Ndị agha Amerịka nọ na Caribbean, Central na South America

Ihe ngosi maka nzukọ 4th International maka udo na mkpochapụ nke ndị agha ala ọzọ
Guantanamo, Cuba
November 23-24, 2015
Site na US Army Reserves (Retired) Colonel na mbụ US Diplomat Ann Wright

Nke mbụ, ka m keleo World Peace Council (WPC) na òtù Cuban maka udo na ọbụbụeze nke ndị mmadụ (MovPaz), onye nchịkọta mpaghara nke WPC maka America na Caribbean, maka ịhazi ma zukọta nzukọ Seminal International nke Udo maka Udo na Iwepụ nke Ndị Agha Mba Ọzọ.

Enwere m nsọpụrụ ikwu okwu na ogbako a kpọmkwem banyere mkpa ọ dị ịkwatu ndị agha United States na Caribbean, Central na South America. Nke mbụ, ka m kwuo maka ndị nnọchi anya si United States, ọkachasị ndị nnọchi anya anyị na CODEPINK: Womenmụ nwanyị maka Udo, anyị na-arịọ mgbaghara maka ọnụnọ US Naval Base ebe a na Guantanamo na ụlọ mkpọrọ ndị agha US nke mere ka ọchịchịrị kpuchie aha obodo gị mara mma nke Guantanamo.

Anyị na-akpọ maka mmechi nke ụlọ mkpọrọ na nloghachi nke ụgbọ mmiri na United States mgbe afọ 112 gafere ndị nwe obodo, ndị Cuba. Nkwekọrịta ọ bụla maka iji ala na-eme mgbe niile nke ndị gọọmentị na-akwụ ụgwọ nke ndị nkwekọrịta ahụ agaghị abanye. Ebe US Naval Base na Guantanamo adịghị mkpa maka usoro nchedo US. Kama nke ahụ, ọ na-emerụ nchebe mba mba United States dị ka mba ndị ọzọ ma ndị mmadụ na-ahụ ya maka ihe ọ bụ-mma dị n'ime obi mgbanwe nke Cuba, mgbanwe nke United States nwara ịkwatu ebe ọ bụ na 1958.

Achọrọ m ịmata ndị òtù 85 dị iche iche si United States- 60 si CODEPINK: Ụmụ nwanyị Maka Udo, 15 sitere na Witness Against Torture na 10 si United United Anti-War Coalition. Ndi nile abughi usoro ndi siri ike nke ochichi United States ruo otutu afo, karia mmechi ego na ego nke Cuba, nloghachi nke Cuban ise na nloghachi nke ala nke Guantanamo.

Nke abuo, abughi m onye na-enweghi ogbako na ogbako taa n'ihi na m no nso 40 afọ nke na-aru oru na ochichi United States. Ejere m 29 afọ na US Army / Army Reserves ma wela ezumike nká dị ka onye isi. M bụkwa onye nnọchiteanya US maka afọ 16 ma jere ozi na US Embassies na Nicaragua, Grenada, Somalia, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Sierra Leone, Micronesia, Afghanistan na Mongolia.

Otú ọ dị, na March 2003, abụ m otu n'ime ndị ọrụ gọọmenti atọ nke United States bụ ndị kwụsịrị imegide agha Bush Bush na Iraq. Kemgbe ahụ, m, yana onye ọ bụla nọ na ndị nnọchiteanya anyị, anọwo na-agbachitere iwu gbasara Bush na Obama na nchịkwa dịgasị iche iche nke mba na nke anụ ụlọ, gụnyere nsụgharị pụrụ iche, mkpebi iwu na-akwadoghị, ịta ahụhụ, igbu ọchụ drones, obi ọjọọ ndị uweojii, , na agha ndị agha United States gburugburu ụwa, tinyere nke a, isi agha US na ụlọ mkpọrọ na Guantanamo.

