AKWỤKWỌ NDỊ NA-AHỤGHỊ ECHICHE NA-ECHERE

Otu n'ime ihe kachasị mkpa maka agha bụ na onye iro ahụ bụ ihe ọjọọ. Ọ na-efe chi na-ezighi ezi, nwere akpụkpọ anụ na asụsụ, na-eme ihe ọjọọ, a pụghịkwa ichebara ya echiche. Ogologo oge na-ebuso ndị ala ọzọ agha ma na-agbanwe ndị a na-egbughị n'okpukpe kwesịrị ekwesị "maka ọdịmma nke ha" yiri nke a na-eme ugbu a igbu ndị mba ọzọ asị maka ihe kpatara ya ji mee ka gọọmentị ha leghaara ikike ụmụ nwanyị. Site na ikike nke ụmụ nwanyị na-ejikọta ya, otu na-efu: ikike nke ndụ, dịka ìgwè nwanyị dị na Afghanistan gbalịrị ịkọwara ndị na-eji ọnọdụ ha mee ka a mata agha ahụ. Ihe ọjọọ ndị iro anyị chere na-eme ka anyị zere ịgụta ndị inyom na-abụghị ndị Amerịka ma ọ bụ ụmụ nwoke ma ọ bụ ụmụaka gburu. Mgbasaozi nke ụwa na-eme ka echiche anyị na-enweghị atụ na-enweghị atụ nke ụmụ nwanyị na burqas, mana ha anaghị etinye anyị n'ihe osise nke ụmụ nwanyị na ụmụaka ndị agha anyị na ndị agha gburu.

Chee echiche ma ọ bụrụ na e lụrịrị ọgụ maka agha, maka ihe mgbaru ọsọ mmadụ, "njem nke nnwere onwe," na "mgbasa nke ọchịchị onye kwuo uche ya": ọ bụ na anyị agaghị agụ ndị nwụrụ anwụ na-anwụ anwụ ka ha wee nwee ike ịmata ụdị ihe ọma any i na-agbali igbochi mmebi ah u? Anyị adịghị eme otú ahụ, maka ihe doro anya mere anyị ji ele onye iro ahụ anya ọjọọ ma kwesị ịnwụ ma kwere na echiche ọ bụla ọzọ ga-abụ ịrara onwe anyị n'akụkụ. Anyị na-agụta ndị agha nwụrụ anwụ, na Vietnam na agha ndị mbụ, dị ka ọganihu. Na 2010 General David Petraeus weghachiri nke a na Afghanistan, na-enweghị ndị nwụrụ anwụ nkịtị. Otú ọ dị, ọtụtụ akụkụ ugbu a, ọnụ ọgụgụ nke ndị nwụrụ anwụ ka elu, otú ahụ ka agha na-akatọkwu. Ma site na izere ịgụta ọnụ na ịkọ atụmatụ, anyị na-enye egwuregwu ahụ: anyị ka na-etinye uru ndị ahụ na-adịghị mma ma ọ bụ na-abaghị uru.

Mana dị ka ndị e chere na ndị ọgọ mmụọ a na-apụghị ịme ka ha gbanwee ghọọ ezi okpukpe mgbe mkpu na ọnwụ na-akwụsị, otú a ka agha anyị ga-emesị kwụsị, ma ọ bụ ma ọ bụrụ na ọ bụ ọrụ na-adịgide adịgide nke steeti puppet. N'oge ahụ, ndị iro ọjọọ a na-atụ egwu na-adọrọ mmasị ma ọ bụ ma ọ dịghị ihe ọzọ ndị enyi ha nwere ike ịnagide. Ọ bụrụ na ọ dị njọ ịmalite ma ọ bụ na-ekwu otú ahụ, ọ ga-eme ka ọ dịkwuo mfe iji mba gaa agha ma mee ka ndị agha ya mara na ọkụ? Ndị Germany hà ghọrọ ndị mọnk n'okpuru ụwa mgbe ọ bụla anyị ga-ebuso ha agha, wee laghachi na ha zuru oke mgbe udo bịara? Kedu ka ndị agbata obi anyị Russia si ghọọ alaeze ọjọọ mgbe ha kwụsịrị ime ezigbo ọrụ enyemaka ndị mmadụ na-egbu ndị Germany? Ma ọ bụ ka anyị na-eme ka hà dị mma, mgbe n'ezie na ha dị njọ n'oge niile? Ka ànyị na-eme ka hà dị njọ mgbe ha na-echetụghị ihe dị iche iche mmadụ, dị ka anyị? Olee otú ndị Afghans na ndị Iraqis si ghọọ ndị mmụọ ọjọọ mgbe otu ìgwè ndị Saudis chụgara ụgbọelu n'ime ụlọ dị na United States, oleekwa otú ndị Saudi si nọrọ ụmụ mmadụ? Elela anya maka mgbagha.

Nkwenye na mwakpo agha megide ihe ọjọọ na-anọgide na-akwalite ndị agha na ndị na-akwado ya. Ụfọdụ ndị na-akwado na ndị na-ekere òkè na agha US na-akpali, n'eziokwu, site na ọchịchọ nke igbu ma gbanwee ndị na-abụghị Ndị Kraịst. Ma ọ dịghị nke ọ bụla n'ime nke a bụ isi nke ndị dị adị, ma ọ bụ na ọ dịghị ihe ọzọ na isi na ọkwa dị elu, mkpali nke ndị na-eme atụmatụ agha, nke a ga-atụle na isi nke isii. Ibu ha na ịkpọasị ha, ma ọ bụrụ na ha nwere, nwere ike ime ka obi ha dị jụụ, ma ọ bụghị na ha na-ebute ihe omume ha. Otú ọ dị, ndị na-eme atụmatụ agha na-eme egwu, ịkpọasị, na ịbọ ọbọ iji bụrụ ndị na-akwalite ọha na eze na ndị agha. Omume ime ihe ike-ejupụta na omenala ndị a na-eme ka anyị nwekwuo ihe ize ndụ nke mwakpo ime ihe ike, ọchịchị anyị na-egwu egwu ahụ na egwu, ịdọ aka ná ntị, nchịkwa ihe egwu, nchọpụta ụgbọ elu, na oche nke igwu egwu na ihu ndị iro kachasị njọ .

Nkebi: AHỤ

Ihe kachasị akpata ọnwụ na nhụjuanya n'ụwa gụnyere agha. Ma, ebe a na United States, ihe kachasị akpata ọnwụ ọnwụ abụghị omenala ala ọzọ, ọchịchị mba ọzọ, ma ọ bụ òtù ndị omempụ. Ha bụ ọrịa, ihe mberede, mkpọka ụgbọala, na igbu onwe ha. "Agha na ịda ogbenye," "Agha na oke," na mkpọsa ndị ọzọ dị otú ahụ emebeghị mgbalị iji mee ka ndị ọzọ na-ebute nsogbu ndị ọzọ na-akpata nhụsianya na ọnwụ nke ndụ ahụ agụụ na ngwa ngwa nke agha na-ejikọta ya na agha. Ntak emi ọrịa obi ọ bụghị ihe ọjọọ? Gịnị mere ịṅụ sịga na-ese siga ma ọ bụ enweghị ọrụ nchedo ebe ọrụ abụghị ihe ọjọọ? Otu n'ime ihe ndị na-eto eto na-arịwanye elu na-emetụta ọdịdị ndụ anyị bụ okpomọkụ zuru ụwa ọnụ. Ntak emi nnyịn mîmeke nditịn̄ kpukpru utom emi mîkemeke ndin̄wana ye mme idiọk-n̄kpọ emi?

Ihe kpatara ya bụ nke na-adịghị eme omume ọma, kama ọ na-eme ka anyị niile nwee mmetụta uche. Ọ bụrụ na mmadụ gbalịrị ịzobe ihe ize ndụ nke sịga, ịmara na nke a ga-akpata nhụjuanya na ọnwụ, ọ gaara eme otú ahụ iji mee ihe ọ bụla, ọ bụghị imerụ m ahụ. Ọbụna ma ọ bụrụ na ọ na-eme ihe maka ọṅụ dị mwute nke imebi ọtụtụ ndị mmadụ, ọ bụ ezie na omume ya nwere ike gụọ dị njọ, ọ ka ga-ekwughị kpọmkwem iji merụọ m ahụ site na ime ihe ike.

Ndị na-eme egwuregwu na ndị njem na-atụ egwu na ihe ize ndụ na-eme ka ha nwee obi ụtọ. Ndị nkịtị na-anọchi anya bọmbụ bọmbụ na-atụ egwu na ihe ize ndụ, ma ọ bụghị ahụhụ ndị agha nwere. Mgbe ndị agha laghachiri na agha na-emebi ụbụrụ, ọ bụghị isi n'ihi na ha ejiri egwu na ihe egwu. Ihe kachasị akpata nchegbu na agha na-egbu ndị ọzọ ma na-enwe ihu na ihu ndị ọzọ ndị chọrọ igbu gị. Nke a bụ Lt. Col. Dave Grossman n'akwụkwọ ya bụ On Killing dị ka "ifufe nke ịkpọasị." Grossman na-akọwa, sị:

"Anyị chọrọ ka ọ bụrụ na anyị hụrụ ya n'anya, ndị anyị hụrụ n'anya, ma na-achịkwa ndụ anyị; na ọchịchọ, ọtụtụ, iro mmadụ na mmegide - karịa ihe ọ bụla ọzọ na ndụ - na-awakpo onyinyo onwe anyị, echiche nke ịchịkwa anyị, echiche anyị nke ụwa dịka ebe dị mkpa na nghọta, na, n'ikpeazụ, ahụ ike na uche anyị. . . . Ọ bụghị ịtụ egwu ọnwụ na nhụjuanya site na ọrịa ma ọ bụ ihe ọghọm kama ọ bụ mmadụ ibe anyị na-achịkwa onwe ya ma na-achịkwa ya nke na-eme ka ụjọ na ịkwa anyị n'obi. "

Nke a bụ ihe mere ndị ọgba aghara na-eji egwu egwu na-eme ihe ọjọọ n'ebe ndị ọzụzụ akwụkwọ nọ. Ha na-enye ha ntụziaka, na-etinye ha n'ọnọdụ ihu, na-echekwa ma kwere na ha nwere ike ịnagide ifufe nke ịkpọasị. Ọtụtụ n'ime anyị, n'ụzọ dị mma, enwebeghị ọzụzụ. Ụgbọelu nke September 11, 2001, emerụghị ọtụtụ ebe obibi anyị, mana nkwenkwe egwu ndị ọzọ nwere ike imeri anyị mere ka egwu bụrụ ihe dị mkpa na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, bụ nke ọtụtụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị gbara ume. E gosiri anyị ihe osise nke ndị mba ọzọ, ndị gbara akpụkpọ ahụ, ndị Alakụba, ndị na-adịghị asụ Bekee na-emeso ha dịka anụ ọhịa na-ata ahụhụ n'ihi na enweghị ike ichebara ha echiche. N'ime afọ ole na ole, anyị akụfuru akụ na ụba anyị iji kwụọ ụgwọ maka igbu "isi" na "jiji" ogologo oge mgbe a chụpụrụ Saddam Hussein n'ike, jide ya ma gbuo ya. Nke a gosipụtara ikike nke ikwere na imegide ihe ọjọọ. Ị gaghị achọta nkwụsị nke ihe ojoo ọ bụla n'ime akwụkwọ nke Project maka New American Century, ọdụ na-eche echiche nke kachasi ike maka agha na Iraq. Iguzogide ihe ojoo bu uzo iji nweta ndi n'emeghi uru n'uzo obula site na agha agha na ime ya.

