Ihe Anyị Echefuru: Ihe si na "Mgbe Agha Thewa Pụrụ Iche Agha" Site n'aka David Swanson
Na 1927-1928, onye Republican na-ekpo ọkụ si Minnesota aha ya bụ Frank, bụ ndị ọnụ ndị a na-akọ ọnụ na-ejide onwe ha ka ha mee ka mba niile dị n'ụwa kwụsị ịlụ agha. A kpaliri ya ime otú ahụ, megide uche ya, site n'inweta udo zuru ụwa ọnụ na mmekọrịta nke United States na France nke sitere n'aka ndị na-eme udo na-akwadoghị diplomacy. Ihe omuma a n'inweta ihe omuma ihe omuma a bu uzo di iche iche di iche iche, nke oma, na udo nke mba United States na nkwado siri ike ya na Midwest; ndị ọkachamara, ndị ọkàiwu, na ndị isi na mahadum; olu ya na Washington, DC, ndị nnọchiteanya Republican si Idaho na Kansas; echiche ya nabatara na-akwalite ma na-akwalite akwụkwọ akụkọ, ụka, na ndị inyom na mba nile; na mkpebi siri ike ya na afọ iri nke mmeri na nkewa.
Ogoro a dabere na nnukwu ikike ọchịchị nke ndị inyom. O nwere ike ịbụ na Charles Lindbergh emeghị njem ụgbọelu n'ofe mmiri, ma ọ bụ Henry Cabot Lodge anwụghị, ma ọ bụ na-eme mgbalị ndị ọzọ maka udo na nkwarụ abụghị nsogbu na-adịghị mma. Ma nrụgide ọha na eze mere nke a, ma ọ bụ ihe dịka ya, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe a na-apụghị izere ezere. Ma mgbe ọ ga - aga nke ọma - ọ bụ ezie na aghaghị ịgha agha ọ bụla n'ụzọ zuru ezu dịka atụmatụ nke ndị ọhụụ - ọtụtụ n'ime ụwa kwenyere na e mewo ka agha bụrụ iwu na-akwadoghị. N'ezie, agha ahụ kwụsịrị ma gbochie ya. Ma, mgbe, agha na-aga n'ihu na agha ụwa nke abụọ gbara ụwa gburugburu, na nsogbu nke ndị ikom a na-ebo ebubo nke ajọ mpụ nke ịlụ ọgụ, na site na nkwado zuru ụwa ọnụ nke Ngalaba nke Mba Ndị Dị n'Otu, na-esote ọdachi, ọtụtụ ndị na-ebute ụzọ tupu ọ ka na-adabere n'ihe ndị dị na 1920s a na-akpọ Ngalaba Iwu.
"N'abalị ikpeazụ, enwere m nrọ kasị nwee nrọ m gaara echeworị n'ihu," ka Ed McCurdy dere na 1950 na ihe ghọrọ abụ ndị a ma ama. "Echere m na ụwa niile ekwetala ka agha kwụsị. Echere m na m hụrụ ụlọ dị ike, ma ụlọ ahụ jupụtara ụmụ nwoke. Na akwụkwọ ha na-edebanye aha ha kwuru na ha agakwaghị alụ ọgụ ọzọ. "Ma ọhụụ ahụ mere na August 27, 1928, na Paris, France. Nkwekọrịta ahụ e dere na ụbọchị ahụ, bụ Kellogg-Briand Pact, ka ndị Omeiwu United States kwadoro votu nke 85 gaa na 1 ma nọgide na akwụkwọ (yana na weebụsaịtị US State Department) ruo taa dị ka akụkụ nke ihe Nkebi nke VI nke iwu US na-akpọ "Iwu kachasị elu nke Ala."
