Fredrik S. Heffermehl
Donald Trump kwere nkwa imezi akụrụngwa Amerịka ma belata ụtụ isi. Anyị niile maara na nke a bụ ihe a na-apụghị imeri, ma - ọ nwere ike ime ya. Ụda nwere otu ụzọ isi zụlite ego a chọrọ, ma mepụta ụwa dị nchebe n'arụmụka ahụ: soro Rọshịa kwurịta ihe gbasara ụwa dum maka imekọ ihe na nkwarụ, wee banye na China. Ego astronomic ga-adị njikere iji gboo mkpa nke mba dị iche iche na ụmụ amaala n'ebe nile. Ịhụ uru ọ ga-eme ka mba ndị ọzọ niile banye n'ụgbọ. Mba niile, ngwá agha niile, nnukwu na obere; ihe ndozi ahụ bụ na nke a ga-adị mfe karịa nkwụsị ụkwụ na-eru nso.
Ụfọdụ n'ime ndị enyi m kachasị akpali akpali ma na-adọrọ mmasị n'oge 35 afọ na-arụ ọrụ maka udo na nkwarụ na-arụ ọrụ (secret) service operators. Nanị izu abụọ gara aga, otu isiokwu dị Nchebe na Isi ọgụgụ ndị Norway, Onye isi nchịkọta akụkọ, Jan H. Kalvik, bipụtara “Ọgụgụ isi na Nobel Peace chọr'inwe. "Okwu ya na-enye ihe anọ dị egwu, ma na-egosipụtakwa ụfọdụ echiche efu. Enwere m ihe nrite maka Nobel Peace Prize maka ihe karịrị afọ 9 ma achọpụta m ihe ijuanya na m ga-ekwenye na - ihe m kwuru dịtụ njọ ma tinyekwuo mmetụ ya aka dị mkpa nye echiche ọha na eze maka nzube na uru nke Nobel Peace Prize.
Nkwado mbụ ya na-adaba na nsogbu dị mkpa: Kọmitii ahụ aghaghị 'ịkwado okwu nke uche' ma ọ bụ 'nweta ụdị nkwalite nke iwu.' Ma, olee otú ị ga-esi kọwaa okwu ahụ? Azịza: Ị gaghị amụ "njirisi", ma ihe Nobel nwere n'uche ịbanye na ya bụ na November 1895. Iji chọpụta ọdịnaya nke ihe a na-agbata n'ọsọ chọrọ nnyocha buru ibu; nke onye Nobel, akụkọ n'azụ uche, àgwà nke ya, nkọwa ndị ọ ga-enye ndị akaebe, wdg. Ihe nrite ka enyeworo kemgbe 1901 na-enweghị nyocha iwu - tupu m ede akwụkwọ m (nke dị na 6 asụsụ).
Otu ihe atụ nke otu akaebe nke aka iji ghọta nzube Nobel bụ nke a: N'ime otu izu ahụ ọ bịanyere aka n'akwụkwọ na Nobel gbalịrị ịzụta Aftonbladet, akwụkwọ akụkọ na-emesapụ aka na Stockholm - n'ihi na ọ chọrọ "ịkwụsị militarism na ihe ndị ọzọ na oge ochie," dịka o degaara nwa nwanne. N'okwu a, o jiri okwu a "ihe nrite maka ndị mmeri," na akwụkwọ ozi ya na Bertha von Suttner, onye ndú nke udo nke oge ahụ, na-egosi na ọ bụ echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị enyi ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ chọrọ ịkwado - ịmechapụ ngwá agha na ndị dike dịka ngwá ọrụ iji kwụsị agha.