Nkebi: MGBE

Na agha ọ bụla, akụkụ abụọ ahụ na-azọrọ na ha na-alụ ọgụ maka ezi ihe megide ihe ọjọọ. (N'oge Agha Gulf, President George HW Bush amachaghị aha Saddam Hussein ka ọ dị ka Sọdọm, ebe Hussein kwuru banyere "Devil Bush.") Ọ bụ ezie na otu akụkụ nwere ike ịkọ eziokwu ahụ, doro anya na ndị ọzọ abụọ na agha agaghị anọ n'akụkụ nke ịdị mma dị mma megide ajọ ihe ọjọọ. N'ọtụtụ ọnọdụ, a pụrụ ịkpọ ihe ọjọọ dịka ihe akaebe. Akụkụ nke ọzọ emeela arụrụala nke naanị ndị ajọ mmadụ ga-eme. Ma ọ bụrụ na o mebeghị otú ahụ, mgbe ahụ, a pụrụ imepụta ụfọdụ arụrụala. Akwụkwọ 1927 nke akwụkwọ Harold Laswell nke Propaganda Tech in the World War na-agụnye otu isi na "okpukpe Setan," nke na-ekwu, sị:

"Iwu dị mma nke na-akpali ịkpọasị bụ, ma ọ bụrụ na mbụ ha eweghị iwe, jiri atrocity mee ihe. Ejila ya rụọ ọrụ n'esepụghị aka n'ọlụlụ ọ bụla a maara mmadụ. Mbụ, mgbe ọ na-aba uru, ọ dị oke mkpa. N'oge mbido Agha nke 1914 (nke a mara n'oge Agha Ụwa Mbụ) a kọọrọ akụkọ nwatakịrị dị afọ asaa, bụ onye gosipụtara egbe agha ya na ndị agha Uhlans, bụ ndị zitere ya na ntụpọ. Akụkọ a emewo ezigbo ọrụ na Franco-Prussian agha afọ iri anọ gara aga. "

Akụkọ ndị ọzọ na-agba ume na-enwekwu ihe ndabere. Ma a na-achọtakarị mmejọ yiri nke ahụ n'ọtụtụ mba ndị ọzọ na-akwadoghị ịlụ agha. Mgbe ụfọdụ, anyị na-alụ ọgụ maka ọchịchị aka ike nke na-eme onwe ha maka arụrụala. Oge ndị ọzọ, anyị nwere ikpe ikpe maka onwe anyị ma ọ bụ ọbụna na-ekere òkè na arụrụala nke onye iro ọhụrụ anyị na ndị enyi anyị. Ọbụna mmejọ mbụ anyị na-aga agha nwere ike ịbụ otu onye ikpe mara onwe anyị. Ọ dị mkpa, na ịgha agha, ịgọnahụ ma ọ bụ kweta arụmọrụ nke onwe ya iji gosi ma ọ bụ mepụta onye iro ahụ. Onye isi chọọchị Theodore Roosevelt kwuru na ndị Filipin na-eme ihe ọjọọ, mgbe ha na-agbahapụ ndị agha US na Philippines dị ka ihe na-enweghị ihe kpatara ya, ọ dịghịkwa njọ karịa ihe e mere na mgbuchapụ nke Sioux na Knee Ọkụ, dịka a ga - anabata ya. Otu mba na United States na-etinye aka na 600, ọtụtụ ndị na-ejighị n'aka, ndị ikom, ndị inyom, na ụmụaka tọrọ atọ n'olulu nke ugwu mgbawa. Onye isi na-achị ọrụ ahụ n'ihu ọha gosipụtara mkpochapụ nke Filipinos niile.

N'ịgha Agha ahụ na Iraq, ọ bịara dị mkpa iji mesie ya ike na Saddam Hussein ejiri ngwá agha ndị agha, ọ dịkwa mkpa ka ọ zere eziokwu ahụ bụ na o mere ya na enyemaka US. George Orwell dere na 1948,

"A na - eme ihe ndị dị mma ma ọ bụ dị njọ, ọ bụghị nke aka ha ma dịka ndị na - eme ha, ọ dịkwa ihe ọ bụla na - ewe iwe - ịta ahụhụ, iji ndị eji ejiji, ọrụ mmanye, mgbu mmadu, ndi mmadu na-egbu mmadu - nke na adighi agbanwe agba ocha ya mgbe '' anyi '. . . . Onye nwe obodo abughi nani na o kwetaghi ihe ojoo nke aka ya, ma o nwere ikike di egwu nke na obunaghi ihe banyere ha. "

N'oge ụfọdụ, anyị ga-ajụ ajụjụ banyere ma arụrụala ahụ bụ ezigbo ihe na-akpali ndị na-eme atụmatụ agha, nke ga-eduga anyị ileba anya n'ajụjụ a ma agha ọ bụ ngwá ọrụ kasị mma iji gbochie arụrụala.

Nkebi: AJỤ NA ANYỊ ANYỊ

Ihe ndekọ nke United States, dị mwute, bụ otu n'ime ụgha dị oke. A gwara anyị na Mexico ejiriwo anyị wakpoo anyị, mgbe anyị mechara wakpo ha. Spain na-agọnahụ ndị Cuban na Filipin ha nnwere onwe, mgbe anyị kwesịrị ịbụ ndị na-agọnahụ ha nnwere onwe ha. Germany na-eme ọchịchị ndị eze, bụ nke na-egbochi ụlọ British, French, na nke United States. Howard Zinn si na 1939 skit na ya A People's History of United States:

"Anyị, ndị ọchịchị nke Great Britain na United States, n'aha India, Burma, Malaya, Australia, British East Africa, British Guiana, Hongkong, Siam, Singapore, Egypt, Palestine, Canada, New Zealand, Northern Ireland, Scotland, Wales, nakwa Puerto Rico, Guam, Filipinz, Hawaii, Alaska, na Virgin Islands, na-ekwupụta n'ụzọ doro anya, na nke a abụghị agha ndị ọchịchị. "

Britain Air Force Force nọ na-arụ ọrụ n'etiti agha ụwa abụọ na-atụba bọmbụ na India, ma were ebo ndị na-agba ọkụ na-eme ka ndị ọchịchị ghara ịba ụtụ isi. Mgbe Britain kwusara agha na Germany, ndị Briten gburu ọtụtụ puku mmadụ nọ n'India maka mmegide nke Agha Ụwa nke Abụọ. Ndị agha Britain na-alụ ọgụ na-alụ agha n'oge Agha Ụwa nke Abụọ, ma ọ bụ nanị ọchịchị ndị Germany?

Ndị iro mbụ nke ndị agha nke ndị agha nwere ike ịbụ nnukwu nwamba, bea, na anụ ọhịa ndị ọzọ dakwasịrị nna nna anyị. Ihe osise nke anụ ndị a nwere ike ịbụ ụfọdụ n'ime ọkwa ndị agha kacha ochie, mana ndị ọhụrụ agbanwebeghị. N'oge Agha Ụwa nke Abụọ, ndị Nazi ji akwụkwọ mpịakọta na-egosipụta ndị iro ha dị ka gorillas, na-edegharị akwụkwọ akụkọ nke ọchịchị ndị Amerịka mepụtara maka agha ụwa mbụ iji merie ndị Germany ma ọ bụ mee ka ndị mmadụ nwee obi ụtọ. Ihe odide nke United States bu okwu "Kpochapu Nke a Mad Brute," nke British weputara ya. Akwụkwọ akụkọ US n'oge Agha Ụwa nke Abụọ na-egosikwa ndị Japanese dị ka gorilla na nnukwu anụ mmiri.

Mgbasa echiche nke Britain na US nke mere ka ndị America lụọ agha na Agha Worldwa Mbụ lekwasịrị anya n'ịgba mgba nke ndị Germany maka arụrụala arụrụala emere na Belgium. Kọmitii na Mgbasa Ozi Ọha, nke George Creel na-anọchite anya Onye isi ala Woodrow Wilson, haziri "Ndị Minit Nke Abụọ" bụ ndị kwuru okwu agha na ihe nkiri ihe nkiri n'oge nkeji anọ ọ gbanwere akara. Okwu nlere anya nke edeputara na Mkpokọta Nkeji ano nke kọmitii na Jenụwarị 2, 1918, gụrụ:

"Ọ bụ ezie na anyị na-anọdụ ala ebe a n'abalị a na-enwe ihe ngosi ihe osise, ị ghọtara na ọtụtụ puku ndị Belgian, ndị dị ka anyị onwe anyị, na-agwụ ike n'ịbụ ohu n'okpuru ndị Prussian? . . . Prussian 'Schrecklichkeit' (usoro iwu nke iyi ọha egwu) na-eduga n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ onye a na-apụghị ikweta ekweta. Ndị agha Germany. . . a na-amanyekarị ha ime ihe n'echeghị echiche ha, ha onwe ha na-akwa ákwá, ime iwu ndị a na-enweghị ike ikwu megide ụmụ nwoke, ụmụ nwanyị na ụmụaka. . . . Dị ka ọmụmaatụ, na Dinant, ndị inyom na ụmụ nke ndị 40 na-amanye ịgba àmà nke ndị di na nna ha. "

Ndị na-eme ma ọ bụ ndị kwenyere na ha mere ụdị arụrụala ndị a nwere ike ịgwọ dịka mmadụ. (Ọ bụ ezie na ndị Germany na-eme ihe ọjọọ na Belland na n'oge agha ahụ, ndị a na-elebara anya ka a maara ugbu a na e mepụtala ma ọ bụ bụrụ ndị a na-ejighị n'aka ma na-enwe obi abụọ.)

Na 1938, ndị Japan na-eme egwuregwu kọwara ndị agha China ụgha na ha anaghị ekpochapụ ozu ha mgbe agha gachara, hapụ ha anụ ọhịa na ihe ndị dị na mbara igwe. O doro anya na nke a nyere aka kwado ndị Japan ịlụ agha na China. Ndị agha German wakporo Ukraine n'oge Agha IIwa nke Abụọ nwere ike ịgbanwe ndị agha Soviet na-enyefe ha n'akụkụ ha, mana ha enweghị ike ịnabata nhụjuanya ha n'ihi na ha enweghị ike ịhụ ha dị ka mmadụ. Ime mmụọ nke US nke ndị Japan n'oge Agha IIwa nke Abụọ dị ike nke na ndị agha US siri ike ịkwụsị ndị agha US igbu ndị agha Japan na-anwa ịtọgbọ. E nwekwara ihe ndị Japan mere ka hà na-enyefe onwe ha wee wakpo ha, mana ndị ahụ anaghị akọwa ihe ọhụụ.

Arụ ọrụ ndị Japan dị ọtụtụ ma bụrụ ndị na-egbu egbu, ọ chọghịkwa ka e mebie ha. Akwụkwọ akụkọ US na ihe osise na-egosi Japanese dika ụmụ ahụhụ na enwe. Ọchịagha Australia bụ Sir Thomas Blamey gwara New York Times, sị:

"Ịlụ ọgụ adịghị amasị ịlụso ụmụ mmadụ nkịtị ọgụ. Japan bụ obere onye mba. . . . Anyị anaghị emeso ụmụ mmadụ ka anyị maara ha. Anyị na-eche banyere oge ochie. Ndị agha anyị nwere echiche ziri ezi banyere Japs. Ha na-ele ha anya dị ka osisi. "

Otu nchịkọta agha US na 1943 chọpụtara na ihe dị ka ọkara nke GI niile kwenyere na ọ ga-adị mkpa igbu ndị Japan ọ bụla n'ụwa. Onye na-ede akwụkwọ agha bụ Edgar L. Jones dere na February 1946 Atlantic Monthly,

"Olee ụdị agha ndị nkịtị chere na anyị na-alụ ọgụ? Anyị gbara ndị mkpọrọ na ọbara oyi, kpochapụ ụlọ ọgwụ, ụgbọ mmiri na-agbagha, gbugburu ma ọ bụ megbuo ndị nkịtị na-emegide ndị mmadụ, kwụsịrị na onye iro ahụ merụrụ ahụ, na-atụgharị ndị nwụrụ anwụ n'ime olulu ya na ndị nwụrụ anwụ, na n'ime anụ ahụ dị na Pacific, obi, ma ọ bụ kụọ ọkpụkpụ ha ka ha bụrụ akwụkwọ edemede. "

Ndị agha adịghị eme ụdị ihe ahụ maka ụmụ mmadụ. Ha na-eme ya nye anụ ọhịa.

