AGHA AGAGHỊ EMERI, Ọ BỤGHỊ KWESỊZỊSỊ site n'ịbawanye ha

"Agaghị m abụ onye isi ala mbụ meriri n'agha," Lyndon Johnson ṅụrụ iyi.

“Aga m ahụ na United States agaghị ada. Ana m etinye ya n'ezoghị ọnụ. Aga m adị nkenke. South Vietnam nwere ike ida. Mana United States enweghị ike ida. Nke pụtara, n'ụzọ bụ isi, emere m mkpebi ahụ. Ihe ọ bụla na-eme South Vietnam, anyị na-aga ude North Vietnam. . . . Maka otu oge, anyị ga-eji ike kachasị nke obodo a. . . megide obere obodo a shit-ass: iji merie agha. Anyị enweghị ike iji okwu 'mmeri' mee ihe. Ma ndị ọzọ nwere ike, "Richard Nixon kwuru.

N'ezie, Johnson na Nixon 'furu efu' agha ahụ, ma ha abụghị ndị isi oche mbụ meriri n'agha. Agha a lụrụ na Korea akwụsịbeghị na mmeri, ọ bụ naanị nkwekọrịta. Ndị agha ahụ kwuru, sị: “Nwuo maka tie. United States tụfuru agha dị iche iche ya na ụmụ amaala America na Agha nke 1812, na n'oge Vietnam, United States gosipụtara ugboro ugboro enweghị ike ịchụpụ Fidel Castro na Cuba. Ọ bụghị agha niile nwere ike imeri, na agha na Vietnam nwere ike ịbụ na agha ndị e mesịrị na Afghanistan na Iraq nwere àgwà ụfọdụ nke enweghị mmeri. Enwere ike ịchọpụta otu àgwà ahụ na obere ọrụ ndị dara ada dị ka nsogbu njide na Iran na 1979, ma ọ bụ na mbọ iji gbochie mwakpo ndị na-eyi ọha egwu na ndị nnọchianya US na United States tupu 2001, ma ọ bụ na-edozi ntọala na ebe na-agaghị anabata ha. , dị ka Philippines ma ọ bụ Saudi Arabia.

M pụtara igosi ihe kpọmkwem karịa nanị na agha ndị a na-emerighị emeri emeri. N'ọtụtụ agha ndị bu ụzọ, na ikekwe site n'Agha Ụwa nke Abụọ na Agha a lụrụ na Korea, echiche nke imeri bụ imeri ndị iro n'ọgbọ agha na iweghara ókèala ha ma ọ bụ ịgwa ha okwu nke ịdị adị ha n'ọdịnihu. N'agha dị iche iche ochie na ọtụtụ n'ime agha anyị na-adịbeghị anya, agha lụrụ ọtụtụ puku kilomita site n'ụlọ megide ndị mmadụ karịa megide ndị agha, echiche nke imeri siri ike ịkọwa. Dịka anyị na-ahụ onwe anyị ka anyị na-ebi n'obodo onye ọzọ, nke ahụ ọ pụtara na anyị emeriworị, dị ka Bush kwuru banyere Iraq na May 1, 2003? Ma ọ bụ anyị ka nwere ike ida site n'iwepụ? Ma ọ bụ mmeri ọ na-abịa mgbe ma ọ bụrụ na a na-ebelata nguzogide ime ihe ike ruo otu ọkwa? Ka ọ bụ ọchịchị kwụsiri ike nke na-erube isi n'ọchịchọ Washington ga-eguzobe tupu enwee mmeri?

Ụdị mmeri ahụ, ịchịkwa ọchịchị nke mba ọzọ na-enwe obere mmegide ime ihe ike, siri ike ịbịa. A na-ekwukarị agha nke ọrụ ma ọ bụ ọgụ megide nnupụisi n'ekwughị isi okwu a bụ isi ma yie ka ọ dị oke mkpa: ha na-efunahụkarị. William Polk mere nnyocha banyere ọgba aghara na agha ndị agha nke o lere anya na mgbanwe mgbanwe America, nguzogide ndị Spen megide ndị France bi na ya, nnupụisi Philippine, mgba Irish na-alụ maka nnwere onwe, mgbagha nke Afghanistan megide ndị Britain na ndị Russia, na ọgụ mgbagha. na Yugoslavia, Greece, Kenya, na Algeria, n'etiti ndị ọzọ. Polk lere anya ihe na-eme mgbe anyị bụ redcoats na ndị ọzọ bụ ndị colonists. Na 1963 o nyere ihe ngosi na National War College nke mere ka ndị uwe ojii nọ ebe ahụ were iwe. Ọ gwara ha na agha ụgha bụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ọchịchị, na ọgụ:

“Agwara m ndị na-ege ntị na anyị enweelarị nsogbu ndọrọ ndọrọ ọchịchị - Ho Chi Minh abụrụla ngosipụta nke ịhụ mba n'anya Vietnamese. Nke ahụ, ka m tụrụ aro, bụ ihe dị ka pasent 80 nke mgba ahụ niile. Ọzọkwa, Viet Minh ma ọ bụ Viet Cong, dị ka anyị bịara ịkpọ ha, kpasurukwa ọchịchị nke South Vietnam, na-egbu ọtụtụ ndị ọrụ ya, nke na ọ kwụsịrị ịrụ ọbụna ọrụ ndị bụ isi. Echere m na nke ahụ bụ pasent 15 ọzọ nke mgba ahụ. Ya mere, na naanị pasent 5 nọ n'ihe ize ndụ, anyị na-ejide obere njedebe nke lever. Na n'ihi nrụrụ aka jọgburu onwe ya nke ọchịchị South Vietnamese, ebe m nwere ohere iji anya ya hụ, ọbụna lever ahụ nọ n'ihe ize ndụ nke imebi. M dọọ ndị uwe ojii aka ná ntị na agha ahụ adịlarị.”

