Site na mmalite akwụkwọ nke Tunander akwụkwọ "agha ụgbọ mmiri nke Sweden" na 2019, na NUPI nwere (si n'aka ekpe) Ola Tunander, Pernille Rieker, Sverre Lodgaard na Vegard Valther Hansen. (Foto: John Y. Jones)
Site n'aka Prọfesọ Emeritus na Prio, Ola Tunander, Oge Ochie, Na Tid, Mgbakwụnye Whistleblower, Maachị 6, 2021
Ndị nchọpụta na-ajụ izi ezi nke agha US, yiri ka ọ na-enwe mmetụta ịbụ ndị a chụpụrụ n'ọkwá ha na nyocha na ụlọ ọrụ mgbasa ozi. Ihe atụ egosiri ebe a sitere na Institute for Peace Research na Oslo (PRIO), ụlọ ọrụ nke akụkọ ihe mere eme nwere ndị nyocha na-akatọ agha nke mwakpo - na onye enweghị ike ịkpọ ya ndị enyi nke ngwa agha nuklia.
A na-ekwu na onye na-eme nchọpụta na-achọ ezi uche na eziokwu. Mana ọ na-amụta ịhọrọ isiokwu nyocha ha wee rute na nkwubi okwu dịka ihe ndị ọchịchị na ndị ọrụ na-atụ anya ya, na nke a n'agbanyeghị na a na-ahazi nnwere onwe agụmakwụkwọ na Norway site na "nnwere onwe ikwupụta onwe ya n'ihu ọha", "nnwere onwe ịkwalite. echiche ọhụrụ" na "nnwere onwe ịhọrọ usoro na ihe". N'okwu ọha mmadụ taa, o yiri ka a na-ebelata nnwere onwe ikwu okwu n'ikike nke ịkpasu agbụrụ ma ọ bụ okpukpe ndị ọzọ iwe.
Ma nnwere onwe ikwu okwu kwesịrị ịbụ maka ikike inyocha ike na ọha mmadụ. Ahụmahụ m bụ na ohere ikwupụta n'efu dị ka onye nyocha abawanyela oke n'ime afọ 20 gara aga. Olee otú anyị si nọrọ ebe a?
Nke a bụ akụkọ m dị ka onye nyocha. N'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 30, arụrụ m ọrụ na Peace Research Institute Oslo (PRIO), site na 1987 ruo 2017. M ghọrọ onye nchọpụta dị elu mgbe m gụsịrị akwụkwọ doctorate na 1989 wee duru usoro mmemme nke Institute maka amụma mba ofesi na nchekwa. Enwetara m ọkwa prọfesọ na 2000 wee dee ma dezie ọtụtụ akwụkwọ gbasara ndọrọ ndọrọ ọchịchị mba ụwa na amụma nchekwa.
Mgbe agha Libya gasịrị na 2011, edere m akwụkwọ na Swedish banyere agha a, banyere otú ụgbọ elu ndị agha ọdịda anyanwụ si ahazi ọrụ na ndị nnupụisi Islamist na ndị agha ala si Qatar iji merie ndị agha Libya. (Edere m akwụkwọ ọzọ na agha Libya na Norwegian, nke e bipụtara na 2018.) Mba ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ jikọtara ya na ndị Islamist radical, dị ka ọ dị na Afghanistan na 1980. Na Libya, ndị Alakụba mere mkpochapụ agbụrụ nke ndị isi ojii Africa ma mee mpụ agha.
N'aka nke ọzọ, ndị mgbasa ozi na-ekwu na Muammar Gaddafi tụbara ndị nkịtị bọmbụ ma mee atụmatụ igbukpọ agbụrụ na Benghazi. Onye omebe iwu US John McCain na odeakwụkwọ nke steeti Hillary Clinton kwuru maka "Ruwanda ọhụrụ". Taa, anyị maara na nke a bụ ozi na-ezighi ezi ma ọ bụ na-enweghị isi. Na akụkọ pụrụ iche sitere na 2016, kọmitii na-ahụ maka ihe gbasara mba ofesi nke British House of Commons jụrụ ebubo niile nke ndị agha gọọmentị na-eme ihe ike megide ndị nkịtị na iyi egwu nke mgbukpọ. Enweghị ihe akaebe maka nke a. Agha ahụ wee bụrụ “agha nke iwe”, n'okwu ndị ọzọ “nke kacha njọ n'ime mpụ niile,” na-ehota ụlọ ikpe Nuremberg.
