mea ngawari tonu te kukume i te iwi, ahakoa he manapori, he mana fascist ranei, he paremata ranei, he mana communist ranei. Te reo, te kore reo, ka taea tonu te kawe te iwi ki te tono a nga rangatira. He ngawari tena. Ko nga mea katoa hei mahi maau ko te korero ki a ratou kei te whakaekehia ratou, me te whakahee i nga pacifists mo te kore o te aroha whenua me te tuku i te whenua ki te raru. Hoê â huru i te mau fenua atoa.”—Hermann Haere

"I roto i te hitori, ka tae mai te wa ka karangahia te tangata ki te neke ki te taumata hou o te mohio, ki te eke ki te taumata morare teitei ake. He wa me whakaheke i to tatou wehi me te tuku tumanako ki a ratau." – Na Wangari Maathai's Nobel Lecture, i tukuna ki Oslo, 10 Hakihea 2004.

Ka whawhai te tangata taonga, ka mate te hunga rawakore. - Jean-Paul Sartre

I nga wa katoa e kiia ana he kino te whawhai, ka mau tonu tana whakahihiri. Ki te kiia he kino, ka mutu te rongonui. –  Oscar Wilde, The Critic as Artist (1891)

Ko te hinengaro i te rangimarie, ko te hinengaro e aro ana kaore e aro ki te whara i etahi atu, he kaha ake i nga mana tinana katoa o te ao. - Wayne Dyer

Kua tae ki te wa ki te whakakore i nga patu karihi. Ehara i te mea ko te tuunga anake e mauhia ana e nga hippie hikareti kohua. Ko George P. Shultz, ko William J. Perry, ko Henry A. Kissinger me Sam Nunn tenei tono i roto i te Wall Street Journal i te Hanuere 4, 2007. Ko te he o te tatau ka arahi ki te pakanga karihi, te hotoke karihi me te ngaro o te ora i runga i te whenua. – Ed O'Rourke

He kuware ki te whakaaro ko nga raruraru e pa ana ki te tangata i tenei ra ka taea te whakaoti ma nga huarahi me nga tikanga i whakamahia, i ahua pai ranei i mua. – Mikhail Gorbachev

Ko te mea e hiahiatia ana e matou ko te Star Peace, kaua ko Star Wars. – Mikhail Gorbachev

Ki te pahua, ki te patu, ki te tahae; a ki te wahi i hanga ai e ratou he koraha, ka kiia e ratou he rangimarie. –
Tacitus

Ko te mea ohorere ko te kore he rangahau taipitopito e whakaatu ana me pehea e kumea ai e te umanga hoia nga mahi nui i roto i te hitori: e kii mai ana he mea whakahirahira te whawhai, he mea tika.

Me mohio te hunga ahu whakamua i nga mahi whakamataku i hokona e nga whakatairanga a te kaawanatanga he tika te whawhai, he honore, penei i te takaro whutupaoro. Ko te hākinakina pakanga he rite ki te piki maunga, te ruku moana hohonu ranei, he morearea atu i te ao o ia ra. Pēnei i te kēmu whutupaoro, ka whaiwhai mātou kia wikitoria to tatou taha na te mea ko te hingatanga ka puta he hua kino. I te Pakanga Tuarua o te Ao, na te wikitoria a nga Mana Tuaka i kawe mai ai te pononga hei katoa, hei whakangaro i te nuinga.

I taku taiohi (whanau mai i te tau 1944), i kite ahau i te pakanga he tino whakaihiihi. Ko te tikanga, ka mate te tangata. I roto i nga pukapuka pakiwaitara, kiriata me nga pakipūmeka, kare au i kite i nga patunga wera me nga hoia whara kua ngaro nga waewae. Te ahua o nga hoia kua mate i te moe.

Hans Zinnser i tana pukapuka, Rats, Riki me te Hītori, e kii ana i te hoha o te wa i noho ai te tangata hei take tautoko i nga tangata ki te whawhai. I hoatu e ia he tauira whakapae e whakaatu ana i tetahi tangata i mahi 10 tau i roto i taua mahi hoko hu. Kaore he mea hei tatari atu maana. Ko te pakanga ka pakaru i nga mahi, nga mahi ngahau me nga honore. Ko nga hoia o mua kei te whakahoahoa kaore i kitea i tetahi atu waahi o te ao. Mena ka mate koe, ka whakahonore te whenua i to whanau me etahi painga.

