'Agha na oke ụjọ' tụrụ ụjọ ndị Afghanistan maka afọ 20

Ndị mwakpo nwere ike were ugboro 100+ karịa ndị nkịtị  dị ka 9/11 - na omume ha dịkwa ka mpụ

Site n'aka Paul W. Onye hụrụ n'anya, Agha na Iwu, September 28, 2021

The ogbugbu ikuku nke ezinụlọ 10, gụnyere ụmụaka asaa, na Kabul na August 29 abụghị ihe anomaly. Ọ na-anọchite anya agha Afghanistan afọ 20-ewezuga na mkpughe akụkọ pụtara ìhè manyere ndị agha US ịrịọ mgbaghara maka "mmejọ" ya.

Mba anyị ruru uju ndị America 2,977 aka ha dị ọcha nwụrụ na iyi ọha egwu nke Septemba 11, 2001. N'etiti ndị na -ekwu okwu na -ekiri 20 ya^th ncheta, onye bụbu onye isi ala George W. Bush katọrọ 'ileghara ndụ mmadụ anya'.

Agha a na Afghanistan, nke Bush bidoro n'izu atọ ka 9/11 gasịrị, nwere ike were oge 100 karịa ọtụtụ ndị nkịtị nọ ebe ahụ.

The Ụgwọ Agha Project (Mahadum Brown, Providence, RI) mere atụmatụ na ọnwụ agha ahụ ga -anwụ ruo Eprel 2021 n'ihe dị ka 241,000, gụnyere ihe karịrị ndị nkịtị 71,000, Afghan na Pakistani. Mmetụta na -apụtabeghị, dị ka ọrịa, agụụ, akpịrị ịkpọ nkụ, na mgbawa dara nwere ike igbu “ọtụtụ ugboro”.

A oke anọ na otu, na -apụtachaghị ọnwụ ozugbo, na -ebute ngụkọta nke ndị nkịtị 355,000 (site na Eprel gara aga) - ugboro 119 ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ 9/11.

Onu ogugu ndi a bu mgbanwe. N’afọ 2018, otu onye edemede mere atụmatụ nke ahụ 1.2 nde Egburu ndị Afghanistan na ndị Pakistan n'ihi mwakpo 2001 nke Afghanistan.

Ndị nkịtị chere ụgbọ elu agha, helikọpta, drones, ogbunigwe, na mwakpo ụlọ. Iri abụọ US na njikọ aka bọmbụ na ogbunigwe akụkọ kwa ụbọchị na -egbu ndị Afghan. Mgbe Pentagon kwetara mwakpo ọ bụla, ọtụtụ ndị ihe metụtara ghọrọ "Taliban," "ndị na -eyi ọha egwu," "ndị agha," wdg. Ndị odeakụkọ kpughere mwakpo ụfọdụ ndị nkịtị. Wikileaks.org agbapụtala narị narị ndị zoro ezo.

N'otu ihe mere eme, ogbunigwe dara n'ụgbọ mmiri mmiri na 2007. Naanị ihe merụrụ ahụ bụ ọnya ogwe aka. Ịlaghachi na ntọala ha, Ndị Marines gbagburu onye ọ bụla- ndị na -anya ụgbọ ala, nwa agbọghọ dị afọ iri na ụma, nwoke merela agadi - na -egbu ndị Afghanistan 19, merụọ 50. Ndị nwoke ahụ gbachiri nkịtị mpụ mana ha ga -apụ na Afghanistan na -eso ngagharị iwe. E nyeghị ha ntaramahụhụ.

"Anyị chọrọ ka ha nwụọ"

Onye prọfesọ New Hampshire dere banyere mwakpo ikuku mbụ nke agha na mpaghara Afghanistan, dịka ogbugbu opekata mpe mmadụ 93 bi na ọrụ ugbo. obodo nke Chowkar-Karez. Ọ mehiere? Otu onye ọrụ Pentagon kwuru n'ezoghị ọnụ, "Ndị nọ ebe ahụ nwụrụ anwụ n'ihi na anyị chọrọ ka ha nwụọ."