Mwepụta akwụkwọ jụrụ
M malitere akwụkwọ Swedish Libya na Stockholm na Disemba 2012 wee mee atụmatụ ọmụmụ ihe yiri nke ahụ na PRIO na Oslo. Onye ọrụ ibe m Hilde Henriksen Waage ka malitere akwụkwọ ya Esemokwu na nnukwu ike ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Middle East maka nnukwu ọnụ ụlọ na PRIO. Echiche a masịrị m wee kpebie na onye isi nzikọrịta ozi anyị na onye isi m ga-enwe ọmụmụ ihe PRIO yiri nke ahụ na akwụkwọ m. Libyankrigets geopolitik (Ihe geopolitics nke agha Libya). Anyị wepụtara ụbọchị, ebe na usoro. Onye bụbu onye isi ọrụ ọgụgụ isi nke Norwegian, General Alf Roar Berg, kwetara ịza ajụjụ n'akwụkwọ ahụ. O nwere ahụmahụ sitere na Middle East na afọ iri nke ahụmahụ site n'ọkwá dị elu na ọrụ ọgụgụ isi na 1980s na 1990s. Onye otu Berg na United States bụ onye isi CIA Robert Gates, onye na 2011 bụ odeakwụkwọ nchekwa. Ọ gara na Berg na Oslo.
Gates bụ onye nkatọ nke agha Libya na esemokwu ya na Secretary nke State Hillary Clinton. O meela ka ọ kwụsịtụ US Africa Command mkparịta ụka na-aga nke ọma na gọọmentị Libya. Ọ chọghị mkparita uka, kama agha, o wee tinye President Barack Obama na nke a. Mgbe a jụrụ ya ma ndị agha America ga-esonye, Gates zara, "Ọ bụghị ogologo oge m nọ n'ọrụ a." N'oge na-adịghị anya ka nke ahụ gasịrị, ọ mara ọkwa ịgba arụkwaghịm ya. Alf Roar Berg kpara mkparị dị ka Gates.
Ma mgbe a gwara onye isi PRIO n'oge ahụ, Kristian Berg Harpviken, banyere seminarị Libya m, o meghachiri omume nke ọma. Ọ tụrụ aro “nzukọ ọmụmụ ihe nke ime” ma ọ bụ otu panel “na Arab Spring” kama, mana ọ chọghị nzukọ ọmụmụ ọha na akwụkwọ ahụ. Ọ chọghị ka e jikọta ya na akwụkwọ dị oke egwu banyere agha ahụ, ma nke ka mkpa: ọ chọghị ka ọ bụrụ onye odeakwụkwọ nke State Hillary Clinton ma ọ bụ nke ndị agha ala ya si Qatar, bụ ndị keere òkè dị mkpa na agha ahụ. Harpviken enweela mkparịta ụka na PRIO na minista mba ofesi Qatar. Na onye Clinton nọ na Oslo, Ambassador Barry White, bụbu onye ọbịa na oriri ụbọchị ọmụmụ nke onye isi PRIO.
PRIO tọrọ ntọala na United States
PRIO guzobekwara onyinye nyocha udo (PRE) na United States. Bọdụ ahụ nwere Onye isi ala Bill Clinton onye isi nke Central Command, General Anthony Zinni. Ọ duru ogbugbu nke Iraq na 1998 (Operation Desert Fox). N'otu aka ahụ na ijide ọnọdụ ụlọ ọrụ na PRE, ọ bụ onyeisi oche nke ụlọ ọrụ na USA maka ikekwe onye na-emepụta ngwá agha kachasị arụrụ arụ n'ụwa, BAE Systems, nke ugbua na 1990 nyere ndị isi ala Saudi bribes n'usoro nke 150 ijeri Norwegian. krone na ọnụ ahịa ego taa.