N'ezie, ndị iro nọ n'agha abụghị ihe na-erughị mmadụ. Ha bụ ndị mmụọ ọjọọ. N'oge a na-alụ agha obodo na United States, Herman Melville kwusiri ike na North na-alụ ọgụ maka eluigwe na South maka hel, na-ezo aka na South dị ka "Lucifer ahụ enyere aka." N'oge agha Vietnam, ka Susan Brewer si kọọ n'akwụkwọ ya Why America Fights,

"Ndị agha agha na - agbarịta ụka mgbe niile na ndị na - eto eto bụ ndị a ga - amata aha, ọkwa, na obodo ha. Onye agha ga-ekwu banyere ịbụ 'ebe a iji rụọ ọrụ' ma kwupụta obi ike na n'ikpeazụ ịme ya. . . . N'ụzọ dị iche na nke a, a na-emekarị onye iro ahụ ka ọ ghara ịkọ akụkọ. Ndị agha America na-ezo aka na onye iro dịka 'na-aga,' 'slopes,' ma ọ bụ 'dinks.' "

Akwụkwọ akụkọ ihe nkiri Gulf War na Miami Herald gosipụtara Saddam Hussein dị ka nnukwu ududo na-awakpo United States. A na-atụle Hussein ugboro ugboro na Adolf Hitler. Na October 9, 1990, nwa agbọghọ Kuwaiti dị afọ 15 gwara kọmitii ọgbakọ omebe iwu US na ọ hụrụ ndị agha Iraq ka ha wepụrụ ụmụ 15 si na incubator n'ụlọ ọgwụ Kuwaiti wee hapụ ha n'ala oyi iji nwụọ. Fọdụ ndị nnọchi anya ọgbakọ, gụnyere onye mbubreyo Tom Lantos (D., Calif.), Ma ma ọ gwaghị ndị US na nwa agbọghọ ahụ bụ ada onye nnọchi anya ndị Kuwaiti nọ na United States, na onye isi US zụrụ ya. ụlọ ọrụ mmekọrịta ọha na eze nke ndị gọọmentị Kuwaiti na-akwụ ụgwọ, yana na ọ nweghị ihe akaebe ọzọ maka akụkọ ahụ. Onye isi ala George HW Bush ji ụmụaka nwụrụ anwụ akụkọ ugboro 10 n'ime ụbọchị iri anọ na-esote, ndị isi asaa jiri ya na arụmụka Senate na ma ha ga-akwado ọrụ agha. Ndi otu ndi Iraq na-achoghachita ihe omuma banyere ihe omuma nke ndi agha nke ndi agha nke agha nke agha nke agha nke agha nke agha agha nke ndi Iraq na agbanwe na iri na abuo.

Ndi udiri ihe ndia bu ihe di mkpa n'ime usoro nke ime ka mkpuru obi mmadu ndi na - adighi ike kpalita ya maka oru agha nke agha n'ezie. Ndi anyi nile, onye obula n'ime anyi, ndi maara ihe ma mara ndi nnochi anya ndi kwesiri ikwe ka ha gha ugha n'ihi na ndi ozo enweghi ike? Ụdị echiche a ga-eme ka obi sie gị ike ma ọ bụrụ na agha na-eme ezi ihe nke a na-apụghị ime n'enweghị ha nakwa ma ọ bụrụ na ha mere ya n'enweghị nsogbu ọ bụla. Agha abụọ siri ike na ọtụtụ afọ nke mwakpo bọmbụ na njedebe mgbe e mesịrị, onye ọchịchị ọjọọ nke Iraq apụla, mana anyị ji ọtụtụ puku dollar; otu nde ndị Iraqis nwụrụ anwụ; nde mmadu anọ ka ha gbapuru ma chochie ma gbapu ha; ime ihe ike n'ebe nile; ịzụ ahịa mmekọahụ na-arị elu; Uzo eletrik, mmiri, mmiri ozuzo, na nlekọta ahuike bu ihe ojoo (nke ozo n'ihi na US bu n'obi ime ka ego ndi Iraq nweta ego); afọ ndụ tụfuru; ọrịa cancer na Fallujah karịrị ndị nọ na Hiroshima; òtù ndị na-eyi ọha egwu na-emegide US nọ na-eji ọrụ Iraq eme ihe dị ka ngwá ọrụ nchịkọta; ọ dịghị ọchịchị na-arụ ọrụ na Iraq; na ọtụtụ ndị Iraqis kwuru na ha ga-aka mma na Saddam Hussein na ike. A gha aghagh ayi ugha maka nka? N'ezie?

N'ezie, Saddam Hussein mere ihe ọjọọ. O gburu ma taa ya ahụhụ. Ma, o mere ka ọtụtụ ndị na-ata ahụhụ site na agha megide Iran nke United States nyere ya aka. O nwere ike ịbụ na ihe ọjọọ dị njọ, na-enweghị mkpa nke mba anyị iji ruo eruo dị ka ihe atụ nke ịdị mma na-adịghị ọcha. Ma gini mere ndi America, ugboro abuo, choputara oge nke ochichi anyi choro ime ka agha ghara iwe n'omuma Saddam Hussein? Gini mere ndi ochichi nke Saudi Arabia, nani uzo ozo, enweghi ihe kpatara nsogbu na obi anyi? Ànyị bụ ndị nwere uche nke uche, na-emepe ịkpọasị naanị maka ndị anyị nwere ohere ịkọ ma ọ bụ igbu? Ka ọ bụ ndị na-enye anyị ntụziaka maka ndị anyị ga-akpọ asị nke ọnwa a bụ ezigbo ndị ọhụụ?

Nkebi: BIGOTED RACIST JINGOISM NA-AGBANYE ỌZỌ

Ihe na-eme ka ihe kachasị dị egwu ma ọ bụ nke a na-ejighị n'aka na ọ bụ ụgha na ọdịmma onwe ya, megide ndị ọzọ na maka ọdịmma onwe anyị. N'emeghi ka ndi okpukpere chi, ndi mmadu na ndi mmadu na ndi mmadu na ndi mmadu na-agbasi obi, agha ga-esi ike karia.

Ogologo oge gara aga, okpukpe abụwo ihe ziri ezi maka agha, bụ nke e lụrụ maka chi tupu e merie ha maka ndị Phara, ndị eze, na ndị eze ukwu. Ọ bụrụ na Barbara Ehrenreich nwere ya n'akwụkwọ ya bụ Blood Rites: Origins na History of the Passions of War, ndị mbụ gara agha bụ agha megide ọdụm, agụ owuru, na ndị ọzọ na-eri anụ ọjọọ nke ndị mmadụ. N'ezie, anụ ọhịa ndị ahụ nwere ike ịbụ ihe ndị bụ isi nke sitere na ya mepụtara chi - na unmanned drones aha (dịka "Predator"). "Onyinye kasịnụ" nke agha nwere ike ịbụ ihe jikọrọ ya na omume mmadụ dịka ọ dị tupu agha ebido ka anyị mara na ha bịara. Mmetụta (ọ bụghị n'ụkpụrụ ma ọ bụ rụzuru, ma ụfọdụ mmetụta) nke okpukpe na agha nwere ike ịdị otú ahụ, ma ọ bụrụ na ọ bụghị otu, n'ihi na omume abụọ ahụ nwere akụkọ ihe mere eme na-emekarị, ọ dịkwabeghị anya.

Agha agha na agha ndị agha obodo na ọtụtụ agha ndị ọzọ enweela nkwado okpukpe. Ndị America lụrụ agha agha maka ọtụtụ ọgbọ tupu agha ahụ maka nnwere onwe site na England. Captain John Underhill na 1637 kọwara aka agha ya dị egwu megide Pequot:

"Captaine Mason na-abanye Wigwam, wetapụta ọkụ ọkụ, mgbe ọ gbasịrị ọtụtụ n'ime ụlọ; mgbe ahụ, ọ na-etinye ọkụ na West-n'akụkụ. . . onwe m na-etinye ọkụ na njedebe ndịda na onye nkụzi nke Powder, ọkụ nke nzukọ abụọ dị na etiti nke Fort na-enwusi ọkụ, na-erechapụkwa ha niile n'ogologo ohere; ọtụtụ ndị agbata obi na-eme ihe ike adịghị njikere ịpụta, ha lụọkwa ọtụtụ ihe. . . n'ihi na ha na-enwu ma gbaa ha ọkụ. . . wee laa n'iyi. . . Egburu ọtụtụ ndị na Fort, ma ndị ikom, ndị inyom, na ụmụaka. "

Nke a Underhill na-akọwa dịka agha dị nsọ:

"Obi di Onyenwe ayi uto ime ka ndi ya nwee nsogbu na nsogbu, ka O we me ka ha hu ebere, me kwa ka amara nke amara ya nye ha."

Mkpụrụ obi na-apụta mkpụrụ obi nke aka ya, ndị nke Onyenwe anyị bụ ndị na-acha ọcha. Ndị Amụma nke America nwere ike ịbụ ndị nwere obi ike ma nwee obi ike, ma a maghị ha dịka ndị mmadụ zuru oke. N'ihe dị ka afọ abụọ na ọkara, ọtụtụ ndị America amalitelarị inwe ọganihu dị mma karị, ọtụtụ ndị enweghị. President William McKinley lere Filipin anya dịka ọ dị mkpa ka ndị agha na-arụ ọrụ maka ọdịmma ha. Susan Brewer kọrọ akụkọ a n'aka onye ozi:

"N'ịgwa ndị nnọchianya nke Methodists na 1899, [McKinley] siri ọnwụ na ọ chọghị Philippines ma 'mgbe ha bịakwutere anyị, dị ka onyinye si n'aka chi, amaghị m ihe ha ga-eme.' O kwuru na ekpe ekpere na ikpere ya maka nduzi mgbe ọ bịakwutere ya na ọ ga - abụ 'ụjọ na nkwarụ' iji nyeghachi àgwàetiti ndị ahụ na Spain, 'azụmahịa ọjọọ' iji nye ha ndị ahịa azụmahịa Germany na France, ọ gaghị ekwe omume ịhapụ ha 'anarchy na misrule' n'okpuru Filipinos. O kwuru, sị, 'Ọ dịghị ihe ọ bụla fọdụrụnụ ka anyị mee, kama ka anyị were ha nile, na ịkụziri Filipinos, na ịkwalite ma na-emepe ihe na Ndị Kraịst na-eme ha.' N'ihe ndekọ a banyere nduzi Chineke, McKinley leghaara anya na ọtụtụ Filipinos bụ ndị Roman Katọlik ma ọ bụ na Philippines nwere mahadum karịa Harvard. "

O doro anya na ọtụtụ ndị otu nnọchi anya Methodists jụrụ amamihe McKinley. Dị ka Harold Lasswell kwuru na 1927, “A pụrụ ịdabere na chọọchị nke ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nkọwa nile n'ịgọzi agha a ma ama, na ịhụ n'ime ya ohere maka mmeri nke ụdị nzube Chineke ọ bụla ha họọrọ ịgbatị.” Ihe niile achọrọ, Lasswell kwuru, bụ inweta "ndị ụkọchukwu maara nke ọma" iji kwado agha ahụ, "obere ọkụ ga-amịkwa. Mgbasa mgbasa ozi na United States n'oge Agha Worldwa Mbụ gosiri Jizọs yi khaki ma hụ ala egbe. Lasswell ebiela na agha a lụrụ megide ndị Jamani, ndị na-ekpekarị okpukpe otu ndị America. Lee ka o si di mfe karia iji okpukperechi na agha megide ndi Alakụba na narị afọ nke iri abụọ na otu. Karim Karim, onye prọfesọ na-akpakọrịta na Mahadum Carleton nke Journalism and Communication, dere, sị:

"Ihe oyiyi nke ihe ojoo banyere 'ọjọọ Muslim' abughi ndi bara uru nke ndi ochichi mba di iche iche na-acho imegide ala ndi Ala Muslim. Ọ bụrụ na echiche ọha mmadụ na mba ha nwere ike kwenyesie ike na ndị Alakụba bụ ndị ọjọọ na ndị na-eme ihe ike, mgbe ahụ igbu ha na ibibi ihe onwunwe ha yiri ka ọ nabatara. "

N'ezie, n'ezie, ọ dịghị onye okpukpe kwadoro na-ebuso ha agha, ndị isi oche US anaghịzi ekwupụta ya. Ma mgbasa ozi ndị Kraịst bụ ndị nkịtị na US agha, ya mere bụ asị nke ndị Alakụba. Ndị agha ekwuola na Freedom Foundation Religious Freedom na mgbe ha na-achọ ndụmọdụ ahụike uche, ha ezigara ndị ụkọchukwu kama inye ha ndụmọdụ ka ha nọrọ "n'ọgbọ agha" iji "gbuo ndị Alakụba maka Kraịst."

