Okwu na Boothbay Harbor Yacht Club
Site na Winslow Myers, Julaị 14, 2019
Vasili Archipov bụ onye uwe ojii na ụgbọ mmiri okpuru mmiri Soviet dị nso na Cuba n'oge ọgba aghara ogbunigwe nke October 1962. Ụgbọ mmiri ndị America nọ na-atụba ogbunigwe na-egosi na ụgbọ mmiri ahụ, na-agbalị ime ka ọ pụta. Ndị Soviet chọtara onwe ha na oke omimi iji soro Moscow kwurịta okwu. Ha chere na agha ebidolarị. Ndị ọrụ abụọ nọ n'ime ụgbọ ala ahụ gbara ume ka a gbagbuo ogbunigwe nuklia na ụgbọ mmiri ndị America dị nso, nke gụnyere ndị mbibi iri na ụgbọ elu.
Iwu ndị agha mmiri Soviet chọrọ nkwekọrịta zuru oke nke ndị isi atọ niile na-enye iwu ịga nuklia. Archipov kwuru mba. Ya mere, anyị nọ, afọ 57 ka e mesịrị, ikekwe n'ihi ịdị adị anyị n'oge ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ oge nchefu dị egwu.
N'oge a, ị nwere ike ịchọrọ na ị kpọrọ m ka m kwuo maka ịgba ígwè na Tuscany! Ma, m nọ ebe a na-adabere n'obere akwụkwọ m dere nke e bipụtara laa azụ na 2009. Akwụkwọ ahụ na-akọwa usoro ọrụ nke otu ndị ọrụ afọ ofufo raara onwe ha nye bụ́ ndị sonyere na òtù na-abụghị nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị a na-akpọ Beyond War. Anyị rụrụ ọrụ dị mkpa na United States, Canada, na Soviet Union mbụ ruo ihe dị ka afọ iri, malite ná mmalite 1980s. Ebumnuche anyị bụ ịkụziri ndị mmadụ ihe na-aga n'ihu na agha dị ka ihe ngwọta maka esemokwu na ọgbọ nuklia.
Mkpuchi akwụkwọ ahụ na-egosi mgbawa atomic na-atụgharị ghọọ osisi. N'oge anyị mere mkpuchi ahụ anyị na-eche nanị na bọmbụ ahụ dị ka ọnwụ na osisi dị ka ndụ. N'ime iri afọ ole na ole gara aga, nchegbu banyere agha nuklia ebelatawo ka nchegbu banyere gburugburu ebe obibi amụbawo.
Mgbawa nuklia na-agbanwe n'ime osisi na-egosi njikọ dị n'etiti okwu abụọ a dị oke egwu, mgbochi agha zuru ụwa ọnụ na mmezu nke nkwado gburugburu ebe obibi.
Ọ nwere ike ịdị ka skunk na nnọkọ oriri na ọṅụṅụ na-ebulite ọzọ mma agha nuklia na-ekokwasị anyị. N’ihi na m kụziiri ụmụ ya, amaara m onye na-ebipụta akwụkwọ akụkọ ahụ nke bipụtara mpempe akwụkwọ mbụ m banyere agha nuklia na mmalite 1980s. Ọ na-eche na ọ bụrụ na ndị dị ka m anọgideghị na-ebulite ya, ọ dịghị onye ga-eche banyere ya. Ụdị nzuzu a ọ dịghị ihe ọ bụla—site n'aka onye na-ebipụta akwụkwọ akụkọ ọ dịghị ihe ọzọ!—mere ka m chọkwuo ide akụkọ ọzọ, akwụsịbeghịkwa m kemgbe.
Jonas Salk kwuru na ọrụ kacha anyị mkpa bụ ịbụ ezigbo nna ochie. Ugbu a enwere m ụmụ ụmụ ise na otu n'ụzọ, ha aghọwo ihe na-akpali m nke ukwuu maka ide na ikwu okwu.
Ejikọtala okwu ngwa agha nuklia na okwu ihu igwe site na mmalite. Ọbụna ule mbụ nke bọmbụ nuklia nwere akụkụ ihu igwe: ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị Los Alamos nwere nchegbu na ule mbụ ahụ nwere ike ịgbanye ikuku dum nke ụwa. Otú o sina dị, ha nọgidere.