Onye isi oche nke PRIO-guzobere PRE bụ Onye isi oche Clinton n'okpuru odeakwụkwọ nke ndị agha Joe Reeder, onye nyere aka n'ịkwado mkpọsa onyeisi oche nke Hillary Clinton. Ọ jere ozi na bọọdụ nke US National Defense Industrial Association na ugbua n'otu ọnwa ka agha Iraq malitere, ọ na-etinye aka na ịnweta nkwekọrịta na Iraq. Ọ nọrọla n'ọnọdụ iwu etiti maka ụlọ ọrụ na-agba ọsọ na 2011 na-ere ahịa nke agha Libya nke ndị nnupụisi.
O nwere ike ịdị ka njikọ dị n'etiti enweghị mmasị PRIO ịkatọ agha na Libya na njikọ PRIO na netwọk ụlọ ọrụ agha na ezinụlọ Clinton. Mana ụlọ ọrụ PRE gụnyekwara onye bụbu gọvanọ Republican na kọntaktị PRIO, David Beasley, onye isi ugbu a nke Mmemme nri Worldwa na Nrite Nobel Peace Prize maka 2020. A họpụtara ya n'ọnọdụ a site n'aka onye nnọchi anya UN nke President Trump bụ Nikki Haley, onye, dị ka. Hillary Clinton, atụla egwu ibuso "agha mmadụ" megide Syria. N'agbanyeghị nkọwa ya, nyocha m banyere agha ndị a amachaghị ndị ndu PRIO.
Na ozi-e na 14 Jenụwarị 2013, Director Harpviken kọwara akwụkwọ Sweden m na agha Libya dị ka "nsogbu miri emi". Ọ rịọrọ ka “usoro mmesi obi ike dị mma” ka PRIO nwee ike “gbochie ụdị ihe ọjọọ ahụ” n'ọdịnihu. Ọ bụ ezie na PRIO chọpụtara na akwụkwọ Libya m adịghị anabata, m kụziri okwu banyere Agha Libya na ogbako GLOBSEC kwa afọ na Bratislava. Onye otu m nọ na kọmiti ahụ bụ otu n'ime ndị enyemaka kacha nso onye odeakwụkwọ nchekwa Robert Gates. Ụfọdụ ndị so na ya bụ ndị ozi na ndị ndụmọdụ gbasara nchekwa, dị ka Zbigniew Brzezinski.
Na-agbasa agha na Middle East na Africa
Taa, anyị maara na agha na 2011 bibiri Libya ruo ọtụtụ iri afọ na-abịa. Akụrụngwa nke steeti Libya gbasaara ndị Islamist na-akpa ike na Middle East na North Africa. Ihe karịrị puku ngwa agha elu na ikuku iji gbatu ụgbọ elu kwụsịrị n'aka ndị na-eyi ọha egwu dị iche iche. E bufere ọtụtụ narị ndị agha na ọtụtụ ngwa ọgụ site na Benghazi gaa Aleppo dị na Syria nwere nnukwu ọdachi. Agha obodo na mba ndị a, na Libya, Mali na Syria, bụ ihe sitere na mbibi nke ala Libya.
Onye ndụmọdụ Hillary Clinton bụ Sidney Blumenthal dere na mmeri na Libya nwere ike imeghe ụzọ maka mmeri na Syria, dị ka a ga-asị na agha ndị a bụ nanị ihe na-aga n'ihu nke agha neoconservative nke malitere na Iraq ma na-aga n'ihu na Libya, Syria, Lebanon wee kwụsị na Iran. Agha a na-alụso Libya kpalikwara mba ndị dị ka Nọt Koria ime ka mmasị ha nwere maka ngwa agha nuklia sikwuo ike. Libya akwụsịla mmemme ngwa agha nuklia ya na 2003 megide nkwa ndị United States na Britain na-agaghị ebuso ya agha. Ọ dịtụghị obere, ha wakporo. Nọt Koria ghọtara na nkwa US-British abaghị uru. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, agha Libya ghọrọ ihe na-akpali akpali maka mgbasawanye nke ngwa agha nuklia.
Otu nwere ike ịjụ ihe kpatara PRIO, ya na ndị ọkà mmụta bụ ndị na-akatọ agha niile nke mmegide na ọ bụghị ndị enyi nke ngwá agha nuklia, na-achọ ugbu a ịkwụsị nkatọ nke agha dị otú ahụ ma n'otu oge ahụ na-ejikọta onwe ya na ndị agha nuklia. akụkụ nsogbu ọzọ nke ndị agha-ụlọ ọrụ ụlọ ọrụ?