A pụrụ iji okpukpe mee ka nkwenye na ihe ị na-eme dị mma ọbụlagodi ma ọ bụrụ na o nweghị uche gị. Onye ka elu na-aghọta ya, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na ịghị. Okpukpe nwere ike inye ndụ mgbe ị nwụsịrị na nkwenye na ị na-egbu ma na-egbu ọnwụ maka ihe kachasị mma. Ma okpukpere chi abughi nani otu ndi mmadu nwere ike iji kwalite agha. Ihe ọ bụla dị iche iche nke omenala ma ọ bụ asụsụ ga-eme, na ike nke ịkpa ókè agbụrụ iji kwado ụdị omume kacha njọ nke mmadụ. Senator Albert J. Beveridge (R., Ind.) Nyere Senate ihe nduzi Chineke nyere ya maka agha na Philippines:

"Chineke adịghị akwadebe ndị mmadụ na-asụ Bekee na ndị Teutonic maka otu puku afọ maka ihe ọ bụla ma ọ bụ naanị ihe efu na enweghị nchekasị onwe onye na mmasị onwe onye. Ee e! O meela ka anyị bụrụ ndị isi nhazi nke ụwa iji mee ka usoro ebe ọgba aghara na-achị. "

Agha ụwa abụọ a na Europe, mgbe agha n'etiti mba dị iche iche na-eche na ọ bụ "ọcha," gụnyere ịkpa ókè agbụrụ n'akụkụ niile. Akwụkwọ akụkọ French bụ La Croix na August 15, 1914, mere ememe "oge ochie nke ndị Gaul, ndị Rom, na ndị French na-ebili n'ime anyị," ma kwupụta na

"Ndị Germany ga-ehichapụ si n'aka ekpe nke Rhine. A ghaghị ịghaghachi ìgwè ndị a na-asọ oyi n'azụ ha. Gauls nke France na Belgium ga-emerịrị onye ahụ mwakpo ahụ ka ọ bụrụ otu ihe, otu ugboro. Agha agbụrụ ahụ na-egosi. "

Afọ atọ ka e mesịrị, ọ bụ United States 'ka ọ ga-atụfu uche ya. Na December 7, 1917, onye nnọchiteanya Walter Chandler (D., Tenn.) Kwupụtara n'elu ụlọ nke Ụlọ ahụ:

"E kwuwo na ọ bụrụ na ị ga-enyocha ọbara nke onye Juu n'okpuru microscope, ị ga-ahụ Talmud na Old Bible na-asọgharị n'elu na ụfọdụ ihe. Ọ bụrụ na ị nyochaa ọbara onye nnọchianya German ma ọ bụ Teuton, ị ga-ahụ mpempe akwụkwọ mgbochi na mkpịsị nke shells na bọmbụ ndị na-esegharị na ọbara. . . . Kpoo ha ruo mgbe i bibi ogugu a. "

Ụdị echiche a na-enyere ọ bụghị nanị iwepụ ihe ndekọ ego na-akpata agha site na akpa ego nke ndị nnọkọ nzuko, kamakwa ikwe ka ndị na-eto eto zigara agha ka ha gbuo. Dịka anyị ga-ahụ na isi nke ise, igbu mmadụ adịghị mfe. N'ihe dị ka pasent 98, ndị mmadụ na-achọsi ike ka ha gbuo ndị ọzọ. N'oge na-adịbeghị anya, otu onye na-agwọ ọrịa uche malitere usoro iji mee ka United States na-akwadebe ndị na-egbu ọchụ ka ha gbuo. Ọ gụnyere usoro,

". . . iji mee ka ndị ikom chee echiche banyere ndị iro ha ga-eche ihu dịka ọdịdị dị ala nke ndụ [na fim] ndị na-achọghị ịkpọpụta onye iro dị ka ihe na-erughị mmadụ: enweghị nzuzu nke omenala obodo a na-akwa emo, a na-enye ndị mmadụ obodo dị ka ndị na-emebi iwu. "

Ọ dịkarịrị mfe ka onye agha United States gbuo mmadụ karịa mmadụ, dịka ọ dịịrị ndị Nazi mfe igbu Untermenschen karịa ezigbo mmadụ. William Halsey, bụ onye nyere ndị agha United States agha na South Pacific n'oge Agha Ụwa nke Abụọ, chere banyere ozi ya dị ka "Kwụsị Japs, gbuo Japs, gbuo ndị Japs," ma kwe nkwa na mgbe agha ahụ gafere, asụsụ Japanese ga-ekwu nanị na hel.

Ọ bụrụ na agha gbanwere dị ka ụzọ maka ndị gburu anụ ọhịa buru ibu ka ha jiri aka ha gbuo ndị ọzọ dịka anụmanụ ndị ahụ nwụrụ, dịka Ehrenreich si kwuo, mmekọrịta ya na ịkpa ókè agbụrụ na ọdịiche ndị ọzọ dị n'etiti otu ìgwè dị ogologo. Ma, mba bụ ihe kachasị ọhụrụ, nke dị ike, na nke dị omimi nke mgbagwoju anya na-emetụta agha, na nke ahụ n'onwe ya toro site na agha. Mgbe ndị okenye nke oge ochie ga-anwụ n'ihi otuto nke aka ha, ndị ikom na ndị inyom nke oge a ga-anwụ maka otu mpempe akwụkwọ na-achagharị agbagọ na ọ dịghị echebara ha ihe ọ bụla. Ụbọchị mgbe United States kwusịrị agha na Spain na 1898, obodo mbụ (New York) gafere iwu nke chọrọ ka ụmụ akwụkwọ na-ekele ọkọlọtọ US. Ndị ọzọ ga-agbaso. Ịhụ mba n'anya bụ okpukpe ọhụrụ.

Samuel Johnson na-ekwu na ịhụ mba n'anya bụ ebe mgbaba ikpeazụ nke onye na-ama jijiji, ebe ndị ọzọ na-atụ aro na, kama nke ahụ, ọ bụ nke mbụ. Mgbe a bịara n'ịkpali mmetụta uche nke agha, ọ bụrụ na esemokwu ndị ọzọ adaala, ọ bụ mgbe nile ka onye iro ahụ esighị na mba anyị ma kelee ọkọlọtọ anyị. Mgbe United States na-agha ụgha nke ukwuu na Vietnam, ọ bụ naanị mmadụ abụọ na-ekpe ikpe maka mkpebi Gulf of Tonkin. Otu n'ime ha abụọ, Wayne Morse (D., Ore.) Gwara ndị nnọchiteanya ndị ọzọ na Pentagon gwara ya na a kpasuru ndị North Vietnamese ebubo. Dị ka a ga-atụle n'isiokwu abụọ, ihe Mọmọn ziri ezi. A ga-ewe iwe ọ bụla. Ma, dị ka anyị ga-ahụ, ọgụ ahụ n'onwe ya bụ akụkọ ifo. Ndị ọrụ Morse adịghị emegide ya na ihe kpatara ya na o mehiere, Otú ọ dị. Kama nke ahụ, otu onye ụkọchukwu gwara ya, sị:

"Hell Wayne, ị gaghị enwe ike ịlụso onyeisi oche ọgụ mgbe niile flags na-egwu ma anyị na-aga ịbịa mgbakọ mba. Onye ọ bụla [President] Lyndon [Johnson] chọrọ bụ otu akwụkwọ na-agwa ya na anyị mere nke ọma n'ebe ahụ, anyị na-akwado ya. "

Ka agha ahụ na-aga n'ihu ruo ọtụtụ afọ, na-ebibi ọtụtụ nde ndụ na-enweghị isi, ndị omebe iwu na Kọmitii Mmekọrịta Ofesi na-atụle na nzuzo nchegbu ha na a ghaara ha ụgha. Ma ha họọrọ ịgbachi nkịtị, ọ bụghịkwa n'ihu ọha ka edepụtara ihe ndekọ nke ụfọdụ nzukọ ndị ahụ ruo 2010. Ọkọlọtọ ahụ gosipụtara na-efegharị kemgbe afọ ndị ahụ.

Agha dị mma maka ịhụ mba n'anya dị ka ịhụ mba n'anya bụ maka agha. Mgbe Agha Iwa Mbụ malitere, ọtụtụ ndị na-elekọta mmadụ na Europe gbakọtara na ọkọlọtọ mba ha dị iche iche ma hapụ mgba ha na-agba maka ndị ọrụ mba ụwa. Ruo taa, ọ dịghị ihe na-eme ka ndị Amerịka na-emegide usoro gọọmentị mba dị ka mmasị anyị na agha na nkwụsi ike na ndị agha US agaghị edo onwe ha n'okpuru ikike ọ bụla ọzọ karịa Washington, DC

Nkebi: NDỊ ANYỊ NA-AHỤ NDỊ NA-AGBANYE, NDỊ HITLER HERE

Mana agha anaghị ebuso ọkọlọtọ ma ọ bụ echiche, ọgụ ma ọ bụ ndị ọchịchị aka ike. A na-ebuso ha ọgụ, 98 pasent ndị na-eguzogide ọgwụ na-egbu egbu, na ọtụtụ n'ime ha enweghi ihe ọ bụla ma ọ bụ ihe ọ bụla metụtara ime ka agha ahụ pụta. Otu uzo esi eme ndi mmadu obi ojoo bu iji dochie ha nile dika onyinyo nke otu onye di egwu.

Marlin Fitzwater, White House Press Secretary for Presidents Ronald Reagan na George HW Bush, kwuru na agha "dị mfe maka ndị mmadụ ịghọta ma ọ bụrụ na e nwere ihu onye iro." O nyere ihe atụ: "Hitler, Ho Chi Minh, Saddam Hussein, Milosevic . "Fitzwater nwere ike ịbụ na ọ gụnyere aha Manuel Antonio Noriega. Mgbe onyeisi oche mbụ Bush na-achọ, n'etiti ihe ndị ọzọ, iji gosi na ọ bụghị "wimp" site n'ịwakpo Panama na 1989, ihe kacha mkpa bụ na onye isi nke Panama bụ onye na-eme ihe ọjọọ, onye na-eme ọgwụ ọjọọ, na onye nwere ihu na-amasị ya. ịkwa iko. Otu isiokwu dị mkpa na New York Times dị oke njọ na December 26, 1989, malitere:

"Isi ụlọ ọrụ ndị agha United States dị ebe a, bụ nke kọwara General Manuel Antonio Noriega dịka onye ọchịchị aka ike, onye na-ekpe ekpere na-ekpe ekpere na chi voodoo, kwupụtara taa na onye ndu ahụ a chụpụrụ ejiji na-eyi akwa uwe uhie ma jiri onwe ya nye ndị akwụna."

