Ngagharị iwe na Westwood, California 2002. Foto: Carolyn Cole/Los Angeles Times site na Getty Images
nke Medea Benjamin na Nicolas JS Davies, CODEPINK, Ọgọst 21, 2021
Mgbasa ozi ụlọ ọrụ America na -eti mkpu maka mmechuihu ndị agha US meriri na Afghanistan. Mana ntakịrị nkatọ na -aga na mgbọrọgwụ nke nsogbu ahụ, nke bụ mkpebi mbụ ịwakpo ndị agha wee weghara Afghanistan na mbụ.
Mkpebi ahụ butere ọgba aghara na ọgba aghara na enweghị amụma US ma ọ bụ atụmatụ agha ọzọ nwere ike idozi n'ime afọ 20 sochirinụ, na Afghanistan, Iraq ma ọ bụ mba ọ bụla ọzọ meriri na agha America-9/11.
Ka ndị America na -ama jijiji na onyonyo nke ndị na -anya ụgbọ elu na -ada n'ime ụlọ na Septemba 11, 2001, odeakwụkwọ nchekwa Rumsfeld nwere nzukọ na akụkụ adịghị mma nke Pentagon. Onye odeakwụkwọ Ihe Cambone dere site na nzukọ ahụ kọwaa etu ndị ọrụ US siri dị ngwa ngwa na kpuru ìsì kwadebere ịkwanye mba anyị n'ili alaeze ukwu na Afghanistan, Iraq na karịa.
Cambone dere na Rumsfeld chọrọ, ”… ozi kacha mma ngwa ngwa. Kpebie ma ọ dabara nke ọma SH (Saddam Hussein) n'otu oge - ọ bụghị naanị UBL (Usama Bin Laden)… Kpochapụ ya niile. Ihe ndị metụtara ya na ọ bụghị. ”
Yabụ n'ime awa nke mpụ ndị a jọgburu onwe ha na United States, ajụjụ bụ isi nke ndị isi US na -ajụ abụghị ka a ga -esi nyochaa ha wee jide ndị mere mpụ ahụ ajụjụ, kama otu esi eji oge a "Pearl Harbor" mee ihe ziri ezi maka agha, mgbanwe ọchịchị na ịlụ agha. n'ọ̀tụ̀tụ̀ zuru ụwa ọnụ.
Ụbọchị atọ ka e mesịrị, Congress wepụtara ụgwọ nyere onye isi ala ikike jiri ike agha "… Megide mba, òtù, ma ọ bụ ndị ọ na -ekpebi atụmatụ, ikike, ime ma ọ bụ nyere aka mwakpo ndị na -eyi ọha egwu mere na Septemba 11, 2001, ma ọ bụ nwee ụdị ndị ahụ ma ọ bụ ndị mmadụ ..."
Na 2016, Ọrụ Nnyocha Ọgbakọ kọrọ na e hotara ikikere a maka iji ndị agha (AUMF) iji kwado arụmọrụ 37 dị iche iche na mba iri na anọ na n'oké osimiri. Imirikiti ndị mmadụ gburu, merụrụ ahụ ma ọ bụ chụpụ na arụ ọrụ ndị a enweghị ihe jikọrọ ha na mpụ nke Septemba 14. na mwakpo nke 11/9.
Naanị onye otu Congress nwere amamihe na obi ike ịme ntuli aka megide 2001 AUMF bụ Barbara Lee nke Oakland. Lee jiri ya tụnyere mkpebi nke Gulf of Tonkin na 1964 ma dọọ ndị ọrụ ibe ya aka na ntị na a ga -eji ya mee ihe n'otu ụzọ sara mbara na iwu akwadoghị. Okwu ikpeazụ nke ya okwu ala na-ekwughachi nke ọma n'ime afọ iri abụọ nke ime ihe ike, ọgba aghara na mpụ agha ọ kpatara, "Ka anyị na-eme ihe, ka anyị ghara ịbụ ihe ọjọọ anyị na-emejọ."
