Ko te whakakore i te pakanga hei tohu mo te whakaiti i te tutu ki nga wahine
Kaupapa Whenua katoa mo te Whakaaetanga Reo, Whiringa-ā-nuku 11, 2018
Ko te Pakanga o te Ao mo te Maatauranga Maungarongo te mihi ki nga kaiwhiwhi Nobel Peace Prize mo te tau 2018 ko Denis Mukwege me Nadia Murad, e mohiotia ana mo o raatau whakapau kaha ki te whakatika i nga mahi taikaha hei patu mo te pakanga me te riri pakanga. E rua Murama, he tangata kua parea ki te whakatoi mo te wahine, a Mukwege, he kaiwhakatakoto i nga kaiwhaiwhai, kua whakatapua o ratou oranga ki te whakakore i te tutu ki te wahine ki te whawhai ki nga wahine, he mea whakamahara me te patu i te pakanga.
Ko tenei Tohu Nobel e whakaatu ana i tetahi wa akene. He tokoiti noa e mohio ki te kaha o te tutu ki nga waahine ki te pakanga me nga riri patu. E kii ana matou kua kikii ana ko te ara maamaa noa ki te whakaheke i te VAW ko te whakakorenga o te pakanga.
Ko tenei Paari Nobel he waahi ki te ako i:
- nga ahuatanga o te tutu o te ope ki nga wahine me a ratou mahi ki te pakanga;
- te hanganga ture, te rohe ki te ao, tae atu ki nga whakataunga a te Kaunihera Kaunihera UN e aro ana ki te VAW me te whai waahi ki te whakaheke;
- nga rautaki tōrangapū e hiahia ana kia whakauruhia nga wahine ki te whakatau i te whakatau haumarutanga me te whakamahere i te hauora;
- me nga huarahi mo te mahi taangata.
I te tau 2013, ko Betty Reardon, te kanohi mo te International Institute on Peace Education (IIPE), i whakarite he korero hei whakaara ake i tenei take me te tautoko i nga mahi me nga tikanga ki te whakamutu i te tutu ki nga wahine. Ko te tikanga o te korero he taaketanga mo nga momo tutu ki nga wahine, he nui noa atu i te raupatu. Kaore ano kia oti tenei taake, engari ko tetahi o nga mea tino whanui kua whakawhanakehia tae noa ki tenei ra.
I puta te korero i waenganui i nga hapori me nga kaihautü NGO e uru ana ki te Session 57th o te Komihana o te Kotahitanga o te Kotahitanga o te Kotahitanga o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao mo te Putanga o nga Wahine. Kua tukuna mai e te IIPE hei taputapu mo te whakawhanake tonu i te pakanga o te ao ki te ako i nga tikanga katoa o te tutu ki te wahine mo nga wahine (MVAW) me nga huarahi mo te whakaeke i a raatau.
Ko te tauākī, i whakaputaina i raro ake nei, e marama ana ka noho tonu te MVAW i nga wa katoa o te pakanga. Ko te whakakore i te MVAW ehara i te mea kia kaha ake te whawhai “kia pai”, kia nui ake ranei te "manaaki tangata." Ko te whakaheke me te whakakore i te MVAW kei runga i te whakakore o te pakanga.
I tua atu, ko tetahi o nga taunakitanga whakamutunga o te korero ko te karanga whakahou mo te General and Disarmament Complete (GCD), he kaupapa matua i roto i te whai mo te whakakore i te pakanga. Ko te taunakitanga 6 e tohe ana ko "te GCD me te tauritetanga o te ira tangata ko nga tikanga tino nui, me te tikanga mo te pai o te ao."
Ko te mea nui, ko tenei korero he taonga mo te matauranga me nga mahi. Ko te taunakitanga whakamutunga o te korero ko te karanga mo te kaupapa o te ao ki te ako mo nga momo MVAW katoa. Ka tono maatau ki nga kaiwhakaako, ki nga kaiako ako, ki nga hapori hapori kia uru mai ki te whakahaere i tenei kaupapa. Ka akiaki matou i te hunga e mahi ana i enei mahi ngatahi ki te whakamohio atu ki a International Institute on Peace Education (IIPE) o o ratou wheako ka taea e tatou te faaite i o akoranga ki etahi atu.