Na Disemba 1963, Onye isi ala Johnson hiwere otu ndị ọrụ akpọrọ Sullivan Task Force. Nchọpụta ya dị iche na Polk karịa n'ụda na ebumnobi karịa n'ụdị. Ndị ọrụ a lere anya na-abawanye agha na mkpọsa bọmbụ "Rolling Thunder" na North dị ka "nkwenye iji gaa n'ụzọ niile." N’ezie, “ikpe doro anya nke Kọmitii Sullivan kpere bụ na mkpọsa bọmbụ ahụ ga-ebute agha na-adịru ebighị ebi, na-akawanye njọ, na akụkụ abụọ ahụ na-etinye aka n’ihe na-adịgide adịgide.”

Nke a ekwesịghị ịbụ akụkọ. Ngalaba US State maara na agha na Vietnam enweghị ike imeri n'oge dị ka 1946, dị ka Polk na-akọ:

"John Carter Vincent, onye ọrụ ya mechara mebie ọrụ ya site na mmeghachi omume ọjọọ na nghọta ya banyere Vietnam na China, bụ onye isi ụlọ ọrụ nke Far East Affairs na Ngalaba Steeti mgbe ahụ. Na December 23, 1946, o dere presciently odeakwụkwọ nke steeti na 'na-ezughị ezu agha, na ọha echiche sharply na esemokwu, na a ọchịchị mere n'ụzọ dị ukwuu na-adịghị irè site n'ime nkewa, ndị French gbalịrị imezu na Indochina ihe Britain siri ike ma dị n'otu. achọpụtala na ọ bụghị ihe amamihe dị na ya ịnwale na Burma. N'iburu ihe ndị dị ugbu a n'ọnọdụ a, agha okpuru ọchịchị nwere ike ịga n'ihu ruo mgbe ebighị ebi.'”

Nnyocha Polk mere banyere agha okpuru ọchịchị n’ụwa nile chọpụtara na nnupụisi megide ọrụ ndị mba ọzọ adịghị akwụsị akwụsị ruo mgbe ha gara nke ọma. Nke a na-ekwenye na nchoputa nke Carnegie Endowment for International Peace na RAND Corporation, nke a kpọtụrụ aha n'isi nke atọ. Ọgba aghara na-ebilite n'ime mba ndị nwere ọchịchị adịghị ike na-aga nke ọma. Gọọmenti ndị na-anata iwu sitere n'isi obodo ndị mba ọzọ na-esikarị ike. Agha George W. Bush malitere na Afghanistan na Iraq bụ ya mere ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ agha ga-efunahụ ya. Ajụjụ bụ isi bụ ogologo oge anyị ga-eji mee ya, yana ma Afghanistan ọ ga-aga n'ihu na-ebi ndụ kwekọrọ n'aha ya dị ka "ili nke alaeze ukwu."

Mmadụ ekwesịghị iche maka agha ndị a naanị n'ihe gbasara imeri ma ọ bụ imeri, Otú ọ dị. Ọ bụrụ na United States ga-ahọpụta ndị isi ma manye ha ka ha na-aṅa ntị n'ọchịchọ ọha na eze ezumike nka na njem ndị agha mba ofesi, anyị niile ga-aka mma. Gịnị mere n'ụwa a na-aghaghị ịkpọ ihe ahụ a na-achọsi ike 'ịla n'iyi'? Anyị hụrụ na isi nke abụọ na ọbụna onye nnọchiteanya onyeisi oche na Afghanistan enweghị ike ịkọwa ihe mmeri ga-adị ka. Mgbe ahụ, è nwere echiche ọ bụla n'ime ka a ga-asị na 'imeri' bụ nhọrọ? Ọ bụrụ na agha ga-akwụsị ịbụ mkpọsa ziri ezi na nke dị ebube nke ndị isi dike wee ghọọ ihe ha nọ n'okpuru iwu, ya bụ mpụ, mgbe ahụ, a chọrọ ụdị okwu dị iche iche. Ị nweghị ike imeri ma ọ bụ tụfuo mpụ; naanị ị nwere ike ịga n'ihu ma ọ bụ kwụsị ime ya.

Nkeji: ỌKWU ỤJỌ KARỊA AWE

Adịghị ike nke ọgụ mgba, ma ọ bụ karịa ọrụ mba ọzọ, bụ na ha anaghị enye ndị nọ na mba ndị ejiri ihe ọ bụla ha chọrọ ma ọ bụ chọọ; n'ụzọ megidere nke ahụ, ha na-akpasu ndị mmadụ iwe ma na-emerụ ahụ́. Nke ahụ na-ahapụ nnukwu oghere maka ndị agha nke nnupụisi, ma ọ bụ karịa nguzogide, iji nweta nkwado ndị mmadụ n'akụkụ ha. N'otu oge ahụ ndị agha US na-eme mmegharị ahụ na-adịghị ike n'ozuzu nke ịghọta nsogbu a ma na-atụgharị ụfọdụ ihe na-adịghị mma banyere imeri "obi na uche," ọ na-etinye ego buru ibu n'ụzọ megidere nke a abụghị iji merie ndị mmadụ, kama na na-eti ha ihe nke ukwuu nke na ha adịkwaghị njikere iguzogide. Ụzọ a nwere ogologo oge na nke ọma akụkọ ihe mere eme nke ọdịda ma nwee ike ịbụ ihe na-akpali akpali n'azụ atụmatụ agha karịa ihe ndị dị ka akụnụba na mwute. Ma ọ na-eduga n'oké ọnwụ na nchụpụ, nke nwere ike inyere aka ọrụ ọ bụrụgodị na ọ na-emepụta ndị iro kama ịbụ ndị enyi.

