By Emanuel Pastreich, Truthout | Ngwa-Ed
(Foto: guilherme jofili / Flickr)
Jide ahịrị megide Desert Kubuchi
Otu narị ụmụ akwụkwọ kọleji Korea groggy sụrụ ngọngọ n'ụgbọ okporo ígwè na Baotou, Inner Mongolia, na-amụba n'ìhè anyanwụ na-egbuke egbuke. Ụgbọ okporo ígwè na-ewe awa 14 si Beijing, Baotou abụghị ebe a ma ama maka ndị ntorobịa Seoul, mana nke a abụghị njem nlegharị anya ịzụ ahịa.
Otu nwoke dị mkpụmkpụ, onye agadi na jaket na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na-edu ụmụ akwụkwọ site n'ìgwè mmadụ nọ n'ọdụ ụgbọ mmiri ahụ, na-enye ndị òtù ahụ iwu ngwa ngwa. N'ụzọ dị iche na ụmụ akwụkwọ, ọ naghị adị ka ike gwụrụ ya; Ọmụmụ ọnụ ọchị ya adịghị emebi njem ahụ. Aha ya bụ Kwon Byung-Hyun, onye nnọchi anya ọrụ nke jere ozi dị ka onye nnọchi anya Republic of Korea na China site na 1998 ruo 2001. Ebe Pọtụfoliyo ya kpuchiri ihe niile site na ahia na njem nlegharị anya na ihe ndị agha na North Korea, Ambassador Kwon achọpụtala ihe ọhụrụ kpatara ya. nke na-achọ nlebara anya ya nke ọma. Mgbe ọ dị afọ 74, ọ naghị enwe ohere ịhụ ndị ọrụ ibe ya bụ́ ndị na-arụsi ọrụ ike n'ịgba gọlfụ ma ọ bụ maka ime ihe omume ntụrụndụ. Ambassador Kwon nọ na obere ụlọ ọrụ ya na Seoul na ekwentị ma na-ede akwụkwọ ozi iji wuo nzaghachi mba ụwa maka mgbasa nke ọzara na China - ma ọ bụ na ọ nọ ebe a, na-akụ osisi.
Kwon na-ekwu okwu n'ụzọ dị jụụ na ịnweta ya, mana ọ bụ ihe ọ bụla ma ọ dị mfe. Ọ bụ ezie na ọ na-ewe ya ụbọchị abụọ iji si n'ụlọ ya dị n'elu ugwu dị n'elu Seoul gaa n'ihu ihu nke ọzara Kubuchi ka ọ na-eme ka ọ bụrụ ụzọ a na-apụghị ịhụ anya n'ebe ndịda ọwụwa anyanwụ, ọ na-eme njem ahụ mgbe mgbe, na ịnụ ọkụ n'obi.
Ọzara Kubuchi agbasawanye nke mere na ọ dị naanị kilomita 450 n'ebe ọdịda anyanwụ Beijing na, dị ka ọzara kacha nso Korea, bụ isi ebe uzuzu na-acha odo odo na-asọda na Korea, nke oke ifufe na-efe. Kwon tọrọ ntọala NGO Future Forest na 2001 iji luso ọzara ọgụ na mmekorita ya na China. Ọ na-akpọkọta ndị Korea na-eto eto na ndị China ọnụ ka ha kụọ osisi na nzaghachi maka ọdachi gburugburu ebe obibi a na njikọ aka nke ndị ntorobịa, gọọmentị na ụlọ ọrụ.
