Isi mmalite foto: Zarateman – CC0
Site Daniel Falcone na Stephen Zunes, Counterpunch, September 1, 2022
Stephen Zunes bụ ọkà mmụta mmekọrịta mba ụwa, onye ndọrọndọrọ, na prọfesọ nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Mahadum San Francisco. Zunes, onye dere ọtụtụ akwụkwọ na akụkọ, gụnyere nke kachasị ọhụrụ ya, Western Sahara: Agha, Nationalism, na Mgbaghara esemokwu (Syracuse University Press, edegharịrị ma gbasaa mbipụta nke abụọ, 2021) bụ ọkà mmụta na-agụkarị na nkatọ amụma mba ofesi America.
N'ajụjụ ọnụ a sara mbara, Zunes mebiri akụkọ ihe mere eme (1973-2022) nke enweghị ntụkwasị obi ndọrọ ndọrọ ọchịchị na mpaghara ahụ. Zunes na-achọpụtakwa ndị isi oche George W. Bush (2000-2008) na Joseph Biden (2020-Ugbu a) ka ọ na-akọwapụta akụkọ ntolite ndọrọ ndọrọ ọchịchị US, ọdịdị ala, na ndị bi n'ala ala akụkọ ihe mere eme. Ọ na-ekwu ka ndị nta akụkọ si bụrụ "nke na-adịghị adị" n'okwu a.
Zunes na-ekwu maka etu amụma mba ofesi a na okwu ruuru mmadụ ga-esi pụta kemgbe ntuli aka nke Biden ka ọ na-agbasawanye mmekọrịta Western Sahara-Morocco na US n'ihe gbasara nkwekọrịta nke akụkụ abụọ. Ọ na-agbaji MINURSO (Ụlọ Ọrụ Mba Ndị Dị n'Otu maka Referendum na Western Sahara) ma na-enye onye na-agụ ihe ndabere, ebumnuche ndị a tụrụ aro, na ọnọdụ ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ma ọ bụ mkparịta ụka, na ọkwa ụlọ ọrụ.
Zunes na Falcone nwere mmasị na myirịta akụkọ ihe mere eme. Ha na-enyochakwa otu na ihe kpatara atụmatụ maka nnwere onwe nwere daa mkpụkpu maka Western Sahara na ihe mejupụtara nguzozi n'etiti ihe ndị ọkachamara na-achọpụta na ihe ọha na eze na-enye, gbasara ọmụmụ banyere atụmanya maka udo na mpaghara ahụ. Mmetụta nke njụjụ Morocco na-aga n'ihu maka udo na ọganihu, na mgbasa ozi na-emeghị ka ha kọọ ha ozugbo, sitere na amụma United States.
Daniel Falcone: Na 2018 mara ọkwa mmụta Damien Kingsbury, deziri Western Sahara: Iwu mba ụwa, ikpe ziri ezi, na akụrụngwa okike. Ị nwere ike ịnye m akụkọ dị nkenke nke Western Sahara nke etinyere na akaụntụ a?
Stephen Zunes: Western Sahara bụ ógbè ndị mmadụ bi na ya dị ka Colorado, nke dị n'ụsọ oké osimiri Atlantic dị n'ebe ugwu ọdịda anyanwụ Africa, dị na ndịda Morocco. N'ihe gbasara akụkọ ihe mere eme, olumba, usoro ikwu na omenala, ha bụ mba dị iche. Omenala bi n'ebo Arab nomadic, nke a na-akpọkọ ọnụ Ndị Sahrawi na ama ama maka ogologo akụkọ ihe mere eme ha nke iguzogide ịchịisi n'èzí, Spain nwere ókèala ahụ site na njedebe 1800s ruo n'etiti 1970s. Ebe Spen jigidere ókèala ahụ ihe karịrị afọ iri ka ọtụtụ mba Africa nwetachara nnwere onwe ha site na ọchịchị ndị Europe, onye na-achọ mba. Polisario ihu malitere mgba nnwere onwe nke ngwa ọgụ megide Spain na 1973.
Nke a—tinyere nrụgide sitere n’aka òtù Mba Ndị Dị n’Otu—mechakwara manye Madrid ikwe ndị bi na ebe a ka na-akpọ Sahara Spanish n’oge ahụ ịtụ vootu maka ọdịnihu ókèala ahụ ná ngwụsị 1975. Ụlọikpe Ikpe Mba Nile (ICJ) nụrụ ya. Moroccan na Mauritania na-ekwu irredentist wee chịa n'October 1975 na-n'agbanyeghị nkwa nke ike nye Sultan Moroccan laa azụ na narị afọ nke iri na itoolu site n'aka ụfọdụ ndị isi ebo dị n'akụkụ ókèala ahụ, yana mmekọrịta chiri anya n'etiti ụfọdụ ụfọdụ. Ndị agbụrụ Sahrawi na ndị Mauritania— ikike nke ikpebiri onwe ya bụ ihe kacha mkpa. Otu nleta nleta pụrụ iche sitere na United Nations na-etinye aka na nyocha nke ọnọdụ dị na mpaghara ahụ n'afọ ahụ wee kọọ na ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke Sahrawis kwadoro nnwere onwe n'okpuru nduzi nke Polisario, ọ bụghị ijikọta na Morocco ma ọ bụ Mauritania.