Akụkọ ihe mere eme n'oge na-adịbeghị anya banyere akụkọ ifo nke imebi mmụọ onye iro yiri akụkọ ihe mere eme nke bọmbụ ikuku. Ebe ọ bụ na tupu e mepụta ụgbọ elu na ruo ogologo oge ihe a kpọrọ mmadụ dị, ndị mmadụ ekwenyela, ha nwekwara ike ịnọgide na-ekweta, na agha nwere ike ime ka ndị mmadụ na-atụ bọmbụ si n'ikuku dị mkpụmkpụ nke ukwuu nke na ha na-eti mkpu "nwa nna." Na nke a anaghị arụ ọrụ abụghị ihe mgbochi nyegharịa aha na ịmegharị ya dị ka atụmatụ maka agha ọhụrụ ọ bụla.

President Franklin Roosevelt gwara Odeakwụkwọ nke Treasury Henry Morgenthau na 1941, sị: “Ụzọ e si aracha Hitler bụ otú m si na-agwa Bekee, ma ha agaghị ege m ntị.” Roosevelt chọrọ ịtụ bọmbụ n'obere obodo. “A ghaghị inwe ụdị ụlọ nrụpụta n'obodo ọ bụla. Nke ahụ bụ naanị ụzọ isi mebie mmụọ German. "

Enwere echiche ụgha abụọ bụ isi n'echiche ahụ, ma ha ka bụ ndị a ma ama na atụmatụ agha mgbe ọ bụla. (Achọghị m echiche na ndị ogbunigwe anyị nwere ike ịkụtu ụlọ ọrụ mmepụta ihe; na ha ga-atụ uche bụ isi ihe Roosevelt kwuru.)

Otu echiche ụgha bụ́ isi bụ na ịtụ bọmbụ n’ụlọ ndị mmadụ na-enwe mmetụta uche n’ahụ́ ha dị ka ahụmahụ onye agha nwere n’agha. Ndị ọchịchị na-eme atụmatụ ịtụ bọmbụ n’obodo ukwu n’Agha Ụwa nke Abụọ tụrụ anya na ìgwè atụrụ “ndị ara na-agba ara” ga-esi n’ime mkpọmkpọ ebe pụọ. Mana ndị nkịtị ndị lanarịrị ogbunigwe echebeghị ma ọ dị mkpa igbu mmadụ ibe ha, ma ọ bụ “ifufe nke ịkpọasị” a tụlere n'isi nke mbụ - oke egwu nke ụmụ mmadụ ndị ọzọ na-anwa igbu gị n'onwe ha. N'ezie, obodo ndị a na-atụ bọmbụ anaghị eme mmadụ niile ahụ́ ruo n'ókè nke ara. Kama, ọ na-eme ka obi ndị dị ndụ sie ike ma mee ka mkpebi ha ịnọgide na-akwado agha ahụ guzosie ike.

Ndị agha na-anwụ n'elu ala nwere ike imebi ọnụ ọgụgụ mmadụ, mana ha gụnyere ọkwa dị iche iche nke ihe ize ndụ na ntinye aka karịa ka bọmbụ na-eme.

Echiche ụgha nke abụọ bụ na mgbe ndị mmadụ tụgharịrị megide agha, ọchịchị ha nwere ike ịka njọ. Gọọmenti na-adaba n'ime agha na mbụ, ma ọ gwụla ma ndị mmadụ na-eyi egwu iwepụ ha n'ọchịchị, ha nwere ike ịhọrọ nke ọma ịga n'ihu agha n'agbanyeghị mmegide ọha na eze, ihe United States n'onwe ya mere na Korea, Vietnam, Iraq, na Afghanistan, n'etiti agha ndị ọzọ. Agha na Vietnam mechara kwụsị ọnwa asatọ ka a manyere onye isi ala n'ọfịs. Ọtụtụ gọọmentị agaghị achọkwa nke onwe ha iji chebe ndị nkịtị nke ha, dịka ndị America tụrụ anya na ndị Japan ga-eme na ndị German tụrụ anya ka ndị Britain mee. Anyị tụrụ bọmbụ ndị Korea na ndị Vietnam n’ike ọbụna karị, ma ha akwụsịghị. Ọ dịghị onye ọ tụrụ akpata oyi n'ahụ́.

Ndị ọkà mmụta ọkụ ọkụ bụ ndị chepụtara nkebi ahịrịokwu ahụ bụ "ujo na egwu" na 1996, Harlan Ullman na James P. Wade, kwenyere na otu ụzọ ahụ nke dara ada kemgbe ọtụtụ iri afọ ga-arụ ọrụ, ma na anyị nwere ike ịchọkwu ya. Bọmbụ 2003 nke Baghdad dabara n'ihe Ullman chere na ọ dị mkpa iji tụọ ndị mmadụ egwu nke ọma. Otú ọ dị, ọ na-esi ike ịhụ ebe echiche ndị dị otú ahụ na-adọta akara n'etiti ndị na-atụ ụjọ dịka ọ dịtụbeghị mbụ, na igbu ọtụtụ ndị mmadụ, bụ nke nwere ihe yiri ya na nke e mere na mbụ.

Nke bụ́ eziokwu bụ na agha, ozugbo amalitere, na-esi nnọọ ike ịchịkwa ma ọ bụ ibu amụma, ọ na-adịchaghịkwa emeri. Ndị ikom ole na ole nwere ndị na-egbutu igbe nwere ike ịkwatu ụlọ gị kacha ibu, n'agbanyeghị ole nukes ị nwere. Na obere ìgwè ndị nnupụisi a na-azụghị ọzụzụ bụ́ ndị nwere bọmbụ ndị e ji ekwe ntị a pụrụ ịtụfusị kụba nwere ike imeri otu puku ijeri dollar ndị agha bụ́ ndị gbalịworo ịmalite ịzụ ahịa ná mba na-ezighị ezi. Isi ihe kpatara ya bụ ebe agụụ ahụ dị n'ime ndị mmadụ, nke ahụ na-esiwanyekwa ike iduzi ka ndị nwere ike na-agba mbọ iduzi ya.

