AKWỤKWỌ BỤ N'ỤLỌ NCHE

Ọ bụ ihe dị mfe, mana otu ihe dị mkpa, na onye a na-eleghara anya. Ma ị chere na otu agha bụ omume ọma ma ọ bụ na ị gaghị eche (ma m ga-atụ anya na ị gaghị eche na mgbe ị gụsịrị akwụkwọ 11 gara aga) eziokwu ahụ ka na-agha na iwu akwadoghị. Ezigbo nchebe site na mba a na-ebuso gị agha, ma nke ahụ na-eme mgbe mba ọzọ wakpoo ya agha, a gaghịkwa ejiri ya mee ihe dị ka mgbagwoju anya nke agha a na-ejighị rụọ ọrụ.

O di nkpa ikwu, enwere ike ikwu okwu n'omume di nma maka icho iwu nke ndi iwu. Ọ bụrụ na ndị ike nwere ike ime ihe ọ bụla ha chọrọ, ọtụtụ n'ime anyị agaghị enwe mmasị na ihe ha na-eme. Ụfọdụ iwu na-ezighị ezi na ọ bụrụ na a manye ha n'aka ndị nkịtị, ha kwesịrị imebi iwu. Ma ikwe ka ndị na-elekọta gọọmenti na-etinye aka na oke ime ihe ike ma na-egbu ndị mmadụ na-emegide iwu bụ iji kwado mmejọ niile dị ntakịrị, ebe ọ bụ na enweghị mmejọ ka ukwuu. Ọ bụ ihe kwere nghọta na ndị na-akwado agha ga-eleghara iwu anya ma ọ bụ "ịkọwa" iwu karịa ịgbanwe iwu ahụ n'ụzọ dị mma site n'usoro iwu, ma ọ bụghị omume rụrụ arụ.

Maka ọtụtụ akụkọ akụkọ ihe mere eme nke United States, ọ bụ ihe ezi uche dị na ụmụ amaala kwenyere, na mgbe ha kwenyere, na iwu Iwu US amachibido agha agha ike. Dịka anyị hụrụ na isi abụọ, Congress kwuru na 1846-1848 agha na Mexico ka "onyeisi ndị United States malitere" n'enweghị isi ma bụrụ nke na-akwadoghị. "Congress nyere iwu nkwupụta agha, ma emesịa kwenyere na onyeisi ala ahụ ghaara ha ụgha . (President Woodrow Wilson ga-emesị zipụ ndị agha ka ha lụsoo Mexico ọgụ n'enweghị nkwupụta.) O yiri ka ọ bụ ụgha na Congress weere dịka mmebi iwu na 1840s, mana kama ịmalite agha agha na-enweghị isi ma ọ bụ nke ike.

Dika onye isi ulo ikpe bu Lord Peter Goldsmith gwara Minista Minista British Tony Blair na March 2003, "Aggression bu mpụ n'okpuru iwu ndi omenala nke na-abughi nke iwu nke ulo," ya mere, "mmegide mba uwa bu ihe ojoo nke iwu kwadoro nke nwere ike a ga-ekpe ikpe na ụlọikpe UK. "Iwu United States sitere na iwu nkịtị nke Bekee, Ụlọikpe Kasị Elu nke United States na-amatakwa ọdịnala na omenala ndị dabeere na ya. Iwu United States na 1840s dị nso na mgbọrọgwụ ya na iwu Bekee karịa iwu United States n'oge a, iwu iwu na-esiteghị n'ozuzu ya, n'ihi ya, ọ bụ ihe dị mma maka Congress iji weghara ọnọdụ nke na-enweghị isi bụ nkwenye na-enweghị isi na-enweghị mkpa ịbụ nkọwa ndị ọzọ.

N'ikwu eziokwu, tupu tupu enye Congress ohere ike ikwusa agha, Iwu ahụ nyere Congress ikike iji "kọwaa na ịta ahụhụ na ihe eji eme ihe na oke mmiri, na mmejọ megide Iwu nke Mba." Ọ dịkarịa ala site na nke a, yiri ka ọ na-atụ aro ka United States na-atụ anya na "Iwu nke Mba" ga-agbaso. Na 1840s, ọ dịghị onye òtù Congress ga-anwa ikwu na "Iwu nke Mba" adịghị agbanye United States. N'oge ahụ n'akụkọ ihe mere eme, nke a pụtara iwu mba ụwa na-emekarị, bụ nke a na-atụle n'oge gara aga dịka mmebi iwu kacha njọ.

N'ụzọ dị mma, ugbu a na anyị nwere akwụkwọ nkwekọrịta dị iche iche nke na-emechibido agha mmegide n'ụzọ doro anya, anyị agaghị echebara ihe US Constitution kwuru banyere agha. Nkeji edemede VI nke iwu ahụ kwuru n'ụzọ doro anya nke a:

"Iwu a, na iwu nke United States nke a ga-eme na Pursuance ya; na Nkwekọrịta niile e mere, ma ọ bụ nke a ga-eme, n'okpuru ikike nke United States, ga-abụ Iwu kachasị elu nke Ala ahụ; a ga-agbachitere ndị ikpe nọ na mba ọ bụla, ihe ọ bụla dị na Iwu ma ọ bụ Iwu nke Ọchịchị ọ bụla nye Ndị Na-emegide Ya n'agbanyeghị na ".

Ya mere, ọ bụrụ na United States ga-eme nkwekọrịta nke gbochire agha, agha ga-abụ iwu na-akwadoghị n'okpuru iwu kachasị elu nke ala a. Mba United States mere nke a, ma ọ dịkarịa ala ugboro abụọ, na nkwekọrịta ndị fọdụrụ taa bụ akụkụ nke iwu kachasị elu anyị: Kellogg-Briand Pact na Òtù Mba Ndị Dị n'Otu.

Nkebi: ANYỊ BỤ NGWA KWURU NA 1928

Na 1928, Senate United States, otu ụlọ ọrụ ahụ nwere ike ị nweta pasent atọ nke ndị òtù ya ka ha jiri aka ha kpebie na ha agaghị etinye aka na agha ma ọ bụ na-aga n'ihu, mere ka 85 gaa na 1 iji kee United States na nkwekọrịta nke ọ ka dị agbada na nke anyi "na-ama ikpe ikpe agha maka ihe nghota nke esemokwu mba uwa, ma gbaghara ya, dika oru nke iwu obodo n'ime [mmekorita anyi] na" mba ndi ozo. Nke a bụ Kellogg-Briand Pact. Ọ katọrọ ma jụ agha niile. Onye odeakwụkwọ nke United States, bụ Frank Kellogg, jụrụ iwu France ka ọ kwụsị ịgbachibido iwu agha. O degaara onye nnọchianya nke France na ọ bụrụ na nkwekọrịta ahụ,

". . . ha na-esonyere nkọwa nke okwu ahụ bụ 'onye na-eme ihe ike' nakwa site na okwu na iru eru na-enye aka mgbe mba dị iche iche ga-eme ka ha kweta na ha ga-aga agha, mmetụta ya ga-esi ike nke ukwuu na uru ọ bara dịka mkpuchi udo nke fọrọ nke nta ka ọ laa n'iyi. "

Edere nkwekọrịta ahụ na mmachibido iwu ya niile, gụnyere ọtụtụ mba. E nyere Kellogg Nrite Nobel Peace Prize na 1929, ihe nrịgo amalarịrị nke a na-enyo site n'aka onyinye mbụ ya na Theodore Roosevelt na Woodrow Wilson.