Ebe Morocco na-eyi Spen agha, na-adọpụ uche site na ọnwụ dị nso nke onye ọchịchị aka ike bụ Francisco Franco, ha malitere inweta nrụgide na-arịwanye elu site na United States, nke chọrọ ịkwado ndị enyi Moroccan, Eze Hassan II, ma ọ chọghị ịhụ Polisario onye aka ekpe na-achị. N’ihi ya, Spen kwụsịrị ná nkwa ya nke ikpebiri onwe ya ihe ma kweta na November 1975 inye ohere maka ọchịchị Moroccan nke akụkụ abụọ n’ụzọ atọ nke Western Sahara nakwa maka ọchịchị Mauritania nke ndịda nke atọ.
Ka ndị agha Moroccan kwagara Western Sahara, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nke ndị bi na Algeria gbara agbata obi, bụ ebe ha na ụmụ ha ka nọ n'ogige ndị gbara ọsọ ndụ ruo taa. Morocco na Mauritania jụrụ usoro nke otu Mkpebi Council Security United Nations na-akpọ maka ịwepụ ndị agha mba ofesi na nnabata nke ndị Sahrawis nwere ikike ikpebiri onwe ha. Na United States na France, n'agbanyeghị na ọ kwadoro mkpebi ndị a, gbochiri United Nations ịmanye ha. N’otu oge ahụ, ndị Polisario—bụ nke e si n’ebe ugwu na n’ebe ọdịda anyanwụ nke mba ahụ ndị mmadụ bi na ya—kpọsara nnwere onwe dị ka mba ahụ. Sahrawi Arab Democratic Republic (SADR).
N'ihi na ndị Algeria na-enye nnukwu akụrụngwa agha na nkwado akụ na ụba, ndị agha Polisario lụsoro ọgụ nke ọma megide ndị agha abụọ ahụ ma merie Mauritania. 1979, na-eme ka ha kwenye inyefe ndị Polisario nke atọ nke Western Sahara ha. Agbanyeghị, ndị Moroccan weghakwara akụkụ ndịda nke mba ahụ fọdụrụ.
Ndị Polisario lekwasịrị anya n'ọgụ ha na-alụ megide Morocco na ka ọ na-erule 1982 ha tọhapụrụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ pasenti iri asatọ na ise nke obodo ha. Otú ọ dị, n'ime afọ anọ sochirinụ, agha ahụ tụgharịrị na ihu ọma Morocco n'ihi United States na France na-abawanye nkwado ha maka mgbalị agha Moroccan, na ndị agha US na-enye ọzụzụ dị mkpa maka ndị agha Moroccan na-emegide agha. ụzọ aghụghọ. Na mgbakwunye, ndị America na French nyeere Morocco aka ịrụ a 1200-kilomita "mgbidi," Nke bụ isi bụ nke nwere ájá ájá abụọ gbasiri ike, bụ nke mechaa mechie ihe karịrị ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke Western Sahara-gụnyere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ obodo ukwu na ihe ndị sitere n'okike nke ókèala ahụ - site na Polisario.
Ka ọ dị ugbu a, gọọmentị Moroccan, site na inye aka n'ụba ụlọ na uru ndị ọzọ, gbara ọtụtụ iri puku ndị ọbịa Moroccan ume nke ọma—ụfọdụ n'ime ha sitere na ndịda Morocco na ndị agbụrụ Sahrawi—ịkwaga Western Sahara. Ka ọ na-erule mmalite 1990s, ndị ọbịa Moroccan a karịrị ụmụ amaala Sahrawi fọdụrụnụ karịa ihe karịrị abụọ na otu.