Ko te tutu ki nga wahine he mea nui ki te Pakanga me te Pakanga Whawhai - Ko te Whakauru Nui o te Whakamahinga Ao o UNSCR 1325
He Whakaaturanga mo te Iwi Hauora ki nga Wahine kua tohaina ki te Runanga 57th o te Komihana o te Kotahitanga o te Kotahitanga o te Kotahitanga o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao mo te Putanga o nga Wahine, Maehe 4-15, 2013
Paatohia a konei ki te whakamana i tenei korero (he takitahi, he whakahaere ranei)
Paatohia a konei kia kite i te rarangi o nga kaitautoko
Paatohia a konei ki te panui i te katoa o te korero taketake (tae atu ki te whakauru horopaki)
Ko te Tauākī
Ko te tutu ki nga wahine (VAW) i raro i te waahi o te haumarutanga o te whenua i te pakanga, ehara i te mea kaore e taea te whakatikatika i nga whakapae me nga whakatoatanga. Ko te VAW he mea nui tonu ki te pakanga me nga pakanga katoa. Kei roto i nga ahua katoa o te pakanga. Kaore pea e taea te tarai i te wa e mau ana te pakanga i te taputapu a te ture; i nga wa katoa ko nga ringaringa e whai ana ki nga mahi o te ao, o te hinonga, o te hinengaro ranei. Hei whakaiti i te VAW; ki te whakakore i tana whakaaetanga hei "raruraru pouri" o te pakanga patu; ki te whakahirahira ia ia hei "tonu" o te ao "e hiahia ana kia whakakorehia te pakanga, te whakakore i nga pakanga patu me te mana o te wahine i te mana o te Kawanatanga o te UN.
Ko te whakataunga a te Kaunihera Haumarutanga UN 1325 i whanau hei urupare ki te whakakore i nga wahine mai i nga kaupapa here haumarutanga, i runga i te whakapono ko te whakakorenga o te ira tangata ko tetahi mea nui i te maumau o te pakanga me te VAW. Ko nga kaihanga ka kiia ko te VAW i roto i ona ahua maha, i roto i te oranga o ia ra, me nga wa o te raruraru, me te pakanga, kei te noho tonu no te kaha o te mana wahine. Ko te mea nui, kaore pea pea ka tino whakahekehia te VAW o ia ra, ka tino rite nga wahine i roto i nga whakaritenga kaupapa here a te iwi, tae atu ki te kaupapa here me te haumaru. Ko te whakatinanatanga katoa o te Kaunihera Haumaru UN UN Resolution 1325 i runga i nga Wahine, te Haumaru me te Haumaru ko nga huarahi tino nui ki te whakaiti me te whakakore i te VAW e puta mai ana i roto i nga pakanga patu, i te whakarite mo te pakanga me te whai muri. Ko te pai o te taunaha e hiahia ana kia taurite te ira tangata. Ko te mahi katoa i te ineritahitanga o te ira tangata e hiahiatia ana te whakakorenga o te punaha o tenei wahanga o te haumarutanga o te whenua. Ko nga whāinga e rua e hono ana ki tetahi atu.
Kia mohio ai koe ki te whanaungatanga i waenga i te pakanga me te VAW, me maatau etahi o nga mahi e rere ana nga momo mahi tutu a nga hoia ki nga wahine i roto i te whakahaere a te pakanga. Ko te arotahi ki taua whanaungatanga e whakaatu ana ko te whakatinanatanga o nga wahine, te whakakahore i to raatau tangata me te tangata taketake e akiaki ana i te VAW i roto i nga pakanga i te pakanga, ano he whakahirahira a te hoariri ki te kukume i nga ope kaha ki te patu, ki te patu i nga hoariri whawhai. Kei te whakaatu ano hoki ko te whakaputa i nga patu katoa o te whakangaromanga nui, te whakaiti i nga rakau me te kaha whakangaro o nga patu patu katoa, te whakaoti i te hokohoko ringa me etahi atu huarahi whakahirahira ki te General and Complete Disarmament (GCD) he mea nui ki te whakakore i te tutu o te ope ki nga wahine ( MVAW). Kei te rapu tenei korero ki te whakatenatena i te tautoko mo te whakakorekore, te whakapakari me te whakatinana i te ture o te ao me te whakatinanatanga o UNSCR 1325 hei taonga mo te whakakore i te MVAW.