Nkebi: KWESỊRỊ MMERI MGBE Ị NA-agbapụ

Ma ọ dịghị mkpa ịnakwere mmeri. Ọ dị mfe ikwu na ọ chọburu ịla n'oge niile, na-abawanye agha ahụ nwa oge, wee kwuo na ọ ga-apụ n'ihi "ihe ịga nke ọma" a na-akọwaghị nke ọhụụ ọhụrụ ahụ. Akụkọ ahụ, nke a kọwara ka ọ dị ntakịrị mgbagwoju anya, nwere ike ịpụta ngwa ngwa dị ka mmeri karịa mgbapụ nke helikopta si n'elu ụlọ dị n'ụlọ ọrụ nnọchiteanya.

N'ihi na agha ndị gara aga nwere ike imeri na ndị a ga-efunahụ ya, nakwa n'ihi na mgbasa ozi agha na-etinye nnukwu ego na isiokwu ahụ, ndị na-eme atụmatụ agha na-eche na ndị ahụ bụ naanị nhọrọ abụọ. O doro anya na ha na-achọpụta na otu n'ime nhọrọ ndị ahụ agaghị anabata ya. Ha kwenyekwara na e meriri n’agha ụwa n’ihi mmụba nke ndị agha America batara n’ọgụ ahụ. Yabụ, mmeri dị mkpa, enwere ike, enwere ike nweta ya site na nnukwu mbọ. Nke ahụ bụ ozi a ga-ewepụta, ma eziokwu na-akwado ma ọ bụ na ọ bụghị, na onye ọ bụla nke na-ekwu ihe dị iche na-emerụ agha ahụ.

Echiche a na-emekarị na-eduga n'ọtụtụ dị egwu banyere imeri, nkwudo ụgha na-ekwu na mmeri dị nso na nkuku, nkọwaghachi nke mmeri dị ka ọ dị ha mkpa, na ịjụ ịkọwa mmeri ka o wee nwee ike ịza ya n'agbanyeghị ihe ọ bụla. Ezi mgbasa ozi agha nwere ike ime ka ihe ọ bụla dị ka ọganihu na-enwe mmeri ma na-eme ka akụkụ nke ọzọ kwenye na ha na-aga imeri. Ma ebe akụkụ abụọ ahụ na-ekwukarị ọganihu, mmadụ ga-emejọ, na uru dị n'ime ka ndị mmadụ kwenye eleghị anya na-aga n'akụkụ ndị na-asụ asụsụ ha.

Harold Lasswell kọwara mkpa mgbasa ozi mmeri dị na 1927:

"A ghaghị ịzụ echiche efu nke mmeri n'ihi njikọ chiri anya dị n'etiti ndị siri ike na ndị ọma. Àgwà iche echiche oge ochie na-adịgide na ndụ ọgbara ọhụrụ, agha na-aghọkwa nnwale iji chọpụta nke bụ eziokwu na ezi ihe. Ọ bụrụ na anyị emeri, Chineke nọnyeere anyị. Ọ bụrụ na anyị efunahụ, o nwere ike ịbụ na Chineke nọ n'akụkụ nke ọzọ. . . . [D] feat chọrọ nkọwa dị ukwuu, ebe mmeri na-ekwu maka onwe ya. "

Yabụ, ịmalite agha na-adabere na ụgha na-enweghị isi nke a na-agaghị ekwere maka otu ọnwa na-arụ ọrụ, ọ bụrụhaala na n'ime otu ọnwa ị nwere ike ịkpọsa na ị "na-emeri."

Na mgbakwunye na ịla n'iyi, ihe ọzọ chọrọ nkọwa dị ukwuu bụ enweghị njedebe. Agha ọhụrụ anyị na-aga n'ihu karịa agha ụwa. United States nọ n'Agha Ụwa Mbụ otu afọ na ọkara, n'Agha Ụwa nke Abụọ afọ atọ na ọkara, na Agha a lụrụ na Korea afọ atọ. Ndị ahụ bụ agha dị ogologo na nke jọgburu onwe ya. Mana agha na Vietnam were opekata mpe afọ asatọ na ọkara - ma ọ bụ karịa, dabere n'otú i si atụ ya. Agha na Afghanistan na Iraq na-aga kemgbe afọ itoolu na afọ asaa na ọkara n'otu n'otu n'oge ederede.

Agha na Iraq bụ ogologo oge ka ukwuu na ọbara nke agha abụọ ahụ, na ndị na-akwado udo US nọgidere na-achọ ka a wepụ ya. Ọtụtụ mgbe, ndị na-akwado agha na-agwa anyị na ngwa agha dị ukwuu nke iwepụta iri puku kwuru iri puku ndị agha na Iraq, na akụrụngwa ha, ga-achọ ọtụtụ afọ. E gosipụtara nzọrọ a ụgha na 2010, mgbe e wepụrụ ihe dị ka ndị agha 100,000 ngwa ngwa. Gịnị mere na a pụghị ime nke ahụ ọtụtụ afọ gara aga? Gịnị mere agha ahụ ji na-aga n'ihu, na-akawanye njọ?

Kedu ihe ga-abịa na agha abụọ United States na-ebu ka m na-ede ihe a (atọ ma ọ bụrụ na anyị agụọ Pakistan), n'ihe gbasara atụmatụ nke ndị na-eme agha, ka ga-ahụ. Ndị na-erite uru site na agha na "mwughachi" na-erite uru n'ọtụtụ afọ ndị a. Mana ọdụ ndị nwere ọnụ ọgụgụ buru ibu ndị agha ga-anọ n'azụ na Iraq na Afghanistan ruo mgbe ebighị ebi? Ka ọ̀ ga-ezuru ụfọdụ puku ndị ọrụ aka ndị ọrụ ndị Ngalaba Steeti United States na-eche nche ụlọ ọrụ ndị nnọchianya na ndị nnọchi anya ọnụ ọgụgụ buru ibu ga-ezu? United States ọ ga-achịkwa gọọmentị ma ọ bụ akụ mba? Mmeri ahụ ọ ga-abụ mkpokọta ma ọ bụ ele mmadụ anya n'ihu? A ka ga-ekpebi nke ahụ, mana ihe doro anya bụ na akwụkwọ akụkọ ihe mere eme US agaghị enwe nkọwa nke mmeri. Ha ga-akọ na agha ndị a bụ ihe ịga nke ọma. Na okwu ọ bụla nke ihe ịga nke ọma ga-agụnye ntụaka n'ihe a na-akpọ "ọwa ahụ."