Ọ bụ ezie na ọ naghị enwe ike ịbanye n'ókèala Moroccan na-achịkwa, ndị Polisario nọgidere na-awakpo ndị agha Moroccan nọ n'akụkụ mgbidi ahụ ruo 1991, mgbe United Nations nyere iwu ka ndị agha na-ahụ maka udo nke United Nations na-enyocha nkwụsị ọkụ. MINURSO (United Nations Mission for Referendum na Western Sahara). Nkwekọrịta ahụ gụnyere ndokwa maka nlọghachi nke ndị gbara ọsọ ndụ Sahrawi na Western Sahara na-esochi ntuli aka nke United Nations na-ahụ maka ọdịnihu nke ókèala ahụ, nke ga-eme ka ndị Sahrawi dị na Western Sahara nwee ntuli aka ma ọ bụ maka nnwere onwe ma ọ bụ maka ịbanye na Morocco. Ma nlọghachite ma ọ bụ ntuli aka ahụ emeghị, Otú ọ dị, n'ihi nkwụsi ike Moroccan na-achịkọta akwụkwọ ntuli aka na ndị ọbịa Moroccan na ụmụ amaala Moroccan ndị ọzọ bụ ndị o kwuru na ha nwere njikọ agbụrụ na Western Sahara.
Secretary General Kofi Annan edebanye aha mbụ Onye odeakwụkwọ nke United States James Baker dị ka onye nnọchi anya ya pụrụ iche iji nyere aka dozie nsogbu ahụ. Otú ọ dị, Morocco gara n'ihu na-eleghara ihe ndị United Nations na-achọ ugboro ugboro ka ha na-akwado usoro referendum, na egwu French na America nke veto gbochiri Security Council imezu iwu ya.
Daniel Falcone: I dere na Akwụkwọ akụkọ amụma mba ofesi na Disemba nke afọ 2020 gbasara ụkọ nke ebe ọkụ a mgbe a tụlere ya na mgbasa ozi ọdịda anyanwụ na-ekwu na:
Ọ bụghị mgbe niile ka Western Sahara na-eme akụkọ akụkọ mba ụwa, mana n'etiti ọnwa Nọvemba, ọ mere: Nọvemba 14 gosipụtara ihe jọgburu onwe ya—ma ọ bụrụ na ọ bụghị ihe ijuanya — nkwụwapụ n'ọgbụgba aghara dị egwu, afọ 29 na Western Sahara n'etiti ọchịchị Moroccan na-achị. -ndị agha nnwere onwe. Mwapụta nke ime ihe ike metụtara ọ bụghị nanị n'ihi na ọ na-efe efe n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri atọ nke nkwụsịtụ, kamakwa n'ihi na nzaghachi mmeghachi omume nke gọọmentị ọdịda anyanwụ na esemokwu ahụ nwere ike ịmalite - ma si otú ahụ na-egbochi ma nyefee ikike maka ịdịgide - karịa 75. afọ nke ụkpụrụ iwu mba ụwa guzosie ike. Ọ dị mkpa ka ndị obodo zuru ụwa ọnụ ghọta na, ma na Western Sahara ma Morocco, ụzọ na-aga n'ihu dabere n'ịgbaso iwu mba ụwa, ọ bụghị imebi ya. "
Kedu ka ị ga-esi akọwa mgbasa ozi mgbasa ozi gbasara ọrụ nke ndị nta akụkọ United States?
Stephen Zunes: Ọ dịghị adị. Na, mgbe enwere mkpuchi, a na-akpọkarị Polisario Front na mmegharị n'ime mpaghara ahụ dị ka "ndị na-ekewapụ onwe ha" ma ọ bụ "ndị na-ekewapụ onwe ha," okwu a na-ejikarị eme ihe maka mmegharị mba n'ime obodo mba ụwa nabatara, nke Western Sahara abụghị. N'otu aka ahụ, Western Sahara na-akpọkarị a Ókèala "arụrịta ụka"., dị ka a ga-asị na ọ bụ okwu oke oke nke akụkụ abụọ ahụ nwere nkwupụta ziri ezi. Nke a na-abịa n'agbanyeghị na United Nations ka na-amata Western Sahara dị ka ókèala na-achịghị onwe ya (na-eme ka ọ bụrụ obodo ikpeazụ nke Africa) na UN General Assembly na-ezo aka na ya dị ka mpaghara ejiri. Na mgbakwunye, SADR anabatala dị ka mba nweere onwe ya site n'aka gọọmentị iri asatọ na Western Sahara bụ mba zuru oke nke African Union (nke bụbu Organisation for African Unity) kemgbe 1984.
N'oge Agha Nzuzo, ndị Polisario akpọrọ aha ya n'ụzọ ezighi ezi dị ka "Marxist" na, n'oge na-adịbeghị anya, enweela akụkọ na-ekwughachi ihe na-adịghị mma ma na-emegidekarị nkwupụta ndị Moroccan nke njikọ Polisario na Al-Qaeda, Iran, ISIS, Hezbollah, na ndị ọzọ extremists. Nke a na-abịa n'agbanyeghị na ndị Sahrawis, ebe ndị Alakụba na-anụ ọkụ n'obi, na-eme nkọwa dịtụ aka nke okwukwe, ụmụ nwanyị nọ n'ọkwa ọchịchị a ma ama, na ha etinyebeghị aka na iyi ọha egwu. Mgbasa ozi mgbasa ozi na-esiri ike mgbe niile ịnakwere echiche ahụ bụ na otu ndọrọndọrọ mba nke United States na-emegide—karịsịa mgba ndị Alakụba na ndị Arab-nwere ike bụrụ nke ukwuu n'ọchịchị onye kwuo uche ya, nke ụwa, na nke na-adịghị eme ihe ike.
