Nsogbu Anglophone na Cameroon: Elele Ọhụụ

Site n'aka Hippolyte Eric Djounguep, Mee 24, 2020

Esemokwu ime ihe ike dị n'etiti ndị ọchịchị Cameroon na ndị na-ekewapụ mpaghara abụọ na-asụ Bekee kemgbe October 2016 na-akawanye njọ. Mpaghara ndị a bụ sub-mandates nke Njikọ Mba (SDN) site na 1922 (ụbọchị e binyere aka na Treaty of Versailles) na sub-tutelage nke UN site na 1945, na nke Great Britain na-elekọta ruo 1961. A maara nke ọma dị ka " Ọgba aghara Anglophone”, ọgụ a ebutela nnukwu ihe: ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mmadụ 4,000 nwụrụ, 792,831 chụpụrụ n'ime obodo karịrị 37,500 gbara ọsọ ndụ nke 35,000 n'ime ha nọ na Nigeria, 18,665 na-achọ mgbapu.

Ndị otu UN Security Council nwere nzukọ na ọnọdụ ọdịmma mmadụ na Cameroon na nke mbụ ya na May 13, 2019. N'agbanyeghị oku nke odeakwụkwọ ukwu nke United Nations na-akpọ maka nkwụsịtụ ozugbo maka nzaghachi zuru ezu na Covid-19, ọgụ ahụ nọgidere na-akawanye njọ. elekọta mmadụ na mpaghara ndị a nke Cameroon. Nsogbu a bụ akụkụ nke esemokwu dị iche iche nke akara Cameroon kemgbe 1960. Ọ bụ otu n'ime ihe omume kachasị mkpa, nke a na-atụle site na ọnụ ọgụgụ ndị na-eme ihe nkiri na ụdị dị iche iche dị ka site na ya. Stakes aghọta site n'akụkụ ka na-egosipụta ọ bụghị mgbe niile na-agbajikọ njikọ jupụtara onyoonyo na anachronistic ihe nnọchianya nke colonial gara aga, na echiche nke kemgbe ọtụtụ afọ na-esibeghị nke ọma.

Esemokwu kpuchiri ya na priori tụbara n'ihe gbasara eziokwu

A na-ewulite echiche nke esemokwu na Africa site n'ọtụtụ usoro, ụfọdụ n'ime ha na-emekarị ka mgbasa ozi na ụzọ ndị ọzọ na-enyefe ihe ọmụma. Otu ụlọ ọrụ mgbasa ozi si egosipụta nsogbu anglophone na Cameroon site na akụkụ nke ndị nta akụkọ mba ụwa na ọbụna mba ka na-ekpughe okwu na-agbasi mbọ ike ikewapụ onwe ya n'ọhụụ e chere na a na-elekọta ya. Okwu mgbe ụfọdụ jupụtara na nnochite anya, clichés na ajọ mbunobi tupu nnwere onwe na-aga n'ihu taa. Ụfọdụ mgbasa ozi na ọwa mmiri ndị ọzọ nke mgbasa ozi ihe ọmụma na ụwa na ọbụna n'Africa na-ejigide prisms na paradigms na-ekwe ka ihe oyiyi colonial na postcolonial nke Africa na-eto eto. Otú ọ dị, ndị a stereotypical ihe nnọchianya nke Afrika Afrika na-ekpuchi ma ọ bụ mebie mgbalị nke ịkpa ókè nke ụdị mgbasa ozi ọzọ: ndị nwere ọgụgụ isi na ndị ọkà mmụta na-adịghị ekwe ka a na-ebupụ onwe ha site n'ọhụụ a post-colonizing site n'ịhọrọ ozi nkwenye na okwu ndị na-eme ka Africa, na kọntinent mejupụtara mba 54, dị mgbagwoju anya dị ka kọntinent ọ bụla ọzọ n'ụwa.

Nsogbu anglophone na Cameroon: otu esi eme ya?