Ko te Pakanga he taputapu tahua mo te ture. Ko te Taurangi o te UN ka karanga ki nga mema ki te karo i te riri me te whakamahinga o te kaha (Art.2.4), engari e whakaae ana hoki ki te tika o te tiaki (Art. 51) Ko nga take-kore-kore o VAW he hara whawhai. Ko te Ture Rome mo te ICC te taunaki i te rape he hara mo te whawhai. Engari, ko te patereareareti matua o te ao taiao o te ao ka mau tonu te kore utu mo te nuinga o nga kaiwhakatuma, he mea i mohiotia i mua e te UN i te wa o te whakauru UNSCR 2106. Na, ko te nui o nga hara, ko to hononga ki te pakanga o te pakanga me nga huarahi mo te whakamana i te kawenga hara mo te hunga kua mahi ki a ratau, me uru ki nga whakawhitinga korero katoa mo te aukati me te whakakore i te MVAW. Ko te kaha ake o te mohio ki nga whakaaturanga o enei kino me te tino mahi e mahihia ana e ratou i roto i te pakanga, ka arahi i etahi huringa nui i roto i te punaha haumarutanga o te ao, nga huringa ka pai ki te whakamutu i te pakanga. Hei whakatairanga i taua whakamaramatanga, kei raro iho nei etahi ahua me nga mahi a MVAW.
Te Tautuhi i nga Puka o te Pakanga Hauora me a ratou Mahi i te Pakanga
Kei raro ake nei nga ahuatanga o te tutu o te hoia ki nga wahine (MVAW) i mahia e nga hoia, nga tutu, nga kaiwhaihau, nga kaitiaki hauora, me nga kaihoko hoia, e whakaatu ana i te mahi e mahi ana i ia waa ki te pakanga. Ko te ariā matua o te tutu i puta mai ai enei momo me nga mahi o te tutu i nga hoia ko te whakapae ko te tutu ko te kino o te kino, i whakapau kaha ki te whakatutuki i tetahi take o te kaitautoko. Ko nga mahi a nga Pirihimana kei roto i nga mahi kino a nga kaitohutohu o te ope e kore e tika kia whawhai, engari kaore tetahi-waa-iti he waahanga nui. Ko nga mea katoa e pa ana ki te mahi taatai me te taatai i roto i nga wahine kaore i waho. Ko te tino mea tenei e mohiotia ana i roto i te Te Patuhi mo te Mahi a Beijing te korero mo nga pakanga patu me nga whakataunga Kaunihera Haumaru 1820, 1888 a 1889 a 2106 e rapu ana ki te whakakore i te MVAW.
Kei roto i nga ahua o te MVAW e whakaaturia ana i raro nei ko: te moepuku o te ope, te hokohoko me te hokohoko wahine; te whakaweti i roto i te pakanga i roto i nga pakanga i roto i te pakanga, i roto i nga turanga o te ope; rautaki rautaki; te whakamahi i nga ringa o nga hoia ki te whakaeke i te tutu ki nga wahine i muri i te pakanga me nga raruraru pakanga; impregnation rite horoi taketake; te whakamamae mo te wahine; hara mo te wahine i roto i te pakanga o te ope me te riri i roto i nga hapu hoia; te mahi kino a te whare me te kohuru o nga hoa wahine i te ope whawhai; te whakamaha o te iwi me te kino ki te hauora. Kaore pea he ahua o te MVAW e arohia ana ki konei.
Nga moepuku mo te wahine, me te moepuku o nga wahine he ahuatanga o te pakanga puta noa i te hitori. I tenei wa e kitea ana nga whaimana i nga turanga o te ope, i nga waahi o te whakahaere i te rangimarie. Ko te moepuku - te nuinga o te mahi mo te hiahia mo nga wahine - kei te paahitia, ka whakaritea e te ope, he mea nui ki te "morale" o nga ope kaha. Ko nga ratonga whakawhitinga mokopuna he mea tino nui mo te pakanga - hei whakapakari i te "whawhai" o te nga hoia. He maha nga paanga o nga kaimahi wahine mo te raupapatanga o te raupatu, nga momo mate kino me te patu tangata.