Na nzukọ na Camp David na ngwụsị izu ahụ, osote odeakwụkwọ Wolfowitz rụrụ ụka siri ike maka mwakpo Iraq, ọbụlagodi tupu Afghanistan. Bush siri ọnwụ na Afghanistan ga -ebu ụzọ bịa, mana na nzuzo kwere nkwa Onye isi oche Kọmitii Iwu Nchebe Richard Perle na Iraq ga -abụ ebumnuche ha ọzọ.
N'ime ụbọchị na -esote Septemba 11, ụlọ ọrụ mgbasa ozi US gbasoro ụzọ nchịkwa Bush, ọha na eze nụkwara naanị olu dị ụkọ, nke dịpụrụ adịpụ na -ajụ ma agha ọ bụ nzaghachi ziri ezi maka mpụ ndị e mere.
Mana onye bụbu onye ọka iwu mpụ Nuremberg Ben Ferencz gwara NPR okwu (National Public Radio) otu izu ka 9/11 gasịrị, ọ kọwara na ịwakpo Afghanistan abụghị naanị amamihe na ihe egwu, mana ọ bụghị nzaghachi ziri ezi maka mpụ ndị a. Katy Clark nke NPR gbalịsiri ike ịghọta ihe ọ na -ekwu:
"Clark:
… Ị chere na okwu mmegwara abụghị nzaghachi ziri ezi maka ọnwụ mmadụ 5,000 (sic)?
Ferencz:
Ọ bụghị nzaghachi ziri ezi ịta ndị na -adịghị ahụ maka ihe ọjọọ ha mere ahụhụ.
Clark:
Ọ dịghị onye na -ekwu na anyị ga -ata ndị na -anaghị ahụ maka ya ahụhụ.
Ferencz:
Anyị ga -ekewa n'etiti ịta onye ikpe mara na ịta ndị ọzọ ahụhụ. Ọ bụrụ na ị na -emegwara ihe niile site na bọmbụ Afghanistan, ka anyị kwuo, ma ọ bụ ndị Taliban, ị ga -egbu ọtụtụ ndị na -ekwenyeghị n'ihe merenụ, ndị na -akwadoghị ihe merenụ.
Clark:
Yabụ na ị na -ekwu na ị hụghị ọrụ kwesịrị ekwesị maka ndị agha na nke a.
Ferencz:
Agaghị m ekwu na ọ nweghị ọrụ kwesịrị ekwesị, mana ọrụ ahụ kwesịrị ikwekọ n'echiche anyị. Anyị ekwesịghị ikwe ka ha gbuo ụkpụrụ anyị n'otu oge ha na -egbu ndị anyị. Ụkpụrụ anyị bụ ịkwanyere iwu iwu ùgwù. Ọ bụghị ịkwụ ụgwọ na ìsì ma gbuo ndị mmadụ n'ihi na anya mmiri anyị na ọnụma anyị na -ekpuchi anyị. "
Ụda agha juputara n'ikuku, na -agbagọ 9/11 n'ime akụkọ mgbasa ozi siri ike iji tụọ egwu nke iyi ọha egwu ma mee ka njem ahụ gaa agha. Mana ọtụtụ ndị America kesara ndapụta nke Rep. Barbara Lee na Ben Ferencz, na-aghọta nke ọma akụkọ ihe mere eme nke obodo ha iji mata na otu ụlọ ọrụ agha na ụlọ ọrụ mmepụta ihe nke rụpụtara mbibi na Vietnam na-eburu ọdachi 9/11. mgbe ọgbọ na -akwado na uru site na Agha Amerịka, ọgbaghara na ịlụ agha.
Na Septemba 28, 2001 Onye Ọrụ Socialist webụsaịtị ewepụtara okwu site na ndị edemede 15 na ndị na -eme ihe ike n'okpuru isiokwu, "Gịnị kpatara anyị ji sị mba maka agha na ịkpọasị." Ha gụnyere Noam Chomsky, Association mgbanwe nke ụmụ nwanyị Afghanistan na mụ (Medea). Nkwupụta anyị nwere ebumnuche na mwakpo nchịkwa Bush na nnwere onwe obodo n'ụlọ na mba ofesi, yana atụmatụ ya maka agha na Afghanistan.