Mgbe ahụ, anyị nwere ohere nke oyi nuklia, ngụkọta nke nuklia na okwu ihu igwe. Ọ bụrụ na otu mba nuklia ebuso agha zuru oke iji kpatara oyi nuklia, ihe dị ka otu narị mgbawa dị ka ụdị kọmpụta si dị, ndị mwakpo ahụ n’onwe ha ga na-egbu onwe ha nke ọma. Mmegwara ga-abụ naanị okpukpu abụọ mmetụta na-egbu egbu na-emebu.
Ọbụna agha a na-enwekarị na-akpata nnukwu ihe ize ndụ. Ọkụ ọkụ zuru ụwa ọnụ ga-amalite site na obere ọkụ ọkụ-dị ka esemokwu Kashmir dị n'ókè India na Pakistan, ma mba ndị nwere ngwa agha nuklia, ma ọ bụ ihe ndị mere na nso nso a na Ọwara Oman.
A Trident sub nwere 24 multiple warhead ngwa agha nwere nnukwu ọkụ jikọtara ọnụ karịa ngwa ngwa niile gbawara na agha ụwa abụọ ahụ. Ọ nwere ike ịkpata oyi nuklia naanị ya.
Enwere m enyi m na-akwọ ụgbọ mmiri, onye ọchụnta ego na-aga nke ọma aha ya bụ Jack Lund, onye nwere ụgbọ mmiri Concordia nke nwere n'akụkụ elu. Mgbe Jack pụtara n'otu n'ime nzukọ ọmụmụ ihe anyị, o kwuru na ọ naghị echegbu onwe ya maka agha nuklia. Ọ ga-eji ụgbọ ala gbadaa South Dartmouth ebe o dobere ụgbọ ya wee banye na ọdịda anyanwụ. Mgbe anyị ji mwute mee ka ọ kwụzie na ọ dịghị mgbe ọ ga-erute n’ụsọ oké osimiri n’ihi na ma ya na ụgbọ mmiri ya mara mma ga-abụ ihe toast, o chere echiche banyere ya ma ghọọ onye na-akwado nzukọ anyị nke ọma.
Ọ bụrụ na agha nuklia bụ mkpụrụ, ihe mgbochi, n'ụdị ụgbọ mmiri okpuru mmiri Trident dịka ọmụmaatụ, abụrụla atụmatụ mgbochi anyị. Ndị mmadụ na-ekwu na mgbochi egbochila Agha Ụwa nke 3. Ma ọ nwere ike bụrụ ihe ziri ezi karị ịsị nkwụsị egbochila Agha Ụwa nke 3 ruo ugbu a. Eterkpa mba yiri a pụrụ ịdabere na ya, ma ọ bụ ọnụ ahịa ekwensu, n'ihi ntụpọ abụọ dị njọ. Nke mbụ maara nke ọma: agbụrụ ogwe aka bụ ihe na-adịghị akwụsị akwụsị. Ndị na-asọ mpi na-asọ mpi mgbe niile n'egwuregwu ụmụaka. Nku na-aga n'ihu. Mba dị iche iche na-emepụta ngwa ọgụ hypersonic nke nwere ike ịga ọkara gburugburu ụwa n'ime nkeji iri na ise, ma ọ bụ ụgbọ elu nke nwere ike ịchọta ma gbuo mmadụ site na iji ebe ekwentị ya dị.
Mmejọ nke abụọ na-egbochi ya bụ esemokwu na-egbu egbu: ka e wee ghara iji ha mee ihe, a ga-edoberịrị ngwa ọgụ onye ọ bụla maka iji ya ozugbo. Enweghị mperi, nkọwahie, ma ọ bụ mbanye anataghị ikike kọmputa nke a ga-anabata. Ruo mgbe ebighị ebi.
Anyị ga-eme ka ihe omume dị ka ọdịda nke Challenger, Chernobyl, dara dị ka Boeing 737-max 8s abụọ, ma ọ bụ nsogbu ngwa agha Cuban n'onwe ya - emeghị na ọ nweghị ike.
Ọ naghị adịkarịkwa abịara anyị na ntụkwasị obi nchekwa anyị na ndị ike nuklia ibe anyị dị ka Russia ma ọ bụ Pakistan ma ọ bụ North Korea pụtara na anyị nwere nchekwa dị ka. ha nyocha site na psychopaths, ntụkwasị obi nke ngwaọrụ nchekwa na ha ngwa agha, njikere nke ha ndị agha na-achụpụ warheads site na ohi site na ndị na-abụghị ndị na-eme ihe nkiri.
