Adreesị site Hon. Douglas Roche, OC, nye ndị omeiwu maka Nuklia Na-adịghị Na-amụba na 
Mgbapu agha, "Irigo ugwu" Conference, Washington, DC, February 26, 2014
Na mbido nke mbu, mkpochapu ngwa agha nuklia yiri ka odi olile anya. The Conference on Disarmament na Geneva akpọnwụwo ruo ọtụtụ afọ. Nkwekọrịta a na-agbasa agbasa nọ na nsogbu. Ndị isi ngwá agha nuklia na-ajụ ịbanye na mkparịta ụka zuru oke maka mkpochapu nuklia na ọbụnadị na -echeta nzukọ mba ụwa ezubere iji tinye uche ụwa na "ọdachi ndị mmadụ na-akpata" nke iji ngwa agha nuklia. Nuklia nuklia na-enyeghachi azụ aka ha nye ụwa ndị ọzọ. Ọ bụghị echiche obi ụtọ.
Ma lee anya nke ọma karị. Otu ụzọ n'ụzọ atọ nke mba ụwa tozuru oke maka mkparịta ụka iji bido na iwu iwu mba ụwa gbasara ngwa agha nuklia. Izu abụọ gara aga, mba 146 na ọtụtụ ndị gụrụ akwụkwọ na ndị na-ahụ maka ọha na eze gbakọtara na Nayarit, Mexico iji nyochaa ahụike, akụ na ụba, gburugburu ebe obibi, nri na njem njem nke mbibi nuklia ọ bụla - na mberede ma ọ bụ kpachaara anya. A ga-akpọkọta nzukọ UN High-Level International maka mkpochapu nuklia na 2018, na Septemba 26 kwa afọ site ugbu a gaa n'ihu ka a ga-ahụta dị ka ụbọchị mba ụwa maka mkpochapụ Ngwá Agha Nuclear.
Njem nke akụkọ ntolite na-aga n'ihu na ịnweta, ọ bụghị naanị iji, ngwa agha nuklia site na steeti ọ bụla. Ngwá agha nuklia na-anwa igbochi njem a tupu ya enwee ike ọ bụla. Ma ha ga-ada. Ha nwere ike ịkwụsị usoro mkpochapu agha nuklia, mana ha enweghị ike iwepu oge mgbanwe na akụkọ ihe mere eme mmadụ ugbu a.
Ihe kpatara na ngwa agha nuklia siri ike karịa ka ọ dị n'elu bụ na ọ na-eme ka akọ na uche na-etolite nwayọ nwayọ na-eme n'ụwa. N'ịga n'ihu site na sayensị na teknụzụ na nghọta ọhụrụ nke enweghị ikike nke ikike mmadụ, njikọta nke mmadụ na-eme. Ọ bụghị naanị na anyị maara ibe anyị gafee oke nkewa, mana anyị makwaara na anyị chọrọ ibe anyị maka lanarị nkịtị. Enwere nlekọta ọhụrụ maka ọnọdụ mmadụ na ọnọdụ mbara ala nke pụtara ìhè na mmemme dị ka Millennium Development Goals. Nke a bụ edemede nke akọ na uche ụwa.
Nke a emeelarị ọganihu buru ibu maka ụmụ mmadụ: nghọta na-eto eto n'ihu ọha na agha bụ ihe efu. Ebumnuche na agụụ maka agha na-apụ n'anya. Nke ahụ ga-adị ka ọ gaghị ekwe omume na 20th narị afọ, ma hapụ 19th. Ịjụ agha nke ọha na eze dị ka ụzọ isi edozi esemokwu - nke a hụrụ na nso nso a na ajụjụ nke agha agha na Syria - nwere nnukwu mgbapụta maka otu mmadụ ga-esi eme ihe omume ya. Ọrụ nke igbochi ozizi bụ ịnweta nyocha ọhụrụ, tinyere egwu nke ijide ngwá agha nuklia, iji chọpụta ọnọdụ mgbe a pụrụ iji ya mee ihe n'ụzọ kwesịrị ekwesị iji zọpụta ndụ.
Anaghị m ebu amụma nkwekọrịta zuru ụwa ọnụ. Mgbidi nke agha-ụlọ ọrụ mmepụta ihe ka dị ike. Nnukwu ndu ndú ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-arụ ọrụ. Nsogbu nke obodo nwere ụzọ isi ghọọ ọdachi. A pụghị ịkọ ọdịnihu. Anyị enwekwaghị ohere tupu oge ahụ, mgbe Berlin dara, Agha Cold agwụsịkwara, ndị isi a na-eche ihu ga-ejide ma malite iwu ụlọ maka usoro ụwa ọhụrụ. Ma ana m ekwu na ụwa, na-eche banyere agha ndị Afghanistan na Iraq, emesị kwadoro onwe ha, ọ nọkwa na-eme ka agha obodo na-aga n'ihu na nke mbụ.