Echefula na Noriega rụrụ ọrụ maka US Central Intelligence Agency (CIA), gụnyere n'oge ọ zuru ohi ntuli aka 1984 na Panama. Echefula na mmejọ ya bụ ịjụ ịkwado agha US na-eme megide Nicaragua. Echefula na United States maara banyere ahịa ọgwụ ọjọọ Noriega ruo ọtụtụ afọ wee soro ya na-arụ ọrụ. Nwoke a riri cocaine na uwe ime uhie na ndi nwanyi obughi nwunye ya. “Nke ahụ bụ mwakpo dị ka mwakpo Adolf Hitler wakporo Poland afọ 50 gara aga bụ oke iwe,” ka osote odeakwụkwọ nke State Lawrence Eagleburger kwuru banyere mgbere ọgwụ Noriega. Ndị omekome ahụ na-awakpo US na-azọrọ na ha hụrụ nnukwu cocaine n'otu ụlọ Noriega, ọ bụ ezie na ọ ghọrọ ụmụ anụmanụ ndị a na-etinye na banana banana. Gịnịkwanụ ma ọ bụrụ na ụmụ ahụhụ bụbu cocaine? Nke ahụ ọ ga-adị ka nchọpụta nke “ngwa ọgụ nke mbibi” na Baghdad na 2003 gosipụtara agha ziri ezi?

Otú ọ dị, Fitzwater kwuru banyere "Milosevic" dị ka Slobodan Milosevic, mgbe ahụ onye isi oche nke Serbia, bụ onye David Nyhan nke Boston Globe na Jenụwarị 1999 kpọrọ "ihe kacha nso Hitler Europe nwere na narị afọ gara aga." Ma e wezụga, ị mara, maka ndị ọzọ niile. Site na 2010, omume a na ndọrọ ndọrọ ọchịchị ụlọ na United States, iji atụnyere onye ọ bụla ị na-ekwenyeghị na Hitler aghọwo ihe na-atọ ọchị, ma ọ bụ omume nke nyeworo aka ịmalite ọtụtụ agha ma nwee ike ịmalite ọzọ. Otú ọ dị, ọ na-ewe mmadụ abụọ iji wepu: na 1999, Serbs na-akpọ onyeisi oche nke United States "Bill Hitler."

Na mmiri nke 1914, na ihe nkiri nkiri na Tours, France, ihe oyiyi nke Wilhelm II, Emperor nke Germany, bịara na ngebichi ruo nwa oge. Hel nile mebiri.

"Mmadụ nile na-eti mkpu ma na-afụ ụfụ, ndị ikom, ndị inyom, na ụmụntakịrị, dịka a ga-asị na a kpasuru ha ọnụ. Ndị ezi mmadụ nke na-agagharị na Tours, bụ ndị na-amaghị banyere ụwa na ndọrọ ndọrọ ọchịchị karịa ihe ha gụrụ n'akwụkwọ akụkọ ha, enwere ụra maka otu ntabi anya, "

dị ka Stefan Zweig si kwuo. Mana French agaghị alụ ọgụ megide Kaiser Wilhelm II. Ha ga-alụ ọgụ megide ndị nkịtị amụrụ ntakịrị ụzọ si na Germany.

N'ikpeazụ, kemgbe ọtụtụ afọ, a gwala anyị na agha adịghị emegide ndị mmadụ, kama ọ bụ megide ọchịchị ọjọọ na ndị ndú ọjọọ ha. Oge mgbe, anyị na-ada maka nkwarụ ike gwụrụ banyere ọgbọ ọhụụ nke ngwá agha "nkenke" ndị ndú anyị na-eme ka ha nwere ike imegide ọchịchị ndị isi ike n'enweghị nsogbu ndị anyị chere na anyị na-atọhapụ. Anyị na-alụ ọgụ maka "mgbanwe ọchịchị." Ọ bụrụ na agha adịghị agwụ mgbe ọchịchị ahụ agbanweela, nke ahụ bụ n'ihi na anyị nwere ibu ọrụ ilekọta "ndị na-adịghị ọcha," ụmụ obere ụmụ, ndị ọchịchị anyị gbanwere . N'agbanyeghị nke ahụ, ọ dịghị ihe ndekọ ọ bụla nke nke a na-eme ihe ọ bụla dị mma. Mba United States na ndị ya na ha na-emekọrịta nke ọma site na Germany na Japan na-eso Agha Ụwa nke Abụọ, ma ọ ga-emerịrị maka Germany mgbe Agha Ụwa Mbụ gasịrị ma mee ka usoro ahụ kwụsị. Germany na Japan abụrụla mkpọmkpọ ebe, ndị agha US agakwaghị ahapụ. Nke a abụghị ihe bara uru maka agha ọhụrụ.

Site na agha ma ọ bụ omume yiri agha United States kwaturu gọọmentị na Hawaii, Cuba, Puerto Rico, Philippines, Nicaragua, Honduras, Iran, Guatemala, Vietnam, Chile, Grenada, Panama, Afghanistan, na Iraq, na-ekwughị Congo (1960) ); Ekwedọọ (1961 & 1963); Brazil (1961 & 1964); ndị Dominican Republic (1961 & 1963); Gris (1965 & 1967); Bolivia (1964 & 1971); El Salvador (1961); Guyana (1964); Indonesia (1965); Ghana (1966); na n'ezie Haiti (1991 na 2004). Anyị ejiri ọchịchị aka ike dochie ọchịchị onye kwuo uche ya, ọchịchị aka ike na ọgba aghara, yana ọchịchị obodo na ọchịchị na ọrụ US. N'ọnọdụ ọ bụla ka anyị belatara ihe ọjọọ. N'ọtụtụ oge, gụnyere Iran na Iraq, mwakpo US na mwakpo ndị US na-akwado akpatawo oke mkpagbu, ịla n'iyi, mmebi iwu ndị ọzọ, mmekpa ahụ, nrụrụ aka na ndaghachi azụ dị ogologo maka ochichi onye kwuo uche nke ndị nkịtị.

Ndị na-elekọta ndị agha na-elekwasị anya na ndị agha na-adịghị akwalite echiche ndị mmadụ. Ndị mmadụ na-enwe obi ụtọ na agha bụ duel n'etiti ndị isi. Nke a na-achọ ka mmụọ ọjọọ na-enye otu onye ma na-eto onye ọzọ.

Nkebi: Ọ BỤRỤ na ị BỤGHỊ ỤLỌ, Ị BỤ NDỊ ỤMỤTA, ỤLỤ, NA NAZISM

Amuru United States site na agha megide agha nke Eze George, onye edeputara mpụ ya na Nkwupụta nke Onwe. A na-enye George Washington otuto n'ụzọ kwekọrọ ekwekọ. Eze George nke England na gọọmentị ya mara ikpe mpụ ndị e boro ebubo, mana obodo ndị ọzọ nwetara ikike na nnwere onwe ha n'enweghị agha. Dị ka agha niile, n'agbanyeghị afọ ole na ebube, ọgha ụgha nke America kpatara ụgha. Dịka ọmụmaatụ, akụkọ gbasara ogbugbu nke Boston gbagọrọ agbagọ, amataghị na Paul Revere nke gosipụtara British dị ka ndị na-egbu anụ. Benjamin Franklin mepụtara mbipụta ụgha nke Boston Independent nke ndị Britain na-etu ọnụ maka ịchụ nta. Thomas Paine na ndị ọzọ na-ede akwụkwọ na-ere ndị colonos na agha, mana ọ bụghị na-enweghị nduhie na nkwa ụgha. Howard Zinn na-akọwa ihe mere:

"N'ihe gbasara 1776, ụfọdụ ndị dị mkpa n'ógbè ndị Bekee mere nchọpụta nke ga-aba uru bara uru ruo narị afọ abụọ ọzọ. Ha chọpụtara na site n'ịmepụta otu mba, ihe nnọchianya, ịdị n'otu nke a na-akpọ United States, ha nwere ike iwepu ala, uru, na ikike ndọrọ ndọrọ ọchịchị site na ndị ọkacha mmasị nke Alaeze Ukwu Briten. N'ime usoro a, ha nwere ike igbochi ọtụtụ nnupụisi ndị nwere ike ime ka ha nwee nkwenye nke nkwado nkwado maka ịchịisi nke ọhụụ ọhụrụ, nke nwere ihe ùgwù. "

Dị ka Zinn si kwuo, tupu mgbanwe ahụ, e nweela nnupụisi 18 megide gọọmentị ndị colonial, nnupụisi isii ojii, na ọgba aghara 40, na ndị isi ndọrọ ndọrọ ọchịchị hụrụ na enwere ike iwegharị iwe na England. N'agbanyeghị nke ahụ, a ga-amanye ndị ogbenye na-agaghị erite uru site na agha ahụ ma ọ bụ nweta ụgwọ ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ike ịlụ ọgụ na ya. Ọtụtụ, gụnyere ndị ohu kwere nkwa nnwere onwe ka ukwuu site n'aka ndị Britain, ndị gbapụrụ agbapụ ma ọ bụ ndị gbanwere n'akụkụ. Ahụhụ maka mmebi iwu na ndị agha jikọrọ aka bụ 100 mmachi. Mgbe George Washington, nwoke kasị baa ọgaranya na America, enweghị ike ime ka ndị Congress kwalite iwu kwadoro 500 lashes, ọ tụlere iji ike ọrụ dị ka ntaramahụhụ kama, mana ọ tụbara echiche ahụ n'ihi na ọrụ ike agaghị abụ ihe dị iche na ọrụ oge niile ndị agha jikọrọ ọnụ. Ndị agha hapụkwara n'ihi na ha chọrọ nri, uwe, ebe obibi, ọgwụ, na ego. Ha debanyere aha maka ịkwụ ụgwọ, akwụghị ụgwọ, ma tinye ndụ ezinụlọ ha n'ihe ọghọm site na ịnọnyere ndị agha akwụghị ụgwọ. Ihe dị ka ụzọ abụọ n'ụzọ atọ n'ime ha amaghị ma ọ bụ megide ihe kpatara ha ji na-alụ ọgụ ma na-ata ahụhụ. Nnupụisi ndị ama ama, dị ka nnupụisi Shays na Massachusetts ga-eso mmeri nke mgbanwe ahụ.

Ndị America na-eme mgbanwe na-emeghekwa ọdịda anyanwụ iji gbasaa na agha megide ndị American America, ihe British amachibidoro. Mgbanwe America, ihe ọmụmụ na ntọhapụ maka United States, bụkwa agha nke mmụba na mmeri. Eze George, dị ka Nkwupụta nke Onwe Onye, "gbalịsiri ike ime ka ndị bi n'ókèala anyị, ndị India na-enweghị obi ebere." N'ezie, ndị ahụ na-agbachitere iji chebe ala ha na ndụ ha. Mmeri na Yorktown bụ akụkọ ọjọọ maka ọdịnihu ha, dị ka England debanyere ala ha na mba ọhụrụ ahụ.