Abịara m ebe a na Guantanamo na 2006 na ndị nnọchiteanya CODEPINK nke nwere mkpesa na ọnụ ụzọ azụ nke isi agha ndị agha United States iji kpochie ụlọ mkpọrọ ma weghachite isi na Cuba. Otu onye n'ime ndị mkpọrọ mbụ ahụ bụ onye a tọhapụrụ, otu nwa amaala bi na United States, Asif Iqbal. N'ebe a, anyị gosiri ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu puku ndị mmadụ na nnukwu ụlọ ihe nkiri na Guantanamo obodo na ndị òtù ụlọ nnọchiteanya mgbe anyị laghachiri na Havana, ihe nkiri nkiri "The Road to Guantanamo," akụkọ banyere Asif na mmadụ abụọ ọzọ ka United States tụrụ mkpọrọ. Mgbe anyị jụrụ Asif ma ọ bụrụ na ọ ga-echeghachi na Cuba na ndị nnọchiteanya anyị mgbe afọ 3 nọ n'ụlọ mkpọrọ, ọ sịrị, "Ee, m ga-achọ ịhụ Cuba ma zute Cubans-ihe niile m hụrụ mgbe m nọ n'ebe ahụ bụ ndị America."

Nne na nwanna nke onye mkpọrọ bi na Britain, bụ Omar Deghayes, jikọtara anyị na ndị nnọchiteanya anyị, agaghịkwa m echezọ nne Omar na-elegharị nsị nke isi na-ajụ, sị: "Ì chere na Omar mara na anyị nọ ebe a?" Ndị ọzọ nke ụwa maara na ọ bụ dị ka mgbasa ozi TV nke ụwa site n'èzí mgbidi ahụ wetara okwu ya n'ụwa. Mgbe a tọhapụrụ Omar otu afọ mgbe e mesịrị, ọ gwara nne ya na otu onye nche gwara ya na mama ya nọ n'èzí, ma, ọ bụghị ihe ijuanya, amaghị ma kwere onye nche maọbụ na ọ bụghị.

Mgbe ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 14 mkpọrọ n'ụlọ mkpọrọ Guantanamo, ndị mkpọrọ mkpọrọ 112 nọgidere. E kpochapụrụ 52 maka afọ ndị a tọhapụrụ na-aga n'ihu ma ka na-enwekwa, na-enweghị nghọta, US na-ekwusi ike na a ga-atụba 46 n'ụlọ mkpọrọ ruo mgbe ebighị ebi n'enweghị ụgwọ ma ọ bụ ikpe.

Ka m mesie gị ike, ọtụtụ, ọtụtụ n'ime anyị na-anọgide na-alụ ọgụ anyị na United States na-achọ ọnwụnwa maka ndị mkpọrọ niile na mmechi nke ụlọ mkpọrọ na Guantanamo.

Akụkọ ihe mere eme nke afọ iri na anọ nke United States na-etinye mmadụ 779 mkpọrọ site na 48 mba ndị agha na United States agha na "Cuba" na-atụgharị uche uche nke ndị na-achị United States - enyemaka zuru ụwa ọnụ maka ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ọ bụ nke akụ na ụba, mbuso agha, na-arụ mba ndị ọzọ ma na-ahapụ ụlọ agha ya na mba ndị ahụ ruo ọtụtụ iri afọ.

Ugbu a, iji kwuo maka ntọala ndị ọzọ nke United States na Western Hemisphere – na Central na South America na Caribbean.

Nchịkọta 2015 US Department of Defense Base Structure Report na-ekwu na DOD nwere ihe onwunwe na 587 bases na mba 42, ihe ka ọtụtụ n'ime Germany (181 saịtị), Japan (122 saịtị), na South Korea (saịtị 83). Ngalaba Nchedo kesara 20 nke ntọala ndị si mba ọzọ dị ka nnukwu, 16 dịka ọkara, 482 ka obere na 69 dịka "saịtị ndị ọzọ."

Ndị a dị ntakịrị na "saịtị ndị ọzọ" a na-akpọ "lily" ma ọ bụ n'ozuzu na ebe dịpụrụ adịpụ na nzuzo ma ọ bụ na-ekwenyeghị na ya iji gbochie mkpesa nke nwere ike iduga na mmachibido ha. Ha na-enwekarị ọnụ ọgụgụ ndị agha na ndị ezinụlọ. Mgbe ụfọdụ, ha na-azaghachi ndị ọrụ nkwekọrịta ndị agha onwe ha bụ ndị ọrụ US nwere ike ịgọnahụ. Iji nọgide na-enwe profaịlụ dị ala, a na-ezobe ntọala ndị ahụ n'okpuru ebe obibi mba ma ọ bụ na njedebe nke ọdụ ụgbọelu.