Ko te hokohoko me te hokohoko wahine ko te ahua o te VAW e puta mai ana i te whakaaro e tika ana nga ratonga wahine ki te whawhai i nga ope. Ko te take mo nga "wahine whakamarie," ko te hoatutanga a te ope hoia Iapani i te wa o te WWII ko te tino mohiotia, ko te tauira tino kino o tenei momo o te VAW. Ko te hokohoko ki nga turanga o te ope e haere tonu ana i tenei ra ka pa ki te kore utu e nga kaihokohoko me o raatau kaihautū. I tata nei, kua tino whakaratohia nga wahine hokohoko i roto i te pakanga me te mahi i muri i te pakanga. o Women tinana kei te whakamahia hei taonga hoia.Ko te titiro me te maimoatanga i nga wahine hei taonga hokohoko. Ko te whakamahinga o etahi atu tangata ko te mahi paerewa i te pakanga e manakohia ana e nga toa me nga taupori o nga iwi i te pakanga.
Ko te whakaheke i te wahine i roto i nga pakanga me nga turanga o te ope he hua e tumanakohia ana, e whakaaetia ana hoki o te pūnaha haumaru pakanga. E whakaatu ana ko te pakanga i nga ahua katoa e piki ake ai nga painga o te tutu ki nga wahine i nga wa pakanga i roto i te "wa o te rongo" me te wa pakanga. Kua tuhia tenei puka MVAW e te Ture Ohinewa o Okinawa mo te Iwi Hauora. Kua tuhia e OWAAMV nga raupapatanga o nga wahine o te takiwa o nga hoia o Amerika i te whakaeke i te 1945 ki tenei wa. Ko te hua o te misogyny e pakaru ana i nga whakangungu hōia, i te wa e puta mai ana i roto i te pakanga he mahi whakahirahira hei mahi whakamataku me te whakama o te hoariri.
Rautaki rautaki me te raupatu - penei i nga whaitinga tawhito katoa - kua whakamaheretia, kua whakatinanahia e te MVAW he mahi whakahirahira mo te taatai, he mea whakaiti noa iho, ehara i te mea i nga mate, engari, ko te nuinga o ta ratau hapori, o nga iwi iwi, me nga iwi. Kei te whakaarohia hoki ki te whakaiti i te hiahia a te hoariri ki te whawhai. Ko te whakaeke i te hoariri, ko te nui o te raupatutanga o te wahine ko te ahua kino o te tutu o te ope ki nga wahine, i te nuinga o nga wa ka tukuna e nga kaiwhaiwhai i nga whakaeke e whakaatu ana i te whakatinanatanga o nga wahine hei taonga o te hoariri, ko nga hoia o te ope engari ehara i nga tangata. Ko te mahi ki te wawahi i te hononga hapori me te whanaungatanga o te hoariri i roto i nga wahine ko te turanga o te whanaungatanga o te hapori me te raupapa whare.
Ko nga patu patu hei taonga a VAW e whakamahia ana i roto i te raupatu, te whakaheke, me te kohuru o nga wahine kore whawhai. Ko nga waahi he maha nga tohu o te tangata, i whanau i roto i te paterearea, hei taputapu hei whakapakari i te mana tane me te mana. Ko nga tau me te kaha whakamate o nga patu he puna nui o te whakapehapeha o te motu i roto i te pūnaha haumarutanga o te haurangi o te rohe, ka tautohe ki te whakarato i te parenga taraiwa. Ko te kaha o te taatai o nga tupuna paterearea Tuhinga o mua ahe hiahia ki te whakauru i nga patu ki te tokomaha o nga taitama ki te whakauru ki te ope.
Ko te whakakoretanga hei horoi i te iwi Kua tohuhia e etahi o nga kaiwhakatakatika tika tangata tangata hei ahua o te patu. Ko nga ahuatanga nui o tenei momo MVAW i puta i mua i nga kanohi o te ao. Ko te whainga a te hoia o enei raupatu whaitake ko te whakaheke i te hoariri i roto i te maha o nga huarahi, ko te mea nui kei te whakaiti i nga tau kei mua o to ratau iwi me te whakakapi i a ratau ki nga uri o nga kaiwhakangungu, ma te tahae i a ratau a muri ake nei me te take kia kaha tonu te whakahee.