Medialọ mgbasa ozi mba ofesi mere akụkọ dị ka nke a: “US boro ebubo igbu mmadụ ihe karịrị otu narị ndị obodo n'ikuku. " Otu nwoke gwara Reuters na ọ bụ naanị ya n'ime ezinụlọ mmadụ iri na abụọ lanarịrị mwakpo chi ọbụbọ na Qalaye Niazi. Ọ nweghị ndị agha nọ ebe ahụ, o kwuru. Onye isi ebo ahụ gụrụ mmadụ 24 nwụrụ, gụnyere ụmụaka na ụmụ nwanyị.

A wakporo ụgbọelu ugboro ugboro ndị na -eme oriri agbamakwụkwọ, dịka n'obodo Kakarak, ebe ogbunigwe na rọketi gburu mmadụ 63, merụrụ 100+ ahụ.

Ndị helikọpta ndị agha pụrụiche nke United States gbara egbe ụgbọ ala atọ na Uruzgan, gbuo ndị nkịtị 27 n'afọ 2010. Ndị ọrụ Afghanistan mere ngagharị iwe. Onye ọchịagha US kwara arịrị "n'amaghị ama" na -emerụ ndị nkịtị ma kwe nkwa nlekọta okpukpu abụọ. Mana izu ole na ole ka e mesịrị, ndị agha US na mpaghara Kandahar gbara egbe ụgbọ ala ọzọ, na -egbu ihe ruru mmadụ ise.

n'etiti ogbugbu efu, Mmadụ iri bi n'ime obodo Ghazi Khan Ghondi, ọkachasị ụmụ akwụkwọ ụlọ akwụkwọ dịka nwata dị afọ iri na abụọ, ka esi na akwa ha dọkpụpụta ya wee gbaa ya, na ọrụ ndị NATO nyere ikike na ngwụcha afọ 10. Ndị na-akụ azụ bụ ndị SEAL Navy, ndị ọrụ CIA, na ndị agha Afghanistan ndị CIA zụrụ azụ.

Izu ole na ole ka e mesịrị, ndị agha pụrụ iche gbapụrụ n'ụlọ n'oge mmemme ịkpọ nwa ọhụrụ n'obodo Khataba wee gbuo ndị nkịtị asaa, gụnyere ụmụ nwanyị abụọ dị ime, nwa agbọghọ dị afọ iri na ụma, na ụmụaka abụọ. Ndị agha US ewepụla mgbọ n'ime ahụ ma ghagha ụgha na ha achọtala ndị ahụ metụtara, mana enwetaghị ntaramahụhụ ọ bụla.

                                    ***

Ndị mgbasa ozi US na -eloda nsụgharị ndị agha. Ọmụmaatụ: Na 2006 ha kọrọ “ogbunigwe ikuku megide onye ama ama Ndị agha Taliban, ”Obodo Azizi (ma ọ bụ Hajiyan), ikekwe gbuo“ ihe karịrị ndị Taliban 50. ”

Ma ndị lanarịrịnụ kwuru okwu. Ndị Melbourne Herald Sun kọwara "ụmụaka na -agba ọbara na ọkụ, ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke" na -abanye n'ụlọ ọgwụ Kandahar kilomita 35, na -eso mwakpo na -adịghị akwụsị akwụsị, Ọ bụ "otu ihe ahụ mgbe ndị Russia na -atụ anyị bọmbụ," otu nwoke kwuru.

Otu okenye obodo gwara French Press Agency (AFP) mwakpo ahụ gburu mmadụ 24 n'ime ezinụlọ ya; na onye nkuzi hụrụ ozu ndị nkịtị 40, gụnyere ụmụaka, ma nyere aka lie ha. Reuters gbara onye ntorobịa mmerụ ahụ ajụjụ ọnụ nke lere ọtụtụ ndị ihe metụtara anya, gụnyere ụmụnne ya nwoke abụọ.