Ka ọ dị ugbu a mgbochi nuklia anaghị egbochi agha nkịtị ma ọ bụ omume ụjọ. Mgbochi nuklia akwụsịghị 9-11. Ngwurugwu Russia egbochighị NATO ịkwaga n'ebe ọwụwa anyanwụ na-agbalị ịnweta mba ndị dị ka Georgia na mpaghara Russia nke mmasị. Nuk ndị America egbochighị Putin ịkwaga Crimea. Ọtụtụ ndị ndú atụgharịwokwa nke ọma echiche iji ngwá agha nuklia mbụ eme ihe, dị ka Nixon mere mgbe anyị na-efunahụ anyị na Vietnam, ma ọ bụ ọbụna Britain na esemokwu Falkland Islands.
Okwu ahụ bụ́ “nchebe” nwere n'ime ya okwu bụ́ “ọgwụgwọ,” ma ọ dịghị ọgwụgwọ maka agha nuklia. Enwere naanị mgbochi.
Echiche ọzọ nke na-eme ka ahụ mkpọnwụ anyị dịgidere bụ echiche na ihe a nile yiri ka ọ buru ibu nke ukwuu nke na-agaghị emeli ya.
Na mmalite 1980s, NATO na ndị Soviet na-ebuga ngwa agha nuklia dị mkpụmkpụ na nke ọkara na Europe. Ndị ọrụ agha ga-eme mkpebi dabara adaba n'ime obere oge na-atọ ọchị, ma ọ dịkarịa ala.
Nzukọ m jụrụ ịnabata ọnọdụ ntutu isi ndị a. N'iji njikọ nke Ngalaba Steeti, anyị gakwuuru ndị ogbo na Soviet Union ma hazie nzukọ ọmụmụ ihe maka ndị ọkachamara sayensị Soviet na America dị elu.
Akwụkwọ akụkọ Wall Street Journal dere op-ed na-akpasu iwe na-ekwusi ike na Beyond War bụ aghụghọ nke KGB. Otú o sina dị, anyị nọgidere. Ndị ọkà mmụta sayensị si n'aka ndị isi abụọ ahụ chịkọtara akwụkwọ dị iche iche banyere agha nuklia mberede nke ghọrọ "Nhụjuanya," akwụkwọ mbụ e bipụtara n'otu oge na US na USSR N'ihi na otu n'ime ndị ọkà mmụta sayensị Soviet ghọrọ onye ndụmọdụ Gorbachev, Gorbachev n'onwe ya gụrụ akwụkwọ ahụ.
Reagan na Gorbachev gara n'ihu bịanye aka n'akwụkwọ nkwekọrịta Intermediate Nuclear Forces Treaty, na-ebelata oke esemokwu East-West na Europe-otu nkwekọrịta ahụ nke Washington na Moscow nọ ugbu a n'ụzọ dị mwute na usoro nke ikpochapụ.
Ndi “Breakthrough” keere òkè n’ịkwụsị agha oyi? Ọtụtụ ndị mmadụ ga-ahụ na akwụkwọ ahụ n'onwe ya kpọrọ nkụ na-agwụ ike. Ihe kpatara ọdịiche bụ mmekọrịta na-ekpo ọkụ na nke na-adịgide adịgide nke e wuru n'etiti ndị ọkà mmụta sayensị Soviet na America ka ha na-arụkọ ọrụ ọnụ na ihe ịma aka.
Na 1989 gafere agha nyere Reagan na Gorbachev ihe nrite ya kwa afọ maka imeziwanye mmekọrịta dị n'etiti ndị dike.
Ọ bụ otu ihe nrite udo Reagan natara, ọ dịkwa njikere ịnata ya na nzuzo nke ụlọ ọrụ oval. Ihe nrite a nyere Reagan riri ihe karịrị agha nkwado ego sitere na aka ekpe na-aga n'ihu, mana Reagan kwesịrị ya.
Afọ iri na atọ ka akwụkwọ akụkọ Wall Street kwara emo Beyond War atumatu, ha bipụtara op-ed nke Kissinger, Shultz, Nunn na Perry dere, ọ bụghị kpọmkwem nkezi peaceniks gị, na-akwado maka enweghị isi nke ngwa agha nuklia na maka mkpochapụ ha. Na 2017, mba 122 kwadoro nkwekọrịta UN na-amachibido ngwa agha nuklia niile. Ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ikike nuklia itoolu bịanyere aka na ya.
