Site na Lawrence S. Wittner, Septemba 18, 2017
Ịhụ mba n'anya ejirila obi na uche ndị ụwa?
O doro anya na ọ pụtawo dị ka ike dị ike n'afọ ndị na-adịbeghị anya. N'iji ụda mba ha kpọrọ asị na ịkpọasị ndị mba ọzọ, otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị aka nri emeela ọganihu ha kachasị na ndọrọ ndọrọ ọchịchị kemgbe afọ 1930. Mgbe ihe ịga nke ọma nke oke aka nri, na June 2016, na ịnweta ọtụtụ ndị ntuli aka nke Britain iji kwado Brexit withdrawal ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke European Union (EU) ndị otu ndọrọndọrọ ọchịchị ndị na-achọghị mgbanwe amalitela ịmalite usoro chauvinist. N'iji ogbako Conservative Party ya iji kwado nkwado maka ịhapụ EU, British Prime Minista Theresa May kwupụtara nlelị: “Ọ bụrụ na i kwere na ị bụ nwa amaala ụwa, ị bụ nwa amaala na-enweghị ebe ọ bụla.”
Nzọlata n'ebe ịhụ mba n'anya na-eme ihe ike pụtara ìhè na United States, ebe Donald Trump ― n'etiti egwu nke "USA, USA" site na ndị na-akwado ya ― kwere nkwa "mee America ọzọ" site na iwu mgbidi iji gbochie ndị Mexico, na-egbochi ntinye nke ndị Alakụba na United States, na ịgbasa ike ndị agha US. N'isochi mmeri ntuli aka ya na mberede, Trump gwara ọgba aghara n’ọnwa Disemba afọ 2016: “E nweghị ukwe zuru ụwa ọnụ. Enweghị ego zuru ụwa ọnụ. Enweghị akwụkwọ nke nwa amaala ụwa. Anyị na-ekwe nkwa ịkwado otu ọkọlọtọ ma ọkọlọtọ ahụ bụ ọkọlọtọ America. ” Mgbe ìgwè mmadụ ahụ toro ya, ọ gbakwụnyere, sị: “Site ugbu a gaa n'ihu ọ ga-abụ: America Mbụ. Ọ dị mma? America mbụ. Anyị ga-ebute onwe anyị ụzọ. ”
Mana ndị ndọrọndọrọ ọchịchị hụrụ ụfọdụ nnukwu nsogbu na 2017. Na ntuli aka na Machị na Netherlands, ndị otu xenophobic maka nnwere onwe, agbanyeghi na enyere ndị ndọrọndọrọ ọchịchị ohere mmeri. meriri nke ọma. Otu ihe ahụ mere na France, ebe May ahụ, onye ọhụụ ọhụrụ nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị, Emmanuel Macron, Marin Le Pen gbawara agbawa, onye ndoro ndoro ochichi nke isi ochichi National Front, na nhoputa ndi ochichi site na nhoputa 2-to-1. Otu ọnwa mgbe e mesịrị, na nhoputa ndi ochichi, Otu ọhụrụ nke Macron na ndị otu ya meriri oche 350 na ndị otu 577 nọ na National Assembly, ebe National Front meriri naanị 9. Na Britain, Theresa May, nwere obi ike na ọhụụ ọhụrụ ya, nke siri ike na Brexit na nkewa na ndị otu ndọrọndọrọ ọchịchị ga-ewetara ndị Conservative Party uru dị ukwuu, na-akpọ oku maka ntuli aka na June. Mana, ka o juru ndị na-ekiri ihe na-emenụ anya, ndị Tori ahụ enwekwaghị oche, yana ndị omeiwu ha. Ka ọ dị ugbu a, na United States, usoro iwu Trump mepụtara nnukwu nguzogide ọha na eze, ya nnabata n'echiche ntuli aka dara na ọkwa nke onye isi ala ọhụụ amanye kpochapu Steve BannonIdeonkparita uka banyere ndi isi obodo na ntuli aka ya na ochichi ya ― sitere na White House.
Agbanyeghị na ọtụtụ ihe so kpata mmeri ndị mmadụ nwere, ịhụ mba n'anya juru ebe niile. N'oge mkpọsa onye isi ala nke Macron, ọ wakporo ugboro ugboro ịhụ mba n'anya nke nwere nghọta dị omimi, na-echepụta otu ọhụụ mba nke Europe dị n'otu nke nwere oke oke. Na Britain, nkwado siri ike May nwere maka Brexit amafiwara n'etiti ọha na eze, ọkachasị onye ntorobịa nwere uche mba ụwa.