Frank Kellogg, onye odeakwụkwọ nke United States bụ onye mere nkwekọrịta a, nyere ya Nobel Peace Prize ma hụ na aha ya dị oke mma nke na United States na - akpọ ụgbọ mmiri mgbe ọ gasịrị, otu n'ime "ụgbọ mmiri ụgbọ mmiri" nke bu agha na-enye ya Europe n'oge Agha Ụwa nke Abụọ. Kellogg nwụrụ n'oge ahụ. Ya mere, ọtụtụ ndị kweere, bụ atụmanya maka udo ụwa. Ma nkwekọrịta Kellogg-Briand na nkwenye nke agha dị ka ngwá ọrụ nke mba bụ ihe anyị nwere ike ịnweghachi. Nkwekọrịta a gbakọtara na ịkwado ụwa nke mba dị iche iche ngwa ngwa na n'ihu ọha, nke ndị ọha na eze na-achọ siri ike. Anyị nwere ike iche echiche banyere ụdị echiche ndị mmadụ nwere nwere ike ịmepụta ọzọ, ihe nghọta ndị dị na ya enwebeghị ike ịghọta, na usoro usoro nkwurịta okwu, agụmakwụkwọ, na nhoputa ndi ochichi ga-eme ka ọha na eze nwee ike imetụta iwu gọọmentị, dị ka mgbasa ozi na - aga n'ihu iji kpochapụ agha - nke ndị sitere na ya ghọtara na ọ bụ ọrụ nke ọgbọ - nọgidere na-etolite.
Anyị nwere ike ịmalite site n'icheta ihe Kellogg-Briand Pact bụ na ebe o si bịa. Ikekwe, n'agbata ememe ụbọchị nke ndị Veterans, Ụbọchị Ncheta, Ụbọchị Yellow Day, Ụbọchị Patriots, Day Onwe, Ụbọchị Flag, Pearl Remembrance Day, na Iraq-Afghanistan Agha Agha nke Congress na 2011, na-ekwu banyere ememe militaristic nke bombards anyị kwa ọnwa Satumba 11th, anyị nwere ike ịbanye n'otu ụbọchị na-egosi nzọụkwụ maka udo. M na-ekwu na anyị na-eme ya n'oge ọ bụla August 27th. Ikekwe otu mba na-ele anya maka ụbọchị Kellogg-Briand nwere ike ịbụ ihe omume na Katidral Katọlik na Washington, DC, (ma ọ bụrụ na ọ n'enweghị nsogbu ọ bụla na-esochi ala ọma jijiji nke na-adịbeghị anya) ebe ebe e dere na Kellogg Window na-enye Kellogg, bụ onye e liri n'ebe ahụ, ụgwọ maka na-achọ ịchọpụta ezi omume na udo n'etiti mba dị iche iche nke ụwa. "A pụkwara ịzụlite ụbọchị ndị ọzọ dị ka ememe udo, gụnyere International Day of Peace na September 21st, Martin Luther King Jr. Ụbọchị ọ bụla Mọnde nke atọ na Jenụwarị, na Ụbọchị Nne na nke abụọ Sunday na May.
Anyị ga na-eme ihe ga-eme udo, ọ bụghị ihe ọ ga-eme. Anyị na-eme ememe iji kwalite ikike obodo, n'agbanyeghị na nke ahụ na-anọgide na-arụ ọrụ. Site n'igosi mmezu nke otu ihe anyi na-enyere aka iwuli mkpali nke ga-emekwu. Anyị na-asọpụrụ ma na-eme omenala iwu oge ochie iji gbochie igbu ọchụ na izu ohi, ọ bụ ezie na igbu ọchụ na izu ohi ka dị n'aka anyị. Iwu mbụ ndị na-ebu agha n'ime mpụ, ihe ọ na-emebeghị, dị nnọọ ka ọ dị mkpa, a ga-echekwa ya ogologo oge ma ọ bụrụ na usoro nke Iwu Iwu ahụ agha nwetara. Ọ bụrụ na ọghị, ma ọ bụrụ na mgbasa ozi nuklia, nchịkwa akụ na ụba, na mbibi gburugburu ebe obibi nke na-abịa na agha anyị na-aga n'ihu, mgbe ahụ, n'oge na-adịghị anya, enweghi ike icheta ihe ọ bụla ma ọlị.