Amụma mba ụwa nwere ezi uche ga-akpọkọta ndị isi na ndị nnọchi anya mba itoolu a ka ha malite mkparịta ụka na-adịgide adịgide, n'ihi na okwu ahụ adịghị njọ ngwa agha nuklia North Korea na ngwa agha nuklia ndị America dị mma.
Ngwá agha n'onwe ha bụ ezigbo onye iro. Oge oyi nke nuklia ga-eme ezigbo mkparịta ụka-mmalite maka ndị isi agha gbakọtara.
Onye odeakwụkwọ nchekwa mbụ Perry ọbụna na-arụ ụka na anyị ga-enwekwu nchebe, ọ bụghị ihe na-erughị ala, ma ọ bụrụ na anyị ewepụ kpamkpam otu ụkwụ dum nke triad nuklia anyị - ngwa agha ochie na silos na Midwest. Ọ bụrụ na nke ahụ dị ka ihe na-adịghị mma, hụ ma ị nwere ike ịma onye obituary nke a si:
"Dịka Soviet Union na-akwali, Mmemme Mbelata Ihe egwu Nuklia nyere ọtụtụ nde dollar ụtụ isi America iji chekwaa na ịkwatu ngwa agha nke mbibi na teknụzụ metụtara nke steeti Soviet mbụ nke Russia, Belarus, Ukraine na Kazakhstan ketara.
A kwụsịrị ihe karịrị isi agha nuklia 7,500, na ihe karịrị 1,400 ogbunigwe ballistic nke ala ma ọ bụ ụgbọ mmiri okpuru mmiri nwere ike igba.
Nke a belatara ohere ndị na-eyi ọha egwu nwere ike ịzụta ma ọ bụ zuo ngwa ọgụ wee nye ọrụ maka ndị sayensị sayensị nuklia Soviet bụ ndị nwere ike ịga rụọ ọrụ maka Iran ma ọ bụ steeti ọzọ na-achọsi ike ịmalite mmemme nuklia.
Nke a sitere na onwu maka Richard Lugar, onye omebe iwu Republican si Indiana. Ya na Sam Nunn ọ kwadoro Mmemme Mbelata Ihe iyi egwu Nunn-Lugar Nunn-Lugar. Nunn-Lugar bụ ihe ezigbo udo dị ka-na-arụsi ọrụ ike, na-achọ ụzọ ọzọ ka mma karịa agha. Richard Lugar gosipụtara n'ụzọ siri ike n'ụzọ bara uru ngbanwe nke agbụrụ ogwe aka.
Ihe nlereanya kachasị maka ụdị mmasị onwe onye a na-amụba amụ bụ n'ezie atụmatụ Marshall iji weghachi akụ na ụba Europe mgbe mbibi nke Agha Ụwa nke Abụọ gasịrị.
Ụlọ akụ nke na-eme ka o kwe Germany taa ịmalite mgbanwe ike ya na ume ọhụrụ bụ nke FDR's Reinvestment Finance Corporation mere ka ọtụtụ n'ime nnukwu ọrụ New Deal. Ọ bụ Marshall Plan kwadoro isi ego mbụ nke ụlọ akụ German.
Kedu ihe ma ọ bụrụ na US chere na Marshall Plan okwu ozugbo 9-11 gachara? Ọ bụrụ na anyị edebewo isi anyị—n’ezie, ọ siri nnọọ ike ime n’ọnọdụ ndị dị otú ahụ jọgburu onwe ya—na kama inyefe n’oké mkpali maka ịbọ ọ́bọ̀, anyị kwere nkwa ime ihe iji belata ahụhụ na ọgba aghara na Middle East ozugbo?
Atụmatụ mgbanwe nke ihe US nwere ike mefuola na nsogbu agha anyị na-enweghị obi ụtọ na Iraq na Afghanistan bụ 5.5 nde mmadụ dollar.
ijeri dọla ise karịrị nnọọ ezuru iji dozie ihe ịma aka nile bụ́ isi nke mkpa mmadụ nwere n'ụwa. Anyị nwere ike inye nri, kụziere, ma nye mmadụ niile mmiri dị ọcha na nlekọta ahụike, yana ọtụtụ ihe fọdụrụ iji wuo usoro ike ikuku carbon 100% n'ụwa niile.