“Bọmbụ na -egbu ndị obodo Afghanistan” bụ isi akụkọ na Toronto Globe na Mail. Ntughari: "Mahmood dị afọ 12 ka na-agba anya mmiri anya…. Ezinaụlọ ya niile - nne, nna, ụmụnne nwanyị atọ, ụmụnne nwoke atọ… 'Ugbu a, anọ m naanị m.' N’akụkụ ya, n’ihe ndina ụlọ ọgwụ nwere nlekọta siri ike, nwa nwanne nna ya dị afọ 3 n’amaghị ama dina ala na-achọ ikuku. ” Otu nnukwu foto gosiri otu obere nwa ara, mechiri anya ya, tinye bandeeji na tubes.

AFP gbara nne nne nwere ntutu isi ọcha ajụjụ ọnụ, na-enyere onye ikwu ya merụrụ ahụ aka. Ọ nwụrụ ndị ezinụlọ 25. Ka ọkpara ya, nna nke ụmụ itoolu, jikere maka ihi ụra, ezigbo ọkụ nwuru. “Ahụrụ m Abdul-Haq ka ọ dina n'ọbara…. Ahụrụ m ụmụ ya ndị nwoke na ụmụ ya nwanyị, ha niile anwụọla. Oh Chineke, egburu ezinụlọ nwa m nwoke niile. Ahụrụ m ahụ ha ka ọ kụwasịrị ma dọwaa. ”

Mgbe ha wakporo ụlọ ha, ụgbọ elu agha kụrụ ụlọ ndị dị nso, wee gbuo nwa nwanyị nke abụọ nke nwanyị ahụ, nwunye ya, nwa ya nwoke, na ụmụ ya nwanyị atọ. Nwa ya nke atọ nwụrụ ụmụ nwoke atọ na otu ụkwụ. N'echi ya, ọ chọpụtara na nwa ya nwoke nke ọdụdụ nwụkwara. Ọ tụbọrọ, ọ maghị na ọtụtụ ndị ikwu na ndị agbata obi ya anwụọla.

Bush: "Ọ na -agbaji obi m"

Onye bụbu onye isi ala Bush kpọrọ ọpụpụ US si Afghanistan na mmejọ, na N'ajụjụ ọnụ ya na netwọk DW nke Germany (7/14/21). Ụmụ nwanyị na ụmụ agbọghọ “ga -ata ahụhụ na -enweghị atụ…. Ha ga -ahapụrụ ha ka ndị ọjọọ a gbuo ya, ọ na -agbawakwa m obi. ”

N'ezie, ụmụ nwanyị na ụmụ agbọghọ so na narị narị puku mmadụ chụụrụ aja maka agha afọ iri nke Bush malitere n'October 20, 7. Ka anyị tụleghachi.

Ọchịchị Bush na ndị Taliban nwere mkparịta ụka na nzuzo, na Washington, Berlin, na nke ikpeazụ Islamabad, Pakistan, maka ọkpọkọ gafere Afghanistan. Bush chọrọ ka ụlọ ọrụ US jiri mmanụ etiti Eshia. Nkwekọrịta ahụ kụrụ afọ ise tupu 9/11.

Dị ka akwụkwọ 2002 si kwuo Eziokwu A machibidoro iwu site n'aka Brisard na Dasquié, ndị ọrụ ọgụgụ isi France, n'oge na-adịghị anya ka ọ natasịrị n'ọchịchị, Bush belatara nyocha FBI banyere al-Qaeda na iyi ọha egwu ka ha wee kpaa nkata nkwekọrịta pipeline. Ọ kwadoro nkwado Saudi Arabia na -akwadoghị nke iyi ọha egwu. "Ihe kpatara ya?…. Uru mmanụ ụlọ ọrụ. ” Na Mee 2001, Onye isi ala Bush kwupụtara osote onye isi ala Dick Cheney ga-abụ onye isi ndị ọrụ nyocha mgbochi mgbochi iyi ọha egwu. Septemba 11 bịarutere na -enweghị nzukọ.