Ụzọ ọzọ ị ga-esi mee ka otu nkwekọrịta gbanwee na nke ahụ bụ n'ezie na ị ga-amalite ịkwado ya. Mgbe ndị ọkàiwu, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na ndị ọkàikpe chọrọ inye ụmụ mmadụ ikike na ụlọ ọrụ, ha na-eme ya n'ụzọ dị ukwuu na-adabere na akwụkwọ akụkọ nke onye na-ede akụkọ ikpe na-agbakwunye na, ma ọ bụghị akụkụ nke, ikpe nke Ụlọikpe Kasị Elu kemgbe ihe karịrị otu narị afọ azụ. Mgbe Ngalaba Ikpe Ziri Ezi chọrọ 'ịkwado' ịta ahụhụ ma ọ bụ, maka okwu ahụ, agha, ọ na-alaghachi na nke gbagọrọ agbagọ nke otu akwụkwọ Federalist ma ọ bụ mkpebi ikpe nke oge ụfọdụ echefuru. Ọ bụrụ na onye ọbụla nwere ike taa kwadoro udo, a ga-enwe ezi ihe ọbụla maka icheta ma jiri nkwekọrịta Kellogg-Briand mee ihe. Ọ bụ iwu n'ezie. Ọ bụ iwu ka dị ugbu a karịa iwu US n'onwe ya, nke ndị isi anyị hoputara ka na-ekwu, ọtụtụ n'ime enweghị nkwenye, iji kwado. Usoro nkwekọrịta ahụ, na-ewepu usoro iwu na usoro iwu, na-agụta ya n'ụzọ zuru ezu,
Ndị isi na-eme nkwekọrịta dị iche iche na-ekwupụta aha ndị ha dị iche iche na ha katọrọ ịchọta agha maka ngwọta nke esemokwu mba, ma jụ ya, dị ka ngwá ọrụ nke mba na mmekọrịta ha na ibe ha.
Ndị otu na-eme nkwekọrịta dị elu kwenyere na mmezi ma ọ bụ ngwọta nke esemokwu ma ọ bụ esemokwu nke ụdị ọ bụla ma ọ bụ ihe ọbụla ha nwere ike ịbụ, nke nwere ike ibilite n'etiti ha, agaghị achọ ma ọ bụghị site na ụzọ ndị ọzọ.
Onye Minista mba France, bụ Aristide Briand, bụ onye ihe kpatara ya mere ka ọ bụrụ Onye Nkwekọrịta na onye ọrụ mbụ ya maka udo emeela ya Nobel Peace Prize, kwupụtara mgbe ọ na -
Maka oge mbụ, na ọnụ ọgụgụ dị oke ka ọ dị oke, nkwekọrịta etinyewo obi kpamkpam n'inwe udo nke ọma, ma debe iwu ndị dị ọhụrụ na ndị nweere onwe ha pụọ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile. Nkwekọrịta dị otú ahụ bụ mmalite na ọ bụghị njedebe. . . . [S] elfish na agha obi ụtọ nke a na-ele anya site na mgbe ochie dị ka isi si n'aka Chineke, ma na-anọgide na-achịkwa ụwa dị ka àgwà nke ọbụbụeze, iwu kwusila na ihe kpatara ya bụ nsogbu kachasị njọ, iwu ya. Maka ọdịnihu, nke ejiri iwu akwadoghị ya, ọ bụ site na nkwonkwo na-eme ihe n'eziokwu ma na-edegharị mgbe niile ka onye na-eme ihe ọjọọ aghaghị inweta ikpe ikpe na-enweghị atụ ma eleghị anya ọ bụ ndị iro ya niile.
