Ozizi Monroe bụ 200 na ekwesịghị iru 201

Site n'aka David Swanson, World BEYOND War, Jenụwarị 17, 2023

David Swanson bụ onye dere akwụkwọ ọhụrụ ahụ Ozizi Monroe na 200 yana ihe a ga-eji dochie ya.

Ozizi Monroe bụ ma bụrụ ihe ziri ezi maka omume, ụfọdụ dị mma, ụfọdụ enweghị mmasị, mana nnukwu nnukwu ihe na-ata ụta. Ozizi Monroe ka dị, ma n'ụzọ doro anya ma yiwe ya n'asụsụ ọhụrụ. Ewuwokwa ozizi ndị ọzọ na ntọala ya. Nke a bụ okwu nke Monroe Doctrine, dị ka ejiri nlezianya họrọ site na Adreesị Ọchịchị Ọchịchị James Monroe's State of the Union afọ 200 gara aga na Disemba 2, 1823:

"Ekpere na oge a kwesịrị ekwesị maka ikwupụta, dịka ụkpụrụ nke ikike na ọdịmma nke United States gụnyere, na kọntinent America, site na ọnọdụ nnwere onwe na nnwere onwe nke ha chere ma na-echekwa, agaghị atụle ugbu a gaa n'ihu. dị ka isiokwu maka ịchịisi n'ọdịnihu nke ike Europe ọ bụla. . . .

"Ya mere, anyị ji ya n'eziokwu na mmekọrịta dị n'etiti United States na ikike ndị ahụ ikwuwapụta na anyị kwesịrị ịtụle mgbalị ọ bụla ha na-eme iji gbasaa usoro ha n'akụkụ ọ bụla nke ụwa a dị ka ihe dị ize ndụ nye udo na nchekwa anyị. . Site na mpaghara ndị dị ugbu a ma ọ bụ ndabere nke ike Europe ọ bụla, anyị etinyeghị aka na anyị agaghị etinye aka. Mana na gọọmentị ndị kwupụtala nnwere onwe ha ma dowe ya, na nnwere onwe ha, na nlebara anya dị ukwuu na ụkpụrụ ziri ezi, kwetara, anyị enweghị ike ịhụ njikọ ọ bụla maka nzube nke imegbu ha, ma ọ bụ ịchịkwa n'ụzọ ọ bụla ọzọ akara aka ha. , site na ike Europe ọ bụla n'ụzọ ọ bụla ọzọ karịa dị ka ngosipụta nke enweghị enyi n'ebe United States nọ.”

Ndị a bụ okwu ndị e mechara kpọọ “Ozizi Monroe.” E welitere ha site n'okwu nke kwuru nnukwu nkwado maka mkparịta ụka udo na ndị ọchịchị Europe, ebe ha na-eme ememe dị ka ihe na-enweghị isi na-emeri ime ihe ike na ijigide ihe okwu ahụ kpọrọ "ala ndị na-enweghị ebe obibi" nke North America. Ọ dịghị nke ọ bụla n'ime isiokwu ndị ahụ bụ nke ọhụrụ. Ihe dị ọhụrụ bụ echiche nke imegide ndị Europe na-achị America n'ihu n'ihi ọdịiche dị n'etiti ọchịchị ọjọọ nke mba Europe na ezigbo ọchịchị nke ndị nọ na kọntinent America. Okwu a, ọ bụrụgodị na ọ na-eji nkebi ahịrịokwu ahụ bụ́ “ụwa mepere anya ugboro ugboro” na-ezo aka na Europe na ihe ndị Europe kere, na-emekwa ka e nwee ọdịiche dị n’etiti ụdị ọchịchị ndị dị na America na ụdị ndị a na-achọghị ka a na-achọghị ma ọ dịkarịa ala ụfọdụ mba Europe. Mmadụ nwere ike ịhụ ebe a nna nna nke agha ọchịchị onye kwuo uche ya kpọsara nso nso a megide ọchịchị ọchịchị.