A na -eme nlekọta ahụ ugboro ugboro dọrọ aka ná ntị banyere mwakpo na -abịanụ site n'aka ndị na -eyi ọha egwu nwere ike fega ụgbọ elu n'ime ụlọ. Ụlọ ọrụ azụmaahịa ụwa na Pentagon pụtara. Bush pụtara na ntị chiri maka ịdọ aka na ntị ahụ. O jiri iwe wezuga akwụkwọ ozi dị mkpirikpi nke akara ụbọchị August 6, 2001, nke isiokwu ya bụ, "Bin Laden Kpebisiri Ike Ịlụ na US"

Bush na Cheney kpebisiri ike ikwe ka mwakpo ahụ mee?

Onye na -achị alaeze ukwu, onye agha maka New American Century metụtara amụma Bush. Ụfọdụ ndị otu nọ n'ọkwa ndị isi. Ihe oru ngo a choro “Ọdụ ụgbọ mmiri Pearl ọhụrụ” iji gbanwee America. Ọzọkwa, Bush chọsiri ike ịbụ onye isi agha oge agha. Mwakpo Afghanistan ga -emezu ebumnuche ahụ. Ma ọ dịkarịa ala, ọ bụ mmalite: Isi ihe ga -abụ na -awakpo Iraq. E nwekwara mmanụ ọzọ.

Na 9/11/01 Bush mụtara maka iyi ọha egwu n'oge a na-ese foto na klaasị Florida, Ya na ụmụaka nọ na-agụ nkuzi gbasara ewu anụ ụlọ, nke ọ na-egosighi na ọ ga-akwụsị.

Ugbu a Bush nwere ihe ngọpụ maka agha. Ụbọchị atọ ka e mesịrị, mkpebi iji ike eme njem gafere na Congress. Bush nyere ndị Taliban ikike inyefe Osama bin Laden. N'ịchọsi ike inyefe onye Alakụba, ndị Taliban chọrọ nkwekọrịta: ịnwale Osama na Afghanistan ma ọ bụ na mba nke atọ na -anọpụ iche, nyere ụfọdụ ihe akaebe nke ikpe ọmụma. Bush jụrụ.

N'ịbụ onye ji Bin Laden mee ihe dị ka casus belli, Bush leghaara ya anya na okwu Sacramento ụbọchị iri n'ime agha, nke o kwere nkwa "imeri ndị Taliban." Bush gosipụtara obere mmasị na Bin Laden na nnọkọ mkparịta ụka na Machị na -esote: “Yabụ na amaghị m ebe ọ nọ. Ị mara, anaghị m etinye oge dị ukwuu na ya…. N'ezie, echeghị m banyere ya. ”

Agha anyị na -emebi iwu

Agha US kachasị ogologo bụ iwu na -akwadoghị site na mmalite. O mebiri iwu na ọtụtụ nkwekọrịta US (iwu gọọmentị etiti n'okpuru Iwu, Nkeji edemede 6). E depụtara ha niile n'usoro n'usoro.

N'oge na -adịbeghị anya, ọnụ ọgụgụ ọha dị iche iche ajụla ma onye ọ bụla nwere ike tụkwasị okwu America obi, gbaa akaebe ọpụpụ Afghanistan. Ọ dịghị onye kwupụtara mmebi nke America nke iwu nke ya.

Iwu obodo.

Ndị omebe iwu ekwughị agha na Afghanistan ma ọ bụ ọbụna kpọtụrụ Afghanistan na mkpebi 9/14/01. Ọ na -ekwu na ọ ga -ahapụ Bush ka ọ lụso onye ọ bụla o kpebiri "zubere, nye ikike, mee ya, ma ọ bụ nyere aka mwakpo ndị na -eyi ọha egwu" ụbọchị atọ tupu mgbe ahụ ma ọ bụ "debe" onye ọ bụla mere ya. Ebumnuche e chere bụ igbochi iyi ọha egwu ọzọ.