Ọkachasị akwụkwọ na onye ode akwụkwọ Chalmers Johnson dere na 9/11 abụghị mwakpo na United States kama ọ bụ "mwakpo nke amụma mba ofesi US." Edward Herman buru amụma "oke ogbugbu ndị nkịtị." Matt Rothschild, onye nchịkọta akụkọ Ọganihu magazine, dere na, "Maka onye ọ bụla aka ya dị ọcha Bush gburu n'agha a, ndị na -eyi ọha egwu ise ma ọ bụ iri ga -ebilite." M (Medea) dere na "nzaghachi ndị agha ga -eme ka ịkpọasị megide US nke mepụtara iyi ọha egwu a na mbụ."
Nyocha anyị ziri ezi na amụma anyị buru amụma. Anyị ji obi umeala nyefee na ndị mgbasa ozi na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị kwesịrị ịmalite ige ntị n'olu udo na ịdị mma kama ịgha ụgha, ndị na -enye echiche ụgha.
Ihe na-ebute oke mbibi dịka agha US na Afghanistan abụghị enweghị olu na-emegide agha kama na sistemụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na usoro mgbasa ozi anyị na-agbaghakarị ma na-eleghara olu dị ka nke Barbara Lee, Ben Ferencz na anyị onwe anyị.
Nke ahụ abụghị maka na anyị ezighi ezi na olu na -ese okwu ha na -ege dị mma. Ha na -ekewapụ anyị nke ọma n'ihi na anyị ziri ezi na ha ezighi ezi, yana n'ihi arụmụka siri ike maka agha, udo na mmefu agha ga -etinye ụfọdụ n'ime ndị kacha ike na ndị rụrụ arụ n'ihe egwu. ihe ndị dị na ha nke na -achị ma na -achịkwa ndọrọndọrọ ọchịchị US n'ụzọ abụọ.
N'ime nsogbu amụma mba ofesi ọ bụla, ịdị adị nke nnukwu ikike mbibi ndị agha anyị na akụkọ ifo ndị isi anyị na-akwalite iji gosi na ọ na-abanye n'ọgba aghara nke ọdịmma onwe onye na nrụgide ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji mee ka ụjọ anyị kwụsị ma mee ka à ga-asị na e nwere “ihe ngwọta” agha. ha.
Ịhapụ Agha Vietnam bụ ezigbo nyocha dị na njedebe nke ike ndị agha US. Ka ndị isi ndị agha na -alụ ọgụ na Vietnam bilitere n'ọkwa ka ha bụrụ ndị isi ndị agha America, ha ji akọ na ezi uche mee ihe maka afọ 20 sochirinụ. Mana njedebe nke Agha Nzuzo meghere ụzọ maka ọgbọ ọhụrụ nke ndị na-anụ ọkụ ọkụ bụ ndị kpebisiri ike irite uru na US Agha Nzuzo. "Ike dividend".
Madeleine Albright kwuru maka ụdị agha ọhụrụ a na-apụta mgbe ọ zutere General Colin Powell na 1992 ajụjụ ya, "Kedu uru ọ ga -abụ inwe nnukwu ndị agha a ị na -ekwukarị ma ọ bụrụ na anyị enweghị ike iji ya?"
Dị ka odeakwụkwọ nke State na okwu nke abụọ nke Clinton, Albright rụpụtara ihe mbụ nke usoro nke mwakpo US megidere iwu iji kpụpụta Kosovo nọọrọ onwe ya site na foduru nke Yugoslavia. Mgbe onye odeakwụkwọ mba ofesi UK Robin Cook gwara ya na gọọmentị ya 'na -enwe nsogbu na ndị ọka iwu anyị' maka mmebi iwu nke atụmatụ agha NATO, Albright kwuru na ha kwesịrịnweta ndị ọka iwu ọhụrụ. "
Na 1990s, ndị neocons na ndị na-etinye aka na-emesapụ aka wepụrụ ma mebie echiche na ndị na-abụghị ndị agha, ndị na-abụghị ndị mmanye nwere ike idozi nsogbu amụma mba ofesi nke ọma na-enweghị egwu agha ma ọ bụ na-egbu egbu. iwu. Ulo agha agha nke abụọ wee jiri mwakpo nke 9/11 iji jikọta ma gbasaa njikwa nke amụma mba ofesi US.