Nkeji: Ị nwere ike ị nweta ọwa ahụ?

"Anyị na-emeri na Iraq!" - Senator John McCain (R., Ariz.)

Dị ka agha na-enweghị olileanya na-aga n'ihu site n'afọ ruo n'afọ, na mmeri a na-akọwaghị na nke a na-apụghị ichetụ n'echiche, a na-enwe azịza mgbe niile maka enweghị ọganihu, azịza ahụ na-abụkarị "zipụ ndị agha ọzọ." Mgbe ime ihe ike na-agbada, a chọkwuru ndị agha iji wulite na ihe ịga nke ọma. Mgbe ime ihe ike na-arị elu, a ga-achọkwu ndị agha iji kwatuo.

Mgbochi na ọnụ ọgụgụ ndị agha ezigarala nwere ihe jikọrọ ya na ndị agha enweghị ndị agha ọzọ iji mee ihe n'ụzọ na-ezighị ezi na njem nke abụọ na nke atọ karịa mmegide ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ma mgbe a chọrọ ụzọ ọhụrụ, ma ọ bụ ma ọ dịkarịa ala ọdịdị nke otu, Pentagon nwere ike ịchọta ndị agha 30,000 ọzọ iji zipu, kpọọ ya "ịwa ahụ," ma kwupụta agha ahụ alọghachiri dị ka anụmanụ dị iche iche na nke mara mma. Mgbanwe nke atụmatụ zuru oke, na Washington, DC, dịka azịza nye arịrịọ maka iwepụ kpamkpam: Anyị enweghị ike ịpụ ugbu a; anyị na-agbalị ihe dị iche! Anyị ga-eme ntakịrị karịa nke ihe anyị na-eme n'ime afọ ole na ole gara aga! Ihe ga-esi na ya pụta ga-abụ udo na ọchịchị onye kwuo uche ya: anyị ga-akwụsị agha ahụ site n'ịbawanye ya!

Echiche ahụ abụghị ihe ọhụrụ na Iraq. Mwakpo saturation nke Hanoi na Haiphong ndị a kpọtụrụ aha n'isi nke isii bụ ihe atụ ọzọ nke ịkwụsị agha site n'igosi ike na-enweghị isi. Dị nnọọ ka ndị Vietnamese gaara ekwenye n'otu okwu ahụ tupu bọmbụ ahụ ha kwetara mgbe e mesịrị, ndị ọchịchị Iraq ga-anabata nkwekọrịta ọ bụla na-eme United States ịhapụ afọ ole na ole tupu ịwa ahụ, obere oge tupu ya, ma ọ bụ n'oge ya. Mgbe ndị omeiwu Iraq kwadoro ihe a na-akpọ Ọnọdụ nke Agreement na 2008, o mere ya naanị na a ga-eme ntuli aka ọha na eze ma ọ ga-ajụ nkwekọrịta ahụ wee họrọ iwepụ ngwa ngwa kama igbu oge afọ atọ. Emebeghi ntuli aka ahụ.

Nkwekọrịta nke President Bush ịhapụ Iraq - n'agbanyeghị na ọ na-egbu oge afọ atọ na ejighị n'aka ma United States ga-agbaso nkwekọrịta ahụ n'ezie - a kpọghị ya mmeri nanị n'ihi na enweela ọganihu na nso nso a nke a na-akpọ ihe ịga nke ọma. N'afọ 2007, United States ezipụla ndị agha 30,000 n'ime Iraq na oke egwu na ọchịagha ọhụrụ, General David Petraeus. Ya mere mmụba ahụ zuru oke, mana gịnị banyere ihe ịga nke ọma e chere na ọ ga-aga nke ọma?

Congress na President, ndị na-amụ ihe na ndị tankị na-eche echiche anọwo na-esetịpụ "akara ngosi" nke ha ga-eji tụọ ihe ịga nke ọma na Iraq kemgbe 2005. Ndị Congress na-atụ anya ka onyeisi oche ahụ nweta akara ngosi ya site na January 2007. Ozuteghị ha site na nke ahụ. N'ikpeazụ, site na njedebe nke "ịwa ahụ," ma ọ bụ n'oge ọ hapụrụ ụlọ ọrụ na January 2009. Ọ dịghị iwu mmanụ ga-erite uru na nnukwu ụlọ ọrụ mmanụ, ọ dịghị iwu de-baathification, ọ dịghị nyochaa usoro iwu, na ọ dịghị ógbè ntuli aka. N'ezie, ọnweghị ọganihu na ọkụ eletrik, mmiri, ma ọ bụ usoro mgbake ndị ọzọ na Iraq. "Mgbali elu" ahụ bụ ịkwalite "akara ngosi" ndị a na ịmepụta "ohere" iji kwe ka nkwekọrịta ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nkwụsi ike. Ma a ghọtara ma ọ bụ na aghọtaghị nke ahụ dị ka koodu maka nchịkwa US nke ọchịchị Iraq, ọbụna ndị na-enwe obi ụtọ maka ịwa ahụ na-ekweta na ọ nwetaghị ọganihu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla.