Mana mmepe a nwere ike igosipụta mgbanwe n'ozuzu n'ime obodo nyocha. A ga-akwụrịrị ụlọ ọrụ nyocha ego, na site n'ihe dị ka afọ 2000, achọrọ ndị nyocha ka ha nweta ego nke ha. Mgbe ahụ, ha ga-emegharị nyocha na nkwubi okwu ha na ndị isi ego. N'oge nri ehihie PRIO, ọ dị ka ọ dị mkpa ka anyị kparịta otu esi enweta ego maka ọrụ karịa ikwu okwu n'ezie nyocha.
Mana ekwenyere m na enwere ihe ndị ọzọ kpatara mgbanwe mgbanwe PRIO.
"Naanị Agha"
Mbụ, PRIO nwere n'ime afọ iri na-adịbeghị anya na-etinyekwu aka na okwu nke "naanị agha", nke Akwụkwọ akụkọ banyere ụkpụrụ omume agha bụ etiti. Henrik Syse na Greg Reichberg deziri akwụkwọ akụkọ ahụ (ndị nọkwasịrị na bọọdụ PRE). Echiche ha dabere na echiche Thomas Aquinas nke "naanị agha," echiche dịkwa mkpa na President Barack Obama's Nobel Peace Prize anabata okwu maka 2009.
Mana agha ọ bụla na-achọ ikike nke “mmadụ”. N'afọ 2003, e kwuru na Iraq nwere ngwá agha nke mbibi. Na Libya na 2011, e kwuru na Muammar Gaddafi egwu mgbukpọ na Benghazi. Mana ha abụọ bụ ihe atụ nke nnukwu mgbasa ozi. Tụkwasị na nke ahụ, ihe ga-esi n'agha pụta bụ ihe na-agaghị ekwe omume ibu amụma. A na-eji okwu ahụ bụ "naanị agha" eme ihe kemgbe 2000 iji kwado ọtụtụ agha nke mmegide. N'oge niile, nke a arụpụtala nnukwu ọdachi.
Na 1997, onye ntụzi PRIO n'oge ahụ Dan Smith jụrụ m ma anyị ga-ewe Henrik Syse, profaịlụ nchekwa nchekwa Norwegian ama ama. Amaara m onye nlekọta Syse maka nzere doctorate ya, wee were ya dị ka ezi echiche. Echere m na Syse nwere ike inye PRIO obosara ka ukwuu. Enweghị m echiche mgbe ahụ, na nke a, yana isi ihe m na-arụ ụka n'okpuru ebe a, ga-emecha wepụ mmasị ọ bụla na realpolitik, agha detente na ikpughe nke agha-ọchịchị ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
"Udo ochichi onye kwuo uche"
Nke abuo, PRIO ndị nchọpụta jikọtara na Journal of Peace Research emebela edemede nke "udo ochichi onye kwuo uche ya". Ha kwenyere na ha nwere ike igosi na steeti onye kwuo uche ya anaghị ebuso ibe ya agha. Otú ọ dị, ọ bịara doo anya na ọ bụ onye na-eme ihe ike, United States, iji kọwaa onye na-eme ọchịchị onye kwuo uche ma ọ bụ na-abụghị, dị ka Serbia. Ma eleghị anya, United States abụghị ọchịchị onye kwuo uche ya n'onwe ya. Ikekwe arụmụka ndị ọzọ ebe ndị a ma ama, dị ka njikọ akụ na ụba.
Mana maka ndị na-achọghị mgbanwe ọhụrụ, akwụkwọ akụkọ nke “udo ọchịchị onye kwuo uche ya” bịara mee ka agha iwe ọkụ ọ bụla kwadoro. Agha megide Iraq ma ọ bụ Libya nwere ike "mepee maka ọchịchị onye kwuo uche ya" ma si otú ahụ maka udo n'ọdịnihu, ha kwuru. Ọzọkwa, otu onye nyocha ma ọ bụ ọzọ na PRIO kwadoro echiche a. Maka ha, echiche nke "naanị agha" dabara na edemede nke "udo ochichi onye kwuo uche", nke na-eme ka a na-agụ akụkọ na West kwesịrị ikwe ka ikike itinye aka na mba ndị na-abụghị ndị ọdịda anyanwụ.
