Site n'aka David Swanson, World BEYOND War, March 2, 2023
Mgbe a katọrọ onye na-ese ihe na nso nso a ma kagbuo maka okwu ịkpa ókè agbụrụ, Jon Schwarz kwuru na iwe ya n’ebe ndị isi ojii nọ n’ihi enweghị obi ekele maka ihe ndị ọcha na-emere ha gosipụtara iwe yiri nke ahụ kemgbe ọtụtụ afọ maka enweghị ekele nke ndị a gbara ohu, nke ụmụ amaala America a chụrụ n’agha, na nke bọmbụ na-awakpo ndị Vietnam na ndị Iraq. N'ikwu okwu banyere ọchịchọ maka ekele, Schwarz na-ede na, "ụdị okwu mkparị sitere n'aka ndị ọcha America na-esonyere ya na mmegbu agbụrụ kachasị njọ na akụkọ ntolite US."
Enweghị m echiche ma ọ bụrụ na nke ahụ bụ eziokwu mgbe niile ma ọ bụ ọbụna nke kachasị njọ, nke na-erughị ihe mmekọrịta niile na-akpata, ma ọ bụrụ na ọ bụla, n'etiti ihe nzuzu ndị mmadụ na-eme na ihe nzuzu ndị mmadụ na-ekwu. Mana amaara m na ụkpụrụ a dị ogologo ma gbasaa ebe niile, na ihe atụ Schwarz bụ naanị ihe atụ ole na ole. Echekwara m na àgwà a nke ịchọ ekele ekerewo òkè dị ukwuu n'ịkwado ọchịchị alaeze ukwu US ihe karịrị narị afọ abụọ.
Ma US cultural imperialism kwesịrị otuto ọ bụla, amaghị m, mana omume a agbasala ma ọ bụ mepụta n'ebe ndị ọzọ. A akụkọ akụkọ si Naijiria malite:
"Ugboro ugboro, ndị Special Anti-Robbery Squad (SARS) na-aga n'ihu na-enwe mwakpo na mkparị site n'aka ndị Naijiria, ebe ndị ọrụ ya na-anwụ kwa ụbọchị iji chebe ndị Naijiria pụọ n'aka ndị omempụ na ndị ohi na-agbaji ogologo na mbara ala anyị, na-ejidekwa ya. ndị anyị na-ejide. Ihe kpatara mwakpo ndị a na ngalaba ahụ na-adaberekarị na mmaja a na-ebo ebubo, ịpụnara mmadụ ihe, na n'okwu ikpe dị oke njọ, igbu ndị omempụ na ndị ọha na eze aka ha dị ọcha. Ọtụtụ mgbe, ọtụtụ ebubo ndị dị otú ahụ a na-ebo SARS na-aghọ ụgha. "
Yabụ, ọ bụ naanị mgbe ụfọdụ ndị ezigbo mmadụ a na-egbu mmadụ, na-apụnara mmadụ ihe, ma na-amaja ya, na maka nke ahụ, a na-akparị ha “ọtụtụ mgbe”. Ọtụtụ oge m na-echeta na m gụrụ otu nkwupụta ahụ gbasara njide US na Iraq. Ọ dịtụghị mgbe ọ ga-enwe mmetụta ọ bụla. N'otu aka ahụ, eziokwu ahụ bụ́ na ọtụtụ mgbe ndị uwe ojii Amerịka adịghị egbu ndị isi ojii emebeghị ka m kweta na ọ dịghị mma ma ha mee ya. M na-echetakwa ịhụ ntuli aka US na-achọpụta na ndị mmadụ kwenyere na ndị Iraqis nwere ekele maka agha Iraq, yana na United States tara ahụhụ karịa Iraq n'agha ahụ. (Nke a bụ ntuli aka nke ndị na-aza US kwuru na Iraq ka mma na US ka njọ n'ihi mbibi US nke Iraq.)