Otú ọ dị, mgbe Senate United States kwadoro nkwekọrịta ahụ ọ gbakwunyere ndapụta abụọ. Akpa, United States agaghị ekwe ka o mezuo nkwekọrịta ahụ site n'ime ihe megide ndị mebiri ya. Magburu onwe ya. Ruo ezigbo mma. Ọ bụrụ na a machibidoro agha iwu, ọ na-esiri ike na mba ga-achọ ịga agha iji mee ka iwu ahụ kwụsị. Ma ụzọ ochie nke iche echiche na-esiri ike, na ngbanye aka dị nnọọ obere karịa mgbu ọbara.

Otú ọ dị, nchebe nke abụọ bụ na nkwekọrịta ahụ ekwesịghị imebi ikike nke nchekwa onwe onye America. Ya mere, n'ebe ahụ, agha na-anọgide na ụkwụ ụkwụ. A na-echekwa omenala nke ọma iji chebe onwe gị mgbe a na-awakpo gị, e mekwara ka e nwee ike imepụta na nke a ga-abụ nke a ga-agbasawanye.

Mgbe mba ọ bụla wakporo, ọ ga-agbachitere onwe ya, ma ọ bụ n'ụzọ ọzọ. Ihe ojoo na itinye iwu a bụ, dịka Kellogg hụrụ, ọ na-eme ka echiche nke agha na agha ghara iwu. Enwere ike ime mkparita uka maka itinye aka na United States na Agha Ụwa nke Abụọ n'okpuru ebe a, dịka ọmụmaatụ, dabere na ọgụ Japan na Pearl Harbor, n'agbanyeghị agbanyeghị iwe ma chọọ ka agha ahụ dị. A pụrụ ịkatọ agha na Germany site n'aka agha ndị agha Japan, site na ịmalite ịgbatị aka. Ọbụna nke ahụ, agha nke mmegide - nke bụ ihe anyị hụworo n'isiakwụkwọ ndị bu ụzọ ka ọtụtụ agha US ga - - abụ iwu na-akwadoghị na United States kemgbe 1928.

Tụkwasị na nke a, na 1945, United States ghọrọ òtù na United Nations Charter, nke na-anọgide na-arụ ọrụ taa dị ka akụkụ nke "iwu kachasị elu nke ala." United States bụ ihe na-akpata nkwado nke UN Charter. Ọ gụnyere usoro ndị a:

"Ndị òtù niile ga-edozi esemokwu mba ụwa site na udo n'ụzọ dị otú ahụ na udo na nchebe zuru ụwa ọnụ, na ikpe ziri ezi, adịghị etinye aka n'ihe ize ndụ.

"Ndị òtù niile ga - ezere mmekọrịta ha na mba ụwa site na iyi egwu ma ọ bụ iji ike eme ihe megide iguzosi ike ime obodo ma ọ bụ nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke ọ bụla, ma ọ bụ n'ụzọ ọ bụla na-ekwekọghị na Ebumnuche nke Mba Ndị Dị n'Otu."

Nke a ga - egosi na ọ bụ ọhụrụ Kellogg-Briand Pact ma ọ dịkarịa ala mgbalị mbụ ọ bụla e kere eke. Ya mere ọ bụ. Mana UN Charter nwere ihe abụọ na-eme ka a kwụsị ịlụ agha. Nke mbụ bụ ịgbachitere onwe gị. Nke a bụ akụkụ nke edemede 51:

"Ihe ọ bụla dị na Charter ugbu a ga-emebi ikike nke mmadụ ma ọ bụ nchebe onwe ya ma ọ bụrụ na ọ bụrụ na agha ebuso ya agha megide Onye Òtù Mba Ndị Dị n'Otu, ruo mgbe Council Nchebe ewerewo ihe dị mkpa iji hụ na udo na nchebe zuru ụwa ọnụ."

Ya mere, UN Charter nwere otu omenala nke ọma na ntakịrị obere aka nke United States na-etinye na Kellogg-Briand Pact. Ọ na-agbakwụnyekwa ọzọ. Akwụkwọ a na-eme ka o doo anya na UN Security Council nwere ike ịhọrọ iji ikikere iji ike. Nke a na-eme ka nghọta ghara ịdị na agha na-akwadoghị iwu, site n'ịlụ agha ụfọdụ. Agha ndị ọzọ bụ mgbe ahụ, n'ụzọ doro anya, ziri ezi site na nkwupụta iwu. Ndị na-ede akwụkwọ agha nke 2003 na Iraq kwuru na Òtù Mba Ụwa nyere ya ikike, ọ bụ ezie na United Nations ekweghị.

Otu UN Security Council nyere ikike na Agha na Korea, ma ọ bụ naanị n'ihi na USSR nọ na-emechibido Council Council n'oge ahụ, ndị ọchịchị Kuomintang nọ na Taiwan na-anọchite anya China. Ndi ochichi anyanwu na egbochie onye oru nnochite anya nke ochichi ohuru ohuru nke China site n'inwe oche oche China dika onye na-adighi aka n'uwa, ndi Russia na-agbakota ndi isi ochichi. Ọ bụrụ na ndị nnọchiteanya Soviet na ndị Chinese anọwo, ọ nweghị ụzọ United Nations ga-esi tinye akụkụ nke agha ahụ nke mesịrị mebie ọtụtụ ndị Korea.

O yiri ka ọ dị ezi uche, iji mee ka ndị mmadụ ghara iche maka agha nke ichebe onwe onye. Ị nweghị ike ịgwa ndị mmadụ machibidoro ha ịlụ ọgụ mgbe a wakporo ha. Gịnịkwanụ ma ọ bụrụ na ha wakporo afọ ma ọ bụ iri afọ gara aga ma ọ bụ ndị mba ọzọ ma ọ bụ ndị ọchịchị na-achịkwa ha megide ọchịchọ ha, n'agbanyeghị na imeghi ihe ike n'oge na-adịbeghị anya? Ọtụtụ ndị na-ele agha nke ntọhapụ mba anya dị ka agbakwunye iwu nke ikike iji chebe onwe ya. Ndị Iraq ma ọ bụ Afghan anaghị atụfu ikike ha nwere ịlụ ọgụ mgbe afọ ole na ole gafere, ha? Ma otu mba nke udo nwere ike ghara ime ka ọtụtụ narị afọ-ma ọ bụ ọtụtụ puku afọ na-ewute iwe dịka ihe kpatara agha. Ọtụtụ mba dị iche iche nke ndị agha United States na-achị ugbu a enweghị ike ịlụ bọmbụ Washington. Ndabere na Jim Crow abụghị ihe kpatara agha. Ọ bụghị naanị na imeghị ihe na-adịghị mma bụ ịgwọ ọtụtụ ikpe na-ezighị ezi; ọ bụkwa naanị nhọrọ iwu. Ndị mmadụ enweghị ike 'ịgosi' onwe ha n'agha mgbe ọ bụla ha chọrọ.