Ihe abụọ na-eme ka atụmanya dị mma maka udo ụwa: ịza ajụjụ na mgbochi. Ọ dịtụbeghị mgbe anyị na-anụ ọtụtụ ihe gbasara gọọmenti na-aza ajụjụ maka ndị na-ahụ maka ihe ha mere banyere nnukwu agha agha na udo. Ugbu a, site n'ịgbasaa ikike mmadụ, nye ndị ọrụ nchịkwa obodo ikike inye ndị gọọmentị ha ajụjụ maka itinye aka na atụmatụ zuru ụwa ọnụ maka mmepe mmadụ. Usoro atumatu zuru oke a, nke puru iche n'uzo di iche iche, site na ngbochi ogbugbu maka itinye aka nke umunwanyi n'oru oru mgbasaozi, ime ka mgbochi esemokwu.
Thinkingdị echiche a dị elu na-eweta ike ọhụrụ na arụmụka mgbagha nuklia. N’ụzọ na-arịwanye elu, a naghị ahụ ngwa agha nuklia dị ka ngwa nchekwa obodo mana dịka ndị na-emebi nchekwa mmadụ. Na karia, o doro anya na ngwa agha nuklia na oke ruru mmadu apughi ibikọ n’uwa. Mana gọọmentị na-egbu oge ịmebe iwu dabere na nghọta ọhụrụ nke ihe achọrọ maka nchekwa mmadụ. Yabụ, anyị ka bi n'ime ụwa klaasị abụọ nke ndị dị ike na-enyere onwe ha aka ngwa agha nuklia mgbe ha na-ekwu ka ndị ọzọ nweta ha. Anyị na-eche ihe egwu nke mmụba nke ngwa agha nuklia n'ihi na mba ndị dị ike nuklia jụrụ iji ikike ha wuo iwu a kapịrị ọnụ nke ngwa agha nuklia niile, ma na-aga n'ihu ibelata mmechi nke oflọikpe Ikpe Mba Nile nke 1996 na iyi egwu ma ọ bụ ojiji nke nuklia ngwá agha bụ ihe iwu na-akwadoghị yana na steeti niile nwere ọrụ ịkwado mkpochapụ ngwa agha nuklia.
Echiche a na-azụ mmegharị ugbu a na-ewulite gafee ụwa ka ịmalite usoro ọchịchị maka mkpochapụ ngwa agha nuklia ọbụlagodi na enweghị nkwado nke ikike nuklia ozugbo. Nzukọ Nayarit na nzukọ ya na-esote na Vienna mechara nke afọ a, nye ma kwalite ịmalite usoro dị otú a .. Ndị gọọmentị na-achọ mkparịta ụka zuru oke maka mmachibido iwu zuru ụwa ọnụ na ngwa agha nuklia ga-ahọrọ ugbu a n'etiti ịmalite usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji gbochie ngwa agha nuklia na-enweghị nsonye nke ngwa agha nuklia na-ekwu ma ọ bụ gbochie ebumnuche ha site na ịrụ ọrụ naanị n'ime usoro nke NPT na Mgbakọ na Mkpochapu ebe agha nuklia na-ekwu na-emebi emebi mgbe niile.
Ahụmịhe m na-eduga m ịhọrọ ịmalite usoro nke mba ndị nwere ụdị obi na-amalite ọrụ ịkwadebe na ebumnuche ụfọdụ iwu iwu ụwa. Nke a pụtara ịchọpụta iwu, ọrụ aka, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ụlọ ọrụ chọrọ maka ngwa agha nuklia na-enweghị ụwa dị ka ihe ndabere maka ịkwado mmachibido iwu na ngwa agha nuklia O doro anya na ọ ga-abụ usoro dị ogologo, mana nke ọzọ, usoro nke usoro, ga-anọgide na-emebi site na steeti ndị dị ike, bụ ndị jikọrọ ọnụ iji gbochie ọganihu ọ bụla bara uru ebe ọ bụ na NPT malitere na 1970. Ana m agba ndị omeiwu ume ka ha jiri ikike ha nwere wee webata na nzuko omeiwu ọ bụla n’ụwa na mkpebi na-akpọ maka ọrụ ozugbo. ịmalite usoro zuru ụwa ọnụ iji gbochie mmepụta, ule, nnweta na ojiji nke ngwa agha nuklia site na steeti niile, ma nye ha mkpochapụ n'okpuru nkwenye dị irè.
Nkwado site na ndị omeiwu na-arụ ọrụ. Edebere ndị omeiwu ọ bụghị naanị ịbanye n'ụlọ maka atụmatụ ọhụrụ mana ka ha soro n'ọrụ ha. Edebere ha n'ụzọ pụrụ iche ịgbagha amụma dị ugbu a, usoro ndị ọzọ dị ugbu a ma na-eme ka gọọmentị zaa ajụjụ. Ndị Omeiwu nwere ikike karịa ka ha na-eche.