Daniel Falcone: Obama yiri ka ọ na-eleghara ọrụ Morocco na-akwadoghị anya. Ego ole ka Trump kwalitere nsogbu ndị mmadụ na mpaghara ahụ?
Stephen Zunes: N'ihi otuto Obama, ọ laghachiri azụ na atumatu pro-Moroccan nke Reagan, Clinton, na Bush na-anọpụ iche, gbaghaa mbọ ndị bipartisan na Congress iji mee ka ọrụ Moroccan kwadoro nke ọma, ma kwalie Morocco. iji kwalite ọnọdụ ikike mmadụ. Ntinye aka ya nwere ike ịzọpụta ndụ nke Aminatou Haidar, nwanyị Sahrawi bụ onye duruworo ọgụ na-enweghị isi nke onwe onye n'ime ókèala a na-eche ihu na njide, mkpọrọ, na mmekpa ahụ ugboro ugboro. Otú ọ dị, o mere ntakịrị ihe ịmanye ọchịchị Moroccan ka ọ kwụsị ọrụ ahụ ma nye ohere maka ikpebiri onwe ya.
Amụma Trump edoghị anya na mbụ. Ngalaba steeti ya wepụtara ụfọdụ nkwupụta nke pụtara na-amata ọchịchị Moroccan, mana onye ndụmọdụ nchekwa mba ya John Bolton- n'agbanyeghị echiche ya siri ike n'ọtụtụ okwu - jere ozi nwa oge na otu òtù United Nations lekwasịrị anya na Western Sahara ma nwee mmasị siri ike maka ndị Moroccan na atumatu ha, n'ihi ya, ruo oge ụfọdụ, ọ nwere ike ime ka Trump mee mkpebi na-adịghị mma.
Agbanyeghị, n'ime izu ikpeazụ ya n'ọkwa ọchịchị na Disemba 2020, Trump tụrụ ndị mba ụwa n'anya site n'ịkwenye n'ụzọ doro anya mwekota Moroccan nke Western Sahara - obodo mbụ mere ya. O doro anya na nke a bụ nloghachi maka Morocco nakweere Israel. Ebe ọ bụ na Western Sahara bụ obodo zuru oke na African Union, Trump kwadoro n'ezie mmeri nke otu mba Africa a ma ama site na mba ọzọ. Ọ bụ mmachibido iwu nke ụdị mmeri mpaghara ndị e debere na UN Charter nke United States siri ọnwụ na a ga-akwado ya site n'ịmalite ya. Agha Gulf na 1991, na-atụgharị agha Iraq meriri Kuwait. Ugbu a, United States na-ekwu n'ezie na mba Arab na-awakpo ma na-ejikọta obere ndị agbata obi ya dị mma.
Trump zoro aka na "atụmatụ nnwere onwe" Morocco maka mpaghara ahụ dị ka "dị njọ, nke a pụrụ ịdabere na ya, na nke ezi uche dị na ya" na "NAANỊ ndabere maka ngwọta ziri ezi na nke na-adịgide adịgide" n'agbanyeghị na ọ dabara na nkọwa iwu mba ụwa nke "onwe" na n'ezie ọ ga-adị. Naanị gaa n'ihu n'ọrụ ahụ. Watch Rights Watch, Amnesty International na otu ndị ọzọ na-ahụ maka ikike mmadụ edepụtala mkpochapụ ndị agha na-arụ ọrụ Moroccan nke ndị na-akwado udo nke nnwere onwe, na-ewelite ajụjụ siri ike gbasara ihe "nnwere onwe" n'okpuru ala-eze ga-adị ka n'ezie. Freedom House nọ n'ọkwa ọdịda anyanwụ Sahara nwere nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị kacha nta nke obodo ọ bụla n'ụwa na-azọpụta maka Syria. Atụmatụ nnwere onwe site na nkọwa na-ewepụ nhọrọ nke nnwere onwe nke, dịka iwu mba ụwa si dị, ndị bi na mpaghara na-adịghị achị onwe ha dị ka Western Sahara ga-enwerịrị ikike ịhọrọ.
Daniel Falcone: Ị nwere ike ikwu maka otu usoro pati abụọ nke US si akwado ọchịchị eze Moroccan na/ma ọ bụ usoro neoliberal?