Te mamae o te wahine, te hinengaro me te tinana, Ko te tikanga ki te whakawehi i te taupori tivira o tetahi iwi hoariri, roopu iwi, he roopu torangapu whakahē ranei, hei whakawehi i a ratou kia pai ai te noho ki te noho, ki te whakakore ranei i te tautoko a te iwi ki nga mahi hoia me nga mahi rautaki a te roopu whakahē. He maha nga wa ka tukuna ki runga i nga wahine me nga mema o te whanau wahine o nga ope torangapu whakahē, pera ano i nga mahi whakahau a nga hoia. E whakaatu ana i te nui o te misogyny o te paterearea kua kaha ake i te wa o te pakanga kia kaha ai te whakatinanatanga o nga wahine me te "atu" o te hoariri.
Nga tutu i roto i nga hoia o te ope me te tutu i roto i nga hapu hoia kua tata nei te whakapuakitanga nui atu i roto i te maia o te hunga mate, nga wahine kua tipu ki a ratau mahi a te ope, me te whakararuraru i runga i te korero. Kaore he mea e tino kitea ana te whanaungatanga motuhake o te MVAW ki te pakanga, ki te whakarite mo taua mea, ki te whakairi i te pakanga i mua atu i tana whaainga i roto i nga rarangi o te ope. Ahakoa kihai i whakaaetia, i whakatenatenahia ranei (Kua tae mai nei i raro i te tirotiro a te Kawanatanga me te arotake a te US Department of Defense) kei te haere tonu kei reira nga wahine i roto i te ope, te mahi ki te pupuri i te waahi tuarua me te waahi o nga wahine, me te kaha o te tane pakeke, te rite ki te pai o te ope.
Ko te tutu i roto i te whare (DV) me te hoa patu i te ope whawhai ka puta i te hokinga mai o nga hoia o te pakanga. Ko tenei ahua o te MVAW he tino kino rawa na te mea kei te haere mai nga patu i roto i te kainga. Kua whakaaetia he hua o nga whakangungu whawhai me te PTSD, te DV, me te kino o te hoa wahine i roto i nga hapu hoia it ka puta mai i roto i te waahanga o te mahi a te VAW i roto i te hinengaro o etahi o nga toa, me te tohu i te tane pakeke me te pakari.
Nga whakamaharatanga o te iwi kua whakamahia ki te whakawehi i nga wahine, ki te whakama i o ratau hapori, he huarahi hei whakakahore i te mana tangata me te painga whaiaro. He taunakitanga tenei o te kaha kaha ki te whakapumau i te mana me te te mana o te hunga e tukino ana i a ia, he maha tonu te kaiwhai i roto i te pakanga ki nga wahine kua hinga, kua awangawanga ranei. Ko te rapu me te kaha o te tipua e whakaatu ana i te whakaraerae o nga patunga i whakamahia mo tenei kaupapa tata nei i nga pakanga o Awherika.
He kino ki te hauora, te oranga tinana me te oranga hinengaro ka mamae nga wahine i nga waahi pakanga anake, engari i roto i nga waahanga pakanga kaore e tino whakapumautia ana e ngaa oranga me nga ratonga nga matea o te tangata. Ka puta ano hoki i nga waahi whakangungu hōia me nga whakamatau i nga patu. I roto i nga waahi ka tipu te taiao, ka kino te hauora o te taupori o te rohe, he tino kino ki te hauora whakatipu wahine, te whakaputa huakore, te whara me te mate whanau. I tua atu i te kino o te tinana, kei te takiwa o te mahi hoia tonu - ahakoa he whakangungu me te whakamatautau - me te nui o te reo ngangau me te wehi i nga ra katoa o te aituā, he nui te mate ki te hauora hinengaro. Kei roto i enei nga utu kore utu o te pūnaha haumarutanga taupatupatu e tukuna ana e nga wahine i runga i te ingoa o te "mema o te haumarutanga o te motu," me te whakatikatika tonu mo te pakanga patu.
