Site na Vijay Prashad, Tricontinental, Mee 9, 2022
Ezigbo enyi,
Ekele si na oche nke Tricontinental: Institute for Social Research.
E wepụtara akụkọ abụọ dị mkpa n'ọnwa gara aga, na-enwetaghị ụdị nlebara anya kwesịrị ekwesị. Na 4 Eprel, Ndị otu gọọmentị na-ahụ maka mgbanwe ihu igwe na-arụ ọrụ nke atọ akụkọ E bipụtara ya, na-akpali mmeghachi omume siri ike site n'aka odeakwụkwọ ukwu nke United Nations António Guterres. Akụkọ ahụ, ya kwuru, 'bụ ọtụtụ nkwa ihu igwe mebiri emebi. Ọ bụ faịlụ ihere, na-edepụta nkwa efu nke mere ka anyị kwụsie ike n'ụzọ gawa ụwa a na-apụghị ibi ndụ'. Na COP26, mba ndị mepere emepe kwere nkwa imefu obere ego ijeri $100 maka ego mgbanwe iji nyere mba ndị ka na-emepe emepe aka ime mgbanwe maka mgbanwe ihu igwe. Ka ọ dị ugbu a, na 25 Eprel, Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) wepụtara kwa afọ akụkọ, na-achọpụta na mmefu agha ụwa karịrị $2 trillion na 2021, oge mbụ ọ gafere akara $ 2 trillion. Ndị na-emefu ego ise kacha ukwuu - United States, China, India, United Kingdom, na Russia - ruru pasenti 62 nke ego a; United States, n'onwe ya, na-akpata pasent 40 nke mkpokọta mmefu ngwá agha.
Enwere ego na-adịghị agwụ agwụ maka ngwa agha mana ọ na-erughị obere ego iji gbochie ọdachi mbara ala.
Okwu ahụ 'ọdachi' abụghị ikwubiga okwu ókè. Onye odeakwụkwọ UN Guterres adọla aka na ntị na 'anyị na-aga ngwa ngwa maka ọdachi ihu igwe… Oge eruola ịkwụsị ọkụ ụwa anyị'. Okwu ndị a gbadoro ụkwụ na eziokwu dị na akụkọ otu Working Group III. Ugbu a, o guzosiri ike na ndekọ sayensị na ọrụ akụkọ ihe mere eme maka mbibi e mere gburugburu anyị na ihu igwe anyị dabere na steeti kachasị ike, nke United States na-edu. Enwere obere arụmụka banyere ọrụ a n'oge gara aga, nsonaazụ nke agha obi ọjọọ megide ọdịdị nke ndị agha nke ikekekete na colonialism mere.
Mana ibu ọrụ a gbatịkwara ruo n'oge anyị a. Na 1 Eprel, ọmụmụ ihe ọhụrụ bụ bipụtara in Ahụike Lancet Planetary na-egosi na site na 1970 ruo 2017 'mba ndị nwere nnukwu ego na-akpata pasent 74 nke iji ihe onwunwe zuru ụwa ọnụ eme ihe, bụ ndị USA (pasent 27) na EU-28 mba ndị nwere nnukwu ego (25%)'. Mfefe ihe eji eme ihe na mba North Atlantic bụ n'ihi iji akụrụngwa abiotic (ọkụ ọkụ, ọla, na mineral ndị na-abụghị ọla). China na-ahụ maka 15 pasent nke iji ihe karịrị ụwa eme ihe na ndị ọzọ nke South South na-ahụ maka naanị pasenti 8. A na-ebute oke ojiji na mba ndị a dị obere ego site na iji akụrụngwa biotic (biomass). Ọdịiche a dị n'etiti akụrụngwa abiotic na biotic na-egosi anyị na oke akụrụngwa a na-eji sitere na South South bụ nke a na-emegharịgharị nke ukwuu, ebe nke steeti North Atlantic enweghị ike imeghari.