N'ezie, kemgbe ọtụtụ narị afọ, ụkpụrụ ụwa aghọwo ihe siri ike ugbu a n'echiche ọha mmadụ. A na-achọpụta ha Diogenes, ọkà ihe ọmụma nke Classical Greece, onye jụrụ ebe o si bịa zaghachi, sị: “Abụ m nwa amaala ụwa.” Echiche ahụ nwetara ụba ego site na mgbasa nke echiche Enlightenment. Tom Paine, nke a na-atụle otu n'ime Ndị Ntọala Ndị America, weere isiokwu nke iguzosi ike n'ihe nye mmadụ niile Ikike nke Mmadụ (1791), na-ekwupụta: "Obodo m bụ ụwa." E gosipụtara echiche yiri nke ahụ n'afọ ndị sochirinụ site na William Lloyd Garrison ("Obodo m bụ ụwa; ndị obodo m bụ mmadụ niile"), Albert Einstein, na ọtụtụ ndị ọkachamara ụwa ọzọ. Mgbe Agha Worldwa nke Abụọ wusịrị mba-steeti usoro nke ọdịda, a akwa otu mepụtara gburugburu echiche nke "Otu World," na mkpọsa ụmụ amaala ụwa na ụlọ ọrụ gọọmentị etiti ụwa na-enweta ọmarịcha ewu ewu n'ụwa niile. Ọ bụ ezie na ngagharị ahụ jụrụ na mbido Agha Nzuzo, echiche ya bụ isi nke ụwa ụwa nọgidere n'ụdị United Nations na mkpọsa zuru ụwa ọnụ maka udo, ikike ụmụ mmadụ, na nchekwa gburugburu ebe obibi.
N'ihi ya, ọbụlagodi na iwe iwe nke onye ịhụ mba n'anya malitere n'afọ ndị na-adịbeghị anya, nyocha echiche ekwuola ọkwa nkwado siri ike maka nkwenye ya: ịbụ nwa amaala ụwa. Ntuli aka nke ihe karịrị mmadụ 20,000 na mba 18, nke GlobeScan duziri maka BBC World Service site na Disemba 2015 rue Eprel 2016, chọpụtara na pasent 51 nke ndị zaghachirinụ hụrụ onwe ha dịka ụmụ amaala ụwa karịa ụmụ amaala nke mba ha. Nke a bụ oge mbụ ebe nsochi malitere na 2001 na ọtụtụ n'ime ha chere otu a.
Ọbụna na United States, ebe erughị ọkara nke ndị zaghachiri kọwaara onwe ha dị ka ụmụ amaala ụwa, mkpọsa mpako nke mba Trump dọtara naanị 46 percent nke ntuli aka a họpụtara Onye isi ala, si otú a na-enye ya ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nde mmadụ atọ na-erughị ntuli aka karịa nke onye iro ya na Democratic. Ọzọkwa, echiche ntuli aka tupu na mgbe ntuli aka kpughere na ọtụtụ ndị America megidere opi-mara nke ọma ma nwee oke nkwado nke mmemme "America First" ― iwu mgbidi ókè n'etiti United States na Mexico. Abịa n’ihe metụtara ọpụpụ, a Nnyocha Mahadum Quinnipiac weere na mbido Febụwarị 2017 chọpụtara na pasent 51 nke ndị America na-atụ vootu na-emegide iwu nchịkwa Trump na-akwụsị ime njem gaa United States site na mba ndị Alakụba asaa kachasị elu, pasent 60 megidere igbochi mmemme ndị gbara ọsọ ndụ niile, pasent 70 megidekwara na-egbochi ndị gbara ọsọ ndụ Syria ịhapụ ịkwaga United States .
Na mkpokọta, mgbe ahụ, imirikiti ndị mmadụ gburugburu ụwa - gụnyere ọtụtụ ndị bi na United States ― abụghị ndị na-anụ ọkụ n'obi. N'ezie, ha gosipụtara nkwado dị ịrịba ama maka ịgafe mba-mba gaa ịbụ nwa amaala ụwa.
Dr. Lawrence Wittner, na-akpakọrịta PeaceVoice, bụ Prọfesọ nke akụkọ ihe mere eme na SUNY / Albany na onye edemede Iguzogide bombu (Stanford University Press).