Mmalite nke ozi Kwon
Kwon na-akọ ka ọrụ ya ịkwụsị ọzara siri malite:
"Mgbalị m ịkwụsị ịgbasa ọzara na China malitere site n'ahụmahụ onwe onye pụrụ iche. Mgbe m rutere na Beijing na 1998 ije ozi dị ka onye nnọchianya na China, oké ifufe na-acha odo odo nabatara m. Osisi ndị na-ebubata ájá na uzuzu dị ike nke ukwuu, ọ bụghịkwa obere ihe ijuanya ịhụ ka mbara igwe Beijing gbachiere tupu oge eruo. Ada m nwetara kpọọ m ekwentị n’echi ya, ọ gwakwara na ọ bụ otu oké ifufe nke si China fechie na mbara igwe Seoul. Achọpụtara m na ọ na-ekwu banyere otu oké ifufe ahụ m hụrụ anya. Oku ekwentị ahụ kpọtere m n'ọgba aghara ahụ. Ahụrụ m na nke mbụ na anyị niile na-eche nsogbu na-enwekarị nsogbu nke gafere ókèala mba. Ahụrụ m nke ọma na nsogbu nke uzuzu edo edo m hụrụ na Beijing bụ nsogbu m, yana nsogbu ezinụlọ m. Ọ bụghị naanị nsogbu ndị China idozi. "
Kwon na ndị otu Future Forest gbagoro ụgbọ ala otu awa wee gafee n'obere obodo ebe ndị ọrụ ugbo, ehi na ewu na-ahụ ndị ọbịa a na-adịghị mma. Otú ọ dị, ka ihe dị kilomita 3 gachara n'elu ala ugbo bucolic, ihe nkiri ahụ na-enye ihe nkiri na-emenye ụjọ: ájá na-adịghị agwụ agwụ na-agbatị ruo mbara igwe na-enweghị otu ndụ ndụ.
Ndị ntorobịa Korea sonyeere ndị ọgbọ China, n'oge na-adịghịkwa anya ha na-arụsi ọrụ ike igwu ala n'ime ihe fọdụrụ n'elu ala iji kụọ sapling ndị ha butere. Ha na-esonyere ọnụ ọgụgụ na-arịwanye elu nke ndị na-eto eto na Korea, China, Japan na ebe ndị ọzọ na-atụba onwe ha n'ihe ịma aka nke narị afọ iri: na-ebelata mgbasa nke ọzara.
Ọzara dị ka Kubuchi bụ ihe na-emepụta mbelata nke mmiri ozuzo kwa afọ, iji ala na-adịghị mma na mgbalị siri ike nke ndị ọrụ ugbo dara ogbenye na mpaghara ndị na-emepe emepe dị ka Mongolia Inner iji nweta obere ego site n'igbutu osisi na ọhịa, nke na-ejide ala ma na-agbaji ifufe. , maka nkụ nkụ.
Mgbe a jụrụ ya banyere ihe ịma aka nke ịzaghachi ọzara ndị a, Ambassador Kwon mere nzaghachi dị nkenke, “Ọzara ndị a, na mgbanwe ihu igwe n'onwe ya, bụ ihe iyi egwu dị ukwuu nye mmadụ niile, mana anyị amalitebeghị ịgbanye ihe ndị anyị na-ebute ụzọ na mmefu ego mgbe ọ bịara. maka nchekwa.”
Kwon na-egosi na enwere ike ịme mgbanwe dị mkpa na echiche anyị bụ isi gbasara nchekwa. Ndị bu ụzọ n’oge mgbanwe ihu igwe na-eleta anyị ugbu a, ma ọ̀ bụ ọkụ ọhịa jọgburu onwe ya nke kpochapụrụ United States n’oge okpomọkụ nke 2012 ma ọ bụ ihe ize ndụ dị n’obodo Tuvalu nke na-emikpu mmiri, anyị makwaara na a chọrọ ime ihe siri ike. Mana anyị na-emefu ihe karịrị otu puku ijeri dollar kwa afọ maka ogbunigwe, tankị, egbe, drones na supercomputers - ngwa ọgụ dị irè n'ịkwụsị mgbasa nke ọzara dị ka ébè na-emegide ụgbọ mmiri. Ọ nwere ike ịbụ na anyị ekwesịghị ịwụli elu na teknụzụ, kama ọ bụ ịwụ elu echiche na okwu nchekwa: na-eme nzaghachi maka mgbanwe ihu igwe bụ isi ọrụ maka ndị agha ahụ na-enweta ego.
Iji mebie n'ọzara ma ọ bụ na-erikpu n'oké osimiri?