Ntinye aka dị otú ahụ kwesịrị ịbụ n'ihu akwụkwọ akụkọ nke ụwa, karịsịa na Global South, na nrụrịta ụka ya na ọwa telivishọn. Mana o siri ike ikwupụta ya. Ọ na-egosi n'ụzọ doro anya na mba ndị na-akpata ego dị elu nke North Atlantic na-ebibi ụwa, na ha kwesịrị ịgbanwe ụzọ ha, nakwa na ha kwesịrị ịkwụ ụgwọ n'ime mgbanwe dị iche iche na mbelata ego iji nyere mba ndị na-adịghị emepụta nsogbu ahụ aka ma nke ahụ. na-ata ahụhụ site na mmetụta ya.
N'ịbụ ndị kwupụtaworo data ahụ, ndị ọkà mmụta bụ́ ndị dere akwụkwọ a na-ekwu na 'mba ndị nwere ego buru ibu na-ebu ibu dị ukwuu maka ndakpọ gburugburu ebe obibi zuru ụwa ọnụ, n'ihi ya kwa ji ndị ọzọ nọ n'ụwa ụgwọ maka ihe ndị dị ndụ. Mba ndị a kwesịrị ibute ụzọ n'ime mbelata nke ukwuu n'iji akụrụngwa ha na-eme ihe iji zere mmebi ọzọ, nke ga-achọ ụzọ mgbanwe ga-aga n'ihu na nbibi. Ndị a bụ echiche na-adọrọ mmasị: 'mbelata nke ukwuu n'iji ihe onwunwe eme ihe' na 'mgbe m ga-esi na-eto eto na ịda mbà n'obi'.
Steeti North Atlantic - nke United States na-edu - bụ ndị kacha na-etinye akụ na ụba ọha na eze na ogwe aka. Pentagon - ndị agha US - 'na-anọgide na-eri mmanụ', kwuru ihe omumu nke Mahadum Brown, 'na n'ihi ya, otu n'ime ikuku ikuku griin kacha elu n'uwa'. Iji mee ka United States na ndị ha na ya jikọrọ aka bịanye aka na Protocol Kyoto na 1997, mba ndị otu UN ga-emerịrị. ekwe ka ikuku griin haus site n'aka ndị agha ka ewepụrụ ya na mkpesa mba gbasara ikuku.
Enwere ike itinye okwu rụrụ arụ nke ihe ndị a n'ụzọ doro anya site n'iji ọnụ ahịa ego abụọ atụnyere. Nke mbụ, na 2019, United Nations gbakọọ na oghere ego kwa afọ iji nweta Sustainable Development Goals (SDGs) ruru ijeri $2.5. Ịtụgharị $2 trillion kwa afọ na mmefu agha zuru ụwa ọnụ na SDG ga-aga n'ihu n'ịmegide nnukwu mwakpo a na-ebute ugwu mmadụ: agụụ, agụghị akwụkwọ, enweghị ụlọ, enweghị nlekọta ahụike, na ihe ndị ọzọ. Ọ dị mkpa iburu n'obi ebe a, na ọnụ ọgụgụ $ 2 trillion sitere na SIPRI adịghị agụnye oge ndụ ndụ nke akụ na ụba ọha na eze nyere ndị na-emepụta ngwá agha nkeonwe maka usoro ngwá agha. Dịka ọmụmaatụ, a na-atụ anya usoro ngwa agha Lockheed Martin F-35 -eri ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ijeri $2.
Na 2021, ụwa ji ihe karịrị ijeri $2 trillion na agha, mana naanị etinye ego - na nke a bụ mkpokọta mmesapụ aka - ijeri $ 750 na ike dị ọcha na arụmọrụ ike. Mkpokọta ego N'ime akụrụngwa ike na 2021 bụ $ 1.9 trillion, mana ihe ka ukwuu n'ime ego ahụ gara na mmanụ ọkụ (mmanụ, gas, na kol). Yabụ, itinye ego na mmanụ ọkụ na-aga n'ihu na itinye ego na ngwa agha na-ebili, ebe itinye ego maka mgbanwe gaa n'ụdị ike dị ọcha ezughị oke.