The Doctrine of Discovery - echiche na mba Europe nwere ike ịzọrọ ala ọ bụla nke mba Europe ndị ọzọ na-ekwubeghị, n'agbanyeghị ihe ndị mmadụ bi na ya - malitere na narị afọ nke iri na ise na chọọchị Katọlik. Mana etinyere ya na iwu US na 1823, n'otu afọ ahụ ka Monroe kwuru na-enweghị isi. Ọ bụ enyi Monroe ogologo ndụ, onye isi ụlọ ikpe US Chief Justice John Marshall debere ya. United States lere onwe ya anya, ikekwe naanị ya na mpụga Europe, dị ka onye nwere otu ohere nchọta dị ka mba Europe. (Ikekwe n'otu oge, na Disemba 2022 ọ fọrọ nke nta ka mba ọ bụla bịanyere aka na nkwekọrịta iji wepụta 30% nke ala na oke osimiri maka anụ ọhịa n'afọ 2030. Ewepụghị: United States na Vatican.)

Na nzukọ ndị ụlọ ọrụ na-eduga na Monroe's 1823 State of the Union, e nwere ọtụtụ mkparịta ụka banyere ịgbakwunye Cuba na Texas na United States. A na-ekwenyekarị na ebe ndị a ga-achọ ịbanye. Nke a dabara na omume ndị otu ụlọ ọrụ ndị a na-enwekarị ikwu gbasara mgbasawanye, ọ bụghị dị ka ọchịchị colonial ma ọ bụ eze ukwu, kama dị ka mkpebi onwe onye na-emegide ọchịchị. Site n'iguzogide colonialism nke Europe, na site n'ikwere na onye ọ bụla nweere onwe ya ịhọrọ ga-ahọrọ ịghọ akụkụ nke United States, ndị ikom a nwere ike ịghọta imperialism dị ka anti-imperialism.

Anyị nwere n'okwu Monroe a formalization nke echiche na "nchekwa" nke United States na-agụnye agbachitere ihe dị anya site na United States na US ọchịchị na-ekwupụta ihe dị mkpa "mmasị" na nke a omume na-aga n'ihu n'ụzọ doro anya, na-emekarị, na nkwanye ùgwù na nke a. ụbọchị. The "2022 National Defense Strategy of the United States," iji were otu ihe atụ nke puku kwuru puku, na-ezo aka mgbe niile ịgbachitere "mmasị US" na "ụkpụrụ," nke akọwara dị ka ndị dị na mba ọzọ yana gụnyere mba ndị jikọrọ aka, yana dị iche na United States. Steeti ma ọ bụ "ala nna." Nke a abụghị nke ọhụrụ na nkuzi Monroe. Ọ bụrụ na, Onye isi ala Monroe enweghị ike ikwu n'otu okwu ahụ na, "a na-edobe ike a na-emekarị n'Oké Osimiri Mediterenian, Oke Osimiri Pasifik, na n'akụkụ oke osimiri Atlantic, ma nyekwaa nchebe dị mkpa maka azụmahịa anyị n'oké osimiri ndị ahụ. " Monroe, onye zụtara nzụta Louisiana n'aka Napoleon maka Onye isi ala Thomas Jefferson, mechara gbasaa nkwupụta US na ọdịda anyanwụ ruo Pacific na n'ahịrịokwu mbụ nke Monroe Doctrine na-emegide ọchịchị ndị Russia na mpaghara North America dịpụrụ adịpụ site na ókèala ọdịda anyanwụ. Missouri ma ọ bụ Illinois. Omume nke ịgwọ ihe ọ bụla edobere n'okpuru isiokwu na-edoghị anya nke "mmasị" dị ka ihe ziri ezi na-akwado agha site na Monroe Doctrine na e mesịrị site na ozizi na omume ndị e wuru na ntọala ya.