Stephen Zunes: Ma Democrats na Republicans na Congress akwadowo Morocco, na-egosipụtakarị dị ka mba Arab "na-agafeghị oke" - dịka n'ịkwado ebumnuche amụma mba ofesi US na ịnabata ụdị mmepe nke neoliberal. Na ndị ọchịchị Moroccan enwetala ụgwọ ọrụ enyemaka mba ofesi na-emesapụ aka, nkwekọrịta azụmahịa efu, na nnukwu ọkwa na-abụghị ndị NATO. Ha abụọ George W. Bush dị ka president na Hillary Clinton dị ka Secretary nke State kwusara otuto ugboro ugboro nye onye ọchịchị aka ọchịchị Moroccan bụ Mohammed VI, ọ bụghị nanị na-eleghara ọrụ ahụ anya, ma na-achụpụkarị mmebi iwu ndị ruuru mmadụ, nrụrụ aka, na oke ahaghị nhata na enweghị ọtụtụ ọrụ ndị bụ isi atumatu ya ebutela ndị Moroccan.
Ụlọ ọrụ Clinton nabatara onyinye a site n'aka Ụlọ ọrụ Cherifien des Phosphates (OCP), ụlọ ọrụ na-egwuputa ihe n'ọchịchị nwere nke na-erigbu ihe nchekwa phosphate n'ụzọ iwu na-akwadoghị na Western Sahara, ka ọ bụrụ onye nyere onyinye izizi na ọgbakọ 2015 Clinton Global Initiative na Marrakech. Mkpebi dị iche iche na akwụkwọ ozi ndị otu ibe na-akwado nke ọtụtụ ndị omebe iwu na-akwado akwadoro atụmatụ Morocco maka nnabata nke itinye aka na Western Sahara maka mgbanwe maka atụmatụ “onwe” na-edoghị anya.
Onwere ole na ole ndi otu Congress na-ama aka na nkwado US maka oru ahu ma kpọkuo maka ezi mkpebi onwe onye maka Western Sahara. N'ụzọ na-emegide onwe ya, ọ bụghị nanị na ha na-agụnye ndị nnwere onwe a ma ama dị ka Rep. Betty McCollum (D-MN) na Sen. Patrick Leahy (D-VT), ma ndị nchekwa dị ka Rep. Joe Pitts (R-PA) na Sen. Jim Inhoffe (R- Ọ DỊ MMA.)[1]
Daniel Falcone: Ị na-ahụ ngwọta ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ọ bụ usoro ụlọ ọrụ nke a ga-eme iji meziwanye ọnọdụ ahụ?
Stephen Zunes: Dị ka o mere n'oge 1980s na South Africa na mpaghara Palestine nke Israel ji, Ebe mgba nnwere onwe nke Western Sahara esiwo n'usoro agha na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke otu ndị agha a dọpụrụ n'agha gaa na nguzogide ọha na eze na-enweghị ngwa ngwa sitere n'ime. Ndị na-eto eto na-eto eto na mpaghara ndị mmadụ na ọbụna na mpaghara Sahrawi bi na ndịda Morocco echewo ndị agha Moroccan ihu na ngosi n'okporo ámá na ụdị ndị ọzọ nke ime ihe ike, n'agbanyeghị ihe ize ndụ nke ịgba égbè, njide nke ukwuu, na mmekpa ahụ.
Ndị Sahrawi sitere n'akụkụ dị iche iche nke ọha mmadụ etinyela aka na ngagharị iwe, iku ọrụ, mmemme ọdịnala, na ụdị mmegide obodo ndị ọzọ gbadoro anya n'okwu ndị dị ka amụma agụmakwụkwọ, ikike mmadụ, ntọhapụ nke ndị mkpọrọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na ikike ikpebiri onwe ha. Ha welitere ọnụ ahịa ọrụ maka gọọmentị Moroccan ma mee ka a hụ ihe kpatara Sahrawi. N'ezie, ikekwe nke kachasị mkpa, nguzogide obodo nyere aka wulite nkwado maka ngagharị Sahrawi n'etiti mba ụwa Ndi otu Ngo, otu n'otu, na ọbụna ndị Moroccan nwere ọmịiko.
Morocco enweela ike ịnọgide na-emebi iwu iwu mba ụwa na Western Sahara n'ihi na France na United States na-aga n'ihu na-akwado ndị agha na-arụ ọrụ nke Moroccan na igbochi mmanye nke mkpebi ndị dị na UN Security Council na-achọ ka Morocco nye ohere maka ikpebiri onwe ya ma ọ bụ ọbụna kwe ka nlekota oruuru mmadụ na mba ahụ jichiri. Ya mere, ọ bụ ihe nwute na enwere obere nlebara anya nyere nkwado US maka ọrụ Moroccan, ọbụna site na udo na ndị na-akwado ikike mmadụ. Na Europe, e nwere obere mkpọsa boycott / mgbapụ / mmachibido iwu (BDS) na-elekwasị anya na Western Sahara, ma ọ bụghị ọrụ dị ukwuu n'akụkụ a nke Atlantic, n'agbanyeghị ọrụ dị egwu nke United States rụrụ n'ime ọtụtụ iri afọ.