Ndị nnọchi anya Saudi Arabia o doro anya na ọ kwadoro ndị ohi ahụ 9/11; 15 n'ime 19 bụ Saudi, ọ nweghị onye Afghanistan. Bin Laden nwere kọntaktị na ndị ọrụ Saudi dị iche iche wee nweta ego na Arabia site na 1998 (Eziokwu A machibidoro iwu). Ntinye ntọala US ebe ahụ na 1991 mere ka ọ kpọọ America asị. Mana Bush, ya na ndị mmekọ Saudi, họọrọ ịwakpo ndị na -emerụghị anyị ahụ.

Na agbanyeghị, Iwu obodo ekweghị ya mee mkpebi ahụ.

“Onye isi ala Bush kwupụtara agha maka iyi ọha egwu, ”Attorney General John Ashcroft gbara akaebe. Naanị ọgbakọ nwere ike kwupụta agha, n'okpuru edemede I, Nkebi 8, Paragraf nke 11 (n'agbanyeghị na ọ bụ arụmụka ma enwere ike ibuso agha na "ism"). Ma Congress, na naanị otu nkwenye (Rep. Barbara Lee, D-CA), rọba kpuchiri ndị nnọchi anya ike ya.

MGBE OGBUA.

Ndị na-ebuso agha agha na Afghanistan leghaara ndokwa a anya: "Amachibidoro mwakpo ma ọ bụ ogbunigwe, n'ụzọ ọ bụla, nke obodo, obodo, ebe obibi, ma ọ bụ ụlọ na-enweghị nchekwa." Ọ sitere na Mgbakọ Na -asọpụrụ Iwu na Omenala nke Agha na Ala, n'etiti iwu mba ụwa na -esite na ogbako na Hague, Holland, na 1899 na 1907.

Amachibidoro ndị a gụnyere iji ngwa ọgụ ndị nwere nsi ma ọ bụ bute nhụjuanya na -enweghị isi; na -egbu ma ọ bụ na -emerụ aghụghọ ma ọ bụ mgbe onye iro nyefere onwe ya; adighi -eme ebere; na ịgba bọmbụ na -adọghị aka na ntị.

KELLOGG-BRIAND (PACT OF PARIS).

Kpamkpam ọ bụ Nkwekọrịta maka ịkatọ agha dịka ngwa nke amụma mba. Na 1928, gọọmentị 15 (48 ọzọ na -abịa) kwupụtara "na ha na -akatọ ịgha agha maka idozi esemokwu mba ụwa, wee jụ ya dịka ngwa nke iwu obodo na mmekọrịta ha na ibe ha."

Ha kwenyere "na idozi ma ọ bụ idozi esemokwu niile ma ọ bụ esemokwu nke ụdị ọ bụla ma ọ bụ ihe ọ bụla sitere na ya, nke nwere ike ibilite n'etiti ha, agaghị achọ ma ọ bụghị ma ọ bụghị site na ụzọ mgbapụ."

Aristide Briand, onye minista mba ofesi France, buru ụzọ tụọ ụdị nkwekọrịta a na US Frank B. Kellogg, odeakwụkwọ nke steeti (n'okpuru Onye isi ala Coolidge), chọrọ ya n'ụwa niile.

Ndị ụlọ ikpe mpụ mpụ Nuremberg-Tokyo nwetara site na Kellogg-Briand n'ịchọpụta na ọ bụ mpụ ime agha. Site n'ụkpụrụ ahụ, ịwakpo Afghanistan na Iraq ga -abụrịrị mpụ.

Nkwekọrịta ahụ ka dị ire ndị isi iri na ise niile mgbe Hoover mebiri ya.

UN CHARTER.

N'adịghị ka ekweghị ekwe, akwụkwọ ikike nke United Nations, nke 1945, akwadoghị agha na Afghanistan. Na-eso 9/11, ọ katọrọ iyi ọha egwu, na-atụpụta usoro ọgwụgwọ na-adịghị egbu egbu.