Ihe ndị mmadụ nwere ike ime bụ ịlụ ọgụ mgbe a na-awakpo ha ma ọ bụ jide ha. N'inye ohere ahụ, gịnị mere na ị gaghị eme ihe ọzọ - dịka na UN Charter - maka ịgbagha nke ndị ọzọ, mba ndị na-enweghị ike ichebe onwe ha? A sị ka e kwuwe, United States nwere onwe ya site na England ogologo oge gara aga, naanị otu ụzọ ọ pụrụ isi mee ihe a dịka ihe ngọpụ maka agha bụ ọ bụrụ na ọ "na-atọhapụ" mba ndị ọzọ site n'ịkwatu ndị isi ha ma bi na ha. Echiche nke ịgbachitere ndị ọzọ yiri ihe ezi uche dị na ya, ma - dị ka Kellogg buru amụma - ọhụụ na-eduga ná mgbagwoju anya na mgbagwoju anya na-enye ohere ka ukwuu ma buru ibu na-achịkwa ruo mgbe e ruru otu isi na echiche nke bụ na iwu dị adị ka ọ dị.

Ma ọ dị adị. Ọchịchị bụ na agha bụ mpụ. E nwere ihe abụọ dịpụrụ adịpụ na UN Charter, ọ dịkwa mfe iji gosipụta na agha ọ bụla anaghị ezute ma ọ bụ ndị ọzọ.

Na August 31, 2010, mgbe a họpụtara President Barack Obama ikwu okwu banyere Agha na Iraq, onye na-ede akụkọ Juan Cole dere otu okwu ọ chere na onyeisi oche ahụ nwere ike ịmasị, ma ọ bụghị, nye ya:

"Ụmụnna ndị America, na ndị Iraqis na-ele okwu a, abịawo m ebe a n'abali a ka ha ghara ikwupụta mmeri ma ọ bụ iru uju mmeri n'ọgbọ agha ahụ, ma rịọ mgbaghara site na obi m maka ọtụtụ usoro iwu na-akwadoghị na enweghị oke atumatu ndị ọchịchị United States nke America na-agbaso, na-emegide iwu ụlọ US, nkwekọrịta nkwekọrịta mba ụwa, na echiche ndị America na nke Iraqi.

"Mba United Nations guzobere na 1945 mgbe ọ na-aga agha nke mmeri na nzaghachi nye ha, bụ ebe ihe karịrị mmadụ 60 nwụrụ. Ebumnuche ya bụ igbochi ụdị mwakpo ndị a na-ezighị ezi, akwụkwọ ya kwukwara kpọmkwem na agha ndị na-abịa n'ọdịnihu nwere ike ịmepụta na ihe abụọ. Otu bụ nchebe onwe onye doro anya, mgbe a wakporo mba. Onye nke ọzọ nwere ikike nke Ụlọ Ọrụ Nchebe nke Mba Ndị Dị n'Otu.

"Ọ bụ n'ihi na ndị French, British, na Israel wakpoo Egypt na 1956 megidere ndokwa a nke Òtù Mba Ndị Dị n'Otu na President Dwight D. Eisenhower katọrọ agha ahụ ma mee ka ndị na-agba afa gbakee. Mgbe Israel na-ele anya na ọ nwere ike ịnwa ịkwado ihe nkwata ya, Ala Saịnaị, President Eisenhower gara na telivishọn na February 21, 1957, ma gwa mba ahụ okwu. Okwu ndi a ekwusiwo ike ma chefuo ha na United States nke oge a, mana ha kwesiri igbaghari n'ime iri afo na otutu afo:

"'Ọ bụrụ na Mba Ndị Dị n'Otu kwetara na esemokwu mba dị iche iche nwere ike idozi site n'iji ike eme ihe, mgbe ahụ, anyị ga-ebibila ntọala nke nzukọ ahụ, na olileanya anyị kachasị mma maka ịtọ ntọala ụwa. Nke a ga-abụ ọdachi maka anyị niile. . . . (N'izo aka na ndi Israel choro ka acho uzo ufodu tupu ya ewepu Sainai, onye isi ya kwuru na ya) "agagh eme ihe n'ekwado nke ulo elu di iche iche nke i choputara m ma oburu na m ga etinye ego nke United States. na echiche na mba nke na-ebuso onye ọzọ agha kwesịrị ikwe ka ọ kwado ọnọdụ maka iwepụ. . . . '

"'Ọ bụrụ na [Ụlọ Ọrụ Nchebe nke Mba Ndị Dị n'Otu] adịghị eme ihe ọ bụla, ọ bụrụ na ọ nabatara na ọ naghị eleghara mkpebi ya anya ugboro ugboro na-akpọ maka iwepụ ndị agha ahụ na-awakpo, mgbe ahụ ọ ga-ekweta na ọ gaghị eme. Ndapu ahu gabu ihe nadigh ike na ikike nke United Nations n'uwa na olile anya ndi mmadu tinyeworo na United Nations dika uzo nke iru udo na ikpe ziri ezi. '"

Eisenhower na-ekwu maka ihe malitere mgbe Egypt batara Suez Canal; Israel wakporo Egypt. Britain na France mere ka ha bata dịka ndị ọzọ na-eche na esemokwu Ijipt na Israel nwere ike imebi ohere ị gafere ọwa mmiri. N'ikwu eziokwu, Israel, France, na Britain gbara izu mbuso agha nke Egypt ọnụ, ha niile kwenyere na Israel ga-ebu ụzọ wakpo ya, mba abụọ ndị ọzọ sonyekwara n'ikpeazụ na-eme ka ha na-achọ ịkwụsị ọgụ ahụ. Nke a gosipụtara mkpa ọ dị maka otu nzukọ mba ụwa na-anaghị ele mmadụ anya n'ihu (ihe United Nations na-emebeghị ma ọ bụrụ na otu ụbọchị nwere ike) na mkpa ọ dị ịkwụsị agha kpamkpam. Na nsogbu Suez, etinyere iwu nke iwu n'ihi na nnukwu nwatakịrị nọ na mgbochi chọrọ ịmanye ya. Mgbe ọ bịara ịkwatu gọọmentị na Iran na Guatemala, na-agbanwe site na nnukwu agha gaa na ọrụ nzuzo dịka Obama ga-eme, Onye isi ala Eisenhower nwere echiche dị iche banyere uru nke ndị mmanye iwu. Mgbe ọ bịara na mbuso agha 2003 nke Iraq, Obama achọghị ịkwenye na a ga-ata ahụhụ mpụ.

Ụlọ Nche Nchebe Mba nke White House bipụtara na May 2010 kwupụtara, sị:

"Ndị agha, mgbe ụfọdụ, nwere ike ịdị mkpa iji chebe mba anyị na ndị enyi anyị ma ọ bụ iji chekwaa udo na nchebe sara mbara, gụnyere site na ichebe ndị nkịtị na-eche ihu nsogbu dị egwu. . . . United States aghaghị idowe ikike ime ihe ọ bụla ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa iji chebe mba anyị na ọdịmma anyị, mana anyị ga-achọkwa ịgbaso ụkpụrụ ndị na-achịkwa iji ike eme ihe. "

Gbalịa ịgwa ndị uweojii nọ n'ógbè gị na ị nwere ike ịga n'ihu na mpụ ime ihe ike n'oge na-adịghị anya, ma na ị ga-achọkwa ịgbaso ụkpụrụ ndị na-achịkwa iji ike eme ihe.