Ọtụtụ n'ime otu okwu ahụ-dị ka mkpebi onwe onye, ikike mmadụ, iwu mba ụwa, iwu na-akwadoghị nke ịchịisi ókèala ndị mmadụ, ikpe ziri ezi maka ndị gbara ọsọ ndụ, wdg-nke dị n'ihe gbasara ọrụ Israel na-emetụtakwa ọrụ Moroccan, na ndị Sahrawi kwesịrị nkwado anyị dịka ndị Palestine. N'ezie, gụnyere Morocco na oku BDS ugbu a na-elekwasị anya naanị Israel ga-eme ka mbọ dị n'otu na Palestine sikwuo ike, ebe ọ ga-agbagha echiche ahụ na a na-akpachapụ anya na Israel.
Ma ọ dịkarịa ala dị mkpa dị ka nguzogide na-adịghị na-eme ihe ike nke Sahrawis na-aga n'ihu, bụ ikike nke ime ihe ike nke ụmụ amaala France, United States na mba ndị ọzọ na-enyere Morocco aka ịnọgide na-enwe ya. -arụ. Mgbasa ozi ndị dị otú ahụ keere òkè dị ukwuu n'ịmanye Australia, Great Britain, na United States ịkwụsị nkwado ha maka ọrụ Indonesia na-arụ n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Timor, na-emecha mee ka obodo Portuguese na-achị nweere onwe ya. Naanị olileanya ezi uche dị na ya iji kwụsị ọrụ Western Sahara, dozie esemokwu ahụ, ma chekwaa ụkpụrụ dị mkpa mgbe Agha Ụwa nke Abụọ gasịrị nke e debere na United Nations Charter nke machibido obodo ọ bụla ịgbasa ókèala ya site n'ike agha, nwere ike ịbụ mkpọsa yiri nke ahụ. site n'aka ọha obodo zuru ụwa ọnụ.
Daniel Falcone: Ebe ọ bụ na ntuli aka nke Biden (2020), ị nwere ike ịnye mmelite na mpaghara nchegbu ndọrọ ndọrọ ọchịchị a?
Stephen Zunes: Enwere olile anya na, ozugbo ọ nọ n'ọkwa ọchịchị, Onye isi ala Biden ga-agbanwe nnabata nke Mweghara nke Morocco n'ụzọ iwu na-akwadoghị, dịka o nwere ụfọdụ atụmatụ amụma mba ofesi ndị ọzọ na-akpali akpali nke Trump, mana ọ jụrụ ime ya. Maapụ gọọmentị US, n'adịghị ka ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ maapụ ụwa ọ bụla, na-egosi Western Sahara dị ka akụkụ nke Morocco na-enweghị oke n'etiti mba abụọ ahụ. Nke Ngalaba State kwa afọ Akụkọ ikike mmadụ na akwụkwọ ndị ọzọ nwere Western Sahara depụtara dị ka akụkụ nke Morocco karịa ntinye dị iche iche dịka ha nweburu.
N'ihi ya, nkwụsi ike nke Biden gbasara Ukraine na Rọshịa enweghị ikike ịgbanwe ókèala mba ụwa n'otu n'otu ma ọ bụ gbasaa ókèala ya site n'ike - ebe ọ bụ ezie na ọ bụ eziokwu - bụ ihe na-enweghị isi, n'ihi nnabata Washington na-aga n'ihu na nnabata Morocco na-ezighi ezi. Ọchịchị ahụ yiri ka ọ na-ewere ọnọdụ na n'agbanyeghị na ọ bụ ihe ọjọọ na mba ndị na-emegide dị ka Russia na-emebi iwu UN Charter na ụkpụrụ iwu mba ụwa ndị ọzọ na-amachibido mba ịwakpo na itinye aka na mpaghara niile ma ọ bụ akụkụ nke mba ndị ọzọ, ha enweghị ihe mgbochi maka ndị mmekọ US dị ka Morocco. mee ya. N'ezie, a bịa na Ukraine, nkwado US maka iweghara Morocco na Western Sahara bụ ihe atụ mbụ nke ihu abụọ nke US. Ọbụna Stanford prọfesọ Michael McFaul, onye jere ozi dị ka onye nnọchi anya Obama na Russia ma bụrụkwa otu n'ime ndị kacha ndị nkwuputa okwu nkwado US siri ike maka Ukraine, ekwetala ka amụma US maka Western Sahara si mebie ntụkwasị obi US na ịkwalite nkwado mba ụwa megide mwakpo ndị Russia.