Agha ọzọ dị nsọ n'akụkọ ihe mere eme nke United States, Agha Obodo, ka a lụrụ ọgụ - ọtụtụ ndị kwenyere - iji kwụsị ihe ọjọọ nke ịgba ohu. N'ikwu eziokwu, ihe mgbaru ọsọ a bụ ihe ngọpụ maka agha nke dị ugbu a, dịka ịkwasa ọchịchị onye kwuo uche ya na Iraq ghọrọ ihe ziri ezi maka agha a malitere na 2003 kpamkpam n'aha nke iwepu ngwá agha ụgha. N'ezie, ọrụ nke ịkwụsị ịgba ohu bụ ihe a chọrọ iji mee ka a mara agha nke na-atụ egwu nke ukwuu ka ọ bụrụ nanị ihe mgbaru ọsọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-efu efu nke "ịlụ.". Ndị mmadụ na-arị elu ngwa ngwa: 25,000 na Shaịlo, 20,000 na Bull Run, 24,000 n'otu ụbọchị na Antietam. Otu izu mgbe Antietam, Lincoln nyere Emancipation mkpọsa, nke tọhapụrụ ndị ohu nanị ebe Lincoln enweghị ike ịtọhapụ ndị ohu ma ọ bụghị site na mmeri n'agha ahụ. (Iwu ya tọhapụrụ ndị ohu na mpaghara ndịda na-agbakọta, ọ bụghị n'ókè nke ala na-anọgide na njikọ.) Ọkọ akụkọ ihe mere eme Yale, Harry Stout kọwara ihe mere Lincoln ji mee ihe a:

"Site nyocha nke Lincoln, igbu a ga-anọgide na-enwe ọtùtù buru ibu karị. Ma maka nke ahụ iji nwee ihe ịga nke ọma, ndị mmadụ ga-ekwenye ka ha wụfuo ọbara n'enweghị nchebe. Nke a, n'aka nke ya, choro ka o doo anya na onwu a bu nani. Naanị emancipation - Lincoln ikpeazụ card - ga-enye ụdị obi ike. "

Mkpọsa ahụ rụkwara ọrụ megide England na-abanye agha n'akụkụ akụkụ ndịda.

Anyị enweghị ike ịma ihe ga-eme n'ógbè ndị ahụ n'emeghị mgbanwe ma ọ bụ n'ịbụ ohu n'enweghị Agha Ọgụgụ. Ma anyị maara na ọtụtụ n'ime ebe ndị ọzọ fọdụrụ n'ụwa kwụsị ọchịchị colonial na ịgba ohu n'enweghị agha. Ndi Congress choputara ime ka ndi mmadu kwusi ohu site na iwu, ma eleghị anya, mba gaara agwụ ya n'enweghi nkewa. Ọ bụrụ na e nyeere ndị South America ohere ịbanye n'udo, Iwu North Fugitive kwụsịrị n'ụzọ dị mfe, ọ yiri ka ịgba ohu agaghị adịte aka.

Agha Mexico, nke a na-alụ ọgụ na mpaghara iji gbasaa ịgba ohu - mmeba nke nwere ike inye aka na-eduga n'ọgbọ agha - na-ekwuchaghị banyere ya. Mgbe United States, n'oge agha ahụ, manyere Mexico ịhapụ ókèala ugwu ya, onye nnọchiteanya diplomat America bụ Nicholas Trist kwusiri ike na otu isi. O degaara onye odeakwụkwọ nke United States akwụkwọ:

"M mesiri ndị [Mexico] obi ike na ọ bụrụ na ọ bụ ike ha inye m mpaghara dum akọwapụtara na ọrụ anyị, mụbaa okpukpu iri, na, na mgbakwunye na nke ahụ, kpuchie ụkwụ na-achacha ọlaedo, n'elu ọ bụ naanị otu ọnọdụ nke ịgba ohu ka a ga-ewepụ na ya, enweghị m ike ịchọta onyinye ahụ maka oge. "

Agha ahụ ọ lụsoro ihe ọjọọ ọgụ?

Agha kachasị nsọ na nke a na-enweghị mgbagha na akụkọ ntolite US, Otú ọ dị, Agha Ụwa nke Abụọ. M ga-azoputa mkparita uka zuru oke nke agha a maka isi nke anọ, ma lee ebe a n'uche nke otutu ndi America taa, Agha Ụwa nke Abụọ bu onye ezi omume n'ihi ogo nke Adolf Hitler, na ihe ojoo bu nke a huru n'elu ha nile n'ime oku.

Mana ị gaghị achọta ọkwa ọ bụla nke Uncle Sam na-ekwu "Achọrọ M. . . iji zọpụta ndị Juu. "Mgbe e webatara mkpebi na Senate US na 1934 na-ekwupụta" ihe mgbu na ihe mgbu "na omume Germany, ma rịọ ka Germany weghachite ikike nye ndị Juu, Ngalaba Nchịkwa" mere ka a lie ya na kọmitii ".

Site na 1937 Poland weputara atụmatụ iziga ndị Juu na Madagascar, Dominican Republic nwekwara atụmatụ ịnabata ha. Onye Minista Minista Neville Chamberlain nke Great Britain bidoro iziga ndị Germany Germany na Tanganyika dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Africa. Ndị nnọchiteanya nke United States, Britain, na mba ndịda America metutere n'Ọdọ Mmiri Geneva na July 1938 ma kweta na ọ dịghị onye n'ime ha ga-anabata ndị Juu.

Na November 15, 1938, ndị nta akụkọ jụrụ President Franklin Roosevelt ihe a ga-eme. Ọ zaghachiri na ọ ga-ajụ ịjụ ikwe ka ndị si mba ọzọ gafere karịa ụkpụrụ nke usoro a na-akwado. A nabatara ego na Congress iji mee ka ndị Juu 20,000 dị afọ 14 banye United States. Senator Robert Wagner (D., NY) kwuru, sị, "Ọtụtụ puku ezinụlọ ndị America egosiworị na ha dị njikere ịbanye ụmụ ha gbara ọsọ ndụ n'ụlọ ha." Nwanyị mbụ Eleanor Roosevelt wepụrụ ya mgbochi Semitism iji kwadoo iwu ahụ, ma di ya ji nke ọma gbochie ya ruo ọtụtụ afọ.

Na July 1940, Adolf Eichman, "onye na-ese onyinyo ahụ," bu n'obi iziga ndị Juu nile na Madagascar, nke dị ugbu a na Germany, France nọ na ya. Ụgbọ mmiri ahụ ga-echere ruo mgbe Briten, bụ nke pụtara ugbu a Winston Churchill, kwụsịrị igbochi ha. Ụbọchị ahụ abịabeghị. Na November 25, 1940, onye nnọchiteanya France nyere onye odeakwụkwọ nke United States ka ọ tụlee ịnakwere ndị Juu gbara ọsọ ndụ Germany na France. Na December 21st, odeakwụkwọ nke State jụrụ. Site na July 1941, ndị Nazi kpebisiri ike na ngwọta ikpeazụ nke ndị Juu pụrụ itinye mgbukpọ kama ịchụpụ ya.

Na 1942, site n'enyemaka nke Ụlọ Ọrụ Census, United States kpochiri 110,000 Japanese America na Japanese na ogige dị iche iche, gụnyere na West Coast, bụ ebe a chọpụtara ha ọnụ ọgụgụ karịa aha. Ihe nkwado a, nke President Roosevelt dere, kwadoro afọ abụọ ka e mesịrị site Ụlọikpe Kasị Elu nke United States.

Na 1943 ndị agha US na-adịghị ọcha na-ebuso Latinos na ndị Africa America agha na Los Angeles '"zoot suit riots," na-apụ na ịpịa ha n'okporo ámá n'ụzọ ga-eme ka Hitler dị mpako. Ndị omeiwu Los Angeles City, na mgbalị siri ike ịkatọ ndị ahụ metụtara, zara site n'ịkwụsị ụdị ejiji ndị mịbịa Mexico na-akpọ uwe akwa.

Mgbe ndị agha US jikọtara na Queen Mary na 1945 na-aga agha Europe, e debere ndị ojii iche na ndị ọcha wee debe ha n'ime omimi nke ụgbọ mmiri ahụ n'akụkụ ụlọ injin ahụ, dị ka o kwere mee site na ikuku ọhụrụ, n'otu ebe ahụ E si Africa bute ndị ojii n'Amerịka ọtụtụ narị afọ gara aga. Ndị agha Africa America lanarịrị Agha IIwa nke Abụọ enweghị ike ịlaghachi n'ụlọ na ọtụtụ akụkụ nke United States ma ọ bụrụ na ha lụrụ ụmụ nwanyị ọcha na mba ofesi. Ndị agha ọcha bụ ndị lụrụ ndị Asia na-emegide otu iwu mgbochi echiche na steeti 15.

Ọ bụ nnọọ ihe ezi uche dị na ya ikwu na United States lụrụ Agha Ụwa nke Abụọ megide mmegbu agbụrụ ma ọ bụ ịzọpụta ndị Juu. Ihe a gwara anyi bu agha n'ihi na ha di oke iche na ihe ha bu.

Nkebi: MGBE OZI

N'oge a nke a na-ekwu na ịlụ ọgụ megide ndị ọchịchị na ndị na-emegbu ndị mmadụ, Vietnam Agha na-enye otu ihe mara mma nke iwu nke US bụ iji zere ịkwatu ọchịchị ndị iro ma gbalịsie ike igbu ndị ya. Iji kwatuo gọọmentị na Hanoi, a tụrụ ya egwu, ga-adọta China ma ọ bụ Russia na agha, ihe United States na-atụ anya izere. Ma, a ga-atụ anya ka e bibie mba ahụ chịrị na Hanoi ka ọ na-edo onwe ya n'okpuru ọchịchị US.

Agha Afghanistan, nke bu agha kachasị ogologo na akụkọ ntolite US ma banye na 10th afọ n'oge e dere akwụkwọ a, bụ ihe ọzọ na-adọrọ adọrọ, na onye mmụọ ọjọọ ahụ ji ya mee ihe ziri ezi, onye na-eyi ọha egwu, Osama bin Laden, abụghị onye na-achị ụwa. mba. Ọ bụ onye na-etinye oge na mba ahụ, n'eziokwu, e kwadoro ya n'ebe ahụ United States na agha megide Soviet Union. O kwuru na o mere atụmatụ mpụ nke September 11, 2001, n'akụkụ ụfọdụ na Afghanistan. Atụmatụ ndị ọzọ, anyị maara, agafewo na Europe na United States. Ma, ọ bụ Afghanistan ka o doro anya na ọ dị mkpa ka a taa ya ahụhụ n'ihi ọrụ ya dị ka onye ọbịa a.

N'ime afọ atọ gara aga, United States nọ na-arịọ ndị Taliban, òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị na Afghanistan kwuru na ha ga-agbachitere bin Laden, iji weghachite ya. Ndị Taliban chọrọ ịhụ ihe akaebe megide bin Laden na iji jide n'aka na ọ ga-anata ikpe ziri ezi na mba nke atọ ma ọ bụghị ọnwụ ọnwụ. Dị ka ụlọ ọrụ mgbasa ozi Britain (BBC) si kwuo, ndị Taliban dọrọ aka ná ntị na United States na bin Laden na-eme atụmatụ ibuso agha ala ala America. Onye ode akwukwo ode akwukwo nke ode akwukwo Pakistani, Niaz Naik, gwara onye BBC na ndi isi nke United States gwara ya na nzuko nzuko UN na Berlin na July 2001 na United States ga agha agha megide ndi Taliban n'etiti etiti October. Naik "kwuru na obi abụọ adịghị ya na Washington ga-edozi atụmatụ ya ọ bụrụgodị na ndị Taliban ga-enyefe Bin Laden ozugbo."