Nkwụsịtụ
Nke atọ, ọtụtụ ndị ọrụ PRIO nwere mmetụta nke onye ọkà mmụta America bụ Gene Sharp. Ọ rụrụ ọrụ maka mgbanwe ọchịchị site n'ịchịkọta ọnụ maka nnukwu ngosi iji kwatuo "ọchịchị aka ike". "Mgbanwe mgbanwe agba" dị otú ahụ nwere nkwado nke United States ma bụrụ ụdị nkwụsịtụ nke bụ isi na mba ndị ha na Moscow ma ọ bụ Beijing jikọrọ aka. Ha echebaraghị ókè ọgba aghara dị otú ahụ nwere ike ịkpalite esemokwu zuru ụwa ọnụ. Sharp bụ n'otu oge ọkacha mmasị ndị ndu PRIO maka Nrite Nobel Peace.
Echiche bụ isi nke Sharp bụ na mgbe onye ọchịchị aka ike na ndị ya chụpụrụ, ụzọ ọchịchị onye kwuo uche ga-emeghe. Ọ tụgharịrị na nke a dị mfe karịa. N'Ijipt, a na-ekwu na echiche Sharp na-ekere òkè na Arab Spring na Òtù Ụmụnna Muslim. Mana iweghara ha tụgharịrị mee ka ọgba aghara ahụ ka njọ. Na Libya na Syria, a na-ekwu na ndị ngagharị iwe udo na-emegide ime ihe ike nke ọchịchị aka ike. Mana ndị ngagharị iwe a ejirila “ihe ike ndị agha nke ndị nnupụisi Islamist kwadoro” site na ụbọchị mbụ. Nkwado ndị mgbasa ozi na-akwado ọgbaghara ahụ enweghị mgbe ụlọ ọrụ dị ka PRIO chere ihu, bụ nke nwere nsonaazụ dị egwu.
Nzukọ kwa afọ PRIO
Nke anọ, nsonye PRIO na ọgbakọ nyocha udo mba ụwa na ọgbakọ Pugwash na 1980s na 1990 ka ejirila isonye na ọgbakọ sayensị ndọrọ ndọrọ ọchịchị US dochie anya. Nnukwu, ogbako kwa afọ maka PRIO bụ ugbu a Mgbakọ Njikọ Ọmụmụ Mba Nile (ISA)., nke a na-eme kwa afọ na United States ma ọ bụ Canada nwere ihe karịrị 6,000 sonyere - nke sitere na United States, kamakwa site na Europe na mba ndị ọzọ. A họpụtara onye isi oche ISA otu afọ ma bụrụkwa onye America kemgbe 1959 ma ewezuga ole na ole: N'afọ 2008–2009, Nils Petter Gledisch nke PRIO bụ onye isi ala.
Ndị na-eme nchọpụta na PRIO ejikọtawokwa na mahadum na ụlọ ọrụ nyocha na United States, dị ka Brookings Institution na Jamestown Foundation (nke e guzobere na United States).
1984 site na nkwado nke CIA Director William Casey mgbe ahụ). PRIO aghọwo onye America na-arịwanye elu na ọtụtụ ndị nchọpụta America. Ọ ga-amasị m ịgbakwunye na Norwegian Institute of International Affairs ( NUPI ), N'aka nke ọzọ, bụ ihe «European».
Site na Vietnam ruo Afghanistan
Nke ise, mmepe na PRIO bụ ajụjụ dị iche iche nke ọgbọ. Ọ bụ ezie na ọgbọ m nwetara n'afọ 1960 na 1970 nke United States malitere ịchị ọchịchị na bọmbụ nke Vietnam na igbu ọtụtụ nde mmadụ, agha Soviet na Afghanistan mara ọkwa ọchịchị nke PRIO na nkwado US maka ndị agha Islam na-alụso Soviet Union. . Na mbido 1990s, onye isi PRIO mechara, Kristian Berg Harpviken bụ onye ndu kọmitii Afganistan Norwegian na Peshawar (na Pakistan nso Afghanistan), ebe ndị otu enyemaka nọ na 1980s bi n'akụkụ ya na ọrụ ọgụgụ isi na ndị Islamist radical.