N'otu oge ahụ, ọ dị mkpa iburu n'obi na nchịkwa Biden akwadobeghị nkwado Trump maka iweghara Morocco. Ọchịchị ahụ kwadoro United Nations n'ịhọpụta onye nnọchiteanya ọhụrụ pụrụ iche mgbe afọ abụọ na-anọghị na-aga n'ihu na mkparịta ụka n'etiti Alaeze Morocco na Polisario Front. Na mgbakwunye, ha emepebeghị consulate a chọrọ na ya Dakhla n'ime mpaghara ejiri, na-egosi na ọ bụchaghị na ha na-ahụ ntinye dịka a eme accompli. Na nkenke, ọ dị ka ha na-agbalị ịnweta ya ụzọ abụọ.
N'akụkụ ụfọdụ, nke a abụghị ihe ijuanya, n'ihi na ha abụọ Onye isi ala Biden na odeakwụkwọ nke steeti Blinken, n'agbanyeghị na ọ na-agabigaghị oke ọchịchị Trump, akwadobeghị iwu mba ụwa karịsịa. Ha abụọ kwadoro mbuso agha Iraq. N'agbanyeghị nkwuwa okwu ha na-akwado ọchịchị onye kwuo uche ya, ha nọgidere na-akwado ndị mmekọ ọchịchị aka ike. N'agbanyeghị nrụgide ha akwụsịla maka nkwụsị ọkụ n'agha Israel na Gaza na enyemaka na ọpụpụ nke Netanyahu, ha ewepụla nke ọma itinye nrụgide ọ bụla na gọọmentị Israel iji mee nkwekọrịta dị mkpa maka udo. N'ezie, ọ nweghị ihe gosiri na nchịkwa ahụ ga-agbanwe nkwenye Trump na ntinye aka nke Israel n'ụzọ iwu na-akwadoghị na Golan Heights nke Syria, ma.
Ọ dị ka ọtụtụ ndị ọrụ Ngalaba Steeti maara mpaghara ahụ megidere mkpebi Trump siri ike. Otu ndị omebe iwu dị ntakịrị mana nke nwere akụkụ abụọ na-eche banyere okwu a tụlere ya. Nke United States fọrọ nke nta ka ọ bụrụ naanị ya na mba ụwa N'ịghọta n'ụzọ iwu na-akwadoghị iweghara Morocco na enwere ike inwe nrụgide dị jụụ site n'aka ụfọdụ ndị mmekọ US. N'akụkụ nke ọzọ, Otú ọ dị, e nwere ndị na-akwado Moroccan na Pentagon na Congress, yana otu ndị na-akwado Israel na-atụ egwu na US kagbuo nkwenye ya na ntinye nke Morocco ga-eduga Morocco kagbuo nkwenye ya nye Israel, nke pụtara. ịbụ ihe ndabere nke nkwekọrịta December gara aga.
Daniel Falcone: Ị nwere ike ịga n'ihu na atụmatụ a ngwọta ndọrọ ndọrọ ọchịchị na esemokwu a wee nyochaa atụmanya maka imeziwanye yana kesaa echiche gị maka otu ị ga-esi kwalite mkpebi onwe onye na nke a? Enwere myirịta mba ụwa (na ọha, akụ na ụba, ndọrọ ndọrọ ọchịchị) na akụkọ ihe mere eme a ókèala?
Stephen Zunes: Dị ka mpaghara na-abụghị nke onwe ya, dịka United Nations ghọtara, ndị Western Sahara nwere ikike ikpebiri onwe ha, nke gụnyere nhọrọ nke nnwere onwe. Ọtụtụ ndị na-ekiri ya kwenyere na nke ahụ bụ ihe ọtụtụ n'ime ụmụ amaala - ndị bi na mpaghara ahụ (gụnyere ndị ọbịa Moroccan), gbakwunyere ndị gbara ọsọ ndụ - ga-ahọrọ. Nke a bụ ihe kpatara na Morocco ji jụ ọtụtụ iri afọ ikwe ka ntuli aka nke UN nyere iwu. Ọ bụ ezie na e nwere ọtụtụ mba ndị a ghọtara dị ka akụkụ nke mba ndị ọzọ nke ọtụtụ n'ime anyị kwenyere n'omume nwere ikike mkpebi onwe onye (dị ka Kurdistan, Tibet, na West Papua) na akụkụ ụfọdụ nke mba ndị nọ n'okpuru ọrụ mba ọzọ (gụnyere Ukraine na Saịprọs), naanị Western Sahara na West Bank nke Israel bi na nọchibidoro n'ọdụ ụgbọ mmiri Gaza mebere obodo niile nọ n'okpuru ọrụ mba ọzọ agọnarị ikike nke ikpebiri onwe ya.