AKWỤKWỌ NA-EKWU ỌGỤ
Udo udo nke mere ka Kellogg-Briand Pact mere, dị ka agha agha nke ọ na-asọ asọ, nyere nnukwu mmeri site na Agha Ụwa Mbụ - site n'ọgụgụ nke agha ahụ na mmetụta ya n'ahụ ndị nkịtị, kamakwa site na nkwubi okwu nke United States abanyewo na agha na 1917. N'akwụkwọ 1952 ya nke oge a Peace in their Time: Origins nke Kellogg-Briand Pact, Robert Ferrell kwuru na nnukwu ego na ego mmadụ na-efu n'agha ahụ:
Ruo ọtụtụ afọ mgbe e mesịrị, ruo mgbe Agha Ụwa nke Abụọ mere ka ndị na-agwụ agwụ agwụ agwụ ike, ndị mgbasa ozi kwadoro ọnụ ọgụgụ ụlọ ma ọ bụ ụlọ akwụkwọ ma ọ bụ ụlọ akwụkwọ ndị nwere ike ịzụta maka ọnụ Agha Ụwa. Ebumnuche mmadụ enweghị ihe ọ bụla. Agha ahụ gburu ndị ikom iri nde - otu ndụ maka oge iri ọ bụla nke oge agha ahụ. Enweghị ihe ọ bụla nwere ike ịkọ ụgwọ na-efu na ozu na-abaghị uru ma na-atụgharị uche.
Thomas Thomas Shawn, nke a na-ede n'akwụkwọ 1927 ya, nye ndị mmadụ ikike ha nke ike ha, bụ ndị rụrụ ụka maka ịchọrọ akwụkwọ maka mgbasa ozi ọha na eze tupu ebido agha ọ bụla:
Na November 11, 1918, e nwere ebe kachasị mkpa, nke kachasị akụnụba, na nke kachasị njọ nke agha nile nke ụwa mara. E gburu nde mmadụ abụọ na ụmụ nwanyị, n'agha ahụ, ma ọ bụ nwụọ mgbe e mesịrị na ọnyá. Ọrịa Spanish, bụ nke Agha ahụ kpatara na ihe ọ bụla ọzọ, gburu, n'ala dị iche iche, otu narị nde mmadụ ọzọ.
Dị ka US Socialist Victor Berger si kwuo, United States dum enwetawo site na ikere òkè na Agha Ụwa Mbụ bụ ọrịa na igbochi. Ọ bụghị ihe a na-amaghị ama. Ọtụtụ nde ndị America bụ ndị kwadoro Agha Ụwa M bịara, n'ime afọ ndị sochiri ya na November 11, 1918, ịjụ echiche ahụ na a pụrụ inweta ihe ọ bụla site na agha. Sherwood Eddy, onye zitere The Abolition of War na 1924, dere na ya bụ onye na-akwado ngwa ngwa ma na-anụ ọkụ n'obi nke US abanye na Agha Ụwa Mbụ ma kpọọ ya asị. Ọ lere agha ahụ anya dị ka ihe agha okpukpe ma bụrụ eziokwu na United States banyere agha ahụ na Friday. N'okwu agha, ka agha ahụ dara, Eddy dere, "anyị gwara ndị agha na ọ bụrụ na ha merie, anyị ga-enye ha ụwa ọhụrụ."
Eddy yiri, n'uzo di otua, iji kwenye echiche nke onwe ya ma kpebisie ike imezu nkwa ahu. "Ma m nwere ike icheta," ka ọ na-ede, "na ọbụna n'oge agha m malitere inwe nchekasị site na obi abụọ na nhụsianya nke akọnuche." Ọ na-ewe ya afọ 10 ịbịa n'ọnọdụ nke Iwu zuru oke, ya bụ, achọ ịlụ agha niile iwu kwadoro. Site na 1924 Eddy kwenyere na mkpọsa maka Iwu ahụ bụ maka ọkwá magburu onwe ya nke kwesịrị ịchụ àjà, ma ọ bụ ihe ọkà ihe ọmụma America bụ William James kpọrọ "agha nke agha." Eddy kwusiri okwu ugbu a na agha "abụghị onye Kristian." Ọtụtụ ndị bịara ịkọrọ echiche ahụ nke dị afọ iri gara aga kweere na Kristian chọrọ agha. Otu isi ihe dị na ngbanwe a bụ ahụmịhe kpọmkwem na hel nke agha nke oge a, ahụmahụ British Wiletred Owen dere na ndị a ma ama:
Ọ bụrụ na nrọ ụfọdụ na-agwụ ike gị onwe gị kwa nwere ike ịme
N'ọnọdụ ụgbọala ahụ anyị tụbara ya,
Na-ekiri anya ọcha na-agbada ihu ya,
Ihu iru ya, dika aru ojo nke nmehie;
Ọ bụrụ na ị nwere ike ịnụ, na jolt ọ bụla, ọbara
Bịa na-agbakasị na akpa ume rụrụ arụ,
Emeghị ka ọ dị ka ọrịa cancer, na-ewute dị ka nwuru
N'ime ihe ojoo, oria a na-achoghi agwo aghara n'elu asusu di ire,
Enyi m, ị gaghị agwa ya zest
Ụmụaka na-agbasi ike maka otuto dị egwu,
Ụgha ụgha; Dulce et Decorum bụ
Pro patria mori.