Mgbanwe ihu igwe amụwo ụmụ ejima abụọ dị aghụghọ bụ́ ndị ji anyaukwu na-erichapụ nna nna nke ụwa ọma: na-agbasa ọzara na oke osimiri na-ebili. Ka ọzara Kubuchi na-agbada n'ebe ọwụwa anyanwụ na-aga Beijing, ọ na-ejikọta aka na ọzara ndị ọzọ na-ebili elu na ala kpọrọ nkụ gafee Eshia, Africa na gburugburu ụwa. N'otu oge ahụ, oké osimiri nke ụwa na-ebili, na-etowanye acidic ma na-ekpuchi ụsọ oké osimiri nke agwaetiti na kọntinent. N'etiti egwu abụọ a, ọ nweghị oke oke maka ụmụ mmadụ - na oge ntụrụndụ agaghị adị maka echiche efu efu banyere agha na kọntinent abụọ.
Okpomọkụ nke ụwa, iji mmiri na ala eme ihe n’ụzọ na-ezighị ezi, na ụkpụrụ ọrụ ugbo na-adịghị mma bụ́ ndị na-ewere ala dị ka ihe a ga-eri eri kama ịbụ usoro na-eji ndụ eme ihe, akpatawo mbibi dị egwu n’ala ọrụ ubi.
Òtù Mba Ndị Dị n'Otu hiwere Òtù Mba Ndị Dị n'Otu Maka Ịlụso Desertification (UNCCD) n'afọ 1994 iji mee ka ndị na-etinye aka na gburugburu ụwa dị n'otu iji kwado mgbasa nke ọzara. Ọ dịkarịa ala otu ijeri mmadụ na-eche ihe iyi egwu egwu egwu site na ịgbasa ọzara. Ọzọkwa, n'ihi na ka ọrụ ugbo na mbelata nke mmiri ozuzo na-adabere na gburugburu ebe obibi nke ala akọrọ, ebe obibi nke ijeri mmadụ abụọ ọzọ, mmetụta zuru ụwa ọnụ na mmepụta nri na nhụjuanya nke ndị a chụpụrụ achụpụ ga-akawanye njọ.
Mpụta nke ọzara dị na kọntinent ọ bụla dị njọ nke na United Nations kpọpụtara afọ iri a dị ka “Iri nke Ọzara na ọgụ megide ọzara” ma kwupụta mgbasa nke ọzara “ihe ịma aka gburugburu ebe obibi nke oge anyị.”
Onye odeakwụkwọ UNCCD n'oge ahụ, Luc Gnacadja, kwuru hoo haa na "Cntimita 20 kacha elu bụ ihe niile dị n'etiti anyị na ikpochapụ.
David Montgomery akọwapụtala ịdị njọ nke iyi egwu a n'akwụkwọ ya Dirt: The Erosion of Civilizations. Montgomery na-ekwusi ike na ala, nke a na-achụkarị ya dị ka "unyi," bụ ihe eji eme ihe, bara uru karịa mmanụ ma ọ bụ mmiri. Montgomery na-ekwu na pasent 38 nke ala ubi zuru ụwa ọnụ emebiwo nke ukwuu kemgbe 1945 na ọnụ ọgụgụ nke mbuze nke ihe ọkụkụ dị ugbu a 100 ugboro karịa nguzobe ya. Omume ahụ ejikọtawo na okpomọkụ na-arịwanye elu na mbelata nke mmiri ozuzo iji mee ka mpaghara ọdịda anyanwụ nke "akpa achịcha" America dị oke n'akụkụ maka ọrụ ugbo ma bụrụkwa nke a ga-ebute mbuze site na oke mmiri ozuzo. Na nkenke, ọbụlagodi akụkụ nke obi achịcha America, na nke ụwa, na-aga ịghọ ọzara.
Montgomery na-atụ aro na mpaghara ndị dị ka Inner Mongolia bụ́ ndị ọzara na-ata taa “na-eje ozi dị ka ebe a na-egwupụta coal zuru ụwa ọnụ n’ihe banyere ala.” Ọzara ndị ahụ na-agbasawanye kwesịrị ịbụ ịdọ aka ná ntị banyere ihe ndị ga-abịara anyị. "N'ezie, n'ụlọ m, Seattle, ị nwere ike ibelata mmiri ozuzo site na sentimita ole na ole n'afọ wee bulie okpomọkụ site n'otu ogo ma ka nwere ọhịa na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ. Mana ọ bụrụ na ị were mpaghara ahịhịa kpọrọ nkụ wee belata mmiri ozuzo site na sentimita ole na ole n'afọ - ọ na-enwetabeghị nnukwu mmiri ozuzo. Mbelata nke ahịhịa ndụ, mbuze nke ifufe na nbibi nke ala bụ ihe anyị na-ekwu bụ ọzara. Mana ọ ga-amasị m imesi ya ike na anyị na-ahụ mbibi ala gburugburu ụwa, mana anyị na-ahụ naanị ngosipụta nke ọma na mpaghara ndị a adịghị ike.”