A na-egosiputa nsogbu anglophone na ụfọdụ mgbasa ozi mgbasa ozi mba ụwa na ọwa mmiri mgbasa ozi ndị ọzọ dị ka nke otu ihe omume akpọrọ "ọdachi okike" - ntozu dị mfe na okike maka ihe omume ọha na eze na-eme mgbe niile n'Africa nke mgbasa ozi maara. N'ịbụ ndị na-amaghị nke ọma, ha "na-ata ụta" ọchịchị Yaounde (isi obodo Cameroon) ebe "ogologo ndụ na ọchịchị ọjọọ kpatara agha ahụ". A na-akpọ onye isi ala nke Republic of Cameroon na onye Paul Biya mgbe niile na omume ọjọọ niile: "enweghị ụkpụrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị", "ọchịchị ọjọọ", "gbachi nkịtị nke onye isi ala", wdg. Gịnị kwesịrị itinye na oriọna oriọna. ọbụghị eziokwu ma ọ bụ ike ndọda nke eziokwu a kọrọ mana enweghị nkọwa ọzọ nke ụfọdụ okwu.

Ajụjụ agbụrụ?

Nhazi nke agha a na kọntinent Africa nke na-apụta site na mkpasu iwe nke agbụrụ bụ akụkụ bụ isi nke okwu colonial na Africa nke na-aga n'ihu taa. Ihe mere a na-ewere esemokwu a n'ikpeazụ dị ka ọ bụ naanị ihe okike dị n'ọtụtụ ebe na axis nke na-emegide ọdịdị na omenala na nke anyị na-ahụ ihe dị iche iche n'ime akwụkwọ ụfọdụ. A na-akọwakarị "nsogbu Anglophone" dị ka ihe na-enweghị ike ịkọwa n'ụzọ ezi uche ma ọ bụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ. Echiche nke na-akwado ihe ndị sitere n'okike na nkọwa agha na-etolitekarị okwu dị mkpa. Nke a na-ewusi ike site n'ịgwakọta na okwu ihe oyiyi apocalyptic, ebe anyị na-ahụ isiokwu ndị dị ka "hel", "ọbụbụ ọnụ" na "ọchịchịrị" karịsịa.

Kedu ka esi enyocha ya?

Ntụle a na-emekarị mgbe ụfọdụ na mgbe ụfọdụ na-ekpebi na mgbasa ozi ụfọdụ na akụkụ dị ịrịba ama nke ọwa mmiri nke nnyefe ihe ọmụma. Site na mmalite nke nsogbu nke nsogbu Anglophone na October 1, 2017, a ghọtara na "nke a nwere ike ịkpata nkewa ọhụrụ nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị Cameroon na mgbasa nke ndị agha obodo gbanyere mkpọrọgwụ na agbụrụ agbụrụ ma ọ bụ hell nke agha n'etiti ebo". Africa na-ekiri Cameroon ugbu a. Mana kpachara anya: okwu ndị dị ka “ebo” na “otu agbụrụ” na-ejupụta n'echiche efu ma nata echiche, ma na-emebi isi ihe nke bụ eziokwu nke ihe. Okwu ndị a, na nghọta nke ụfọdụ ndị mmadụ, dị nso na obi ọjọọ, obi ọjọọ na oge ochie. Ekwesiri iburu n'uche na, n'otu nkọwa, ọgụ ahụ anaghị emegide ndị otu na-ahọrọ nhọrọ nke agha iji mebie onye ọzọ, mana ha yiri ka ha na-amanye ha ebe ọ bụ na ha nọ na ụfọdụ "zụpụtara".

A litany nke okwu ọjọọ

Ihe na-emekarị banyere "nsogbu Anglophone" bụ ọnọdụ ọgba aghara, mgbagwoju anya, ịkwakọrọ ihe, iti mkpu, ịkwa ákwá, ọbara, ọnwụ. Ọ dịghị ihe ọ bụla na-egosi agha dị n'etiti ndị agha dị iche iche, ndị ọrụ na-arụ ọrụ, mgbalị mkparịta ụka nke ndị agha ahụ malitere, wdg. Ajụjụ nke uru ya bụ n'ikpeazụ ọ bụghị ihe ziri ezi ebe ọ bụ na "hel" a agaghị enwe ihe ndabere. Mmadụ nwere ike ịghọta na "Cameroon bụ nnukwu ihe ndọghachi azụ maka mbọ nke òtù mba ụwa iji nyere Africa aka dozie agha ya". Karịsịa ebe ọ bụ na "dị ka akụkọ UN na nso nso a si kwuo, nsogbu Anglophone na Cameroon bụ otu n'ime nsogbu ndị mmadụ kacha njọ, na-emetụta ihe dị ka nde mmadụ 2".