N’ọgbakọ Rotary m, anyị na-anụ akụkọ ndị na-akpali akpali mgbe nile site n’obere ìgwè ndị ọrụ afọ ofufo raara onwe ha nye na-eme mgbalị siri ike iji chịkọta ego zuru ezu iji wuo ụlọ ụmụ mgbei na Cambodia, ma ọ bụ otu olulu mmiri dị ọcha maka ụlọ ọgwụ dị na Haiti. Cheedị echiche ihe Rotary, nke nwere klọb 30,000 na mba 190, nwere ike iji ijeri dollar ise mee.
Ngwá agha nuklia agaghị eme ihe ọ bụla iji dozie ma ọ bụ nsogbu ndị gbara ọsọ ndụ, ma ọ bụ ọnọdụ mberede ihu igwe zuru ụwa ọnụ, nke ọnụ ga-abụ ihe kachasị akpata esemokwu n'ọdịnihu. Kama riri ahụ anyị na-emefu agha na-agba ọsọ na atụmatụ ndị agha na-adịghị arụ ọrụ, gịnị ma ọ bụrụ na anyị chere echiche banyere otu esi eme Marshall Plans ka anyị na-amapụ agha nke na-ebute ụzọ?
Kedu ihe ọ pụtara ịbụ ndị mmegide na obere mbara ala nke agha ma ọ bụ ọdachi gburugburu ebe obibi nwere ike ibibi onwe ya? Naanị otu ụzọ isi gbajie agbụ nke agbụrụ ogwe aka na-adịghị agwụ agwụ bụ ịtụgharị ya kpamkpam dị ka Senator Lugar ma jiri nnukwu akụ anyị rụọ ọrụ na imere ndị iro anyị ihe ọma. Kedu obodo ga-amalite nke a ma ọ bụghị nke anyị?
Agha taa na-adị ka mmadụ abụọ na-alụ ọgụ n'ụlọ ọkụ—ma ọ bụ ọkara nke dị n'okpuru mmiri. Oke idei mmiri na mba niile meriri Iran n'afọ a.
Kedu ihe kpatara na ị gaghị eji ikike ngwa agha dị ike nke ndị agha US nyere aka, na-agbagha ndị siri ike na Tehran? Biko asịla na anyị enweghị ike imeli ya. Anyị enyochala omimi nke ọdọ mmiri Mariana na ọnwa mpụta nke Jupita, mana mmefu ego Pentagon ka bụ oghere ojii na-enweghị atụ.
Mba dị iche iche na-achọkarị ịkpata ndị iro ka ha wee nwee obi ụtọ banyere onwe ha—anyị na-akọwapụta onwe anyị dị ka ndị ezi omume na ndị pụrụ iche, n'ụzọ dị iche na ụfọdụ “ndị ọzọ” dabara adaba, bụ́ ndị a na-eche echiche ma na-eweda mmadụ ala, n'ikpeazụ na-akwado agha. Ndị siri ike na mba ndị na-emegiderịta onwe ha na-ewepụta ihe kachasị njọ n'ime ibe ha, n'ime ụlọ mechiri emechi nke iyi egwu na iyi egwu.
Ahụmahụ anyị nwere na Beyond War kwadoro na ihe ngwọta kachasị mma maka anyị-na-uche ha na-arụkọ ọrụ na ndị ọzọ, gụnyere ndị mmegide-karịsịa ndị mmegide-n'ebe ebumnobi kerịta. Nne nke ebumnuche niile jikọrọ ọnụ na-eweghachi na ịkwado ahụike gburugburu ebe obibi nke obere mbara ala anyị.
Onye na-enyocha mbara igwe bụ́ Fred Hoyle kwuru na ozugbo foto ụwa niile si n’èzí pụta, a ga-ahapụ echiche ọhụrụ dị ike dị ka nke ọ bụla n’akụkọ ihe mere eme. Echiche Hoyle bụ ụzọ isi kwughachi n'ụzọ zuru ụwa ọnụ ụkpụrụ ọrụ dị n'azụ Atụmatụ Marshall - ohere nke ime ka echiche anyị nke ezi ọdịmma onwe onye pụta ìhè ruo ọkwa ụwa.