Nga Whakamutunga me nga Whakaaetanga
Ko te pūnaha o tenei wa e pa ana te haumarutanga o te whenua i te wa e pa ana ki te haumaru o te wahine. Ka mau tonu tenei riri mo te haumaru i nga waa katoa e kii ana i te tika ki te whakauru i nga pakanga patu hei huarahi ki nga pito o te kawanatanga; me te mea kei te kore nga wahine e kaha ki te whakamana i nga mana tangata, tae atu ki o raatau tika ki te haumarutanga o te tangata ki te haumarutanga o te kawanatanga. Ko te tikanga tawhito ki te wikitoria i tenei awangawanga haumaru tonu me te haumaru ko te whakakorenga o te pakanga me te whakatutukitanga o te ine-ira tangata. Ko etahi o nga mahi ka mahia mo tenei mutunga ko: te whakatinanatanga o nga whakataunga Kaunihera Haumarutanga 1820, 1888 me 1889 i whakaarohia hei whakaiti, hei whakaiti i te MVAW; te whakaatu i nga mea katoa o te UNSCR 1325 me te aro nui ki te whai wahitanga o nga wahine i nga mea katoa o te rangimarie me te haumaru, i whakahoutia i UNSCR 2106; te whai i nga waahanga e mau ana i te oati mo te whakatutuki me te mutu ki te pakanga, penei i nga korero e whai ake nei. I tukuna i mua mo te tuhinga putanga o CSW 57, ka akiakihia nga kaiwhakangungu hauora me nga kaiwhakaako ki te whai tonu ia ratou.
Ko etahi o nga mahi kua tohua e raupapa ana ko nga waahanga hei whakaoti i te tutu ki nga wahine me nga waahanga e whai ana ki te mutunga o te pakanga hei taputapu a te kawanatanga:
- Ko nga ture katoa a te UNSCR 1325 me te 2106 e kii ana i nga mahi a nga wahine ki te aukati i te pakanga.
- Te whakawhanaketanga me te whakatinanatanga o nga Mahere Mahi A-Motu hei whakaatu i nga tikanga me nga kaupapa o UNSCR 1325 i nga waahi whaitake me nga taumata katoa o te kawanatanga - i roto i te ao.
- Me tino aro nui ki te whakatinanatanga tonu o nga kaupapa anti VAW o nga whakataunga UNSCR 1820, 1888 me 1889.
- Whakamutua te whakahe mo nga hara whawhai ki nga wahine ma te whakawakanga i nga mahi a MVAW, tae atu ki nga ope ope o te motu, nga kaiwhai, nga kaitangunu, nga kirimana hoia ranei. Me mahi nga taangata ki te whakapumau i to ratou kawanatanga ki te whakatutuki i nga whakaritenga anti-kore utu o UNSCR 2106. Mena e hiahiatia ana kia uru nga mema o te mema ki te whakatinana me te whakatinana i nga ture kia hara, kia whakawakia hoki nga ahuatanga katoa o te MVAW.
- Whakamahia tonu nga waahi ki te haina, ki te whakaatu, ki te whakatinana me te whakatinana i te Whawhai Tiriti Arms(i whakatuwheratia mo te hainatanga i te Pipiri 3, 2013) hei whakamutu i te rere o nga patu e whakanui ana i te auau me te whakangaromanga o te pakanga tutu, a ka whakamahia hei taonga MVAW.
- Ko te GCD (General and Complete Disarmament under the international control) me whakapuaki ko te kaupapa tuatahi o nga tiriti me nga whakaaetanga katoa e tika ana kia hangaia me te tirohanga ki: te whakaiti me te whakakorenga o te MVAW, te whakakore i nga patu patu karihi me te whakahē i te kaha o te ope kaha. te tikanga ki te whakahaere i te pakanga. Ko te whiriwhiringa o enei kirimana ka uru ki te whai wähi o nga wahine e karangatia ana e UNSCRs 1325 me 2106. Ko te GCD me te tauritetanga o te ira tangata ko nga tikanga tino nui, me nga tikanga matua o te pai o te ao.
- Te whakahaere i tetahi pakanga o te ao ki te ako i nga ahuatanga katoa o te MVAW me nga painga ka tukuna e nga Kaunihera Kaunihera Haumaru hei whakaeke ia ratou. Ko tenei pakanga ka tukuna ki te iwi whānui, ki nga kura, ki nga tari katoa me nga whakahaere hapori. Me kaha nga mahi ki te whakapumau i nga mema katoa o nga pirihimana katoa, nga hoia, nga ope mo te hauora, me nga kaitohutohu hoia he mea ako mo te MVAW me nga hua o te ture e parea ana e nga kaiwhakatuma.
- Te korero i tuhia e Betty A. Reardon Poutūterangi 2013, i whakahoutia a Maehe 2014.
Paatohia a konei ki te whakamana i tenei korero (he takitahi, he whakahaere ranei)
Paatohia a konei kia kite i te rarangi o nga kaitautoko o naianei