Ka ọ dị ugbu a, okpu ice na-agbaze na-eme ka ịrị elu nke oke osimiri nke ga-eyi ndị bi n'ụsọ oké osimiri egwu ka oke osimiri na-apụ n'anya na ihe omume ihu igwe dị ka Hurricane Sandy na-aghọ ihe na-emekarị. National Academy of Sciences nyere akụkọ akpọrọ "Ọkwa Oke Osimiri maka oke osimiri nke California, Oregon, na Washington: gara aga, ugbu a, na ọdịnihu" na June 2012, na-eme atụmatụ na ọkwa oke osimiri ụwa ga-ebili 8 ruo 23 centimeters site na 2030, N'ihe gbasara ọkwa 2000, 18 ruo 48 centimeters site na 2050, na 50 ruo 140 centimeters site na 2100. Atụmatụ akụkọ a maka 2100 dị elu karịa nke United Nation's Intergovernmental Panel on Climate Change's projection of 18 ruo 59 centimeters, na ndị ọkachamara ọtụtụ centimeters. tụrụ anya ọnọdụ dị njọ karịa. Ọdachi ahụ ga-adị n'ime ndụ ụmụ anyị na ụmụ ụmụ anyị.
Janet Redman, onye nduzi nke Sustainable Energy and Economy Network na Institute for Policy Studies na Washington, DC, elela amụma ihu igwe si na ọkwa 40,000 ụkwụ nke ihu igwe. Ọ dọọrọ uche gaa n'otú Ajọ Ifufe Sandy si weta n'ụzọ zuru ezu nke mgbanwe ihu igwe: “Ajọ Ifufe Sandy nyere aka mee ka ihe iyi egwu nke mgbanwe ihu igwe dị adị n'ezie. Ọnọdụ ihu igwe dị otú ahụ jọgburu onwe ya bụ ihe ndị nkịtị pụrụ inwe. Gọvanọ New York, Andrew Cuomo, kwuru na ajọ ifufe a sitere na 'mgbanwe ihu igwe,' na ọ bụ onye a ma ama."
Ọzọkwa, mgbe Gọvanọ New Jersey Chris Christie rịọrọ maka ego Federal iji wughachi oke osimiri, onye isi obodo New York Michael Bloomberg gara n'ihu. Onye isi obodo Bloomberg kwuru na anyị kwesịrị iji ego gọọmentị malite iwughachi obodo New York n'onwe ya. "O kwuru hoo haa na oke osimiri na-arị elu, na anyị kwesịrị ịmepụta obodo na-adigide ugbu a," Redman na-echeta. "Bloomberg kwuputara na mgbanwe ihu igwe dị ebe a. Ọ gara n'ihu n'ịtụ aro na ọ dị mkpa ka anyị weghachi ala mmiri dị gburugburu New York City iji nweta ụdị oké ifufe ndị a. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, anyị chọrọ atụmatụ mmegharị. Ya mere, nchikota nke ihe omume ihu igwe dị oke egwu na arụmụka siri ike sitere n'aka onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-ahụ maka ọha na eze / mgbasa ozi dị elu na-enyere aka ịgbanwe mkparịta ụka ahụ. Bloomberg abụghị Al Gore; ọ bụghị onye nnọchianya nke Ndị Enyi Ụwa.”
Nchegbu gburugburu nwere ike na-agbakọba n'echiche ọhụrụ na nkọwa nke nchekwa. Robert Bishop, onye bụbu CEO nke Silicon Graphics Inc., tọrọ ntọala International Center for Earth Simulation dị ka ụzọ isi mee mgbanwe ihu igwe taa ghọtara ndị na-eme amụma na ụlọ ọrụ. Bishọp na-ekwu na Hurricane Sandy ga-efu ihe dị ka ijeri $60, na ngụkọta ego maka Katrina na Wilma, na ọnụ ahịa kachasị nke mkpocha mmanụ Deep Water Horizon, ga-agbakọta ihe dị ka ijeri $100 nke ọ bụla.