A na-ebelata ihe ịga nke ọma maka "ịwa ahụ" ngwa ngwa iji tinye naanị otu ihe: mbelata nke ime ihe ike. Nke a dị mma, nke mbụ n'ihi na ọ na-ehichapụ na ncheta ndị America ihe ọ bụla ọzọ ịwa ahụ ahụ kwesịrị imezu, na nke abụọ n'ihi na ịwa ahụ ejiriwo obi ụtọ dabaa na usoro ime ihe ike dị ogologo oge. Mwa ahụ ahụ dị ntakịrị, na mmetụta ya ozugbo nwere ike ịbụ mmụba nke ime ihe ike. Brian Katulis na Lawrence Korb rụtụrụ aka na, "'mgbalite' nke ndị agha US na Iraq bụ naanị mmụba dị ntakịrị nke ihe dị ka pasent 15 - ma dị ntakịrị ma ọ bụrụ na mmadụ eburu n'uche mbelata ọnụ ọgụgụ ndị agha mba ọzọ ndị ọzọ, nke dara site na 15,000 na 2006. ruo 5,000 site na 2008." Yabụ, anyị gbakwunyere uru net nke ndị agha 20,000, ọ bụghị 30,000.

Ndị agha ndị ọzọ nọ na Iraq site na Mee 2007, na June na Julaị bụ ọnwa okpomọkụ kachasị eme ihe ike nke agha dum ruo n'oge ahụ. Mgbe ime ihe ike ahụ dara, enwere ihe kpatara mbelata nke na-enweghị ihe jikọrọ ya na "ịwa ahụ." Mbelata ahụ ji nwayọọ nwayọọ na-aga n'ihu, ọganihu ahụ dịkwa n'ọkwa dị egwu nke ime ihe ike na mmalite 2007. Ka ọ na-erule n'oge mgbụsị akwụkwọ nke 2007 na Baghdad, e nwere mwakpo 20 kwa ụbọchị na ndị nkịtị 600 gburu na ndọrọ ndọrọ ọchịchị kwa ọnwa, na-agụghị ndị agha ma ọ bụ ndị uwe ojii. Ndị Iraq gara n'ihu na-ekwenye na esemokwu ndị a bụ ndị US na-akpata, ma ha nọgidere na-achọ ka ọ kwụsị ngwa ngwa.

Mwakpo a wakporo ndị agha Britain na Basra dara nke ukwuu mgbe ndị Britain kwụsịrị ichegharị n'ogige ndị mmadụ ma kwaga n'ọdụ ụgbọ elu. Ọ nweghị ịwa ahụ metụtara. N'ụzọ megidere nke ahụ, n'ihi na ọ bụ ọrụ ahụ kpatara ọtụtụ ihe ike n'ezie, iweghachite ọrụ ahụ n'ụzọ amụma butere mbelata nke ime ihe ike.

Mwakpo Guerrilla na mpaghara al-Anbar gbadara site na 400 kwa izu na July 2006 ruo 100 kwa izu na Julaị 2007, mana “mwakpo” na al-Anbar nwere naanị ndị agha ọhụrụ 2,000. N'ezie, ihe ọzọ na-akọwa mbelata nke ime ihe ike na al-Anbar. Na Jenụwarị 2008, Michael Schwartz wepụtara ya n'onwe ya ịkọwa akụkọ ifo ahụ bụ na "Mmepụta ahụ edugala na udo nke akụkụ buru ibu nke mpaghara Anbar na Baghdad." Nke a bụ ihe o dere:

"Ịdị jụụ na ime udo abụghị otu ihe, na nke a bụ n'ezie okwu ikpe. N'ezie, mbelata nke ime ihe ike anyị na-ahụ bụ n'ezie n'ihi na US kwụsịrị mwakpo ọjọọ ya n'ime ókèala ndị nnupụisi, nke bụ - site na mmalite nke agha - isi mmalite nke ime ihe ike na ndị nkịtị na Iraq. Mwakpo ndị a, nke gụnyere mwakpo nke ụlọ na-achọ ndị a na-enyo enyo na-enyo enyo, na-ebute njide obi ọjọọ na mwakpo nke ndị agha America bụ ndị na-echegbu onwe ha maka nguzogide, ọgụ egbe mgbe ezinụlọ na-eguzogide intrusions n'ime ụlọ ha, na bọmbụ n'akụkụ okporo ụzọ setịpụrụ iji gbochie ma dọpụ uche ndị mwakpo ahụ. . Mgbe ọ bụla ndị Iraqis na-alụ ọgụ megide mwakpo ndị a, enwere ike ịnwe agha egbe na-adịgide adịgide nke, n'aka nke ya, na-emepụta ngwa agha US na mwakpo ikuku nke, n'aka nke ya, na-ekpochapụ ụlọ na ọbụna mgbidi dum.

"'Mgbawa ahụ' ebelatala ime ihe ike a, ma ọ bụghị n'ihi na ndị Iraqis akwụsịla iguzogide mwakpo ma ọ bụ ịkwado ọgba aghara ahụ. Ime ihe ike ebelatala n'ọtụtụ obodo Anbar na mpaghara Baghdad n'ihi na US ekwenyela ịkwụsị mwakpo ndị a; ya bụ, US agaghịzi achọ ijide ma ọ bụ gbuo ndị nnupụisi Sunni ha na-alụ ọgụ kemgbe afọ anọ. N'ime mgbanwe ndị nnupụisi ahụ kwenyere ka ndị uwe ojii agbata obi ha (nke ha na-eme kemgbe, na-emegide US), ma kwụsịkwa bọmbụ ụgbọ ala jihadist.

"Ihe si na ya pụta bụ na ndị agha US na-anọ ugbu a na mpụga obodo ndị ọgba aghara na mbụ, ma ọ bụ na-agafe na-enweghị wakporo ụlọ ọ bụla ma ọ bụ wakpoo ụlọ ọ bụla.