Ndị na-enyocha mbara igwe si n’ọtụtụ mba emewo ka echiche ha nke ịchọ ọdịmma onwe ha pụtakwuo n’ụzọ omimi site n’ile ụwa site na mbara igwe. Enwere ụzọ ole na ole anyị niile nwere ike megharia ahụmịhe nke ndị na-agụ kpakpando.
Otu ga-abụ ma ọ bụrụ na anyị amụta na nnukwu asteroid na-aga n'okporo ụzọ na-aga n'ihu na ụwa. Ozugbo anyị ga-aghọta ihe bụbu eziokwu mgbe niile—na anyị niile nọ na nke a. Ngwá agha nuklia anyị nwedịrị ike ịba uru n'ịtụgharị ụdị ahụ. Ụzọ nke abụọ anyị ga-esi gbasaa ngwa ngwa echiche anyị banyere ọdịmma onwe onye ga-abụ ma ọ bụrụ na ndị ọbịa na-akpakọrịta anyị. Dị ka ọ dị na asteroid, anyị ga-ama onwe anyị dị ka otu ụdị mmadụ.
Kama Shia na Sunni, Arab na Juu, ọ ga-abụ ịhụ mba n'anya ozugbo.
Ma e nwere ụzọ nke atọ anyị nwere ike isi ghọọ ụmụ amaala mbara ala, nke ahụ bụkwa ihe na-eme anyị ugbu a. Ọ bụghị ozi ọma na anyị na-eche ọtụtụ nsogbu ihu na-enwe nke mba ọ bụla na-agaghị akwụsịli, n'agbanyeghị otú ike siri dị. Onye ọ bụla n'ime anyị nwere ike ịmepụta ndepụta nke onwe ya - coral na-anwụ anwụ, mmiri oké osimiri na-ebili ma na-ekpo ọkụ, Ọwara Oké Osimiri Maine na-ekpo ọkụ ngwa ngwa karịa ebe ọ bụla ọzọ n'ụwa, oké ọhịa mmiri ozuzo na-ekpochapụ, obodo dum jupụtara na mmiri ma ọ bụ obodo dum gbara ọkụ, nje virus na-ejide. njem n'etiti kọntinent na ụgbọ elu, micro-plastics nke azụ na-eri ma na-ebuli agbụ nri.
Ọtụtụ n'ime ihe ịma aka ndị a nwere njikọ chiri anya nke na onye ọkà mmụta sayensị bụ Thomas Berry rụrụ ụka na a pụghị ịzọpụta ụwa n'ime iberibe. O siri ike iche n'echiche nkwuputa siri ike karị. Nke kachasị ọhụrụ n'ihu a bụ akụkọ UN banyere iyi egwu ihe dị iche iche dị iche iche, nke dị njọ na zuru ụwa ọnụ.
Mkpochapu na-aga n'ihu nke ọtụtụ ụdị nnụnụ, ụmụ ahụhụ na frogs bụ ọrụ nke mgbanwe ụwa zuru oke na a ghaghị iji nzaghachi zuru ụwa ọnụ mee ihe.
A pụghị ịzọpụta mbara ala na iberibe. Ihe na-awụ akpata oyi n'ahụ, ma enwere ike dị mkpa, United Nations na-anọdụ ala ebe ahụ, na-eche ka emeghari ya na ume ọhụrụ maka ọkwa dị elu nke mmekorita mba ụwa nke a ga-achọ.
Ndị ọrụ n'India na-ata ahụhụ oke ọkụ naanị site n'ịnọpụ n'èzí awa ole na ole n'okpomọkụ karịrị ogo 125. Iji dịrị ndụ, onye ọrụ na Mumbai ga-agbaba n'ime oghere ikuku, na ikuku ikuku ya na-atụba carbon n'ime ikuku nke ga-eme ka okpomọkụ dị na Scottsdale, Arizona.
Ihe na-abịara anyị dị ka ụdị dị iche iche bụ na onye ọ bụla n'ime anyị na-ebu ọrụ maka ụwa dum, ọ bụghị naanị ụwa dum, kamakwa ụwa dum n'oge ọ bụla n'ọdịnihu. Enweghị ụzọ ị ga-esi mee mgbanwe. Naanị site na ịdị adị anyị na-eme mgbanwe. Ajuju ajuju bu kedu udi ihe anyi choro ime?
Ngwọta teknụzụ maka ihe ịma aka nkwado zuru ụwa ọnụ dị ma dị njikere ibuli elu, gụnyere ịweta carbon site na ikuku.