Anyị nwekwara, n'asụsụ gbara ozizi ahụ gburugburu, nkọwa dị ka ihe iyi egwu nye "mmasị" US maka ohere na "ndị ike jikọrọ aka kwesịrị ịgbatị usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị ha n'akụkụ ọ bụla nke kọntinent [American]." Ndị ọchịchị jikọrọ aka, Holy Alliance, ma ọ bụ Grand Alliance, bụ njikọ aka nke ọchịchị ndị ọchịchị na Prussia, Austria, na Russia, bụ ndị na-akwado ikike Chineke nke ndị eze, megidekwa ọchịchị onye kwuo uche ya na ọchịchị ụwa. Mbupu ngwa agha na Ukraine na mmachi megide Russia na 2022, n'aha nke ịgbachitere ọchịchị onye kwuo uche ya site na ọchịchị ndị Russia, bụ akụkụ nke ọdịnala ogologo na nke na-agbasaghị nke gbagoro azụ na nkuzi Monroe. Na Ukraine nwere ike ọ gaghị abụ nnukwu ọchịchị onye kwuo uche ya, yana na gọọmentị US ogwe aka, ụgbọ oloko, na ego ndị agha nke ọtụtụ n'ime ọchịchị kacha emegbu n'ụwa kwekọrọ na ihu abụọ gara aga nke ma okwu na omume. Ijide United States n'ohu nke oge Monroe adịchaghị nke ọchịchị onye kwuo uche ya karịa ka ọ dị United States taa. Gọọmenti ndị Amerịka nke na-ekwughị okwu n'okwu Monroe, mana nke nwere ike ịtụ anya ka e bibie ya site na mgbasawanye nke ọdịda anyanwụ (ụfọdụ n'ime gọọmentị bụ ihe mkpali maka ịmepụta ọchịchị US dịka ọ nwere ihe ọ bụla na Europe), na-abụkarị karịa. onye kwuo uche ya karịa mba Latin America Monroe na-ekwu na ọ na-agbachitere mana nke gọọmentị US na-emekarị ihe megidere ịgbachitere.

Mbupu ngwá agha ndị ahụ na Ukraine, mmachi megide Russia, na ndị agha US nke dabeere na Europe dum bụ, n'otu oge ahụ, mmebi nke omenala akwadoro n'okwu Monroe nke ịpụ na agha Europe ọ bụrụgodị na, dị ka Monroe kwuru, Spain "enweghị ike imeri ya. ” ndị agha na-emegide ọchịchị onye kwuo uche ya n’ụbọchị ahụ. Omenala a kewapụrụ onwe ya, nke nwere mmetụta dị ogologo ma nwee ihe ịga nke ọma, ma ọ ka na-ewepụghị, ka US abanye na agha ụwa abụọ mbụ, ebe ọ bụ na oge ndị agha US, yana nghọta gọọmentị US banyere “mmasị” ya, ahapụbeghị. Europe. N'agbanyeghị na 2000, Patrick Buchanan gbara ọsọ maka onye isi ala US n'elu ikpo okwu nke ịkwado ọchịchọ Monroe Doctrine maka ịnọpụ iche na izere agha mba ọzọ.

The Monroe Doctrine kwalitekwara echiche ahụ, ka dị ndụ taa, na onye isi ala US, karịa US Congress, nwere ike ikpebi ebe na ihe United States ga-aga agha - ọ bụghị naanị otu agha ozugbo, mana ọnụọgụ ọ bụla. nke agha n'ọdịnihu. Ozizi Monroe bụ, n'ezie, ihe atụ mbụ nke ebumnuche niile "ikike maka iji ike ndị agha" kwadoro ọnụ ọgụgụ agha ọ bụla, yana ihe omume mgbasa ozi US hụrụ n'anya taa nke "ịdepụta eriri uhie. " Ka esemokwu na-etolite n'etiti United States na mba ọ bụla, ọ bụ ihe a na-ahụkarị kemgbe ọtụtụ afọ maka mgbasa ozi US na-ekwusi ike na onye isi ala US "dọtara eriri uhie" na-etinye United States n'agha, na-emebi ọ bụghị naanị nkwekọrịta ndị machibidoro iwu. na-ekpo ọkụ, na ọ bụghị nanị nke echiche egosipụtara nke ọma na otu okwu nke nwere Monroe Doctrine na ndị mmadụ kwesịrị ikpebi N'ezie nke ọchịchị, kamakwa nke constitutional bestowal nke agha ike na Congress. Ọmụmaatụ nke ihe a na-achọ na nnọgidesi ike ịgbaso site na "ahịrị uhie" na mgbasa ozi US gụnyere echiche ndị:

• Onye isi ala Barack Obama ga-ebuso Syria agha buru ibu ma ọ bụrụ na Syria jiri ngwa agha kemịkal,
• Onye isi ala Donald Trump ga-awakpo Iran ma ọ bụrụ na ndị nnọchi anya Iran wakporo ọdịmma US,
• Onye isi ala Biden ga-eji ndị agha US wakpo Russia ozugbo ma ọ bụrụ na Russia wakpoo onye otu NATO.

David Swanson bụ onye dere akwụkwọ ọhụrụ ahụ Ozizi Monroe na 200 yana ihe a ga-eji dochie ya.