Mana mgbe emefusịrị ijeri kwuru ijeri dọla ma gbuo ọtụtụ nde mmadụ, akụkọ ọjọọ nke agha US kemgbe Agha IIwa nke Abụọ ka bụ ihe ọjọọ na ọdịda na ọghọm, ọbụlagodi n'usoro nke ya. Naanị agha United States meriri kemgbe 1945 bụ agha pere mpe iji nwetaghachi obere ogige ndị neo-colonial na Grenada, Panama na Kuwait.
Oge ọ bụla United States gbasawanyere ebumnuche agha ya ịwakpo ma ọ bụ wakpo mba ndị buru ibu ma ọ bụ karịa, nsonaazụ ya bụ ọdachi zuru ụwa ọnụ.
Ya mere mba anyị enweghị uche ego nke 66% nke mmefu gọọmentị etiti nwere ezi uche na ngwa agha na -emebi ihe, yana iwere ma zụọ ndị na -eto eto America ka ha jiri ha, anaghị eme ka anyị nwee nchekwa mana naanị na -agba ndị isi anyị ume ka ha wepụta ime ihe ike na ọgba aghara na ndị agbata obi anyị gburugburu ụwa.
Ọtụtụ ndị agbata obi anyị aghọtala ugbu a na ndị agha ndị a na sistemụ ndọrọndọrọ ọchịchị US nke na -eme ka ha nọrọ na ya na -etinye nnukwu ihe egwu maka udo yana ebumnuche nke ha. ochichi onye kwuo uche. Ọ bụ mmadụ ole na ole nọ na mba ndị ọzọ chọrọ akụkụ ọ bụla Agha America.
N'October 19, 2001, Donald A gwara Rumsfeld okwu Ndị ọrụ bọmbụ B-2 na Whiteman AFB na Missouri ka ha na-akwado ịpụ gafee ụwa iji megwara ndị Afghanistan nwere ogologo ntachi obi. Ọ gwara ha, "Anyị nwere nhọrọ abụọ. Ma ọ bụ anyị agbanwee ụzọ anyị si ebi ndụ, ma ọ bụ anyị ga -agbanwe ụzọ ha si ebi ndụ. Anyị na -ahọrọ nke ikpeazụ. Ọ bụkwa unu ga -enyere aka imezu ebumnuche a. ”
Ugbu a idobe banyere 80,000 bọmbụ na ogbunigwe ndị mmadụ na Afghanistan ruo afọ 20 enweghị ike ịgbanwe ụzọ ha si ebi ndụ, ewezuga igbu ọtụtụ narị puku ha na ibibi ụlọ ha, anyị ga -emerịrị, dị ka Rumsfeld kwuru, gbanwee ụzọ anyị si ebi ndụ.
Anyị kwesịrị ịmalite site n'ikpeazụ gee Barbara Lee ntị. Nke mbụ, anyị kwesịrị ịgafe ụgwọ ya iji kagbuo post-9/11 AUMF abụọ nke bidoro fiasco afọ 20 na Afghanistan na agha ndị ọzọ na Iraq, Syria, Libya, Somalia na Yemen.
Mgbe ahụ anyị kwesịrị inyefe ya ụgwọ ka ọ tụgharịa $ 350 ijeri kwa afọ site na mmefu ego ndị agha US (ihe dị ka mbelata 50%) iji "bulie ikike diplọma anyị na maka mmemme ụlọ nke ga -echekwa mba anyị na ndị anyị nchekwa."
N'ikpeazụ ịnọrọ n'agha ndị America na-achịkwaghị achịkwa ga-abụ azịza amamihe na nke dabara adaba maka mmeri ya dị egwu na Afghanistan, tupu otu ihe rụrụ arụ na-adọta anyị n'ime agha dị ize ndụ megide ndị iro dị egwu karịa ndị Taliban.
Mediami Benjamin bu onye isi nke CODEPINK maka Udo, na onye dere ọtụtụ akwụkwọ, gụnyere N'ime Iran: The Real History and Politics of the Islamic Republic of Iran.
Nicolas JS Davies bụ odeakụkọ nọọrọ onwe ya, onye nyocha na CODEPINK yana onye dere ya Ọbara Anyị Aka: Mwakpo America na mbibi Iraq.