Ee ha ga-efu nnukwu ego buru ibu—ma eleghị anya ihe na-erughị puku ijeri dollar ise.
Mụ na Patti ji ụgbọ ala Chevrolet nwere ọkụ eletrik ga-aga n'okwu a, nke dị kilomita 300. Anyị na-ebunye ya na mbara igwe dị n'elu ụlọ anyị. Ndị na-emepụta ụgbọ ala na-eguzo ka ha rụọ ngwugwu n'ụgbọ ala eletrik. Kama ịnọ na esemokwu, nkwado na ọchụnta ego siri ike na-echere ime nnukwu akụ na ụba na anyanwụ, ikuku, teknụzụ batrị, ọrụ ugbo mmiri na-asọpu, ma ọ bụ mmeghari ohuru nke okporo ụzọ ụgbọ oloko anyị. Ma mgbanwe ọnọdụ nke uru uru dị omimi: anyị enweghị ike nweta akụ na ụba dị mma na mbara ala kpọrọ nkụ.
Iwu Ecuadorean na-enye ikike amachibidoro mmadụ n'oge gara aga n'osimiri na ugwu na anụ ọhịa, n'ihi na ọ bụrụ na ha emeghị nke ọma, anyị agaghịkwa eme ya. Ọ bụrụ na ụlọ ọrụ nwere ike ịbụ mmadụ, gịnị kpatara na enweghị ike osimiri?
Costa Rica ga-eji ike mmeghari 100% n'ime afọ ole na ole ọzọ. Steeti California na New York na-aga n'ụzọ yiri nke ahụ. Mba ndị dị ka Bhutan na Belize ewepụtala ọkara ala ha dị ka ihe nchekwa eke. Ndị otu akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na Germany, otu mgbe na nsọtụ, dị ugbu a na pati na-achị ebe ahụ.
Ihe na-eche na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akụ na ụba na nkà na ụzụ agaghị ekwe omume taa ga-agbanwe ngwa ngwa ka ọ bụrụ ihe a na-apụghị izere ezere nke echi-echi nke ọ bụghị nanị na ụlọ ọrụ ụlọ ọrụ, ma òkè ọ bụla na Pọtụfoliyo nha nha anyị ga-enwe ihe na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ wuru na ya dị ka ya. isi nha uru.
N'otu oge, ajụrụ m onyeisi ụlọ akwụkwọ ndị a ma ama bụ́ ebe m na-akụzi ma m̀ pụrụ inye ihe ọmụmụ banyere mbara igwe. Ụbọchị ole na ole ka e mesịrị, ọ gwara m n'atụghị egwu-na n'arọ nrọ - ọ dị m nwute nke ukwuu mana coszutereology adabaghị nnọọ na onyonyo nke ụlọ akwụkwọ anyị.
Cosmology bụ okwu hifalutin maka nlele ụwa. Onye na-azụ ahịa na asọmpi cosmology nke ụwa mepere emepe bụ ihe mgbagwoju anya, n'ihi na usoro ahịa emeela nnukwu ihe ọma, na-amụba ọganihu na ibelata agụụ na ịda ogbenye. Ọtụtụ ndị mmadụ na-erute n'etiti etiti na-eduga n'ihe a na-achọsi ike zuru ụwa ọnụ nke ezinụlọ nwere obere ụmụaka.
Ọdịda ya bụ na cosmology nke ndị na-azụ ahịa nke na-atụpụta mmụba mkpokọta ịba ụba naanị n'ihe gbasara oke ngwaahịa ụlọ, na-eduga naanị na mbibi gburugburu ebe obibi, na n'ikpeazụ. Mpekarị ọganihu n'ozuzu ya - belụsọ ma nkọwa anyị gbasara ọganihu na-enweta mgbanwe dị omimi.
Ugbu a ike ịfụ ihe adịla mgbe ochie. mba dị iche iche ga-atụle nchebe na akụ̀ na ụba ha site n'ókè ha na-atụnye ụtụ maka ịdịmma nke usoro ụwa dum. Nke a bụ ihe Thomas Berry kpọrọ Great Work, nnukwu nzọụkwụ ọzọ. Nke a bụ na echiche nkà ihe ọmụma kachasị mkpa nke 21st narị afọ, n'ihi na ọ na-anọchi anya ma ụzọ anyị na-adị ndụ na nkọwapụta nwere nchekwube nke ọrụ mmadụ anyị na akụkọ ijeri afọ ise nke na-ekpughere ụwa anyị.