"Anyị na-ekwu maka ọdachi gburugburu ebe obibi nke ruru ijeri dollar 100 pop." Ọ na-ekwu, "Ụdị ọdachi ndị ahụ ga-amalite ịgbanwe echiche na Pentagon - n'ihi na ha na-etinye mba ahụ n'ụzọ doro anya n'ihe ize ndụ. Na mgbakwunye, ịrị elu nke oke osimiri n'akụkụ oke osimiri dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ United States na-eyi egwu ịmepụta nnukwu ụgwọ n'ọdịnihu. A ga-achọ nnukwu ego iji chebe obodo ndị dị n'ụsọ oké osimiri. Dị ka ihe atụ, Norfolk, Virginia, bụ ebe nanị ọdụ ụgbọ elu nuklia dị na East Coast, obodo ahụ enwewokwarị nnukwu nsogbu idei mmiri.”
Bishọp gara n'ihu ịkọwa na New York City, Boston na Los Angeles, "isi ebe mmepeanya" maka United States, dị n'akụkụ ndị kachasị emetụta na mba ahụ na obere ihe e mere iji chebe ha pụọ na iyi egwu. ọ bụghị nke ndị agha mba ọzọ ma ọ bụ akụ ụta, kama nke oke osimiri na-ebili.
Ihe kpatara na anaghị ewere mgbanwe ihu igwe dị ka "ihe egwu"
Ọ gaghị abụ eziokwu ịsị na anyị anaghị eme ihe ọ bụla iji dozie nsogbu gburugburu ebe obibi, mana ọ bụrụ na anyị bụ ụdị na-eche mbibi ihu, mgbe ahụ anyị anaghị eme ọtụtụ ihe.
Ma eleghị anya, akụkụ nke nsogbu ahụ bụ ogologo oge. Ndị agha na-eche echiche banyere nchekwa na ngwa ngwa ngwa ngwa: Kedu ka ị ga-esi chebe ọdụ ụgbọ elu n'ime awa ole na ole, ma ọ bụ tụọ bọmbụ ọhụrụ enwetara n'ime ụlọ ihe nkiri nke arụ ọrụ n'ime nkeji ole na ole? Omume ahụ na-akawanye njọ site n'ịbawanye ọsọ nke usoro nchịkọta ọgụgụ isi na nyocha n'ozuzu ya. Anyị kwesịrị inwe ike ịzaghachi mwakpo netwọkụ dabere na Weebụ ma ọ bụ mwe egbe ngwa ọgụ ozugbo. Ọ bụ ezie na ngwa ngwa nke nzaghachi nwere ụfọdụ aura nke ịdị irè, mkpa uche maka azịza ngwa ngwa enweghị ihe jikọrọ ya na ezigbo nchekwa.
Gịnị ma ọ bụrụ na a ga-atụle ihe iyi egwu bụ isi n'ime ọtụtụ narị afọ? O yighị ka ọ nweghị usoro ọ bụla na ndị agha na obodo nchekwa maka ịlụ ọgụ na nsogbu na oge dị otú ahụ. David Montgomery na-atụ aro na nsogbu a bụ otu n'ime ihe kacha njọ na-eche ihe a kpọrọ mmadụ ihu taa. Dịka ọmụmaatụ, ọnwụ nke elu ala n'ụwa niile bụ ihe dị n'usoro nke 1 pasent kwa afọ, na-eme ka ọ bụrụ mgbanwe na-adịghị ahụ anya na ihuenyo radar amụma na Washington DC. Mana omume ahụ ga-abụ ọdachi nye mmadụ niile n'ihe na-erughị otu narị afọ, ebe ọ na-ewe ọtụtụ narị afọ iji mepụta ala dị n'elu. Ọnwụ nke ala a na-akọ ihe, yana mmụba ngwa ngwa nke ọnụ ọgụgụ mmadụ gburugburu ụwa, bụ ihe ịrụ ụka adịghị ya na otu n'ime ihe egwu nchebe kachasị anyị na-eche ihu. Ma ole na ole n'ime obodo nchekwa na-elekwasị anya na nke a.