Hillary Clinton kwuru na 2008 na enweela nkwekọrịta ndọrọ ndọrọ ọchịchị na United States na 1980s maka ịkwado ndị Islamist radical - dịka ọ kwadoro Islamists na Libya na 2011. Ma na 1980s, amabeghị na United States nwere CIA nọ n'azụ agha na Afghanistan site na nkwado ha na ọgba aghara dị ka July 1979, n'ebumnobi ịghọgbu ndị Soviet n'ịkwado ndị enyi ha na Kabul. N'ụzọ dị otú a United States nwere "ohere inye Soviet Union agha Vietnam ya", na-ehota onye ndụmọdụ nchekwa nke President Carter Zbigniew Brzezinski (leekwa onye odeakwụkwọ nchekwa Robert Gates mechara). Brzezinski bụ onye na-ahụ maka ọrụ ahụ n'onwe ya. N'afọ ndị 1980, a maghị na ndị ọchịchị Soviet dum na-emegide agha ahụ.
Maka ọgbọ ọhụrụ na PRIO, a na-ahụ United States na ndị agha Islam dị ka ndị mmekọ na esemokwu na Moscow.
Eziokwu nke ike
Edere m akwụkwọ mmụta doctoral m n'afọ ndị 1980 na Strategy Maritime US na geopolitics ugwu Europe. E bipụtara ya dị ka akwụkwọ na 1989 ma dị na usoro ọmụmụ na kọleji US Naval War. Na nkenke, abụ m ọkà mmụta ghọtara “ihe ndị dị n’ike.” Ma nnọọ normatively, m hụrụ ugbua na mmalite 1980 ohere maka a detènte n'etiti oké ike blocs dị ka Willy Brandt, na mgbe e mesịrị Olof nkwụ na Sweden, hụrụ ya. Mgbe Agha Nzuzo gasịrị, anyị na ndị nnọchiteanya kwurịtara banyere ịchọta ngwọta bara uru na nkewa ọwụwa anyanwụ-ọdịda anyanwụ na High North. Nke a butere ihe ghọrọ Barents Region Cooperation.
N’afọ 1994, m deziri otu akwụkwọ Bekee akpọrọ Mpaghara Barents, na onyinye sitere n'aka ndị nchọpụta na Minista mba ofesi Norwegian Johan Jørgen Holst na onye ọrụ Russia Andrei Kosyrev - na okwu mmalite nke onye bụbu Minista mba ọzọ Thorvald Stoltenberg. M dekwara ma dezie akwụkwọ gbasara amụma mmepe na nchekwa nke Europe, na-agakwa nzukọ na nkuzi n'ụwa niile.
Akwụkwọ m na European geopolitics na 1997 dị na usoro ọmụmụ na Mahadum Oxford. M sonyeere dị ka onye ọkachamara n'obodo na nyocha ụgbọ mmiri gọọmentị Sweden na 2001, mgbe akwụkwọ m gbasara ọrụ ụgbọ mmiri na 2001 na 2004, ọrụ m rụrụ ọrụ bụ isi maka akụkọ Danish gọọmentị. Denmark n'oge Agha Nzuzo (2005). Ọ na-ezo aka na m, na CIA onye isi akụkọ ihe mere eme Benjamin Fischer, akwụkwọ na akụkọ, dị ka ihe kasị mkpa onyinye na nghọta nke President Reagan's mmemme maka uche arụmọrụ.
Ewepụtara “akwụkwọ okpuru mmiri” ọhụrụ m (2019) na February 2020 na NUPI, ọ bụghị na PRIO, na nkwupụta sitere na onye bụbu onye isi na ụlọ ọrụ abụọ a, Sverre Lodgaard.