N'afọ abụọ gara aga, emere m ọtụtụ njem na Central na South America. N'afọ a, 2015, m gara El Salvador na Chile na School nke Americas Watch na na 2014 na Costa Rica na tupu afọ a ka Cuba na CODEPINK: Ụmụ nwanyị maka Udo.

Dika otutu n'ime unu maara, Ụlọ akwụkwọ nke Americas Watch bụ otu nzukọ nwere ederede site na aha ọtụtụ ndị gụsịrị akwụkwọ na ụlọ ọrụ agha ndị agha United States nke mbụ a na-akpọ Ụlọ Akwụkwọ America, nke a na-akpọ Ụlọ Ọrụ Hemispheric Western Western Cooperation (WHINSEC), nke mere ka a taa ahụhụ ma gbuo ụmụ amaala nke mba ha, bụ ndị megidere iwu mmegbu nke ọchịchị ha-na Honduras, Guatemala , El Salvador, Chile, Argentina. Ụfọdụ n'ime ndị a ma ama nke ndị a gburu ọchụ na United States na 1980s ugbu a na-extradited azụ mba ha, karịsịa na El Salvador, mmasị, ọ bụghị n'ihi na ha mara mpụ, ma maka imebi nke US mbata na ọpụpụ.

N'ime iri afọ abụọ gara aga, SOA Watch nwere mgbakọ elekere 3 kwa afọ ndị otu puku mmadụ na-anọ n'ụlọ ọhụrụ nke SOA na agha United States na Fort Benning, Georgia iji cheta ndị agha nke akụkọ ntolite nke ụlọ akwụkwọ ahụ. Ọzọkwa, SOA Watch zitere ndị nnọchiteanya gaa mba dị na Central na South America na-arịọ ka gọọmenti kwụsị ịkwụsị agha ha na ụlọ akwụkwọ a. Mba ise, Venezuela, Argentina, Ecuador, Bolivia na Nicaragua ewepụwo agha ha na ụlọ akwụkwọ ahụ nakwa n'ihi ụda olu nke United States Congress, SOA Watch bịara n'ime ntụle ise nke Congress Congress na-emechi ụlọ akwụkwọ. Ma, n'ụzọ dị mwute, ọ ka na-emeghe.

Achọrọ m ịmata JoAnn Lingle afọ 78 bụ onye e jidere maka ịma aka na Ụlọ Akwụkwọ nke Amụma ma maa ya ikpe na ọnwa 2 n'ụlọ mkpọrọ gọọmentị United States. M ga-achọ ịmatakwu onye ọ bụla n'ime ndị nnọchiteanya anyị nke United States, bụ ndị ejidere maka mkpọmkpọ udo, nke na-emeghị ihe ike banyere iwu gọọmentị US. Anyị nwere ma ọ dịkarịa ala 20 site na ndị nnọchiteanya anyị ndị ejidere ma gaa n'ụlọ mkpọrọ maka ikpe ziri ezi.

N'afọ a, ndị nlekọta SOA Watch, na nzukọ nke President El Salvador, onye bụbu FMLN Commandante, na Minista Nchedo Chile, gwara ndị mba ahụ ka ha kwụsị iziga ndị agha ha n'ụlọ akwụkwọ. Nzaghachi ha mere ka ndị agha US na ndị mmanye iwu tinye aka na mba ndị a. President El El Salvador, Salvador Sanchez Ceren, kwuru na mba ya ji nwayọọ nwayọọ belata ọnụ ọgụgụ nke ndị agha zigara n'ụlọ akwụkwọ ndị America, ma ọ nweghị ike iwepụrịrị njikọ nke ụlọ akwụkwọ US n'ihi mmemme ndị ọzọ nke United States na-alụ ọgụ megide ọgwụ ọjọọ na iyi ọha egwu, gụnyere Ụlọ Akwụkwọ Ọchịchị Iwu Na-ahụ Maka Mba (ILEA) e wuru na El Salvador, mgbe a jụchara ụlọ ọrụ ahụ na Costa Rica.