Umu okwu nduhie nke President Woodrow Wilson meputara na ndi otu ya na ndi otu ndi otu n'ime ha mere ka ndi America banye na agha na ebubo ndi mmadu na-eme na Belgium, ndi mmadu na-egosi na Jisos Kraist na khaki na-ele anya n'olu agha, ụwa dị mma maka ọchịchị onye kwuo uche ya. A na-ezoro ndị mmadụ ọnụ ọgụgụ dị ukwuu ka o kwere omume n'oge agha ahụ, ma site na mgbe ọ na-agafe ọtụtụ ndị mụtara ihe banyere agha. Ọtụtụ ndị abiakwala na-ewe iwe maka mmetụta dị mma nke mere ka mba nweere onwe ya ghọọ mba ọjọọ.
Eddy kpaliri okwu nduzi nke Agha Ụwa Mbụ wee hụ agha dị ka ihe dị mkpa maka mgbasa ozi: "Anyị agaghị enwe ike ịga agha nke oge a ma ọ bụrụ na anyị agwa eziokwu, eziokwu zuru oke, na ihe ọ bụla ma ọ bụ eziokwu. Anyị aghaghị iji nlezianya na-emebi ihe abụọ: eziokwu nile na-emesapụ aka banyere iro na akụkọ ọjọọ niile banyere onwe anyị na 'ndị enyi anyị dị ebube.' "
Otú ọ dị, ọ bụghị n'echiche ndị mmadụ ka a kwụsịrị okwu ụgha nke kpaliri agha ahụ ozugbo. Agha nke ga-agwụ agha ma mee ka ụwa ghara inweta ochichi onye kwuo uche ya enweghị ike ịkwụsị n'emeghị ka ọchịchọ udo na ikpe ziri ezi kwụsị, maọbụ ọ dịkarịa ala maka ihe dị oké ọnụ ahịa karịa ọrịa na igbochi. Ọbụna ndị na-ajụ echiche ahụ na agha ahụ nwere ike inye aka mee ka udo dịrị na ndị niile na-achọ izere agha ọ bụla n'ọdịnihu - otu nke nwere ike gbakwunyere ọtụtụ ndị bi na United States.
Ụfọdụ n'ime ụta maka mmalite nke Agha Ụwa bụ ebe e mere nzuzo na njikọta nzuzo. President Wilson kwadoro nkwekọrịta nke nkwekọrịta ọha na eze, ma ọ bụrụ na ọ bụghị nkwekọrịta n'ihu ọha na-emekọrịta nkwekọrịta. O mere nke a nke mbụ n'ime ihe 14 ya a ma ama na January 8, 1918, na - agwa Congress:
A ghaghị ịbanye ọgbụgba ndụ udo, mgbe nke ahụ gasịrị, ọ ga-abụ na ọ bụghị ọrụ zuru oke nke mba ụwa ma ọ bụ mkpebi ikpe ọ bụla, mana diplomacy ga-aga n'ihu n'ihu na n'ihu ọha.
Wilson bịara ịhụ echiche mara mma dị ka ihe iji mee ihe, kama izere. Ma, ọ mụtara itinye ya n'ọrụ site na nduzi nduzi, dịka site na nkwụsị ahịa ahịa ya nke ọma maka ịbanye na United States na agha 1917. Ka o sina dị, ọ pụtara n'ezie n'oge ahụ, ọ dị ka ọ dị ugbu a, na ihe ize ndụ dị ukwuu na-adaba na nzuzo gọọmenti karịa ọchịchị nke ndị mmadụ chere.