Onyonyo dị egwu kwa

N'ezie, otu ụdị mgbasa ozi na-ekwu na "ọgbaghara na Cameroon dị egwu na mgbagwoju anya". Ahụhụ ndị a dị adị ma na-adịgide ruo n'ókè nke enweghị ike ikwu. Ọzọkwa, akụkọ mgbe niile banyere nhụjuanya ndị a, ihe kpatara anyị na-adịghị akọwa ya, na-enwe ọmịiko karịsịa n'agbanyeghị ihe na-egbu egbu nke Africa na nke ọ dịghị onye na-akpata ya n'ezie. Site na nyocha nke onye France bụ ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze bụ Pierre Bourdieu, na-ekwu maka ihe oyiyi nke akụkọ telivishọn sitere na ụwa, akụkọ ndị dị otú ahụ na-emecha bụrụ "nchịkọta nke akụkọ ndị yiri ihe efu na-agwụcha otu (...) 'ihe omume pụtara n'enweghị nkọwa, ga-apụ n'anya na-enweghị ngwọta' . Ntụaka maka "hel," "ọchịchịrị," "mgbawa," "mgbawa," na-enyere aka tinye agha a n'ụdị dị iche iche; nke ọgba aghara a na-apụghị ịkọwa akọwa, n'echiche enweghị nghọta.

Ihe onyonyo, nyocha na nkọwa na-egosi mgbu na nhụsianya. Na ọchịchị Yaounde, enweghi ụkpụrụ ọchịchị onye kwuo uche ya, mkparịta ụka, echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị, wdg. Ọ dịghị ihe ọ nwere bụ akụkụ nke ihe osise a na-enye ya. Ọ ga-ekwe omume ịkọwa ya dị ka "onye nhazi mara mma", "onye nhazi nke ọma", onye njikwa nwere nkà ụfọdụ. Mmadụ nwere ike ikwu n'ụzọ ziri ezi na eziokwu nke inwe ike ịnọgide na-achị ọchịchị ihe karịrị afọ 35 n'agbanyeghị ọtụtụ ntụgharị na ntụgharị nwere ike nweta ya iru eru ndị a.

Imekọ ihe ọnụ na ntọala ọhụrụ

Naturalization nke nsogbu Anglophone na Cameroon, ihe ngwọta nke ntinye aka mba ụwa iji kwụsị ya na enweghị n'okwu mgbasa ozi ụfọdụ nke olu ndị na-eme ihe nkiri na esemokwu na nke esemokwu na-ekpughe ma nnọgidesi ike nke mmekọrịta na post- ike nọọrọ onwe ya. Ma ihe ịma aka bụ mmepe nke ọhụrụ imekọ ihe ọnụ. Na onye na-ekwu ọhụrụ imekọ ihe ọnụ na-ekwu ọhụrụ ọhụụ nke Africa. Ya mere, ọ dị mkpa iji ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ịgafe nlegharị anya na Africa iji jide stakes na-eduzi echiche na-enweghị ajọ mbunobi agbụrụ, clichés, stereotypes na karịa ihe niile na-agafe echiche senghorian a na "mmetụta mmetụta bụ negro na ihe kpatara ya bụ Hellene".

Ahịrịokwu karịa ihe ọjọọ na ọ bụghị na-enweghị avatars. Agaghị ebelata ọrụ Senghor ka ọ bụrụ nkebi ahịrịokwu na-enweghị isi. N'ụzọ dị mwute, ọtụtụ ndị ọchịchị aka ike na ndị ọchịchị aka ike n'Africa na-anabata kemgbe ọtụtụ iri afọ echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba na ajọ mbunobi na-ekpochapụ n'Africa, ndị sitere na North ruo South Africa. A naghị echekwa mpaghara ndị ọzọ ma ghara ịgbanahụ ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke priori na ihe nnọchianya: akụ na ụba, ọdịmma mmadụ, omenala, egwuregwu na ọbụna geopolitical.