Ko te hunga e mahi ana i nga kiriata, nga waiata me nga rotarota he mahi tino nui e whakaatu ana i te pakanga hei whakataetae i waenga i te pai me te kino. Kei roto i tenei ko nga whakaari katoa e uru ana ki tetahi huihuinga hakinakina tata. Kei te maumahara ahau ki te wa o te tau 1991 mo te Houston Oilers e panui ana penei i nga ata o te Rātapu i te Houston Post:

Ko te kemu a tenei ahiahi me nga Jets he whawhai kuri. E rima nga wa e huri ai te mata. Ko te kapa toa ko tera e eke ki muri kaute, akene i te meneti whakamutunga.

I tika te kaituhi hakinakina. Na te pai o nga takaro mo te whakaeke me te whakamarumaru i nga taha e rua, ka kite nga kaiwhaiwhai i te keemu ngau titi. I nga meneti e toru me te 22 hekona i te hauwhā tuawha, kua heke te kapa Oilers ma te rima i runga i ta ratou ake raina 23 iari. I tenei wahanga, karekau he whainga mara e awhina. Ko te mara katoa e wha nga rohe ki raro. Me haere ratou ki raro i te mara ka hikoi. Ka roa te wa o te karaka, karekau ratou e maka ki raro. E whitu hēkona e toe ana i te karaka, ka whiti nga Oilers i te raina whainga me te tukinga whakamutunga o te keemu.

Ko te kaupapa whakatairanga whawhai pai rawa atu ko te raupapa 1952 NBC Victory at Sea. I arotakehia e nga kaiwhakatikatika te 11,000 maero o te kiriata, ka whakareri i te tatau puoro whakaohooho me nga korero ka hanga i nga wahanga 26 mo te 26 meneti mo ia meneti. I whakaaro nga kai-arotake o te pouaka whakaata ko wai e pirangi ki te maataki pakipūmeka pakanga i te ahiahi o te Ratapu. I te wiki tuarua, kua tae mai ta ratou whakautu: tata katoa.

I runga YouTube ka kite i te mutunga o te wahanga, i raro i te Ripeka ki te Tonga, nana i whakaatu nga mahi angitu a nga hoia o Amerika me Brazilia ki te tiaki i nga waka i te Tonga o te Moana-a-Kiwa. Koinei te korero mutunga:

Na ka haere mai nga kainoho,

Te kawe i nga taonga o te Tonga ki te Tonga,

Te whakakore ki te utu i te kotahi rau mo te takoha, engari e hiahia ana ki te whakapau moni miriona,

Ko nga motu o Amerika kua mawhiti mai i nga huarahi o te moana o te Tonga o tohawhiti hei hoa whawhai.

He whānui te whanui o te moana

Ka tiakina e te kaha o nga iwi e kaha ana ki te whawhai ki a raatau na te mea kua ako ratou ki te noho tahi taha.

Ka rere nga kaipuke ki ta raatau whainga - Te wikitoria whakaeke.

http://www.youtube.com/watch?v = ku-uLV7Qups & ahuatanga = he hononga

Ko nga ahu whakamua me tuku i te matakite o te maungarongo ma o waiata, rotarota, korero poto, kiriata me nga whakaari. Tukuna nga whakataetae me etahi moni taarua me te nui o te mihi. Ko taku tirohanga mo te maungarongo tino pai i ahu mai i te hit 1967, Crystal Blue Persuasion na Tommy James me nga Shondells:

http://www.youtube.com/watch?v = BXz4GZQSfYQ

E mohiotia ana nga mahi a Snoppy hei kaiurungi whawhai me tana Sopwith Camel. I te mea karekau he whakaaturanga e whakaatu ana i te hunga mate, i taotu ranei, ka kite te tangata he mahi whakaihiihi te whawhai, he okiokinga mai i te oranga o ia ra. Ka tono ahau ki nga kaitoi pakiwaituhi, ki te kaituhi pouaka whakaata me te whakaneke i nga kaihanga ki te whakaatu i te peacenik, te kaimahi toko i te ora, te tangata kore kainga, te kaiako, te kaiwhakahaere hiko rereke, te kaiwhakarite tata, te pirihi me te kaiwhakatairanga taiao.