Ọrụ ILEA bụ "ịlụ ọgụ maka ịzụ ahịa ọgwụ ọjọọ n'ụwa, omempụ, na iyi ọha egwu site na imekọwanye ọnụ mba ụwa." Otú ọ dị, ọtụtụ ndị na-eche na ndị uwe ojii na-eme ihe ike ma na-eme ihe ike jupụtara na United States ga-akụziri ndị nkụzi US. Na El Salvador, ndị uweojii na-abịakwute òtù ndị omempụ na-eme ka ndị ọrụ mmanye nwee ike ịmalite ime ihe ike na ndị uweojii na-emewanye ihe ike na nzaghachi nye ndị uweojii. Usoro. El Salvador ugbu a nwere aha "isi obodo igbu ọchụ" nke Central America.

Otutu ndi amaghi na ulo oru mmanye iwu nke US di na Lima, Peru. A na-akpọ ya Ogige Ọzụzụ Mpaghara na ozi ya bụ "ịgbatị mmekọrịta dị n'etiti ndị isi mba ọzọ iji lụso ndị omempụ na-akwado ọchịchị onye kwuo uche ya site n'ịkwado ọchịchị iwu na ikike mmadụ n'ime arụ ọrụ ndị uwe ojii na mba."

Na njem ọzọ na SOA Watch, mgbe anyị letara Jose Antonio Gomez, Minista Nchebe nke Chile, o kwuru na ọ natawo ọtụtụ arịrịọ site n'aka ndị ọzọ na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadu iji kpochapụ njikọ nke ụlọ akwụkwọ agha ndị America nakwa na ọ rịọrọ ndị agha Chile ka ha nye ha akụkọ banyere mkpa ọ dị ịnọgide na-eziga ndị ọrụ na ya.

Otú ọ dị, mmekọrịta zuru ụwa ọnụ na US dị nnọọ mkpa na Chile anabatara $ 465 nde si United States iji wuo ụlọ ọrụ agha ọhụrụ a na-akpọ Fuerte Aguayo iji kwalite ọzụzụ na arụ ọrụ agha na obodo ukwu dị ka akụkụ nke nchekwa nchedo. Ndị nkatọ na-ekwu na ndị agha Chile enweworị ihe owuwu maka ịzụ ọzụzụ udo nakwa na isi ọhụrụ bụ inye nnukwu ibu United States mmetụta na nchekwa nchekwa Chile.

Ndị Chileị na-enwe mkpesa mgbe niile na ebe a na ndị nnọchiteanya anyị sonyeere ke kiet ke otu mbon oro.

N'ịgaghachi na ntinye nke Fort Aguayo, NGO nke NGO Ethics Commission megide Iria dere banyere ọrụ US na Fuerte Aguayo na ụmụ amaala Chile na-eme ngagharị iwe megide ya: “Ọbụbụeze dịịrị ndị mmadụ. Enweghi ike iwepu nchekwa na nchedo ọdịmma nke ndị trans-nationals… Ndị agha kwesiri ichekwa ọbụbụeze mba. Ndabere ya nke ndị agha nke North America bụ mgba okpuru nye ala nna anyị. ” Na, "Ndị mmadụ nwere ikike ziri ezi ịhazi na igosipụta ọhaneze."

Agha United States na-eduzi ọtụtụ mba n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa ga-agbakwunyere n 'esemokwu nke agha ndị agha mba ọzọ ka ihe omume ahụ mere ka ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị agha United States gaa n'ógbè ahụ ruo ogologo oge site na iji "oge" oge ndị agha nke mba ndị ọbịa.

Na 2015, United States na-eduzi 6 isi agha ndị agha obodo dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa. Mgbe ndị nnọchianya anyị nọ na Chile na October, onye US ụgbọelu George Washington, ụlọ ọrụ agha nke United States nwere onwe ya na ọtụtụ ụgbọelu, helikopta na ịkwọ ụgbọ mmiri, na ụgbọ agha ndị ọzọ ndị ọzọ na United States nọ na Chile na-emegharị dị ka Chile na-eme ihe omume UNITAS kwa afọ. . Ndị agha Brazil, Colombia, Dominican Republic, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico, New Zealand na Panama na-ekere òkè.

Ogologo oge mkparịta ụka onye ọ bụla n'etiti ndị isi agha, ọrụ na-arụsi ọrụ ike ma laghachi ezumike nká, bụ akụkụ ọzọ nke mmekọrịta ndị agha anyị kwesịrị ịtụle yana isi. Mgbe ndị nnọchiteanya anyị nọ na Chile, David Petraeus, lara ezumike nká US isi kpakpando ukwu na ndị isi ihere nke CIA, bịarutere Santiago, Chile maka nzukọ ndị isi nke ndị agha ndị agha Chile nke na-akwado nkwado na-aga n'ihu n'aka ndị agha na ndị ọrụ ezumike nká bụ ndị ghọworo ndị ndị ọrụ nkwekọrịta ndị agha onwe ha na ndị ozi na-ezughị ezu nke iwu nchịkwa nke United States.