Nkebi: ANYỊ NA-ECHI EKWU NDỊ NA-EKWU NDỊ NA-EME NA 1945

Akwụkwọ abụọ ọzọ dị mkpa, otu site na 1945 na nke ọzọ site na 1946, mesoro agha nke mwakpo dị ka mpụ. Nke mbụ bụ Akwụkwọ nke Ụlọ Ọrụ Ndị Agha Mba Nile nke dị na Nuremberg, ụlọ ọrụ ahụ gbara ndị agha Nazi aka maka mpụ ha. Otu n'ime mpụ ndị e depụtara na chaatị ahụ bụ "mpụ megide ime udo," "mpụ agha," na "mpụ megide ụmụ mmadụ." A kọwara "iwu megide udo" dịka "atụmatụ, nkwadebe, mbido ma ọ bụ ịlụ agha nke mwakpo, ma ọ bụ agha megidere nkwekọrịta ụwa, nkwekọrịta ma ọ bụ nkwenye, ma ọ bụ ikere òkè na atụmatụ nkịtị ma ọ bụ ịgba izu maka mmezu nke ihe ọ bụla n'ime ihe ndị a. "N'afọ sochirinụ, Ụlọ Ọrụ nke Ụlọikpe Ndị Agha Mba Ụwa maka n'Ebe Ọdịda Anyanwụ (ikpe nke agha Japan ndị omempụ) jiri otu nkọwa ahụ mee ihe. Nleba uzo abuo a kwesiri inwe otutu nkatọ, mana otutu otuto.

N'otu aka, ha na-eme ka ikpe ziri ezi nke ndị mmeri merie. Ha hapụrụ n'ime mpempe akwụkwọ ikpe ndị omempụ na mpụ ụfọdụ, dị ka bọmbụ nke ndị nkịtị, bụ ndị ndị ha na ha na-emekọ ihe. Ma ha emeghị ka ndị enyi ha kwadoro maka mpụ ndị ọzọ na ndị Germany na ndị Japan nọ na-ekpe ikpe ma kwụchitere ha. US General Curtis LeMay, onye nyere iwu ka ọkụ na-egbu ọkụ na Tokyo, kwuru, sị, "Echere m na ọ bụrụ na agha funahụrụ m, a gaara agba m ikpe dịka onye omempụ agha. N'ụzọ dị mma, anyị nọ na-emeri n'akụkụ. "

Ndị ikpe ahụ kwuru na ha ga-ebido ikpe ahụ na oke elu, mana ha nyere Emperor of Japan immunity. United States nyere ikike karịrị ndị ọkà mmụta sayensị Nazi 1,000, gụnyere ụfọdụ ndị ikpe mara oke egwu, wee kpọta ha na United States iji gaa n'ihu nyocha ha. General Douglas MacArthur nyere Japanese microbiologist na onye isi ndị isi Shiro Ishii na ndị niile so na ngalaba nyocha nke nje na-agbanwe maka data agha agha sitere na nnwale mmadụ. Ndị Britain mụtara site na mpụ ndị Germany na-ekpe ikpe ka esi mechara guzobe ogige ịta ahụhụ na Kenya. Ndi France weputara otutu puku ndi SS na ndi agha ndi ozo nke German n’ime ndi agha ndi ozo, nke mere na ihe dika okara ndi agha ndi agha France na agha agha na Indochina abughi ndi ozo kariri ndi agha ndi German si Agha Warwa nke Abụọ, na usoro ịta ahụhụ. nke German Gestapo bụ ndị e ji mee ihe n'ụzọ zuru ezu na ndị France ejidere na Algọọ nke Nnwere Onwe Algeria. United States, na-arụkwa ọrụ na ndị bụbu ndị Nazi, gbasara otu usoro ahụ na Latin America. N'ịbụ onye gburu ndị Nazi maka imeghe oghere iji gbochie ala ubi Dutch, United States malitere ịtụ bọmbụ mmiri na Korea na Vietnam maka otu nzube ahụ.

Onye agha agha na onye na-ede akwụkwọ Atlantic Monthly, Edgar L. Jones, si na Agha Ụwa nke Abụọ laghachi, o juru ya anya ịchọpụta na ndị nkịtị nọ n'ụlọ chere na agha dị oke mma. "Echere m dị ka ọtụtụ n'ime anyị nọ na mba ndị ọzọ," Jones dere, "enwere m obi abụọ ma ọ bụrụ na ọtụtụ n'ime anyị kwenyesiri ike na ndị mmadụ nọ n'ụlọ ga-amalite ịhazi agha ọzọ tupu anyị enwee ike ịla n'ụlọ ma kwuo okwu n'enweghị ihe mgbochi banyere nke a." Jones jụrụ ụdị ihu abụọ nke mere ka a mara mpụ ndị agha:

"Ọ bụghị onye ọ bụla agha America, ma ọ bụ ọbụna otu pasent nke ndị agha anyị, kpachaara anya mepụta arụmọrụ na-enweghị isi, a pụkwara ikwu otu ihe ahụ maka ndị Germany na Japanese. Ọchịchọ nke agha kpatara ọtụtụ ndị a na-akpọ mpụ, ma ọtụtụ ndị ọzọ nwere ike ịta ụta na echiche uche nke agha kpatara. Ma anyị kwusara omume ọjọọ niile nke ndị mmegide anyị ma mee ka anyị mara na anyị nwere ike ime omume na oge nhụsianya.

"M rịọrọ ka ndị mmadụ na - alụ ọgụ, dịka ọmụmaatụ, ihe mere ha - ma ọ bụ n'ezie, ihe mere ndị na - agba ọkụ na - ere ọkụ na - eme ka ndị agha ndị agha gbanye ọkụ, ịnwụ nwayọọ nwayọọ na nhụjuanya, kama igbu ọkụ na - mmanụ. Ọ bụ n'ihi na ha kpọrọ onye iro ahụ asị nke ọma? Azịza ya bụ mgbe nile, 'Ee e, anyị anaghị akpọ ndị ọjọọ ọjọọ ahụ asị; anyị na-akpọ ịkpọasị kpamkpam na onye ọ bụla. ' O nwere ike ịbụ n'ihi otu ihe kpatara ya, anyị na-akpaghasị ozu nke ndị iro anyị, na-egbupụ ntị ha ma na-ezipụ ha ezé ezé maka ihe ncheta, ma lie ha na testicles ha n'ọnụ ha, mana mmebi iwu dị otú ahụ na-ezighị ezi na-abaghị uru. ihe agha nke psychology. "

N'aka nke ọzọ, e nwere nnukwu ihe ị ga-eji na-eto eto na ọnwụnwa nke ndị omeiwu Nazi na Japan. Ihu ihu abụọ na-enweghị mgbagwoju anya, n'ezie ọ ka mma na a ga-ata ahụhụ mpụ ụfọdụ agha karịa ọ bụla. Ọtụtụ ndị na-achọ ka ule ahụ guzosie ike nke ga-emesị mezuo maka mmejọ nile megide udo na mpụ nke agha. Onye isi ikpe na Nuremberg, Ụlọikpe Kasị Elu nke United States, bụ Robert H. Jackson, kwuru n'okwu mmeghe ya:

“Ezi uche nke ihe a kpọrọ mmadụ na-achọ ka iwu ahụ ghara ịkwụsị iji ntaramahụhụ nke obere mpụ site n'aka ndị pere mpe. Ọ ga-erurịrị ụmụ nwoke ndị nwere nnukwu ike ma jiri nlezianya na iji ya mee ihe iji dozie ihe ọjọọ na-ahapụ ụlọ ọ bụla na ụwa emetụtaghị. Akwụkwọ ikike nke Triblọ ikpe a gosipụtara okwukwe na iwu abụghị naanị ịchịkwa omume ụmụ nwoke, kamakwa na ndị ọchịchị bụ, dị ka Onye isi ọka ikpe Ọkaikpe Coke tinyere ya na King James, 'n'okpuru' iwu. ' Ka m mee ka o doo anya na ọ bụ ezie na e bu ụzọ tinye iwu a megide ndị omempụ German, iwu ahụ gụnyere, ọ bụrụ na ọ ga-aba uru ọ bara uru, ọ ga-akarịrị mbuso agha nke mba ndị ọzọ, gụnyere ndị nọ ebe a ugbu a ikpe.