Nke a pụtara na ọ fọrọ nke nta ka ndị isi obodo na ndị isi niile natara Nobel nsọpụrụ site na kọmitii Oslo - na-atụle ezi ebumnuche nke Alfred Nobel - ndị mmeri na-akwadoghị iwu. Mana onye isi ochichi anaghị ewepụ ya. Ndị mmadụ nwere ike ịgbanwe. Dịka ọmụmaatụ, Lee Butler, bụ isi kpakpando anọ nke na-elekọta ọrụ agha nuklia nile nke US, ghọtara na ọ dịghị ụzọ na atụmatụ ndị ahụ pụrụ isi bụrụ nchebe ma nwee uche. Ọrụ ya na mkpochapụ ha gaara eme ka ọ bụrụ Nobel Peace Prize.
Na South Africa n'okpuru apartheid ndị ọrụ ọgụgụ isi hụrụ na mgbanwe ga-abịa, ha wepụtara ụzọ iji kwụsị ime ihe ike na nhụjuanya n'oge na-adịghị anya. "Ike na-arụ ọrụ n'ụzọ dị omimi," ka Nelson Mandela kwuru. Ihe oyiyi kachasị amasị m nke mgbagwoju anya a bụ ihe ngosi na akụkọ ọdịnala ya ebe a kpọgara Mandela, onye ka bụ onye mkpọrọ gaa na nke mbụ, ezoro ezoro ezute, na-ezukọ n'ụlọ Prime Minister ma na-eche n'èzí n'ọnụ ụzọ «agụ iyi.» Onye nke ọzọ, ya na ya na-echere, bụ onye isi ọgụgụ isi nke chọpụtara na akpachapụla eriri akpụkpọ ụkwụ Mandela - ọ nọrọla afọ 24 n'ụlọ mkpọrọ na-enweghị eriri akpụkpọ ụkwụ. Onye spymaster na-egbu ikpere n'ala iji nyere aka kee akpụkpọ ụkwụ onye mkpọrọ.
Ọgwụgwụ nke apartheid abụghị banyere mmebi iwu zuru ụwa ọnụ, ọ bụghị ozugbo, mana atụmatụ nke ngalaba ọgụgụ isi RSA nwere ike ịbụ ihe mmụọ nsọ iji ghọta echiche Nobel´ site n'igosi ihe ụwa ga-enweta site na ime ihe ike na imekọ ihe ọnụ. Ndị na-enye onyinye Nobel kwesịrị ilekwasị anya na ebumnuche Nobel´ wee kọwaa ndị mmeri na ọrụ ha maka ọhụụ Nobel nke udo site na udo, ndị na-abụghị ndị agha. Ma Trump ma Putin yiri ka a họpụtara ha maka Nrite Nobel Peace 2017. Site na atumatu ha ugbua ha abuo adighi nma iji merie. Ọ bụrụ na ha ekpebie ịgbanwe ụzọ ha, belata eriri Gordian ma buru ezigbo ụzọ maka mgbapụta zuru ụwa ọnụ Nobel bu n'uche ịkwado, ha ga-etozu oke iji merie.
Editor Kalvik kwuru banyere mgbanwe nke iwu ndị ahụ, ma nke a chọrọ na enwekwaghị ndị nnata ọ bụla na-eme ka nzube ahụ dị; na inweta akwụkwọ ikike iwu maka ebumnuche ọhụrụ nke ga-abụ nke kachasị ike maka echiche mbụ ahụ. A ka nwere ọtụtụ ndị Nobel ga-anata, ọ dịghịkwa ihe kpatara ọ bụla iji mee ka ọ dị.
Ihe nzuzo nzuzo udo - ihe nzuzo ya abụghịzi ihe nzuzo
Nke abụọ, m kwenyere kpam kpam na Kalvik, "Kọmitii kwesịrị ịchọ [njedebe] na nzuzo nke gbara nhọpụta ndị ahụ." Ọ ga-eme ka mmasị na mkparịta ụka na-emeghe na nke ọma banyere ihe a na-agbata n'ọsọ, nzube ya, na ndị ga-eme ya ga- ngwaọrụ iji nweta mma; na - ọ dịghị ihe ọzọ - ọ ga-ekwe omume ijide kọmitii ahụ maka ịgbagha ọrụ ya. A na - achọsi ike nke ikpeazụ a, - - M tụkwasịrị obi na ị nwere ike ịzobe - na 50 afọ nzuzo zuru ezu na usoro nhọrọ ahụ agbajiela. Nobel Peace Prize Watch ekpuchiwo ihe niile a maara, nke dị mkpa ma dị mkpa, ma bipụtara 34 ndị mmeri ruru eru na akụkụ zuru ezu na ebe nrụọrụ weebụ ya: nobelwill.org.