Akụkụ ọzọ nke itinye aka na United States bụ ọrụ mmemme ya na enyemaka enyemaka ụmụ mmadụ na-eme n'okporo ụzọ, ụlọ akwụkwọ na ndị ọrụ ahụike na-enye ọrụ nlekọta ahụ ike iji ruo ebe dị n'ọtụtụ mba ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa. 17 US State National Guard nwere ndị agha na-agha ogologo oge na agha na ndị agha na mba 22 na Caribbean, Central America na South America. Nke a US National Guard State Partnership Program na-elekwasị anya na otutu ihe gbasara oru ndi mmadu na-eme nke oma na ndi agha United States na-aga n'ihu na mba nile, jiri ulo oru ndi agha na-eji aka ha eme ihe n'oge oru.

Ebe ndị agha United States nọ n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa

Guantanamo Bay, Cuba–N'ezie, isi agha ndị agha ama ama nke United States na Western Hemisphere dị na Cuba, ọtụtụ kilomita site na ebe a-Guantanamo Bay US Naval Station nke ndị US weghaara kemgbe 112 afọ kemgbe 1903. N'ime afọ 14 gara aga, ọ nwere bi n'ụlọ mkpọrọ ndị agha aha ọjọọ nke Guantanamo nke ndị US tụrụ ndị mmadụ 779 mkpọrọ gburugburu ụwa. Naanị ndị mkpọrọ asatọ nke 8 ka a mara ikpe-yana ndị ụlọ ikpe ndị agha nzuzo. Ndị mkpọrọ 779 fọdụrụ nke gọọmentị US kwuru na 112 dị oke egwu iji gbalịa n'ụlọ ikpe ma nọrọ n'ụlọ mkpọrọ na-enweghị ikpe.

Ebe ndị agha United States dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa n'èzí United States gụnyere:

Joint Task Force Bravo - Soto Cano Air Base, Honduras. US abanyela ma ọ bụ jide Honduras ugboro asatọ-na 1903, 1907, 1911, 1912, 1919,1920, 1924 na 1925. United States wuru Soto Cano Air Base na 1983 dị ka akụkụ nke netwọkụ nke CIA- nkwado ndị agha nye ndị Contras, bụ ndị na-achọ ịkwatu Sandinista Revolution na Nicaragua. Ejiri ya mee ihe ugbu a dị ka isi maka mmemme obodo US na ọrụ igbochi mmadụ na ọgwụ. Mana o nwere ugbo elu nke ndi agha Honduran jiri mee ihe na 2009 iji wepu ndi isi ochichi onye ochichi Zelaya site na mba ahu. Kemgbe 2003, Congress weputara $ 45 maka ụlọ ọrụ na-adịgide adịgide. N'ime afọ abụọ n'etiti 2009 na 2011, ọnụ ọgụgụ ndị isi toro site na 20 percent. Na 2012, US jiri nde $ 67 na nkwekọrịta ndị agha na Honduras. E nwere ihe karịrị ndị agha 1300 US na ndị nkịtị nọ na isi, okpukpu anọ karịa mmadụ 300 bụ Honduran Air Force Academy, onye ọbịa nke ndị ọbịa America "ndị ọbịa".

United States abawanyela enyemaka ndị agha na Honduras n'agbanyeghị ụba ndị uweojii na ndị agha na-eme ihe ike na ọnwụ nke iri puku kwuru iri puku na Honduras.

Comalapa - El Salvador. E meghere ụgbọ mmiri na 2000 mgbe ndị agha United States hapụrụ Panama na 1999 ma Pentagon chọrọ ebe ọfụma na-aga n'ihu maka njem ụgbọ mmiri iji kwado mgbochi ịzụ ahịa ọgwụ ọjọọ. Ụlọ Nche Nchebe (CSL) Comalapa nwere mkpara nke 25 na-enyefe ndị agha na ndị 40 ndi nkwekọrịta.

