Kwụsị Ime Ihe Ike na Cameroon

Site Tony Jenkins, World BEYOND War

Ihe osise foto: Ndị na-ekwenye ekwenye na Cameroon na-akpọ ka njedebe nke ime ihe ike, njedebe Anglophone, na njide ejidere. (Foto: Ihuenyo weputara site na mkpuchi nke Amnesty International Report "A Turn for worse ...")

Ime ihe ike na Cameroon bụ na ebute agha obodo, ụwa adịghịkwa aṅa ntị. World BEYOND War na-akpọ maka ime ihe ozugbo site n'aka ndị isi obodo na ndị na-abụghị ndị na-eme ihe nkiri, ndị mgbasa ozi, na ọha mmadụ na-achị ụwa iji wetara nsogbu a na-egbu egbu.

Nsogbu nke ugbu a na-agbanye na nkewa na-alaghachi na French na British colonial legacies. Ná ngwụsị nke 2016, ndị obodo Anglophone dị ntakịrị nabatara ka ọnụ ọgụgụ ha na-arịwanye elu site na iwu iwu Francophone, ụkpụrụ akụ na ụba na nke mmụta. Ha na-emekarị mkpesa nke udo site na ime ihe ike nke ndị agha nchebe Cameroon. Ndị agha nchedo nke 10 gburu ndị na-eme udo na October 2016 na February 2017 na akụkọ gbasara onwe ha na-egbu 122 udo ndị na-eme udo n'etiti Septemba 22 October 1, 2017 naanị (ọtụtụ n'ime ha gburu na Onwa 1 mgbe ndị agha na-agbapụ aka n'ime igwe mmadụ site na helikopta. )[I]. Ọnọdụ ahụ ka njọ site n'ebe ahụ. Ndị na-ekewapụ onwe ha agha egbusịla ndị òtù 44 karịa ndị na-ahụ maka nchebe ma tinyekwa uche maka ndị nkụzi na ụmụ akwụkwọ ndị na-adịghị etinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nwata nwoke. Mgbanwe a nke ime ihe ike emeela ka ndi mmadu megharia na agha. N'ịkọwa nsogbu ahụ ọzọ, ihe karịrị mmadụ 150,000 abanyela n'ime obodo na ndị ọzọ gbara ọsọ ndụ 20,000 agbapụla Nigeria. Ọzọkwa, imebiwanye ihe ndị ruuru mmadu (gụnyere itinye akwụkwọ mkpegbu) site n'aka ndị agha nche emeela ka mgbasawanye nke ndị obodo Anglophone na-arịwanye elu.

World BEYOND War eguzo n'azụ ndụmọdụ ndị mbụ e depụtara na akụkọ akụkọ Amnesty International biputere na nso nso a (Ihe na-aka njọ: Ime ihe ike na mmebi iwu mmadụ na Anglophone Cameroon) na-agba ume ka ọrụ mgbasa ozi dị ukwuu, United Nations, African Union, Commonwealth, na ọha mmadụ zuru ụwa ọnụ na-ekwusi ike na nsogbu a na-arịwanye elu n'oge na-adịghị anya.

Amnesty International Kpọtụrụ ndị ọchịchị Cameroon ka ha nyochaa a) nnwere onwe ụmụ mmadụ, b) iji ike karịrị ike, c) ihe gbasara njide na njide ejidere onwe ha, na d) ihe mgbu na ọnwụ na mkpe. Omume ndị a bụ obere ntakịrị iji hụ na ndị na-emebi iwu na-aza ajụjụ. Amnesty na-akpọkwa maka nkwụsịtụ nke ndị a tara ahụhụ na nkwalite nkwurịta okwu. (Gụọ akụkọ maka nchịkọta zuru ezu nke aro)

World BEYOND War agbakwunye Amnesty ndepụta ndị na-esonụ:

1. Anyị na-agba ndị NGO na ụmụ amaala (nke Cameroon, United States, na gburugburu ụwa) ume ka ha na-arụsi ọrụ ike ndị ọchịchị a họpụtara ahọpụta iji kwado nsogbu ndị ọchịchị na ndị ọzọ.
2. Anyị na-akpọ kpọmkwem ndị gọọmenti France na Great Britain ka ha buru ibu ọrụ maka ihe nketa ha site na ozugbo inye nkwado mmadụ, nchekwa udo, ime udo, usoro akụ na ụba na ndị ọzọ kwesịrị ekwesị iji nyere aka kwụsị ime ihe ike.
3. Anyị na-akwado ma na-akwado nkwado iji eme ihe na-emeghị nke ọma site na obodo Anglophone.
4. Anyị na-achọ ka mgbasa ozi mgbasa ozi na-arịwanye elu ma dị mkpa.
5. Anyi choro ka ndi otu UN Council Security Council mee ngwa ngwa ka ha we mee ka ha nwee ike ichota mmechi nke ime udo.
6. Ebe mba nwere ike ịda (ma ọ bụ na-eme naanị n'ihi ọdịmma nke onwe ha), anyị na-akwado nkwado nke ndị agha na-ahụ maka udo na-adịghị mma (ie Nonforceable Peaceforce) ma ọ bụ ụdị ọrụ ndị ọzọ na-akwadoghị na-akwado nke mba ụwa.
7. Mgbe e mechara nweta udo na-adịghị mma, anyị na-akpọ maka ịchụso iwu ikpe ziri ezi iji jide ndị na-aza maka mpụ agha na mpụ ndị ọzọ megide ụmụ mmadụ. Anyị na-agbasi mbọ ike ka ikpe ikpe buru ụzọ site n'ụlọikpe Cameroon. N'ebe ahụ na-ezughị ezu, anyị na-agba mbọ ka ndị na-emebi iwu nke International Criminal Court (nke Cameroon bụ onye na-edeba aha ma akwadoghị ya) ma ọ bụ otu ikpe na mpaghara mpaghara Africa.
8. N'ikpeazụ, anyị na-akwado maka mmepe nke eziokwu eziokwu nke Cameroon na usoro nkwekọrịta iji mee ka agbụrụ gọọmentị gbanwee, agbanye mkpọrọgwụ nke ime ihe ike, na ime ihe ike na-eme n'akụkụ nile nke esemokwu ahụ. Mgbalị ndị a ga-akwado ya site na ịmalite ịkụziri mmadụ akwụkwọ udo na agụmakwụkwọ ọha na eze.

Maka ndị ọzọ gbasara esemokwu ahụ, anyị nwere ike ikwu ihe ndị na-esonụ:

• Cameroon: Ógbè Anglophone nwere ike ime ihe ike (Amnesty International)
• Agha agha anglophone nke Cameroon, akụkụ 1: Otu égbè dịka ụzọ ọhụụ (ozi IRIN)
• Ihe nkedo oku nke Cameroon nke ndi mmadu na-acho uzo na-acho uzo (Group Crisis International)
• Akwụkwọ Wirba na-egosi UN na mgbukpọ na Cameroon (Cameroon Post Online)
• Nsogbu Anglophone: 122 Southern Cameroonians Egburu Ọnwụ na Wirba Otu izu
• Barrister Fru John Nsoh adịghị agbagha okwu banyere Agha na Southern Cameroons (youtube)
• Onye ndu MoRISC na - akpọ mkpuchi mkpuchi mba na - agbachitere na akụkọ na - adịbeghị anya (akụkọ Bareta)

Notes

[I] Onye a ma ama Joseph Wirba, onye so n'Òtù Assembly nke Cameroon, mere otu Kọmitii guzobere onwe ya nke ruru atụmatụ 122. Gọọmentị kọrọ banyere ọnwụ 20 - ọnụ ọgụgụ nke Amnesty International kwukwara. A katọrọ ntụrụndụ nke Amnesty International site n'akụkụ abụọ nke esemokwu ahụ.