Ụlọ ikpe ahụ kwubiri na agha ahụ ike "abụghị nanị mpụ mba ụwa; ọ bụ mpụ mba ụwa kachasị elu, nke dị iche na mpụ ndị ọzọ agha na ọ nwere n'ime ya onwe ya ihe ọjọọ niile. "Ụlọ ikpe ahụ kwadoro mpụ kasị elu nke mwakpo na ọtụtụ n'ime mpụ ndị dị ala na-esote ya.

Ezigbo ikpe ziri ezi nke mba ụwa maka mpụ agha na-emezubeghị. Kọmitii Ikpe Ụlọikpe nke United States gụnyere ebubo nke mwakpo megide President Richard Nixon maka inye iwu bọmbụ nzuzo na mbuso agha nke Cambodia na ihe ndị edepụtara banyere impeachment. Utu ke oro, Kọmitii ahụ kpebiri ileba anya na Watergate, ntinye igwe, na nlelị nke Congress.

Na 1980s Nicaragua rịọrọ n'Ụlọikpe Ikpe Mba Nile (ICJ). Ụlọikpe ahụ kpebiri na United States haziri òtù ndị nnupụisi ahụ, ndị Contras, na ọdụ ụgbọ mmiri Nicaragua. Ọ chọpụtara na omume ndị ahụ na-abụ mba mmegide. Mba United States gbochie ikpe nke òtù United Nations na-ekpe ikpe ma si otú a gbochie Nicaragua iji nweta ụgwọ ọ bụla. Mba United States wee hapụ ikike ọchịchị nke ICJ, na-enwe olileanya iji hụ na ọ gakwaghị eme ihe omume US ka ọ bụrụ onye ikpe na-ezighị ezi nke òtù na-adịghị ahụ anya nke nwere ike ịchịkwa iwu ha ma ọ bụ omempụ.

Na nso nso a, United Nations guzobere agbụrụ maka Yugoslavia na Rwanda, yana ụlọ ikpe pụrụ iche na Sierra Leone, Lebanọn, Cambodia, na East Timor. Kemgbe 2002, Ụlọikpe Criminal International (ICC) kwadoro mpụ agha site n'aka ndị isi obodo ukwu. Ma mpụ nke mwakpo ahụ emeela ka ọ bụrụ mmejọ kachasị njọ ruo ọtụtụ iri afọ n'amaghị ahụhụ. Mgbe Iraq wakporo Kuwait, United States chụpụrụ Iraq ma nye ya ahụhụ n'ụzọ siri ike, ma mgbe United States wakporo Iraq, enweghị ike siri ike ịbanye na imezi ma ọ bụ ịta ahụhụ ahụ.

Na 2010, n'agbanyeghị mmegide US, ICC guzobere ikike ya maka mpụ ndị omempụ n'ọdịnihu. Kedu ụdị ikpe ọ ga-eme, yana ma ọ ga-agbaso mba ndị dị ike na-esonyeghị ICC, mba ndị nwere ikike veto na United Nations, ka ga-ahụ. Ọtụtụ mpụ agha, ma e wezụga oke mpụ nke mmegide ahụ, United States nọ na Iraq, Afghanistan, na ebe ndị ọzọ na-eme ihe na-adịbeghị anya, ma ICC ahụbeghị ikpe ndị ahụ.

Na 2009, otu ikpe Ịtali mara ikpe na ndị 23 America na-anọghị na ya, ihe ka ọtụtụ n'ime ha bụ ndị ọrụ CIA, maka ọrụ ha n'ịnara otu nwoke n'Ịtali na ịchụga ya n'Ijipt ka a taa ya ahụhụ. N'okpuru ụkpụrụ nke ikike ụwa niile maka mpụ ndị kasị njọ, nke a nabatara na ọnụ ọgụgụ na-arịwanye elu nke mba dị iche iche n'ụwa, otu ụlọikpe Spen gosiri na onye ọchịchị aka ike ọchịchị Chile bụ Augusto Pinochet na 9-11 na-enyo enyo Osama bin Laden. Otu ụlọikpe ndị ahụ na-ekpe ikpe na Spain chọziri ikpe ndị omekome George W. Bush ikpe maka mpụ agha, mana ndị ọchịchị Obama na-arụ ọrụ nke ọma ka ha kwụsị ikpe ahụ. Na 2010, e wepụrụ ọkàikpe ahụ, Baltasar Garzón, n'ọnọdụ ya n'ihi ebubo na iji ike ya eme ihe site n'ịchọpụta mmebi ma ọ bụ nhụpụ nke ndị nkịtị karịa 100,000 n'aka ndị na-akwado Gen. Francisco Franco n'oge 1936-39 Spanish Civil War na mmalite afọ nke ọchịchị aka ike Franco.

Na 2003, otu ọkàiwu nọ na Belgium gbara akwụkwọ mkpesa megide Gen. Tommy R. Franks, isi nke US Central Command, na-ekwupụta mmejọ agha na Iraq. United States na-ebu ngwa ngwa ime ka isi ụlọ ọrụ NATO si Belgium pụta ma ọ bụrụ na mba ahụ ewepụghị iwu ya na-akwado ọnwụnwa nke mpụ mba ọzọ. Ebubo ebubo megide ndị isi US na mba ndị ọzọ dị na Europe enwebeghị ike ịga ikpe. Egwuregwu ndị obodo na ndị United States site na ndị na-ata ahụhụ na mpụ ndị ọzọ na-aga agha na-agbagha megide nkwupụta sitere n'aka Ngalaba Ikpe Ziri Ezi (n'okpuru ntụziaka nke ndị isi Bush na Obama) na ụdị ọnwụnwa dị otú ahụ ga-abụ ihe iyi egwu nke nchebe mba. Na September 2010, Ụlọikpe Mkpegharị Mkpegharị nke Iri na itoolu, kwenyere na nkwupụta ahụ, tụpụrụ ikpe ahụ megidere Jeppesen Dataplan Inc., onye enyemaka nke Boeing, maka ọrụ ya na ndị mkpọrọ gaa na mba ebe a na-ata ha ahụhụ.