Aruba na Curacao - Ógbè Dutch abụọ dị n'àgwàetiti Caribbean nwere ogwe aka ndị agha United States nke a na-ejikwa ịlụso ụgbọ mmiri na ụgbọelu agha ọgụ, nke sitere na South America ma mesịa si na Caribbean gaa Mexico na United States. Gọọmenti Venezuelan ekwuwo na a na-eji ihe ndị a eme ihe site Washington iji nyochaa na Caracas. Na Jenụwarị 2010, nlekota US na P-3 ụgbọ elu ahụ hapụrụ Curacao ma kweta na mbara igwe Venezuelan.

Antigua & Barbuda - United States na-arụ ọrụ n'ọdụ ụgbọ elu na Antigua nke na-etinye ọdụ radar C-Band nke na-achọ satellite. A ghaghị ịkwaga radar ahụ n'Australia, ma US nwere ike ịnọgide na-enwe obere ọdụ ụgbọ elu.

Andros Island, Bahamas -N'elu Ugwu United States na-arụ ọrụ na-ekpuchi ma na-emepụta ihe ndị na-eme ka ndị mmadụ nwee ike ịnweta ya.

Colombia - A na-edepụta ọnọdụ 2 US DOD dị na Colombia dị ka "saịtị ndị ọzọ" na na peeji nke 70 nke isi ntọala Base na a ga - ewere ya dị ka ebe dịpụrụ adịpụ,lily pads. ” Na 2008, Washington na Colombia bịanyere aka na nkwekọrịta agha nke US ga-emepụta ntọala ndị agha asatọ na mba South America ahụ iji buso ndị ahịa ọgwụ ọjọọ na ndị otu nnupụisi agha. Agbanyeghị, Courtlọikpe Na-ahụ Maka Iwu Na-ahụ Maka Iwu na Colombia kpebiri na ọ gaghị ekwe omume ka ndị ọrụ agha na-abụghị ndị Colombia nọrọ na mba ahụ kpamkpam, mana US ka nwere ndị agha US na ndị ọrụ DEA na mba ahụ.

Costa Rica - Ederede 1 US DOD dị na Costa Rica dị ka "saịtị ndị ọzọ" na ibe 70 nke Isi Structure Report - ọzọ "saịtị ọzọ" "lily pad, ”Na esiane sɛ Costa Rica aban no nni hɔ bio nti gọrọ ihe agha ndị agha US.

Lima, Peru - A US Naval Medical Research Center #6 dị na Lima, Peru na Naval na Peruvian na-eduzi na nyocha nke ọtụtụ ọrịa na-efe efe na-eyi egwu ọrụ agha na mpaghara, gụnyere ịba na ọrịa dengue, fever fever, na ịba ahụ ọkụ. Ndị ọzọ na US Naval Research Centres dị na Singapore, Cairo na Phnom Penh, Cambodia.

Iji mechie ozi mAchọrọ m ịkọwa akụkụ ọzọ nke ụwa ebe US na-abawanye ọnụnọ ndị agha ya. Na Disemba, aga m abu akụkụ nke ndị Veterans for Peace ndị nnọchi anya Jeju Island, South Korea na Henoko, Okinawa ebe a na-ewu ntọala ndị agha ọhụrụ maka "isi" US na Asia na Pacific. Ka anyị na ụmụ amaala nke mba ndị ahụ gbaghaara nkwekọrịta gọọmentị ha iji kwe ka ala ha jiri gbasaa akara ndị agha US zuru ụwa ọnụ, anyị kwenyere na na mgbakwunye ime ihe ike megide ụmụ mmadụ, ntọala ndị agha na-atụnye ụtụ siri ike na ime ihe ike na ụwa anyị. Ngwá agha ndị agha na ụgbọ ala bụ sistemụ kachasị dị egwu na gburugburu ụwa site na nsị na-egbu egbu, ihe ọghọm, na ịkwa ụma nke ihe egwu na ịdabere na mmanụ ọkụ.

Ndị nnọchiteanya anyị na-ekele ndị na-ahazi ogbako maka ohere ịnọnyere gị na ndị ọzọ si gburugburu ụwa bụ ndị nwere nchegbu miri emi banyere ntọala ndị agha mba ọzọ ma anyị kwe nkwa anyị nọgidere na-eme iji hụ nkwụsị nke isi ụgbọ mmiri US na ụlọ mkpọrọ na Guantanamo na ntọala US ụwa.