Na Eprel 28, Onye isi ala US Joe Biden jụrụ US Congress na-enye $33 ijeri maka ngwá agha usoro ezigara Ukraine. Oku maka ego ndị a na-abịa n'akụkụ okwu mkparị nke onye odeakwụkwọ nchekwa US Lloyd Austin kwuru, onye kwuru na US anaghị agbalị iwepụ ndị agha Russia na Ukraine kama 'ịhụ ka Russia adịghị ike'. Okwu Austin ekwesịghị iju ya anya. Ọ na-egosipụta US iwu kemgbe 2018, nke bụ igbochi China na Russia si ịghọ 'ndị na-agba ọsọ nso'. Ikike mmadụ abụghị ihe gbasara; ihe a na-elekwasị anya na-egbochi ihe ịma aka ọ bụla na ọchịchị US. N'ihi nke ahụ, a na-emefu akụ na ụba ọha na eze na ngwá agha ma ọ bụghị iji dozie nsogbu nke ụmụ mmadụ.
Tụlee otú United States si meghachi omume na a ndibiat n'etiti Solomon Islands na China, ndị agbata obi abụọ. Onye isi ala Solomon Islands Manasseh Sogavare kwuru na nkwekọrịta a chọrọ ịkwalite azụmahịa na nkwado mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ọ bụghị agha agha nke Oke Osimiri Pasifik. N'otu ụbọchị ahụ okwu Prime Minister Sogavare kwuru, ndị nnọchi anya US dị elu rutere n'isi obodo mba ahụ Honiara. Ha gwara Prime Minista Sogavare na ọ bụrụ na ndị China guzobe ụdị 'nrụnye agha' ọ bụla, United States 'ga-enwekwa nchegbu dị ukwuu wee zaghachi ya'. Ndị a bụ egwu egwu. Ụbọchị ole na ole ka e mesịrị, onye na-ekwuchitere ndị ozi mba ofesi China Wang Wenbin kwuru, 'Mba agwaetiti ndị dị na South Pacific bụ mba nweere onwe ha na ndị nwere onwe ha, ọ bụghị azụ azụ nke US ma ọ bụ Australia. Mgbalị ha ime ka nkuzi Monroe dị na mpaghara South Pacific agaghị enweta nkwado ma eduga n'ebe ọ bụla'.
Solomon Islands nwere ogologo ncheta akụkọ ihe mere eme nke Australian-British colonialism na scars nke atom bombu ule. Omume nke 'blackbirding' tọọrọ ọtụtụ puku ndị Solomon Island ka ha rụọ ọrụ ubi okpete na Queensland, Australia na narị afọ nke 19, n'ikpeazụ butere Nnupụisi Kwaio nke 1927 na Malaita. Solomon Islands alụwo ọgụ siri ike megide ịbụ ndị agha, ịtụ vootu na 2016 na ụwa machibido ngwá agha nuklia. Agụụ ịbụ 'azụ ụlọ' nke United States ma ọ bụ Australia adịghị ebe ahụ. Nke ahụ pụtara ìhè n'abụ 'Peace Signs' (1974) nke onye edemede Solomon Islands dere bụ Celestine Kulagoe:
A ero pulitere si
Atọl dị egwu pacific
Na-agbasa n'ime oghere
Hapụ naanị ihe fọdụrụ nke ike
nke maka ihe efu
udo na nchekwa
nwoke jidesie ike.
N'udo nke ụtụtụ
ụbọchị nke atọ mgbe
ịhụnanya nwetara ọṅụ
n'ili tọgbọ chakoo
osisi obe nke ihere
ghọọ akara
nke ọrụ ịhụnanya
udo.
Na okpomọkụ nke ehihie lull
ọkọlọtọ UN na-efegharị
zoro ezo site n'anya
ọkọlọtọ mba
n'okpuru nke
nọdu ndzụ dụ l'ẹka ono
mbinye aka udo
nkwekọrịta.
Na-ekpo ọkụ,
Vijay