Nke a bụ ihe niile tupu mpụ nke Septemba 11th, nke agha ahụ ga-abọ ọbọ. Mgbe United States wakporo Afghanistan na October 7, 2001, ndị Taliban nyekwara aka ọzọ iji kparịta maka nnyefe nke bin Laden. Mgbe Onye isi ala Bush jụrụ ọzọ, ndị Taliban kwụsịrị ịchọrọ ya maka ihe akaebe nke ikpe mara ma nyefee naanị ịtụgharị bin Laden gaa mba nke atọ. Onye isi ala George W. Bush jụrụ onyinye a na ịga n’ihu. Na Machị 13, 2002, ndi oru nta akuko, Bush kwuru banyere bin Laden “Anaghi m eche gbasara ya.” Ruo ma ọ dịkarịa ala ọtụtụ afọ ọzọ, ya na bin Laden na ndị otu ya, al Qaeda, ekwenyeghị na ha nọ na Afghanistan, agha nke imegwara megide ya gara n'ihu na-eweda ndị bi n'ala ahụ ala. N'adịghị ka Iraq, Agha a na-akpọkarị Afghanistan na 2003 na 2009 dịka "ezigbo agha."

Ikpe ahụ maka agha Iraq na 2002 na 2003 pụtara na "ngwá agha nke mbibi oke," nakwa ịbọ ọbọ megide bin Laden, bụ onye n'ezie enweghị njikọ na Iraq ma ọlị. Ọ bụrụ na Iraq enyeghị ngwá agha, agha ga-adị. Ebe ọ bụ na Iraq enweghị ha, e nwere agha. Ma nke a bụ isi arụmụka na ndị Iraqis, ma ọ bụ ma ọ dịghị ihe ọzọ Saddam Hussein, nwere ihe ọjọọ. E kwuwerị, ọ bụ mba ole na ole nwere ebe ọ bụla dịka ọtụtụ ngwá agha nuklia, ihe ndị dị ndụ, ma ọ bụ ngwá agha dịka United States, ma anyị ekwenyeghị na onye ọ bụla nwere ikike ịlụso anyị agha. Anyị nyeere mba ndị ọzọ aka inweta ngwá agha dị otú ahụ ma ghara ibuso ha agha. N'eziokwu, anyị nyeere Iraq ohere ịmalite ịmịpụta ngwá agha ndị dị ndụ na nke chemical na afọ ole na ole gara aga, bụ nke tọrọ ntọala maka ememe na ọ ka nwere.

N'ikpeazụ, ngwá agha nke mba nwere ike ịbụ omume rụrụ arụ, na-adịghị mma, ma ọ bụ iwu akwadoghị, ma ọ pụghị ịbụ ihe kpatara agha. Agha na-eme ihe ike bụ omume rụrụ arụ, nke na-adịghị mma, na iwu na-akwadoghị. Ya mere, gịnị kpatara arụmụka banyere ma ịwakpo Iraq ihe arụmụka banyere ma Iraq nwere ngwá agha? O doro anya na anyị kpebisiri ike na ndị Iraqis dị njọ nke ukwuu na ọ bụrụ na ha nwere ngwá agha ha ga-eji ha, ikekwe site na ntụgharị uche Saddam Hussein na al Qaeda. Ọ bụrụ na onye ọzọ nwere ngwá agha, anyị nwere ike ịgwa ha okwu. Ọ bụrụ na ndị Iraqis nwere ngwá agha anyị kwesịrị iji buso ha agha. Ha bu ndi isi nke President George W. Bush choro "obu ihe ojo." Iraq n'adighi nma na ejighi ihe eji ebu ya ebubo ma obu uzo kachasi nma iji kpasuo ha agha bu ibuso Iraq agha, ya mere ha bu ewepụ ma chefuo, n'ihi na ndị ndu anyị maara nke ọma na Iraq enweghị ikike dị otú ahụ.

Nkebi nke a: A na-agba ọkụ ọkụ

Nsogbu dị n'etiti na echiche nke agha dị mkpa iji lụsoo ihe ọjọọ bụ na ọ dịghị ihe ọjọọ karịa agha. Agha na-akpata nhụjuanya na ọnwụ karịa ihe ọ bụla agha nwere ike iji merie. Agha adịghị agwọ ọrịa ma ọ bụ gbochie ihe mberede ụgbọ ala ma ọ bụ belata igbu onwe. (N'eziokwu, dịka anyị ga-ahụ na isi nke ise, ha na-agba ndị na-egbu mmadụ ahụhụ site n'elu ụlọ.) N'agbanyeghị ihe ọjọọ onye ọchịchị aka ike ma ọ bụ ndị mmadụ nwere ike ịbụ, ha apụghị ịbụ ihe ọjọọ karịa agha. Ọ bụrụ na ọ dịrị ndụ ruo otu puku, Saddam Hussein enweghi ike imebi ndị bi na Iraq ma ọ bụ ụwa na agha iji kpochapụ ngwá agha ya. Agha abụghị ọrụ dị ọcha na nke a na-anakwere nke a na-arụ ebe a site na arụrụala. Agha bụ inrocity niile, ọbụna mgbe ọ na-agụnye agha na-erube isi na-egbu ndị agha. Otú ọ dị, ọ dị ntakịrị, na ọ gụnyere. General Zachary Taylor kọrọ banyere agha Mexico na America (1846-1848) na Ngalaba Agha US:

“Ana m akwa ụta nke ukwuu ịkọ na ọtụtụ n'ime ndị ọrụ afọ ofufo nke ọnwa iri na abụọ ahụ, n'ụzọ ha si na Rio Grande dị ala, emeela mkparị na nkụda mmụọ buru ibu n'ebe ndị bi udo nọ. Ọ B ISR SC NA CBỌCH OF Ọ B NOTR CR NA A NA-AK REGH ASGH AS M D AS KA HA KWERE M. ” [isi mmalite nke mbụ]

Ọ bụrụ na General Taylor achọghị ịgba akaebe, ọ ghaghị ịnọ na agha. Ma ọ bụrụ na ndị America nwere mmetụta dị otú a, ha ekwesịghị ime ya dike na onyeisi oche maka ịga agha. Mkpukpọ na mmegbu abụghị akụkụ kasị njọ nke agha. Nke kachasị njọ bụ akụkụ a nabatara: igbu mmadụ. Nrụgide ahụ United United States tinyere n'oge agha ya n'oge na-adịbeghị anya na Afghanistan na Iraq bụ akụkụ, ma ọ bụghị akụkụ kasị njọ, nke oke mpụ. Mgbukpọ ndị Juu mere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nde mmadụ 6 n'ime ụdị egwu kachasị njọ, ma Agha Ụwa nke Abụọ weere ihe dịka 70 nde - nke ihe dịka nde 24 bụ ndị agha. Anyị adịghị anụ ọtụtụ banyere ndị agha Soviet 9 nde ndị Germany gburu. Ma ha nwụrụ n'ihu ndị chọrọ igbu ha, ha onwe ha nọkwa n'okpuru iwu ka ha gbuo. E nwere ihe ole na ole ka njọ n'ụwa. Na-efunahụ akụkọ ọdịnala nke US bụ eziokwu na n'oge mbido D-Day, 80 pasent nke ndị agha Germany nọ na-alụ ọgụ megide ndị Russia. Ma nke ahụ emeghị ka ndị Russia nwee obi ike; ọ na-agbanwe nanị ihe nkiri ọjọọ nke nzuzu na ihe mgbu n'akụkụ ọwụwa anyanwụ.

Ọtụtụ ndị kwadoro agha na-ekweta na agha bụ hel. Ma ihe ka ọtụtụ mmadụ dị ka ha kwenyere na ihe nile bụ ihe ziri ezi na ụwa, na ihe niile dị mma, na omume nile nwere nzube Chineke. Ọbụna ndị na-enweghị okpukpe na-agbaso, mgbe ha na-ekwurịta ihe dị mwute ma ọ bụ ọdachi, ọ bụghị ịsị "Lee mwute na ihe jọgburu onwe ya!" Kama igosipụta - ọ bụghị naanị na ihe ijuanya ma ọbụna afọ ole na ole - enweghị ike ịghọta "ma ọ bụ" kwere " "Ghọta" ya, dịka a ga - asị na nhụjuanya na nhụjuanya abụghị ihe doro anya nke ọma dịka ọṅụ na obi ụtọ. Anyị chọrọ ka Dr. Pangloss dị ka ihe niile dị mma, na ụzọ anyị si eji agha eme ihe bụ iche n'echiche na akụkụ anyị na-alụso ihe ọjọọ ọgụ maka ọdịmma, na agha ahụ bụ nanị ụzọ agha dị otú a nwere ike a ga-egwu. Ọ bụrụ na anyị nwere ikike iji na-ebu agha ndị ahụ, yabụ dị ka Senator Beveridge kwuru n'elu, a ghaghị ịtụ anya ka anyị jiri ha mee ihe. Senator William Fulbright (D., Ark.) Kọwara ihe a:

"Ike na-eme ka onwe ya nwee mgbagwoju anya na mba ukwu dị iche iche na-eche na ike ya bụ ihe na-egosi ihu ọma Chineke, na-enye ya ọrụ pụrụ iche maka mba ndị ọzọ - iji mee ka ha nwekwuo obi ụtọ ma dịkwuo mma, iji mezie ha , ya bụ, na ya onwe ya oyiyi. "

Madeline Albright, odeakwụkwọ nke State mgbe Bill Clinton bụ onyeisi oche, dị nkenke:

"Gịnị bụ isi nke inwe agha a mara mma nke ị na-ekwukarị banyere ma ọ bụrụ na anyị enweghị ike iji ya?"

Nkwenye na ikike nke Chineke maka ibu agha yiri ka ọ na-etowanye ike mgbe nnukwu ndị agha na-agbagha megide iguzogide siri ike maka ike agha iji merie. Na 2008 onye odeakụkọ US dere banyere General David Petraeus, mgbe ahụ ọchịagha dị na Iraq, "O doro anya na Chineke yiri ka ọ dị mkpa inye US Army a nnukwu n'ozuzu oge a."

Na August 6, 1945, President Harry S Truman kwupụtara, sị: "Iri na iri na isii gara aga, ụgbọelu ụgbọelu America kwụsịrị otu bọmbụ na Hiroshima, bụ isi agha Japan dị mkpa. Na bọmbụ ahụ nwere ike karịa ikike 20,000 nke TNT Ọ nwere ihe karịrị puku ugboro abụọ ike nke British 'Grand Slam' nke bụ bọmbụ kasị njọ a na-ejikarị eme ihe n'akụkọ ihe mere eme nke agha. "

Mgbe Truman ghaghaara America na Hiroshima bụ isi agha karịa obodo jupụtara na ndị nkịtị, ndị mmadụ na-achọ ịkwenyere ya. Ònye ga-achọ ihere nke ịbụ nke mba ahụ nke na-eme ụdị ọ bụla nke atrocity? (Ọ ga-akpọ aha Manhattan ka ọ bụrụ "ala efu" na-ehichapụ ikpe ọmụma ahụ?) Mgbe anyị mụtara eziokwu ahụ, anyị chọrọ ma ka na-achọ ka anyị kwenye na agha bụ udo, na ime ihe ike bụ nzọpụta, na gọọmenti anyị kwụsịrị bọmbụ nuklia iji zọpụta ndụ , ma ọ bụ ma ọ dịghị ihe ọzọ ịzọpụta ndụ American.

Anyị na-agwa ibe anyị na bọmbụ ahụ mebiri agha ma zọpụta ndụ karịa ụfọdụ 200,000 ha wepụrụ. N'agbanyeghị nke ahụ, izu ole na ole tupu bombu akpa, na July 13, 1945, Japan zipụrụ otu telivishọn na Soviet Union na-egosipụta ọchịchọ ya ịtọgbọ na ịkwụsị agha ahụ. United States agbajiri koodu Koodu ma gụọ telegram ahụ. Truman kwuru na ederede ya na "telivishọn si Japan Emperor rịọ maka udo." A gwawo Truman site n'ọdụ ụgbọ mmiri Japan na Portuguese nke udo Japan dị ka ọnwa atọ tupu Hiroshima. Japan jụrụ naanị ịhapụ ya n'emeghị ihe ọ bụla ma hapụ eze ukwu ya, mana United States kwusiri ike na okwu ndị a ruo mgbe bọmbụ ahụ daa, ebe ọ ga-ekwe ka Japan nọrọ na eze ukwu ya.