"Ya mere, n'ụzọ dị ịtụnanya, ihe ịga nke ọma ọhụrụ a emebeghị ka ndị obodo ndị a dị jụụ, kama na-ekwenye na ndị na-agba ọsọ na-achị obodo, ma nyekwa ha ụgwọ ọrụ na ngwá ọrụ iji kwado na ịgbatị ikike ha n'obodo."

United States mechara mee ihe ziri ezi karịa naanị ibelata mwakpo ọ na-awakpo n'ụlọ ndị mmadụ. Ọ nọ na-ekwupụta ebumnuche ya, n'oge na-adịghị anya, pụọ na mba ahụ. Udo udo na United States ewulitela nkwado na-eto eto na Congress maka ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'etiti 2005 na 2008. Ntuli aka nke 2006 zigara Iraq ozi doro anya na ndị America chọrọ ịpụ. Ndị Iraq nwere ike gee ntị nke ọma n'ozi ahụ karịa ka ndị otu US Congress n'onwe ha. Ọbụna otu pro-war Iraq Study Group na 2006 kwadoro mwepu nke oge. Brian Katulis na Lawrence Korb na-arụ ụka na,

". . . Ozi na ntinye aka America [ndị agha] na Iraq abụghị ndị agha na-akpali akpali dị ka Sunni Awakenings na Anbar n'ógbè iji soro US na-alụso Al Qaeda ọgụ na 2006, mmegharị nke malitere ogologo oge tupu 2007 agha US. Ozi ndị America na-apụ kpalikwara ndị Iraqis ịdebanye aha maka ndị nchekwa obodo na ọnụọgụ ndekọ. "

N'ihe dị ka Nọvemba 2005, ndị isi nke otu ndị agha Sunni bụ isi achọwo ka ha na United States kpakọrịta udo, nke na-enweghị mmasị.

Mbelata kasịnụ nke ime ihe ike bịara na mbubreyo 2008 nkwa Bush na-ewepụ kpamkpam site na njedebe nke 2011, na ime ihe ike dara n'ihu mgbe ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke US agha si obodo n'oge okpomọkụ nke 2009. Ọ dịghị ihe de-escalates agha dị ka de-escalating. agha. Na nke a nwere ike nwogha dị ka ihe escalation nke agha na-ekwu ihe banyere United States 'ihu ọha nkwurịta okwu usoro, nke anyị ga-atụgharị isi nke iri.

Isi ihe ọzọ kpatara mbelata nke ime ihe ike, nke na-enweghị ihe jikọrọ ya na "mwapụta ahụ," bụ mkpebi Moqtada al-Sadr, onye ndu ndị agha na-emegide ndị agha kacha ibu, nyere iwu ka a kwụsị ọgbaghara. Dị ka Gareth Porter kọrọ,

"Ka ọ na-erule ngwụsị 2007, megidere akụkọ akụkọ Iraq gọọmentị, gọọmentị al-Maliki na ọchịchị Bush na-ekwupụta Iran n'ihu ọha na ọ na-amanye Sadr ka ọ kwenye na nkwụsị nke otu - na-ewe iwe nke Petraeus. . . . Yabụ na ọ bụ njide Iran - ọ bụghị atụmatụ mgbagha nke Petraeus - ka kwụsịrị iyi egwu ndị Shi'a nke ọma. "

Ike ọzọ dị ịrịba ama na-egbochi ime ihe ike Iraq bụ inye ndị Sunni “Ndị Kansụl edemede” ụgwọ ego na ngwa ọgụ - ụzọ nwa oge maka ijikwa na inye ihe iri 80,000 Sunnis, ọtụtụ n'ime ha bụ otu ndị na-ebuso ndị agha US ọgụ n'oge na-adịbeghị anya. Dị ka onye nta akụkọ Nir Rosen si kwuo, onye ndú nke otu n'ime ndị agha na-akwụ ụgwọ na United States "na-ekwenye na ụfọdụ n'ime ndị ikom ya bụ ndị Al Qaeda. Ha sonyeere ndị agha America na-akwado, o kwuru [id], ka ha nwee ike ịnwe kaadị njirimara dịka nchekwa ma ọ bụrụ na ejidere ha. "

United States na-akwụ ndị Sunni ụgwọ ka ha buso ndị agha Shiite agha ebe ha na-ekwe ka ndị uwe ojii obodo na-achị Shiite lekwasị anya na mpaghara ndị Sunni. Atụmatụ nkewa na imeri a abụghị ụzọ a pụrụ ịdabere na ya maka nkwụsi ike. Na n'afọ 2010, n'oge ederede a, nkwụsi ike ka na-enweghị isi, e guzobebeghị gọọmentị, a na-ezute akara ngosi ndị ahụ ma chefuo nke ukwuu, nchekwa dị egwu, na agbụrụ agbụrụ na imegide US ka na-ewu ewu. Ka ọ dị ugbu a, mmiri na ọkụ eletrik enweghị, ọtụtụ nde ndị gbara ọsọ ndụ enweghịkwa ike ịlaghachi n'ụlọ ha.

N'ime "mwa ahụ" na 2007, ndị agha US chịkọtara ma tụọ puku kwuru iri puku ndị nwoke gbara afọ agha. Ọ bụrụ na ị nweghị ike ịkụ 'em, ma ị nweghị ike inye' ha ihe iri ngo, ị nwere ike tinye 'em n'azụ ụlọ mkpọrọ. Nke a fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'ezie nyere aka n'ibelata ime ihe ike.