Akụkụ nke atọ nke Kalvik, "Kọmitii aghaghị ịrụ ọrụ ka mma n'ịchọ arịrịọ. E kwesịrị inwe ọtụtụ puku nhoputa, ọ bụghị narị ole na ole. "Ọzọ, ọ dị mma. Ụlọ ọrụ Nobel kwesịrị itinye aka na nlekota oru nke udo ka ha wee nwee ike ịchọta ndị ga-achọ ime ihe kacha mma; nke ahụ bụ n'ezie ihe e guzobeworo ime.
Kọmitii ahụ efunahụla ihe nzuzo nzuzo ya kachasị mma. Nke mbụ, a na-amarakarị na ebumnuche ahụ, ihe nchịkwa nke ihe nrite bụ nke a maara ugbu a; nke abụọ, ọta nke kọmitii ahụ, maka afọ 50 ugbu a wepụrụ. Onye ọ bụla nwere ike ịgụ ozi zuru ezu banyere ndị mmeri na-aga nke ọma maka 2017, tinyere ederede zuru oke, na nobelwill.org.
Ihe nke anọ sitere na Kalvik, ọ na-eche na a ga-enyerịrị ihe nrite maka mpaghara maka ozi zuru ụwa ọnụ na mbọ ọgụgụ isi - maka intelligence ọgụgụ isi nke udo nke na-enye ndị ọha na eze hụrụ udo n'anya ike na-egbochi ụlọ akụ na gọọmentị na-ebu agha. Onye bụbu onye ọrụ CIA (onye nledo) Robert Steele ka Kalvik kwadoro na ihe kpatara ya. Ma ọ bụ na a họpụtaghị Steele nke ọma ma ọ bụ na ọ bụghị, kọmitii Nobel ga-enwe ohere zuru ezu iji tụlee echiche Kalvik na 2017. N'ime ndị mmeri ruru eru na weebụsaịtị NPPW bụ ndị na-agba ụta bụ ndị mere ka ụwa mara banyere ihe ize ndụ nke militarism: Kathryn Bolkovac, Daniel Ellsberg, Chelsea Manning, Edward Snowden, ha niile si USA.
Ekwenyesiri m ike na ndị nwere ọgụgụ isi nwere ike ịhụ oke ọnụ na ihe egwu dị egwu nke nche echiche nke oge a. Ha nwekwara ike ihu - ma kọwaara ndị na-eme mkpebi na ọkwa mba - na enwere ike ịme udo site na udo, na nchekwa site n'aka ndị agha bụ ihe efu. N'ịghọta na imekọ ihe ọnụ na nkwarụ agha ga-anọchi agbụrụ agbụrụ, ha kwesịrị ime ngwa ngwa ịgwa ndị na-eme mkpebi ngwa ngwa na amamihe nke atụmatụ Nobel maka udo. "Ọ bụrụ na Chineke chọrọ ka anyị biri n'udo ọ gaara enye anyị ụbụrụ." Ma ọ bụ, ọ bụrụ na ịchọrọ, ọgụgụ isi nwere ọgụgụ isi.
Oslo, February 22, 2017
Fredrik S. Heffermehl, ọkàiwu na onye edemede - nobelwill.org
Onye edemede nke: Nrite Nobel nke Udo. Ihe Nobel Chọrọ
(emelitere, gbasaa nsụgharị n'asụsụ Chinese, Swedish, Finnish, Spanish)