N'ime afọ ndị mbụ m nọ na ndị omeiwu Canada, mgbe m jere ozi dị ka onye isi oche nke ndị omeiwu maka Global Action, m duuru ndị nnọchi anya ndị omeiwu na Moscow na Washington ịrịọ ndị isi nke ụbọchị ahụ ka ha mee ihe dị mkpa maka mkpochapụ nuklia. Ọrụ anyị dugara na nguzobe nke mba isii. Nke a bụ nkwado nkwado nke ndị isi India, Mexico, Argentina, Sweden, Gris na Tanzania, bụ ndị nwere nzukọ nzuko na-agba ndị ike nuklia ume ịkwụsị nrụpụta nuklia ha. Gorbachev mechara kwuo na mba isii ahụ bụ isi ihe rụzuru nke 1987 Intermediate Nuclear Forces Treaty, nke kpochapụrụ otu klas nke ngwa agha nuklia dị ọkara.
Ndi Omeiwu maka Global Action malitere na netwọk nke ndị omeiwu 1,000 na mba 130 ma tinye aka na ndepụtawanye nke nsogbu ụwa, dịka ịmepụta ochichi onye kwuo uche, igbochi esemokwu na njikwa, iwu ụwa na ikike mmadụ, ọnụ ọgụgụ, na gburugburu ebe obibi. Òtù ahụ nwere ọrụ maka ịmalite mkparịta ụka ahụ maka Mgbakọ Ule Nlekọta Ule Na-enye Aka ma nyekwa ahụ ike ka ọtụtụ ndị ọchịchị banye na International Criminal Court na 2013 Arms Trade Treaty.
N'afọ ndị ikpeazụ, etolitela otu ndị omebe iwu ọhụrụ, ndị omeiwu maka Nuklia Na-enweghị Mmụba na Mwepu, na m nwere obi ụtọ ịbụ onye isi oche mbụ ya. Ana m ekele Senator Ed Markey maka ịgbakọta na Washington taa nzukọ a dị mkpa nke ndị omebe iwu. N'okpuru nduzi nke Alyn Ware, PNNDhas dọtara ihe dịka ndị omeiwu 800 na mba 56. O jikọrọ aka na Inter-Parliamentary Union, otu nnukwu nche anwụ nke otu ndị omeiwu na mba 162, na imepụta akwụkwọ ntuziaka maka ndị omeiwu na-akọwa nsogbu ndị na-agbasaghị na mgbapụta. Nke a bụ ụdị onye ndu nke na-enweghị isi akụkọ mana ọ dị oke ọfụma. Mmepe nke mkpakọrịta dị ka ndị omeiwu maka Global Action na ndị omeiwu maka Nuklia Na-agbasaghị na Mwepụ na-atụnye ụtụ dị ukwuu na mgbasawanye ndọrọ ndọrọ ọchịchị gbasaa.
Olu nke ndị omeiwu nwere ike n'ọdịnihu ga-esiwanye ike ma ọ bụrụ na Mgbasa Ozi maka Assembly Assembly Assembly jide. Mgbasa ozi ahụ na-atụ anya na ụmụ amaala nke mba niile ga-enwe ike ịhọrọ ndị nnọchianya ha kpọmkwem ka ha nọrọ na mgbakọ ọhụrụ na UN ma dozie iwu atumatu. Nke a nwere ike ọ gaghị eme ruo mgbe anyị ruru ọkwa ọzọ nke akụkọ ntolite, ma usoro mgbanwe nwere ike ịbụ nhọpụta nke ndị nnọchiteanya site na parliaments mba, bụ ndị a ga-enye ike ka ha nọrọ na mgbakọ ọhụrụ na UN ma bulie nsogbu na Ụlọ Nche. Nzuko omeiwu nke European, bụ nke nhoputa ntuli aka nke ndị òtù 766 na-eme na mba ndị mepere emepe, na-enye ihe atụ maka mgbakọ nzuko omeiwu zuru ụwa ọnụ.
Ọbụna na-echeghị ihe ga-eme n'ọdịnihu iji bulie ọchịchị ụwa, ndị omeiwu taa nwere ike ọ ga-enwerịrị iji ọnọdụ ha pụrụ iche na ụlọ gọọmentị na-akwalite atumatu ọdịmma mmadụ iji chebe ndụ n'ụwa. Mechie oghere ndị ọgaranya na ndị ogbenye. Kwụsị okpomoku zuru ụwa ọnụ. Enweghị ngwá agha nuklia ọzọ. Nke ahụ bụ ngwongwo nke ndu ọchịchị.