Na 2005 na 2006 ka ndị Republican nwere ọtụtụ n'ime Congress, ndị Democratic Congress ndị John Conyers (Mich.), Barbara Lee (Calif), na Dennis Kucinich (Ohio) siri ike maka nchọpụta banyere ụgha ndị malitere ịsọ mpi megide Iraq. Mana site na mgbe ndị Democrats na-ewere ọtụtụ n'ime January 2007 ruo ugbu a, enweghi ihe ọ bụla ọzọ e kwuru banyere ya, ma e wezụga otu Kọmitii Senate ịhapụ akụkọ ya ogologo oge.

Na Britain, n'ụzọ dị iche, enwere "ịjụ ajụjụ" na-adịghị agwụ agwụ site na mmalite mgbe a chọtaghị "ngwá agha nke mbibi oke", na-aga n'ihu ugbu a, ma yikarị ka ọ ga-abanye n'ọdịnihu. Achọpụtawo nyocha ndị a na njedebe na n'ọtụtụ okwu nwere ike ịkọwa dị ka ọcha. Ha etinyeghị iwu ikpe mpụ. Ma ọ dịkarịa ala, ha emeela n'ezie. Ma ndi kwuworo okwu di ntakiri aburula ndi mmadu ume ma gbaa ha ume ikwu okwu n'inwekwu ntakiri. Igwe a emeela ka a kọwaa ya-akwụkwọ niile, ihe akpọrọ akụ nke na-adọrọ mmasị ma kwusaa akwụkwọ, ma na-agba akaebe ọnụ. Ọ hụkwara Britain dọtara ndị agha ya na Iraq. N'ụzọ dị iche, site na 2010 na Washington, ọ bụkarị maka ndị ọrụ a họpụtara ahọpụta iji too 2007 "elu" ma ṅụọ iyi na ha ga-amara na Iraq ga - abụ "ezigbo agha" niile. N'otu aka ahụ, Briten na ọtụtụ mba ndị ọzọ na-enyocha ọrụ ha na ntinye aka, mkpọrọ, na mmekpa ahụ na United States, mana United States enweghị - President Obama na-agwa Adịị Attorney General n'ihu ọha na ọ gaghị ekpechitere ndị kacha mkpa, na Congress na-eme ihe sitere n'ike mmụọ nsọ nyocha nke nwe.

Nkebi: GỊNỊ Ọ BỤRỤ NA NDỊ ỤWA BỤ EBE Iwu?

Onye prọfesọ Sayensị nke Ọchịchị Michael Haas bipụtara otu akwụkwọ na 2009 aha nke na-ekpughe ihe ndị dị na ya: George W. Bush, War Criminal? Ngalaba Gọọmenti Bush maka 269 War Crimes. (Akwụkwọ 2010 site na otu onye edemede ahụ gụnyere Obama na ebubo ya.) Ọnụ ọgụgụ nke ndepụta 2009 Haas bụ mpụ nke mmegide megide Afghanistan na Iraq. Haas gụnyere ihe ise ọzọ metụtara mpụ na-akwadoghị iwu agha:

Agha Crime #2. Ndị na-enyere aka na agha. (Nkwado Northern Alliance na Afghanistan).

Agha Crime #3. Agha na-eyi egwu egwu.

Agha Crime #4. Ịkwadebe na Ịkwadebe maka Agha nke Mwakpo.

Agha Crime #5. Nzube maka Agha Ọgụ.

Agha Crime #6. Mgbasa echiche maka Agha.

Ibido agha nwekwara ike ịgụnye ọtụtụ mmebi iwu nke ụlọ. Ọtụtụ mpụ dị otú ahụ metụtara Iraq bụ nkọwa zuru ezu na Isiokwu 35 nke Mpụpụ na Ikpe maka Ikpe Ikpe George W. Bush, nke e bipụtara na 2008 ma gụnye iwebata nke m dere na edemede 35 nke impeachment na Congressman Dennis Kucinich (D., Ohio ) gosipụtara n'ihu Congress. Bush na Congress ekweghị na War Powers Act, nke chọrọ ikike na agha oge site na Congress. Bush ekwenyeghị na usoro nke ikike na-enweghị isi nke ndị omeiwu nyere. Kama o nyefere akụkọ banyere ụgha banyere ngwá agha na agbatị na 9-11. Bush na ndị nọ n'okpuru ya ghaara ụgha agha ugboro ugboro na Congress, nke bụ nnukwu mpụ n'okpuru iwu abụọ dị iche iche. Yabụ, ọ bụghị naanị na agha bụ mpụ, mana agha agha bụkwa mpụ.

Anaghị m eche na Bush. Dịka Noam Chomsky si kwuo banyere 1990, "Ọ bụrụ na a na-etinye iwu Nuremberg ahụ, a ga-atụkwasịla onye isi ọ bụla agha America." Chomsky kwuru na a kwụzuru General Tomoyuki Yamashita maka ịbụ onyeisi ndị agha nke ndị agha Japan bụ ndị mejọrọ ke Philippines ke mbubreyo ke ekọn̄ ke ini enye mîkenyeneke ndisan̄a ye mmọ. Site n'ụkpụrụ ahụ, Chomsky kwuru, ị ga - atụle onye isi mba ọ bụla.

Ma, Chomsky rụrụ ụka, ị ga-eme otu ihe ahụ ọbụlagodi na ụkpụrụ ahụ dị ala. Truman tụpụrụ bọmbụ na ndị nkịtị. Truman "malitere ịhazi mgbasa ozi ndị isi agha na-aga agha na Gris, nke gburu ihe dịka otu narị mmadụ na iri isii na puku mmadụ, puku mmadụ isii gbara ọsọ ndụ, ọzọ puku mmadụ iri isii ma ọ bụ ndị mmadụ na-ata ahụhụ, usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị kwụsịrị, ọchịchị aka nri. Ndị ọrụ Amerịka batara ma weghara ya. "Eisenhower kwaturu ọchịchị nke Iran na Guatemala ma wakpo Lebanọn. Kennedy wakporo Cuba na Vietnam. Johnson gburu ndị nkịtị na Indochina ma wakporo Dominican Republic. Nixon wakporo Cambodia na Laos. Ford na Carter kwadoro agha ndị Indonesian wakporo East Timor. Akwa agha agha Reagan na Central America ma kwadoo mbuso agha Israel nke Lebanon. Ndị a bụ ihe atụ Chomsky nyere n'elu isi ya. E nwere ọtụtụ, ọtụtụ n'ime ha ka a kpọtụrụ aha n'akwụkwọ a.

Nkebi: NDỊ PRESIDENTS BỤGHỊ GHỤTA AKA

N'ezie, Chomsky blames president maka agha nke iwe n'ihi na ha malitere ha. Otú ọ dị, iwu kwadoro, ịmalite agha bụ ọrụ nke Congress. N'iji ụkpụrụ Nuremberg, ma ọ bụ nke Kellogg-Briand Pact - kwadoro nkwenye nke Senate - na Congress n'onwe ya ga-achọ ọtụtụ ụdọ ma ọ bụ, ọ bụrụ na anyị karịrị ọnwụ ọnwụ, ọtụtụ mkpọrọ ụlọ mkpọrọ.