Ma nnukwu ihe na-akpata mbelata ime ihe ike nwere ike ịbụ ihe jọgburu onwe ya na nke a na-ekwukarịghị. N'agbata Jenụwarị 2007 na Julaị 2007 obodo Baghdad gbanwere site na pasent 65 nke Shiite gaa na pasent 75 Shiite. Ntuli aka UN na 2007 nke ndị gbara ọsọ ndụ Iraq na Syria chọpụtara na pasent 78 sitere na Baghdad, na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu nde ndị gbara ọsọ ndụ kwaga Syria na Iraq na 2007 naanị. Dị ka Juan Cole dere na Disemba 2007,

". . . data a na-egosi na ihe karịrị mmadụ 700,000 bi na Baghdad agbapụla n'obodo a nke nde isii n'oge 'mgbawa US' ma ọ bụ karịa pasent 6 nke ndị bi na isi obodo. Otu n'ime mmetụta ndị bụ isi nke 'ịwa ahụ' bụ ime Baghdad ka ọ bụrụ obodo Shiite nwere oke na ịchụpụ ọtụtụ narị puku ndị Iraqis n'isi obodo ahụ. "

A kwadoro nkwubi okwu Cole site n'ọmụmụ ihe gbasara mmụpụta ọkụ sitere na mpaghara Baghdad. Mpaghara ndị Sunni gbara ọchịchịrị ka e gburu ma ọ bụ chụpụ ndị bi ha, usoro nke ruru elu tupu “mwapụta” ahụ (December 2006 - Jenụarị 2007). Site na March 2007,

". . . ebe ọtụtụ n'ime ndị Sunni hapụrụ ịgbaga n'ógbè Anbar, Syria, na Jọdan, ma ndị fọdụrụ n'ime ebe ndị Sunni siri ike na mpaghara ọdịda anyanwụ Baghdad na akụkụ Adhamiyya dị n'ebe ọwụwa anyanwụ Baghdad, mkpali maka mwepu ọbara kwụsịrị. Ndị Shia emeriela, gbatuo, ma ọgụ ahụ agwụla.”

Ná mmalite 2008, Nir Rosen dere banyere ọnọdụ na Iraq na njedebe nke 2007:

"Ọ bụ ụbọchị oyi na isi awọ n'ọnwa Disemba, m na-aga n'okporo ámá Sixtieth na mpaghara Dora nke Baghdad, otu n'ime ime ihe ike na egwu nke mpaghara obodo agaghị aga. N'ịbụ ndị ọgba aghara n'etiti ndị agha America, ndị agha Shiite, ndị na-emegide Sunni na Al Qaeda bibiri afọ ise, ọtụtụ n'ime Dora bụzi obodo mmụọ. Nke a bụ ihe 'mmeri' dị ka n'otu agbata obi dị elu nke Iraq: Ọdọ mmiri nke apịtị na nsị na-ejupụta n'okporo ámá. Ugwu mkpofu na-ada n'ime mmiri mmiri na-asọ oyi. Ọtụtụ n'ime windo ndị dị n'ụlọ ndị nwere agba aja agbajiwo, ifufe na-efekwa ha, na-afụ ụfụ.

“Ezigbo ụlọ tọgbọrọ chakoo, mgbọ na-adọba mgbidi ha, ọnụ ụzọ ha meghere na enweghị nchekwa, ọtụtụ ihe tọgbọrọ chakoo. Ihe ole na ole fọdụrụnụ bụ nnukwu uzuzu nke na-awakpo oghere ọ bụla na Iraq kpuchie. N'elu ụlọ ndị a bụ mgbidi nchebe dị mita iri na abụọ nke ndị America wuru iji kewapụ ndị agha na-alụ ọgụ ma kpachie ndị mmadụ n'ógbè ha. Agha obodo tọhapụrụ ma bibie ya, nke onye isi ala Bush na-akpọsa “mwapụta,” Dora na-adị ka ebe tọgbọrọ n'efu, nke ga-adị ndụ n'ọwara mmiri karịa ebe obibi, ebe mmadụ bi. Ewezuga nzọụkwụ anyị, a na-agbachi nkịtị.

Nke a anaghị akọwa ebe ndị mmadụ nọ n'udo. N'ebe a ndị mmadụ anwụọla ma ọ bụ chụpụ ha. Ndị agha US "mwapụta" jere ozi iji mechie mpaghara ndị ekewapụrụ ọhụrụ na ibe ha. Ndị agha Sunni 'kpọlitere' ma kwekọọ na ndị omekome ahụ, n'ihi na ndị Shiite dị nso ibibi ha kpamkpam.

Ka ọ na-erule Maachị 2009 ndị agha na-eteta laghachiri ịlụso ndị America ọgụ, mana ka ọ na-erule mgbe ahụ, ewepụtala akụkọ ifo a. Ka ọ na-erule mgbe ahụ, Barack Obama bụ onye isi ala, na-ekwu dịka onye ndoro-ndoro anya na ịwa ahụ ahụ 'emeriela ihe karịrị nrọ anyị. A na-eji akụkọ ifo nke ịwa ahụ ozugbo mee ihe, nke obi abụọ adịghị ya na e ji ya mee ihe - na-egosi na agha ndị ọzọ na-abawanye. N'ịbụ onye meriri na Iraq dị ka mmeri, ọ bụ oge iji nyefee mgbasa ozi mgbasa ozi ahụ na Agha na Afghanistan. Obama tinyere dike na-awa ahụ, Petraeus, onye na-elekọta Afghanistan ma nye ya ọtụtụ ndị agha.

Mana ọ nweghị otu n'ime ihe kpatara mbelata ime ihe ike na Iraq dị na Afghanistan, na mmụba n'onwe ya nwere ike ime ka ihe ka njọ. N'ezie nke ahụ bụ ahụmahụ na-esochi mmụba nke Obama na 2009 na Afghanistan na ọ ga-abụkwa na 2010. Ọ dị mma iche n'echiche ọzọ. Ọ dị mma iche na nraranye na ntachi obi ga-eme ka ihe ziri ezi gaa nke ọma. Ma agha abụghị ihe kpatara ya, ịga nke ọma na ya ekwesịghị ịchụso ọ bụrụgodị na a ga-enweta ya, na n'ụdị agha anyị na-ebu ugbu a echiche nke "ihe ịga nke ọma" enweghị isi ma ọlị.