Kotahi noa te pae tukutuku o te rangimarie kua tutaki ahau ki te hunga kei waho o te kaupapa ( http://www.abolishwar.org.uk/ ). Ko te tikanga ka utua nga umanga o Madison Avenue mo nga taunakitanga. Ka mutu, he pai ratou ki te whakakorikori i nga kare-a-roto ki te hoko i nga taonga ka taea e ratou te mahi kore. He uaua ki a raatau te tono tono mai i te mea ka iti ake te hoko o nga tangata mai i o raatau kaihoko.

Me tuku korero motuhake nga Kaipupuri. Ki te kore, ka korero nga tangata kino whawhai pera i a George W. Bush me Barack Obama mo te rangimarie kia hoki mai nga kau ki te kainga. Anei etahi korero motuhake:

1) whakaiti i te tahua hōia o te hōia US a 90%,

2) hokohoko hokohoko a te ao,
3) tiimata te moratorium mo te rangahau patu,
4) ka timata i te papatono paatete-kore-kore-ao,
5) te whakangungu i o tatou ope mo te awhina kino,
6) te whakatu i te Tari Tari Hauora,
7) whakaiti i nga patu karihi ki te kore, a,
8) whakarite kia tango i nga taonga patu karihi katoa i te ao nei.

Kia mahara ka taea e ia tono te whakapiri peepi. Ka tono ahau ki nga tangata haere whakamua ki te kape i nga pukenga korero pai kua whakaatuhia mai ki o tatou hoa matau-matau, i pai ta raatau mahi pepeha. Ka maarama tonu te iwi he aha nga hiahia a te hunga whai matau.

Kaua e pohehe. Me whakamutu e te tangata te pakanga, ma te pakanga ranei e mutu ai tatou me nga oranga katoa o te ao. Ehara tenei i te whakaaro noa na nga hippies me nga Quakers. Tirohia tenei tono a General Douglas MacArthur i tana korerotanga ki te US Congress i te Paenga-whāwhā 19, 1951:

"E mohio ana ahau ki te pakanga na etahi o nga taangata e noho ana e mohio ana inaianei, a kaore he mea ke ki ahau he tutu ake. Kua roa ahau e tohe ana kia whakakorea katoatia, na te mea he whakangaromanga i runga i te hoa raua ko te hoa riri i noho huakore ai hei take ki te whakatau i nga tautohetohe o te ao…

Ko nga Taiao te hunga tuatahi hei roopu nui ki te whakaae ki te whakakore i nga pakanga, tae atu ki tenei wa, kaore ratou i aro ki nga moni hoia. Ko te tumanako ka ara ake ratou mo nga take e rua: 1) ma te pakanga karihi e mutu ai to taatau ao i te ahiahi me te 2) ko nga rauemi kua tohaina ki te ope taua he whatiwhatinga i te teepu mo nga mea katoa. Kei te hiahia katoa tatou i te kaha maamaa me te whakahoki i nga whakamahanatanga o te ao engari ko enei mahi katoa ka tutuki i te wa e tere haere ana te ope taua i mua.

Mai i te korero a Lloyd George i te Huihuinga Rangimarie o Paris i te tau 1919, ko te hohou i te rongo he uaua ake i te mahi pakanga, kaore i te ngawari te whakatika. Heoi, me mahi. Ma te maia me te matakite, ka taea e te tangata te whai i a Ihaia ma te huri i nga hoari hei parau hei whakaora i a tatou ano me nga koiora katoa i runga i to tatou ao.

Rauemi rangahau whai hua:

Kurlansky, Mark (me te anga whakamua na Tona Tapu te Dalai Lama. Te Whakakore: E rua tekau ma rima nga akoranga mai i te hitori o te whakaaro kino.

Regan, Geoffrey. Kato the Past: Reclaiming the Past from Politicians. He pai ake te taitara reo Paniora: Guerras, Politicos me Mentiras: Como nos enganan manipulando el pasado y el presente (Wars, Politicians and Lies: How They Deceive by Manipulating the Past and the Present).

He kaikaute a te iwi kua reti a Ed O'Rourke e noho ana i Medellin, Colombia. Kei te tuhi pukapuka ia i tenei wa, Te Rangimarie o te Ao, Te Mahere Ara: Ka taea e koe te haere mai i konei.