Onye na-enye ndụmọdụ nke president bụ James Byrnes gwara Truman na ịdọrọ bọmbụ ahụ ga-ekwe ka United States "kpebie okwu nke ịkwụsị agha ahụ." Onye odeakwụkwọ nke ndị agha James Forrestal dere n'akwụkwọ edemede ya na Byrnes "na-echegbu onwe ya ka ya na ndị Japan nwee nsogbu tupu ndị Russia abata. "Truman dere n'akwụkwọ edemede ya na ndị Soviet na-akwadebe ịga Japan na" Fini Japs mgbe nke ahụ bịara. "Truman nyere iwu ka bọmbụ ahụ dakwasịrị Hiroshima na August 8th na ụdị bombu ọzọ, bọmbụ plutonium , nke ndi agha choro inwale ma gosi, na Nagasaki na August 9th. Ọzọkwa n'August 9th, ndị Soviet wakporo Japanese. N'ime izu abụọ sochirinụ, ndị Soviet gburu 84,000 Japanese mgbe ha na-efu 12,000 nke ndị agha ha, United States nọgidekwara na-agha bọmbụ Japan na ngwá agha ndị na-abụghị ngwá agha nuklia. Mgbe ahụ, ndị Japan nyefere. United States Strategic Bombing Survey kwubiri na,

". . . n'ezie tupu 31 Disemba, 1945, nakwa na ihe ọ bụla nwere ike tupu 1 November, 1945, Japan gaara enyefe ọbụlagodi na agbapụtaghị bọmbụ nukom, ọ bụrụgodị na Russia abanyeghị agha ahụ, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na ọ dịghị agha e mere atụmatụ ma ọ bụ na-eche echiche. "

Otu onye na-ekwenye ekwenye nke kwupụtara otu echiche a n'otu odeakwụkwọ nke Agha tupu oge bombings bụ General Dwight Eisenhower. Onye isi oche nke ndị isi oche ndị ọrụ ọnụ bụ Admiral William D. Leahy kwetara, sị:

"Iji ngwá agha a na-eme ihe ike na Hiroshima na Nagasaki abaghị uru na agha anyị na Japan. Ndị Japan amaolarịrị na ha dị njikere ịtọhapụ ha. "

Ihe ọ bụla ịdọrọ bọmbụ ahụ nwere ike ịbụ na o nyere aka n'ịkwụsị agha ahụ, ọ dị mgbagwoju anya na ọ dịghị mgbe a nwara ịbịakwute egwu egwu ịdakwasị ha, usoro nke eji mee n'oge ọkara narị afọ nke Agha Nzuzo. Enwere ike ịchọta nkọwa ọ bụla na ihe ndị Truman kwuru na-egosi na ọ bụ ihe mgbapụta ahụ:

"Mgbe anyị hụrụ bọmbụ anyị ji ya. Anyị ejirila ya mee ihe megide ndị na-ebute anyị na Pearl Harbor n'atụghị egwu, megide ndị agụụ na-egbu nri ma gbuo ma gbuo ndị agha nke America, nakwa megide ndị kwụsịrị ụgha nile nke irube isi n'iwu ụwa nke agha. "

Truman enweghi ike, na mberede, ahọrọ Tokyo dị ka onye lekwasịrị anya - ọ bụghị n'ihi na ọ bụ obodo, ma n'ihi na anyị emeela ya ka ọ bụrụ mkpọmkpọ ebe.

Ọdachi nke nuklia nwere ike ịbụ, ọ bụghị njedebe nke Agha Ụwa, kama ọ bụ mmeghe nke Agha Nzuzo, bụ iji zipu ozi ndị Soviet. Otutu ndi isi ochichi di elu na ndi isi na agha US, tinyere ndi isi ndi isi, anwalewo imebi obodo ndi ozo kemgbe, malite na Truman na egwu Nuke China na 1950. Ihe omuma a meputara, n'eziokwu, na ịnụ ọkụ n'obi nke Eisenhower maka nuking China mere ka agha Koria dị ngwa. Nkwenye na akụkọ ifo ahụ mere ka President Richard Nixon, ọtụtụ iri afọ mgbe nke a gasịrị, chee na ya nwere ike ịkwụsị agha Vietnam site na-eme ka ọ bụ onye nzuzu iji iji bọmbụ nuklia. Ọbụna na-echegbubiga onwe ya ókè, n'ezie ọ bụ onye nzuzu. "Bomb nuklia, nke ahụ na-enye gị nsogbu? . . . Naanị m chọrọ ka ị na-eche nnukwu ihe, Henry, maka Christsakes, "Nixon gwara Henry Kissinger banyere mkparịta ụka maka Vietnam.

President George W. Bush na-ahụ maka mmepe nke obere ngwá agha nuklia nke a pụrụ iji mee ihe ngwa ngwa karị, yana nnukwu bọmbụ nuklia ndị na-abụghị nke nuklia, na-agbagọ akara n'etiti abụọ ahụ. President Barack Obama guzobere na 2010 na United States nwere ike ibute ụzọ na ngwá agha nuklia, mana naanị megide Iran ma ọ bụ North Korea. Mba United States kwuru, na-enweghị ihe akaebe, na Iran akwadoghị Nkwekọrịta Nuklia nke Nuklia (NPT), ọ bụ ezie na njedebe kasị mma nke nkwekọrịta ahụ bụ na United States enweghị ike ịrụ ọrụ na nkwarụ na United States 'Mutual Defence Agreement United Kingdom, nke mba abụọ ahụ na - ekekọrịta ngwá agha nuklia megidere Nkeji edemede 1 nke NPT, ọ bụ ezie na iwu mbụ nke United States na - emebi iwu agha nuklia megidere nkwekọrịta ọzọ: UN Charter.

Ndị America agaghị ekweta ihe e mere na Hiroshima na Nagasaki, ma mba anyị anọwo njikere maka ya. Ke Germany ama osobo Poland, Britain ye France ẹma ẹdọhọ ke ẹkedori Germany. Britain na 1940 agbaghawo nkwekọrịta ya na Germany ka ọ ghara ịba ụba na ndị nkịtị, tupu Germany agbapụtaghachi n'otu ụzọ ahụ megide England - ọ bụ ezie na Germany agbapụrụ Guernica, Spain, na 1937, na Warsaw, Poland, na 1939, na Japan ugbu a bụ ndị agha bọmbụ na China. Ekem, ke ediwak isua, Britain ye Germany ẹma ẹwot obio obio ke otu mbemiso United States ama esịnede, bọmbụk German ye Japan ke obio n̄kan̄ mîdịghe n̄kpọ ekededi emi ẹkebede. Mgbe anyị na-ebibi obodo Japan, magazin ndụ na-ebipụta foto nke onye Japan na-anwụ ọnwụ ma kwuo "Nke a bụ nanị ụzọ." Site n'oge Agha Vietnam, ihe oyiyi dị otú a bụ nnukwu esemokwu. Site na oge 2003 Agha na Iraq, e gosipụtara ihe oyiyi ndị ahụ, dịka a na-agụghị ahụ ndị iro. Ọganihu ahụ, nke nwere ike ịchọta ụdị ọganihu, ka na-ahapụ anyị site n'oge a ga-egosiputa mmejọ site na nkọwa bụ "Ọ ghaghị ịbụ ụzọ ọzọ."

Ịlụso ihe ọjọọ ọgụ bụ ihe ndị na-eme udo na-eme. Ọ bụghị ihe agha na-eme. Ma ọ bụghị, ma ọ dịghị ihe ọzọ ọ bụghị doro anya, ihe na-akwalite ndị isi agha, ndị na-eme atụmatụ agha ma mee ka ha dịrị. Ma, ọ bụ ihe na-adọrọ adọrọ iche n'echiche. Ọ dị nnọọ mma ịchụ àjà dị ike, ọbụna àjà kachasị mma nke ndụ mmadụ, iji kwụsị ihe ọjọọ. O nwere ike ịbụ na ọ dị mma iji ụmụaka ndị ọzọ na-eme ihe ọjọọ iji kwụsị njedebe, nke kachasị ka ọtụtụ ndị na-akwado agha na-eme. Ọ bụ ezi omume ịghọ akụkụ nke ihe ka ibu karịa onwe gị. O nwere ike ịbụ ihe na-atọ ụtọ ịmalite ịhụ mba n'anya. O nwere ike ịbụ ihe na-atọ m ụtọ n'oge na-adịghị anya, ma ọ bụrụ na ọ bụrụ na ọ dịghị mma ma dị mma, na-akpọ asị, ịkpa ókè agbụrụ, na ajọ mbunobi ndị ọzọ. Ọ dị mma iche na otu gị dị elu karịa onye ọzọ. Na ịhụ mba n'anya, ịkpa ókè agbụrụ, na ihe ndị ọzọ na-ekewapụ gị n'aka onye iro ahụ, nwere ike iji obi ụtọ na-eme ka gị na ndị agbata obi gị na ndị agbata obi gị dị n'otu, na-agafe ugbu a na-enweghị isi.

Ọ bụrụ na ị na-ewe iwe na iwe, ọ bụrụ na ịchọrọ inwe mmetụta dị mkpa, dị ike, ma na-achịkwa, ọ bụrụ na ịchọrọ ikikere ịghara ịbọ ọbọ ma ọ bụ okwu ọnụ ma ọ bụ n'ụzọ anụ ahụ, ị ​​nwere ike ịṅụrịrị ọṅụ maka ọchịchị nke na-akpọsa ezumike site na omume ọma na ikike imeghe ịkpọ asị na igbu. Ị ga-achọpụta na ndị na-akwado agha nke kachasị ịnụ ọkụ n'obi na-achọ mgbe ụfọdụ ka ndị agha na-adịghị agha agha gburu ma taa ya ahụhụ na onye iro ọjọọ ahụ; ịkpọasị dị nnọọ mkpa karịa ya. Ọ bụrụ na nkwenkwe okpukpe gị agwa gị na agha dị mma, mgbe ahụ ị gafeela oge buru ibu. Ugbu a ị bụ akụkụ nke atụmatụ Chineke. Ị ga - adị ndụ mgbe ị nwụsịrị, ma eleghị anya, anyị niile ga - aka mma ma ọ bụrụ na ị nwụọ.

Ma nkwenkwe dị mfe na ihe ọma na ihe ọjọọ adịghị adaba na ezigbo ụwa, n'agbanyeghị ole mmadụ na-ekerịta ha n'enweghị obi abụọ. Ha anaghị eme ka ị bụrụ onye nwe ụwa niile. Kama nke ahụ, ha na-ejide gị n'aka ndị mmadụ na-eji aghụghọ atụgharị gị na agha. Ịkpọasị na inwe obi ụtọ adịghị enye afọ ojuju na-adịgide adịgide, ma kama imebi iwe iwe.

Ị ka elu karịa nke ahụ? Ị kwadoro ịkpa ókè agbụrụ na nkwenkwe ndị ọzọ dị otú ahụ? Ị na-akwado agha n'ihi na ha, n'eziokwu, nwere nkwanye ùgwù dị mma? Ị chere na agha, mmetụta ọ bụla dị ala na-adọrọ mmasị na ha, na-alụ ọgụ iji chebe ndị a na-emeso ndị omempụ na iji chekwaa ụzọ ndụ kachasị anya na usoro ochichi nke ndụ? Ka anyị leba anya na nke ahụ n'isi abụọ.