Ikekwe ihe atụ kacha nso ga-abụ nke mbụ Ọrụ Indonesian nke East Timor, bụ́ nke—dị ka Western Sahara—bụ ihe mere ka a kwụsị ịchịisi n’oge site ná mwakpo nke ndị agbata obi ka ukwuu. Dị ka Western Sahara, ọgụ ọgụ enweghị olileanya, ọgụ na-adịghị eme ihe ike na-akwụsị n'enweghị obi ebere, na ụzọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-egbochikwa ụzọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị site n'aka ndị ike dị ka United States na-akwado ndị weghara na igbochi United Nations site n'imezu mkpebi ya. Ọ bụ naanị mkpọsa nke ọha obodo zuru ụwa ọnụ mere nke ọma ihere ndị na-akwado Indonesia nke Western n'ịgbanye ha ka ha nye ohere maka ntuli aka maka mkpebi onwe onye nke butere nnwere onwe East Timor. Nke a nwekwara ike ịbụ olileanya kacha mma maka Western Sahara kwa.
Daniel Falcone: Kedu ihe enwere ike ikwu ugbu a MINURSO (Ndị otu United Nations Mission for Referendum na Western Sahara)? Ị nwere ike ịkekọrịta ndabere, ebumnuche ndị a tụrụ aro, yana ọnọdụ ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ọ bụ mkparịta ụka na ọkwa ụlọ ọrụ?
Stephen Zunes: MINURSO enwebeghị ike imezu ebumnuche ya ileba anya na referendum n'ihi na Morocco jụrụ ikwe ka e mee ntuli aka na United States na France na-egbochi UN Security Council imezu iwu ya. Ha egbochikwala MINURSO site na ileba anya n'ọnọdụ ikike mmadụ dịka ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị ọrụ nchekwa udo UN ndị ọzọ n'ime iri afọ ndị na-adịbeghị anya mere. Morocco chụpụrụ ọtụtụ ndị nkịtị n'ụzọ iwu na-akwadoghị MINURSO ndị ọrụ na 2016, ọzọ na France na United States na-egbochi UN ime ihe. Ọbụna ọrụ ha nke ileba anya n'ịkwụsị nkwụsị ahụ adịkwaghị mkpa ebe ọ bụ na, na nzaghachi nke usoro mmebi nke Moroccan, Polisario maliteghachiri mgba ọgụ na Nọvemba 2020. Ma ọ dịkarịa ala mmeghari ọhụrụ nke MINURSO kwa afọ na-eziga ozi na, n'agbanyeghị nkwado US nke Mgbakwunye Morocco na-akwadoghị iwu, mba ụwa ka na-etinye aka na ajụjụ nke Western Sahara.
Bibliography
Falcone, Daniel. "Gịnị ka anyị nwere ike ịtụ anya n'aka Trump na ọrụ Morocco na Western Sahara?" Truthout. Ọnwa Asaa 7, 2018.
Feffer, John na Zunes Stephen. Profaịlụ esemokwu nke ikpebiri onwe ya: Western Sahara. Amụma Ofesi Na-elekwasị anya FPIF. United States, 2007. Weebụ Archive. https://www.loc.gov/item/lcwaN0011279/.
Kingbury, Damien. Western Sahara: Iwu mba ụwa, ikpe ziri ezi na ihe okike. Kingsbury, Damien, Routledge, London, England, 2016 deziri ya.
UN Security Council, Akụkọ nke odeakwụkwọ ukwu gbasara ọnọdụ gbasara Western Sahara, 19 Eprel 2002, S/2002/467, dị na: https://www.refworld.org/docid/3cc91bd8a.html [nwetara 20 Ọgọst 2021]
Ngalaba Steeti United States, Akụkọ mba 2016 gbasara omume ndị ruuru mmadụ - Western Sahara, 3 Maachị 2017, dị na: https://www.refworld.org/docid/58ec89a2c.html [nwetara 1 Julaị 2021]
Zun, Stephen. "Ihe nlereanya East Timor na-enye ụzọ maka Western Sahara na Morocco:
Ọdịnihu nke Western Sahara dị n'aka UN Security Council.” Omenala mba ọzọ (2020).
Zunes, Stephen "Nkwekọrịta Trump na ntinye aka na Western Sahara nke Morocco nwere ihe egwu karịa esemokwu zuru ụwa ọnụ," Washington Post, Disemba 15, 2020 https://www.washingtonpost.com/opinions/2020/12/15/trump-morocco-israel-western-sahara-annexation/