Onye isi nyocha enwere ike
N'ịgbaso nhọpụta m dị ka Prọfesọ nyocha (Onye nchọpụta 1, nke kwekọrọ na doctorate abụọ) na 2000, edere m akwụkwọ na akụkọ ma nyochaa akụkọ maka Kennedy School of Government na Harvard University na Royal United Service Institute. M nọ ọdụ na kọmitii ndụmọdụ maka akwụkwọ akụkọ na London School of Economics na na bọọdụ nke Nordic International Studies Association. Na 2008, etinyere m akwụkwọ maka ọkwa ọhụrụ dịka onye nduzi nyocha na NUPI. Onye isi Jan Egeland enweghị ntozu agụmakwụkwọ achọrọ. A họpụtara kọmitii mba ụwa ka ha nyochaa ndị chọrọ akwụkwọ. Ọ chọpụtara na ọ bụ naanị atọ n'ime ha ruru eru maka ọnọdụ ahụ: onye nchọpụta Belgium, Iver B. Neumann na NUPI, na onwe m. Neumann mechara nweta ọnọdụ a - dịka otu n'ime ndị ọkà mmụta tozuru oke n'ụwa n'ime "International Relations Theory".
N'ụzọ na-emegide onwe ya, mgbe a tụlere m dị ka onye ruru eru iduzi nyocha niile na Norwegian Institute of International Affairs, onye nduzi m na PRIO chọrọ ịmanye m "onye nlekọta agụmakwụkwọ". Ahụmahụ ndị dị otú a nwere ike igbochi ọtụtụ mmadụ n'ụdị ọ bụla dị egwu ọrụ.
Nchọpụta bụ ọrụ dị mkpa. Ndị na-eme nchọpụta na-emepụtakarị ihe odide ha dabere na nkwupụta sitere n'aka ndị ọrụ ibe ha tozuru etozu. A na-ezigara ihe odide ahụ na akwụkwọ akụkọ agụmakwụkwọ ma ọ bụ onye bipụtara ya, bụ ndị na-enye ohere ka ndị na-ede akwụkwọ na-amaghị aha ha jụ ma ọ bụ kwado onyinye ahụ (site na "nyocha ndị ọgbọ"). Nke a na-achọkarị ọrụ mgbakwunye. Mana ọdịnala agụmakwụkwọ a siri ike ezughi maka njikwa PRIO. Ha chọrọ ịlele ihe niile m dere.
Akụkọ dị na Modern Times (Ny Tid)
Na Jenụwarị 26, 2013, a kpọrọ m òkù n'ụlọ ọrụ onye nduzi mgbe m nwesịrị op-ed banyere Syria na mbipụta Norwegian kwa izu Ny Tid (Oge Oge A). Ehotawo m onye nnọchi anya UN Pụrụ Iche na Syria, Robert Mood, na onye bụbu odeakwụkwọ ukwu UN bụ Kofi Annan, onye kwuru na ndị otu Security Council 5 na-adịgide adịgide ekwenyela na “nkwado ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Syria” na June 30, 2011, mana steeti ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ emebiela ya “na nzukọ sochirinụ” na New York. Maka PRIO, m na-ehota ha bụ ihe anabataghị.
Na 14 Febrụwarị 2013, PRIO gwara m na ozi-e ka m nabata “usoro mmesi obi ike [nke] metụtara akwụkwọ niile ebipụtara, gụnyere ederede dị mkpụmkpụ dị ka up-eds [sic]”. A ga-ekenye m onye ga-enyocha ma akwụkwọ m gụrụ akwụkwọ na op-ed tupu e zipu ha n'ụlọ. Ọ bụ de facto banyere ịmepụta ọnọdụ dị ka "onye ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị". M ga-ekweta na m malitere inwe nsogbu ihi ụra.
Otú ọ dị, ndị prọfesọ nọ ná mba dị iche iche kwadoro m. Otu ndị ọrụ na Norway (NTL) kwuru na ọ gaghị ekwe omume ịnwe naanị otu onye ọrụ. Mana nkwenye a iji chịkwaa ihe niile m dere, siri ike nke na enwere ike ịkọwa ya naanị site na nrụgide sitere na ndị America. Onye na-azọ ọkwa maka ọnọdụ dị ka onye ndụmọdụ nchekwa mba na President Ronald Reagan, n'atụghị egwu, mee ka m mara na ihe m dere "ga-enwe nsonaazụ" nye m.