Nke na-eweghachite m ajụjụ nke imperialism. Emere m nyocha nso nso a wee dee akwụkwọ a na-akpọ Ozizi Monroe na 200 na ihe a ga-eji dochie ya. N'ime ya ka m dere:
"N'ime ọgbakọ kabinet na-eduga na Monroe's 1823 State of the Union, e nwere ọtụtụ mkparịta ụka banyere ịgbakwunye Cuba na Texas na United States. A na-ekwenyekarị na ebe ndị a ga-achọ ịbanye. Nke a dabara na omume ndị otu kabinet na-enwekarị ikwu gbasara mgbasawanye, ọ bụghị dị ka ọchịchị colonial ma ọ bụ ọchịchị ndị eze, kama dị ka mkpebi onwe onye na-emegide ọchịchị colonial. Site n'iguzogide colonialism nke Europe, na site n'ikwere na onye ọ bụla nweere onwe ya ịhọrọ ga-ahọrọ ịghọ akụkụ nke United States, ndị ikom a nwere ike ịghọta imperialism dị ka anti-imperialism. Ya mere, eziokwu ahụ bụ na nkuzi Monroe chọrọ igbochi omume ndị Europe na Western Hemisphere ma ọ dịghị ihe ọ bụla gbasara igbochi omume US na Western Hemisphere dị ịrịba ama. Monroe na-adọ aka na ntị n'otu oge ka Russia pụọ na Oregon ma na-ekwu na ikike US nwere iweghara Oregon. N'otu aka ahụ, ọ na-adọ gọọmentị Europe aka ná ntị ka ha hapụ Latin America, ebe ọ na-adọghị gọọmentị US aka na ntị. Ọ na-amachibido ntinye aka US ma na-akọwapụta ihe ziri ezi maka ha (nchedo ndị Europe), omume dị ize ndụ karịa nanị ikwupụta ebumnuche alaeze ukwu. "
N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, a ghọtara imperialism, ọbụna site n'aka ndị dere ya, dị ka mgbochi-imperialism site n'otu ụzọ sleights nke aka.
Nke mbụ bụ ichere ekele. N'ezie ọ dịghị onye nọ na Cuba agaghị achọ ịbụ akụkụ nke United States. N'ezie ọ dịghị onye nọ na Iraq ga-achọ ka a tọhapụ ya. Ma ọ bụrụ na ha asị na ha achọghị ya, ọ bụ naanị ihe ọmụma ka ha chọrọ. N'ikpeazụ, ha ga-enwe ekele ma ọ bụrụ na ọ bụghị nanị na ha dị ala karịa ijikwa ya ma ọ bụ na-achọsi ike ịnakwere ya.
Nke abụọ bụ site n'imegide ọchịchị ndị eze ukwu ma ọ bụ ọchịchị aka ike nke onye ọzọ. N'ezie United States ga-azọ ụkwụ na Philippines n'okpuru akpụkpọ ụkwụ ebere ya ma ọ bụ onye ọzọ ga-eme ya. N'ezie United States ga-eweghara ọdịda anyanwụ North America ma ọ bụ onye ọzọ ga-eme ya. N'ezie United States ga-eji ngwa agha na ndị agha buchie Eastern Europe ma ọ bụ Russia ga-ebu.
Ihe a abụghị naanị ụgha, mana ihe megidere eziokwu. Ịkwado ebe a na-eji ngwá agha eme ihe na-eme ka ndị ọzọ dịkwuo, ọ bụghị obere, na-eme otu ihe ahụ, dị ka imeri ndị mmadụ na-eme ka ha ghara inwe ekele.
Mana ọ bụrụ na ị na-ese foto n'aka nri nke abụọ, onye na-ahụ maka ọgwụ eze nwere ike jikọta ihe abụọ ahụ n'ime oge eziokwu. Ndị Cuba na-enwe obi ụtọ ikpochapụ Spain, ndị Iraqis nwere obi ụtọ ịchụpụ Saddam Hussein, n'ihi na otu ntabi anya tupu ha aghọta na ndị agha US bụ - n'okwu nke mgbasa ozi ndị agha mmiri - ike dị mma (na-emesi ike na "dị mma"). .