N'ime obodo Africa nke oge a, nke na-enwe mmetụta nke ọma maka ihe e nyere ịhụ karịa ihe e nyere ka ọ nụ, "okwu mmegharị ahụ" nke elucidation bụ ụzọ dị oke ọnụ ahịa nke ịkekọrịta ihe na-akpali akpali, ihe ọhụrụ na àgwà. A na-achọta isi iyi nke ịdị adị na "ee" mbụ nke ihe ịma aka, mgbanwe na mgbanwe ndị na-eme n'ụwa na-etinye. Ndị a bụ ihe achọrọ na-akwado atụmanya. Ihe ịrịba ama nke ike a na-achịkwaghị achịkwa, okwu mgbasa ozi chọrọ ime ka akụkọ ahụ pụta ìhè na akụkụ ya niile maka mmepe dị mma na nke dị n'otu.

Ntugharị ozi nke e mepụtara na akwụkwọ akụkọ mba ụwa, nchọpụta nke àgwà ya na-aghọta n'ihi ịdị omimi nke nyocha bụ ihe niile na-ewepụ anyị n'onwe anyị ma napụta anyị na nchegbu ọ bụla maka nkwenye onwe onye. Ha na-akpọ maka ikwe ka ozi gbanwee steeti, àgwà "psychoanalying" iji mee ka ha kwekọọ na ijikọ ụwa ọnụ. Ya mere, dị ka nkọwa nke okwu mgbasa ozi si kwuo, "nyocha bụ n'otu oge nnabata, nkwa na izipu"; iji jide naanị otu n'ime okporo osisi atọ ahụ agaghị akọwapụta mmegharị nke nyocha ahụ. 

Agbanyeghị, otuto niile na-agara ndị mmadụ ụfọdụ nke akwụkwọ akụkọ mba ụwa, ụwa agụmakwụkwọ na sayensị nke na-amanye ọrụ inye akara na okwu nke na-ekwu oke na ebumnuche nke ọpụpụ Africa site na paradigms na-eyi na ike gwụrụ. Ọ bụghị ajụjụ maka nke ikpeazụ ime ihe anwansi nke ga-amanye ọnọdụ dị mma maka Africa; ọ pụtaghịkwa na a kwadoro ọrụ kọntinent niile. Ebe ọ bụ na ọ na-ezo aka n'ihe ọmụma dị mkpa nke na-eme ka ihe nile dị ọhụrụ, ebe ọ na-eme ka obi sie gị ike n'ọdịnihu, ha bụ ezi isi iyi nke udo na olileanya; ha na-emeghe ọdịnihu ma na-eduzi ndụ ọhụrụ dị ike. Ha na-agba akaebe na ọnụnọ nke obi ụtọ na ọdịda yana na ihe ịga nke ọma; n'ime ije-nzọputa kwesiri ntukwasi-obi na n'ije-ije. Ha anaghị enye ejighị n'aka nke ndụ mmadụ ma ọ bụ ihe egwu dị n'ọrụ ma ọ bụ ibu ọrụ, kama na-akwado ntụkwasị obi na ọdịnihu ka mma. Otú ọ dị, ọ bụghị ajụjụ nke mgbagwoju anya dị iche iche ziri ezi na juxtaposition ọ bụghị nke nkwenye na omume onye ọ bụla (dị mfe plurality) ma ọ bụ nke assimilating ịdị n'otu nke mmetụta uche na-mmanye niile nke a nkwenye na omume pụrụ iche (n'ụdị).

Ihe oyiyi a nke Africa abụghị naanị exogenous na naanị ahụmahụ; a na-emekọkwa ya na mgbe ụfọdụ a na-esi na kọntinent ahụ. Ọ bụghị ajụjụ ịdaba n'ime olulu "hel, ọ bụ ndị ọzọ". Onye ọ bụla na-eche ihu ọrụ ha.

Hippolyte Eric Djounguep bụ onye nta akụkọ na onye nyocha geopolitical maka akwụkwọ akụkọ French Le Point na onye nyere aka na BBC na Huffington Post. Ọ bụ onye dere ọtụtụ akwụkwọ gụnyere Cameroun – Crise anglophone: Essai d'analyse post coloniale (2019), Géoéconomie d'une Afrique émergente (2016), Perspective des conflits (2014) na Médias et Conflits (2012) n'etiti ndị ọzọ. Ebe ọ bụ na 2012 O meela ọtụtụ njem sayensị na mgbanwe nke esemokwu na mpaghara Great Lakes Africa, na Horn nke Africa, na mpaghara Lake Chad na Ivory Coast.