Ruo mgbe President William McKinley kere odeakwụkwọ odeakwụkwọ mbụ ma kwadoro akwụkwọ akụkọ ahụ, Congress dịka etiti ike na Washington. Na 1900 McKinley kere ihe ọzọ: ikike nke ndị isi na-eziga ndị agha iji lụso ndị ọchịchị mba ọzọ agha n'enweghị nkwado ihu igwe. McKinley zitere ndị agha 5,000 site na Filipinzị na China iji lụsoo Nnupụisi Boxer agha. O wee pụọ, nke pụtara na ndị isi oche n'ọdịnihu nwere ike ime otu ihe ahụ.

Kemgbe Agha Ụwa nke Abụọ, ndị isi enwewo ike dị ukwuu iji rụọ ọrụ na nzuzo na n'èzí nlekọta nke Congress. Truman gbakwunyere CIA, onye na-enye ndụmọdụ gbasara nchebe mba, iwu nke ụgbọelu, na ngwá agha nuklia. Kennedy ji usoro ọhụrụ a na-akpọ Kọmitii Na-ahụ Maka Mmasị-Insurgency, Kọmitii 303, na Ngalaba Mba iji mee ka ike dị na White House, na Green Berets ka onye isi oche ahụ nwee ike iduzi ọrụ ndị agha. Ndị isi malitere ịrịọ Congress ka ha kwupụta ọnọdụ nke mberede mba dịka njedebe na-agba ọsọ gbasara nkwupụta agha. President Clinton, dị ka anyị hụrụ na isi abụọ, jiri NATO bụrụ ụgbọ maka ịga agha n'agbanyeghị mmegide mmegide.

Ihe omume nke kpaliri ike agha site na Congress ruo White House ruru ọkwa ọhụrụ mgbe President George W. Bush jụrụ ndị ọkàiwu na Ngalaba Na-ahụ Maka Iwu na ha ga-edepụta ihe nzuzo ndị a ga-emeso dịka ndị na-ebu ikike iwu, bụ ndị na-atụgharịrị iwu ndị ọzọ ọ pụtara na ọ bụghị ihe ha ghọtara mgbe niile. N'October 23, 2002, onye isi ikpe na - akwado Jay Bybee bịanyere aka n'akwụkwọ ntụziaka 48 maka ndụmọdụ onye nduzi ahụ bụ Alberto Gonzales, nke a na - akpọ Authority nke Onyeisi Na - ahụ n'okpuru Iwu nke Mba na nke Mba Na - achị Iji Mee Agha megide Iraq. Iwu nzuzo a (ma ọ bụ kpọọ ya ihe ị ga - eme, ihe ịchọrọ ederede dị ka iwu) nyere onye ọ bụla onyeisi oche aka ime ihe Nuremberg kpọrọ "mpụ ụwa zuru oke."

Ihe ndekọ nke Bybee na-ekwupụta na onyeisi nwere ike ịmalite agha. Oge. Enwere ike iji "ikike iji ike" eme ihe dị ka ụtụ. Dị ka akwụkwọ Bybee si kwuo banyere ụkpụrụ iwu nke US, Congress nwere ike "ịmepụta nkwupụta nzuzo nke agha." Dị ka m si kwuo, Congress nwere ike "ikwusa agha," tinyere ike ọ bụla metụtara ya. N'ezie, enweghi ikike ikike n'emebe ọ bụla n'ime akwụkwọ m.

Bybee na-ekpochapụ Iwu Agha Powers site na ịkọtara Nixon veto nke ya kama ịza iwu n'onwe ya, bụ nke efefela veto Nixon. Bybee kwuru leta ndị Bush dere. Ọbụna ọ na-ekwu okwu nkwenye nke Bush, nkwupụta e dere iji gbanwee iwu ọhụrụ. Ogbenye na-adabere n'ihe ndị gara aga na-arụ site na ụlọ ọrụ ya, Office of Counsel Law in the Department of Justice. Ọ na-adaberekwa n'arụmụka ahụ na President Clinton emeela ihe ndị yiri ya. Maka ezi ihe, ọ na-akpọ Truman, Kennedy, Reagan, na Bush Sr., tinyere ihe onye nnọchianya nke ndị nnọchiteanya nke Israel kwuru banyere nkwupụta UN na-ekwusi ike na Israel na-eme ihe ike. Ndị a bụ ihe niile na-adọrọ mmasị, ma ha abụghị iwu.

Ogbenye na-ekwu na n'ime oge nke ngwá agha nuklia "atụmanya nchebe onwe onye" nwere ike ịme ka ịmalite agha megide mba ọ bụla nwere ike ịmalite nukus, ọbụna ma ọ bụrụ na ọ dịghị ihe mere ị ga-eji chee na mba ahụ ga-eji ha wakpoo gị:

"Ya mere, anyị na-achọpụta na ọ bụrụgodị na o nwere ike ịbụ na Iraq n'onwe ya ga-ebuso United States agha na WMD, ma ọ bụ ga-ebufe ngwá agha dị otú ahụ maka ndị na-eyi ọha egwu maka iji ha eme ihe megide United States, dịtụ ala, nsogbu dị oke elu nke ga - eme ya, tinyere oghere nke ohere ma ọ bụrụ na anyị ejighị ike, egwu ahụ ga-abawanye, nwere ike ime ka onyeisi ahụ kwubie na ọrụ agha dị mkpa iji chebe United States. "

Echefula na ị ga-emerụ "ọrụ agha" ahụ, ma ọ bụ ihe doro anya. Ihe omuma a bu agha nke agha na mpụ niile na ikike nke ike ndi ozo na n'ulo ndi ezi omume site na agha.

N'otu oge ahụ ndị isi ahụ chere na ha nwere ike ịhapụ iwu agha, ha kwupụtara n'ihu ọha na ha na-akwado ha. Harold Lasswell kwuru na 1927 na agha nwere ike ịzụ ahịa "ndị na-emesapụ aka na ndị nọ n'etiti" ma ọ bụrụ na a kwadoro ya dịka nkwenye nke iwu mba ụwa. Ndị Briten kwụsịrị ịlụ agha maka Agha Ụwa Mbụ na-adabere n'inwe mmasị onwe onye nke mba mgbe ha nwere ike ịrụ ụka megide mbuso agha Germany nke Belgium. Ndị French na-ahaziri Kọmitii maka Nchebe Iwu Mba Nile.

"Ndị Germany na-enwe nchegbu n'ihi iwu a na-ahụ maka iwu ụwa n'ụwa, ma n'oge na-adịghị anya, ọ chọpụtara na ọ ga-adị mfe inye onye ahụ a gbara akwụkwọ mkpirikpi. . . . Ndị Germany. . . achọpụta na ha na-alụ ọgụ maka nnwere onwe nke oké osimiri na ikike nke obere mba na-azụ, dịka ha chere na ọ dị mma, na-enweghị isi n'okpuru usoro aghụghọ nke ụgbọ mmiri Britain. "

Ndị ha na ha kwadoro na ha na-alụ ọgụ maka ntọhapụ nke Belgium, Alsace, na Lorraine. Ndị Germany na-ekwu na ha na-alụ ọgụ maka ntọhapụ nke Ireland, Egypt, na India.