Ọrụ bụ isi anyị dị ka mmadụ ga-abụ ilekọta na ime ọmarịcha ịma mma na ọgụgụ isi pụrụ iche nke usoro okike nke anyị siri pụta. Ka anyị na-amụta otu esi eweghachi mbara ala, ọ dị mfe iji see onyinyo ikuku dị ọcha na oke osimiri kwụsiri ike. Ma ọ na-esi ike karị ịhụ otú anyị onwe anyị nwere ike isi gbanwee ma ọ bụrụ na anyị emee nke ọma. Nke a ọ́ bụghị iwusi usoro ihe dị ndụ ike agaghịkwa ewusi ndị na-ewusi ike ike? Ọ mụ mụ mụ anyị ume ka ha gbakọ aka n’ihe ịma aka ọ bụla? Anyị na-ebi n'okpuru ikpe ọnwụ ruo afọ 75, nke mbụ nwere ihe iyi egwu nke ngwá agha atọmịk na ugbu a na-eji nwayọọ nwayọọ na-eyi egwu ọdachi ihu igwe. Anyị nwere naanị vaguest echiche ruo ókè ihe ịma aka ndị a na-adaba emetụta anyị n'otu n'otu na mkpokọta psyches, na ihe ọṅụ nwere ike ịbanye anyị na ụmụ 'ndụ ma ọ bụrụ na ndị dị otú ahụ nchegbu ebelata.
Ịmụta iji tụọ ezi akụ̀ na ụba anyị n’ihe anyị na-atụnye n’ahụ́ ike nke usoro ihe dị ndụ yiri ndị nna malitere inwe ohu na-anwa anwa kwuo n’olu dara ụda “e kere mmadụ nile nhata.” Ha amaghị ihe nkwuwa okwu ahụ pụtara n'ụzọ dị ukwuu.
Otu ụzọ ọhụrụ a si atụ akụ na ụba anyị. Anyị ga-emerịrị n'ime ya wee lelee ihe ọ pụtara na ụlọ ọrụ anyị niile, ụka anyị, ndọrọ ndọrọ ọchịchị, mahadum anyị, ụlọ ọrụ anyị.
Aga m agwụchaa otu obere akụkọ oke osimiri ọzọ.
N'ọrụ m na Beyond War, enwere m ihe ùgwù nke ịbụ enyi na onye aristocrat Yankee dị nwayọọ aha ya bụ Albert Bigelow. Bert bụ onye gụsịrị akwụkwọ na Harvard, onye ọkwọ ụgbọ mmiri na-acha anụnụ anụnụ na onye bụbu ọchịagha ụgbọ mmiri United States. N'afọ 1958, Bert na ndị ikom anọ ọzọ gbalịrị ịkwọ ụgbọ mmiri ha, bụ́ ndị a kpọrọ aha n'ụzọ dabara adaba Iwu Ọlaedo, banye na US Pacific na-egosi mgbakwasị na Marshall Islands, ịgba akaebe megide nnwale ikuku ikuku.
A kwụsịrị ha n'oké osimiri na-adịghị anya na Honolulu ma nọrọ ụbọchị iri isii n'ụlọ mkpọrọ maka omume nnupụisi obodo ha.
Afọ ise ka e mesịrị President Kennedy, Premier Khrushchev na Prime Minister Macmillan bịanyere aka na nkwekọrịta mmachibido iwu ule ikuku, ebe mba 123 kwadoro. M kwuru Bert iji mee njikọ ikpeazụ n'etiti ngwa agha nuklia na ihe mberede ihu igwe anyị. Nlele atomic nke Bert na-agbalị ịkwụsị laa azụ na 1950s mere ka Marshall Islands bụrụ ndị a na-agaghị ebi ebi. Ugbu a otu Marshall Islands ndị a nọ n'ihe ize ndụ nke ịpụ kpamkpam ka Pacific ji nwayọọ nwayọọ na-ebili. E wetawo ndị ha ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ibibi mbụ site n'otu, na nke ọzọ, maka nnukwu ihe ịma aka abụọ ahụ anyị na-atụgharị uche.
Anyị ga-anyị dị ka ndị America, na we dị ka otu ụdị na otu mbara ala-ebili ma ihe ịma aka?