N'ezie, e nwere ihe na-egosi na gọọmentị Russia na-atụ anya ekele maka bọmbụ ọ bụla ọ na-atụba na Ukraine, na ihe ọ bụla nke mbibi ya kwesịrị ka a na-eche na ọ ga-emegide ọchịchị ndị ọchịchị US. Ma n'ezie nke a bụ nzuzu, ọbụlagodi na ndị Crimea nwere nnukwu ekele ịbanye na Russia (opekata mpe enyere nhọrọ ndị dịnụ), dịka ụfọdụ ndị na-enwe ekele maka ụfọdụ ihe gọọmentị US na-eme.
Mana ọ bụrụ na US ji obi ọma ma ọ bụ na-achọghị iji imperialism mee ihe n'ihe egwu dị ukwuu nke ọchịchị onye ọ bụla ọzọ, ntuli aka ga-adị iche. Ọtụtụ mba gbara ajụjụ ọnụ na Disemba 2013 site na Gallup akpọ United States kacha iyi egwu udo n'ụwa, yana Pew hụrụ echiche ahụ mụbara na 2017. Anaghị m ahọrọ ntuli aka ndị a. Ụlọ ọrụ ịtụ vootu ndị a, dị ka ndị ọzọ bu ya ụzọ, jụrụ ajụjụ ndị ahụ nanị otu ugboro, ọ dịghịkwa mgbe ọzọ. Ha mụtara nkuzi ha.
N'afọ 1987, Phyllis Schlafly radical rightwing bipụtara akụkọ mmemme na Ngalaba Steeti US na-eme mmemme Monroe Doctrine:
“Otu ndị ama ama sitere na kọntinent North America gbakọtara na US State Department Diplomatic Rooms na Eprel 28, 1987 iji kwusaa ịdị mkpa na mkpa nke Monroe Doctrine na-adịgide adịgide. Ọ bụ mmemme nwere mkpa ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akụkọ ihe mere eme na ọha mmadụ. Praịm Mịnịsta Grenada bụ Herbert A. Blaize gwara otú obodo ya si nwee ekele na Ronald Reagan ji Monroe Doctrine wepụta Grenada na 1983. Onye isi ala Eugenia Charles nke Dominica mere ka obi ekele a sie ike. . . Odeakwụkwọ nke Ọchịchị George Shultz kwuru banyere iyi egwu Monroe Doctrine nke ọchịchị ndị Kọmunist na Nicaragua na-etinye, ma gbaa anyị ume ka anyị jidesie ụkpụrụ ahụ a kpọkwasịrị aha Monroe ike. Mgbe ahụ, ọ kpugheere ọha ihe osise Rembrandt Peale mara mma nke James Monroe, bụ nke ụmụ Monroe ji na nzuzo ruo ugbu a. Enyere ndị na-eme echiche ihe nrite 'Monroe Doctrine' bụ ndị okwu na omume ha 'na-akwado nkwado nke Monroe Doctrine na-aga n'ihu.
Nke a na-ekpughe nkwado dị mkpa maka okwu nzuzu na-enweghị isi nke ịchọ ịkele ndị ihe metụtara gị: gọọmentị ndị nọ n'okpuru enyela ekele ahụ n'aha ndị bi na ha emegbu. Ha maara na ọ bụ ihe a na-achọsi ike, ha na-enyekwa ya. Ma ọ bụrụ na ha enye ya, gịnị mere na ndị ọzọ ekwesịghị?
Ụlọ ọrụ ngwá agha agaghị adị ugbu a na-ekele onye isi ala Ukraine maka ịbụ onye na-ere ahịa ha kacha mma ma onye isi ala Ukraine emebeghị ụdị nkà nke igosipụta ekele ya na gọọmentị US. Ma ọ bụrụ na ihe niile ejedebe na ngwa agha nuklia na-agafe ụwa niile, ị nwere ike ijide n'aka na otu ụgbọ elu pụrụ iche ga-eji okporo ụzọ iyuzucha na-ese mbara igwe na-agụ "Nnọọ gị!"