Oge sochirinụ, tụgharịrị bụrụ ihe dị egwu. Mgbe ọ bụla m ga-enye nkuzi maka ụlọ ọrụ iwu nchekwa, ụfọdụ ndị chọrọ ịkwụsị nkuzi ahụ kpọtụrụ ụlọ ọrụ ndị a ozugbo. Amụtara m na ọ bụrụ na ị jụọ ajụjụ gbasara izi ezi nke agha US, a ga-arụgide gị site na nyocha na ụlọ ọrụ mgbasa ozi. A chụpụrụ onye nta akụkọ kacha ama ama America bụ Seymour Hersh The New York Times wee pụọ The New Yorker. Akụkọ ya gbasara ogbugbu My Lai (Vietnam, 1968) na Abu Ghraib (Iraq, 2004) nwere mmetụta miri emi na United States. Mana Hersh enwekwaghị ike ibipụta ya na obodo ya (lee mbipụta gara aga nke Modern Times na mgbakwunye Whistleblower a p. 26). Glenn Greenwald, onye ya na Edward Snowden rụkọrọ ọrụ na onye mebere ya Ntughari, chụpụrụ na magazin nke ya na Ọktoba 2020 ka emechara ya.
Nkwado otu ndị ọrụ
Enwetara m ọnọdụ na-adịgide adịgide na PRIO na 1988. Inwe ọnọdụ na-adịgide adịgide na nkwado sitere na otu ndị ọrụ nwere ike ịbụ ihe kachasị mkpa maka onye nchọpụta ọ bụla chọrọ ijide n'aka ụfọdụ nnwere onwe agụmakwụkwọ. Dị ka iwu PRIO si kwuo, ndị nchọpụta niile nwere "nnwere onwe nke ikwu okwu". Mana na-enweghị njikọ nke nwere ike ịkwado gị site na iyi egwu ịga ụlọ ikpe, onye nyocha ahụ enweghị obere ihe ọ ga-ekwu.
N'oge opupu ihe ubi nke 2015, ndị ọrụ PRIO ekpebiela na m kwesịrị ịla ezumike nka. M kwuru na nke a anọghị n’aka ha na m ga-agwa ndị otu m, NTL okwu. Onye isi m ozugbo ahụ zaghachiri na ọ baghị uru ihe otu ahụ kwuru. Emeela m mkpebi banyere ezumike nka m. Kwa ụbọchị, ruo otu ọnwa zuru ezu, ọ na-abịa n'ọfịs m iji kparịta banyere ezumike nka m. Aghọtara m na nke a agaghị ekwe omume iguzo.
Agwara m onye bụbu onye isi oche bọọdụ PRIO, Bernt Bull. O kwuru na "ịgaghị eche echiche maka izute ndị nlekọta naanị gị. Ị ga-ewetara gị otu ahụ." Ekele maka di na nwunye nke ndị nnọchiteanya NTL maara ihe, bụ ndị na-akparịta ụka na PRIO ruo ọnwa ole na ole, enwetara m nkwekọrịta na November 2015. Anyị kwubiri na m ga-ala ezumike nká na May 2016 maka mgbanwe maka ịga n'ihu dị ka Prọfesọ Nchọpụta Emeritus "na PRIO" na ohere zuru ezu " kọmputa, IT- nkwado, e-mail na ịnweta ọbá akwụkwọ dị ka ndị nchọpụta ndị ọzọ nwere na PRIO".
Na njikọ na m ezumike nka, nzukọ ọmụmụ «Sovereignty, Subs na PSYOP» e mere ndokwa na May 2016 na Oslo. Nkwekọrịta anyị nyere m ohere ịnweta ohere ụlọ ọrụ ọbụna mgbe m lara ezumike nká. N'oge nzukọ na onye nduzi na 31 March 2017, NTL tụrụ aro ka agbatịkwu nkwekọrịta ohere ụlọ ọrụ m ruo ngwụsị 2018, dịka m nwetara ugbu a ego dị mkpa. Onye isi PRIO kwuru na ya ga-agakwuru ndị ọzọ tupu ya emee mkpebi. Ụbọchị atọ ka e mesịrị, ọ laghachiri mgbe ọ gachara Washington n'oge izu ụka. O kwuru na a naghị anabata ịgbatị nkwekọrịta ahụ. Naanị mgbe NTL yikwara ọzọ egwu ime ihe gbasara iwu, ka anyị ruru nkwekọrịta.