Nkeji edemede 2 chọrọ ka ndị otu niile "dozie esemokwu mba ụwa ha site n'ụzọ udo" wee zere "iyi egwu ma ọ bụ iji ike eme ihe megide oke mpaghara ma ọ bụ nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke steeti ọ bụla…." N'okpuru Nkeji edemede 33, mba dị iche iche na esemokwu ọ bụla na -etinye udo "ga -ebu ụzọ chọọ ngwọta site na mkparịta ụka, ịjụ ajụjụ, ogbugbo, nkwekọrịta, ikpe mkpezi, ikpe ikpe… ma ọ bụ ụzọ udo ọzọ…."

Bush achọghị ngwọta udo, jiri ike megide nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị Afghanistan, wee jụ ndị Taliban ọ bụla onyinye udo.

MGBE ATLANTIC NORTH

Nkwekọrịta a, site na 1949, na -ekwughachi nkwekọrịta UN: Ndị otu ga -edozi esemokwu n'udo ma zere iyi egwu ma ọ bụ iji ike na -ekwekọghị na ebumnuche UN. Na omume, North Atlantic Treaty Organisation (NATO) abụrụla onye agha maka Washington na Afghanistan na ebe ndị ọzọ.

MGBE GENEVA.

Nkwekọrịta oge agha ndị a chọrọ mmeso obi ebere nke ndị mkpọrọ, ndị nkịtị, na ndị ọrụ na -adịghị ike. Ha machibidoro igbu mmadụ, mmekpa ahụ, obi ọjọọ, na ịchekwa ngalaba ahụike. Edebere nke ukwuu na 1949, mba 196 dị ha mma, US gụnyere.

Na 1977 usoro iwu ndị ọzọ kpuchiri agha obodo na machibidoro mwakpo ndị nkịtị, mwakpo na -enweghị isi, na mbibi nke ụzọ ndị nkịtị si adị ndụ. Ihe karịrị mba 160, US gụnyere, bịanyere aka na ha. Ndị ụlọ omebe iwu enwebeghị nkwenye.

Banyere ndị nkịtị, Ngalaba na -ahụ maka nchekwa na -amata enweghị ikike ịwakpo ha ma na -ekwu mbọ iji chebe ha. N'ezie a maara ndị agha ime  gbakọọ mwakpo a na -ebuso ndị nkịtị.

Nnukwu mmebi nke Geneva mere na ngwụsị 2001. Ọtụtụ narị, ikekwe ọtụtụ puku ndị agha Taliban nke Northern Alliance tụrụ mkpọrọ gbuo, ebubo na mmekorita US. Ọtụtụ na -ekuru ume n'ime igbe akpọchiri. A gbagburu ụfọdụ, ndị ọzọ kwuru na ogbunigwe si n'ụgbọ elu US gbuo.

Ụgbọ elu gbagburu ụlọ ọgwụ dị na Herat, Kabul, Kandahar, na Kunduz. Na akụkọ nzuzo, ndị agha kwetara imegbu ndị ejidere ndị Afghanistan na Bagram Collection Point. Na 2005 ihe akaebe pụtara na ndị agha nọ ebe ahụ mekpọọ ọnụ ma tie ndị mkpọrọ ihe ọnwụ.

***

Ndị agha anyị kwetakwara na -eji aghụghọ nke ụjọ. Guerillas “na -enwe obi ọjọọ n'ụzọ ziri ezi” na “kụnye egwu n'ime obi ndị iro. ” Na Afghanistan na ebe ndị ọzọ "ndị agha US ejirila usoro okpuru ọchịchị mee ihe na -egbu egbu." Echefukwala "Ujo na egwu."

Paul W. Lovinger bụ onye nta akụkọ San Francisco, onye edemede, onye nchịkọta akụkọ, na onye na -eme ihe ike (lee www.warandlaw.org).