N'agbanyeghi agha Iraq na enweghi ikike UN na 2003, Bush kwuru na ya na-awakpo ya ka o wee mee ka mkpebi UN. N'agbanyegh i agha agha na agha ndi agha United States dum, Bush mere nlezianya ka o na-aru oru n'ime mmekorita mba uwa. Ndị ọchịchị ahụ dị njikere ịkwalite echiche nke iwu ụwa mgbe ha na-emebi ya, si otú ahụ na-etinye onwe ha n'ihe ize ndụ, nwere ike ikwu na ọ dị mkpa ka ha nweta mmeri ihu ọma n'oge a maka agha ọhụrụ ọ bụla, nakwa obi ike ha na ozugbo agha malitere, ọ dịghị onye ga-alaghachi iji nyochaa ihe o mere.

Nkebi: NKE NDỊ KWESỊRỊ ỤWA

Mgbakọ Hague na Geneva na nkwekọrịta mba ụwa ndị ọzọ nke United States na-eme ihe na-emechibido iwu mpụ bụ ndị na-abụkarị akụkụ nke agha ọ bụla, n'agbanyeghị na iwu agha ahụ n'ozuzu ya. Edebere ọtụtụ n'ime iwu ndị a na Usoro Iwu Iwu US, gụnyere mpụ ndị dị na Mgbakọ Geneva, na Mgbakọ Nkwekọrịta megide Mkpagbu na Mkpagbu Ndị Ọzọ, Mmekpa Ahụhụ ma ọ bụ Mmebi, nakwa ná mgbakọ dị iche iche megide ngwá agha ndị na-ahụ maka ọgwụ na kemịkal. N'ezie, ihe ka ọtụtụ n'ime nkwekọrịta ndị a chọrọ mba ndị na-ede akwụkwọ ka ha nyefee iwu ụlọ iji mee usoro nkwekọrịta nke usoro iwu nke obodo ọ bụla. O weere ruo mgbe 1996 maka United States na-agafe iwu Crimes Crime iji nye 1948 Geneva Mgbakọ ike nke iwu United States. Ma, ọbụna ebe a na-emeghị ihe omume ndị a machibidoro site na nkwekọrịta ka ha bụrụ mpụ iwu, iwu ndị ahụ na-abụ akụkụ nke "Iwu Kasị Elu nke Ala" n'okpuru Iwu Iwu United States.

Michael Haas na-achọpụta na mpempe akwụkwọ 263 na mpụ na mgbakwunye na mwakpo, nke mere naanị n'oge agha a na-alụ ugbu a na Iraq, ma kewaa ha dịka "omume nke agha," "ịgwọ ndị mkpọrọ," na "omume nke arụ ọrụ mgbe ọ gasịrị. "Ihe mgbochi nke mpụ:

Agha Crime #7. Enweghị ike Idebe Nnọpụ nke Ụlọ Ọgwụ.

Agha Crime #12. Mwakpo nke Mba Ndịda.

Agha Crime #16. Mmegide na-enweghị isi megide ndị nkịtị.

Agha Crime #21. Iji Uranium Ngwá Agha.

Agha Crime #31. Mmegbu nke ikpe na-ezighị ezi.

Agha Crime #55. Ahụhụ.

Agha Crime #120. Ịjụ ikike iji ndụmọdụ.

Agha Crime #183. Ịgbahapụ Ụmụaka n'otu ebe dịka okenye.

Agha Crime #223. Enweghi Ike Idebe Ndị Journalists.

Agha Crime #229. Ịhụ ntaramahụhụ.

Agha Crime #240. Nhazi nke akụrụngwa nkeonwe.

Ndepụta nke mmejọ ndị na-eso agha na-adị ogologo, ma ọ na-esiri ike ịtụgharị uche agha n'enweghị ha. Mba United States yiri ka ọ na-aga n'ihu na-eduga agha ndị a na-ejighị n'aka na-achịkwa ndị drones na-achịkwa na-achịkwa, na ntakịrị ntakịrị ihe e ji gbuo ndị agha pụrụ iche n'okpuru iwu nzuzo nke onyeisi oche ahụ. Agha dị otú ahụ nwere ike izere ọtụtụ mpụ agha, ma ha niile bụ iwu na-akwadoghị. Otu akụkọ United Nations na June 2010 kwubiri na agha ndị United States na-awakpo Pakistan bụ iwu na-akwadoghị. Mwakpo mmiri na-aga n'ihu.

Otu ikpe gbara akwụkwọ na 2010 site na Center for Constitutional Rights (CCR) na American Civil Liberties Union (ACLU) gbara aka n'omume nke igbu ọchụ nke ndị America. Mkparịta ụka ndị ahụ na-ekwu okwu mere ka ha lekwasị anya n'ihe ziri ezi n'usoro usoro. Ụlọ White House kwuru na ọ bụ ikike igbu ndị America n'èzí United States, mana ọ ga-eme nke a n'ejighị ndị America na mpụ ọ bụla, tinye ha n'ikpe, ma ọ bụ nye ha ohere ọ bụla iji chebe onwe ha megide ebubo. CCR na ACLU nọgidere na-ejide Nasser al-Aulaqi iji weta ikpe n'okwu gbasara mkpebi gọọmentị iji nye ikike igbu nwa ya nwoke, bụ onye obodo America bụ Anwar al-Aulaqi. Ma onye odeakwụkwọ nke Treasury kwuru Anwar al-Aulaqi "onye a na-atụ anya na-eyi ọha egwu n'ụwa," nke mere ka ọ bụrụ mpụ maka ndị ọkàiwu inye ndị nnọchiteanya maka uru ya na-enweghị mbụ ịnweta ikikere pụrụ iche, nke gọọmenti n'oge edereghị nyere.

Na 2010, Congressman Dennis Kucinich (D., Ohio) kwalitere ụgwọ iji gbochie igbu egbu ndị ụmụ amaala America. Ebe ọ bụ, na m maara, Congress enwebeghị mgbe ọ gafere otu ụgwọ nke President Obama na-enweghị mmasị na ya mgbe ọ banyere na White House, o yighị ka onye a ọ ga-agbaji ọgba aghara ahụ. Enweghi ike nrụgide ọha na eze iji mee ka mgbanwe ndị dị otú ahụ dị.

Otu ihe, echere m, n'ihi na enweghị nrụgide bụ nkwenye siri ike na ọdịiche nke America. Ọ bụrụ na onyeisi oche na-eme ya, iji kwuo Richard Nixon, "nke ahụ pụtara na ọ bụghị iwu na-akwadoghị." Ọ bụrụ na mba anyị emee ya, ọ ghaghị ịbụ iwu. Ebe ọ bụ na ndị iro anyị na agha bụ ụmụ ọjọọ, anyị ga-akwado iwu, ma ọ bụ na ọ dịghị ihe ọzọ na-akwado ikpe adhoc ikpe ziri ezi nke ụdị.

Anyị nwere ike ịhụ mgbagha nke ọma ma ọ bụrụ na ndị mmadụ n'akụkụ abụọ nke agha chere na akụkụ ha enweghị ike imejọ ọ bụla. Anyị ga-aka mma ịmara na mba anyị, dịka mba ndị ọzọ, nwere ike ime ihe na-ezighị ezi, nwere ike ime n'ezie ihe dị nnọọ njọ - ọbụna omempụ. Anyị ga-aka mma ịhazi ihe iji mee ka ndị Congress kwụsị ọrụ agha. Ọ ga - aka mma ka anyị ghara ịghọ ndị agha ma ọ bụrụ na anyị na - ebu ndị agha n'oge gara aga.