Janet Redman na-atụ aro na anyị ga-achọtarịrị ụdị nkọwa nchekwa ogologo oge nke enwere ike ịnakwere na gburugburu nchekwa: "N'ikpeazụ, anyị kwesịrị ịmalite iche echiche banyere nchekwa n'echiche nke ọgbọ dị iche iche, dị ka ihe a pụrụ ịkpọ 'inter- nchebe ọgbọ.' Ya bụ, ihe ị na-eme taa ga-emetụta ọdịnihu, ga-emetụta ụmụ gị, ụmụ ụmụ gị na karịa anyị. " Ọzọkwa, Redman na-atụ aro, mgbanwe ihu igwe dị nnọọ egwu nye ọtụtụ mmadụ. “Ọ bụrụ na nsogbu ahụ siri nnọọ ike otú ahụ, ọ pụrụ imezicha ihe nile anyị jiworo kpọrọ ihe kpam kpam; bibie ụwa ka anyị si mara ya. Anyị ga-agbanwe ụzọ anyị si ebi ndụ. Site na njem gaa na nri gaa n'ọrụ, ezinụlọ; ihe niile ga-agbanwe.”
Jared Diamond na-atụ aro n'akwụkwọ ya Collapse: How Societies Choose to Fail or Surviving na ọha mmadụ echeworị nhọrọ siri ike n'oge oge n'etiti uru dị mkpirikpi maka ndị ọchịchị ugbu a na àgwà ha dị mma na ọdịmma ogologo oge nke ọgbọ ndị na-abịa n'ihu, na na ha anaghị enwekarị mmasị. gosipụtara nghọta nke "ikpe ziri ezi n'etiti ọgbọ." Diamond gara n'ihu na-arụrịta ụka na ka mgbanwe ndị a na-achọ na-emegide isi echiche omenala na echiche, otú ahụ ka ọha mmadụ ga-adaba azụ na nnukwu agọnarị. Ọ bụrụ na isi iyi nke iyi egwu bụ echiche anyị kpuru ìsì na oriri ihe onwunwe na-agụnye nnwere onwe na nghọta onwe onye, dịka ọmụmaatụ, anyị nwere ike ịnọ n'otu egwu ahụ dị ka mmepeanya nke Easter Island efu efu.
Ikekwe ihe mgbagwoju anya ugbu a na iyi ọha egwu na mgbasawanye agha na-adịghị agwụ agwụ bụ ụdị ngọnarị nke uche nke anyị na-adọpụ uche anyị site na mgbanwe ihu igwe site n'ịchụso nsogbu dị mgbagwoju anya. Ihe iyi egwu nke mgbanwe ihu igwe dị oke egwu ma na-eyi egwu nke na ọ chọrọ ka anyị chegharịa echiche onye anyị bụ na ihe anyị na-eme, ịjụ onwe anyị ma ọ bụ na cafe latte ọ bụla ma ọ bụ ezumike Hawaii bụ akụkụ nke nsogbu ahụ. Ọ dị mfe ilekwasị anya na onye iro nọ n'ugwu Afghanistan.
John Feffer, onye isi nke amụma mba ofesi na Focus na onye nkatọ siri ike nke ihe ọ kpọrọ “nsogbu oke ibu nke Pentagon,” chịkọtara akparamaagwa dị n'okpuru nke ọma:
"Lee, anyị tọrọ atọ n'etiti ájá na-agbasa na mmiri na-arị elu, n'ụzọ ụfọdụ, anyị enweghị ike itinye uche anyị na nsogbu ahụ, ma ọ bụghị naanị ịchọta ngwọta.
"Ọ dị ka a ga-asị na anyị guzo n'etiti African veldt. Site n'otu akụkụ enyí na-ebunye anyị n'ahụ́ na-ata anyị. Site n'akụkụ nke ọzọ, ọdụm na-achọ ịpụ. Gịnịkwa ka anyị na-eme? Anyị na-elekwasị anya na obere egwu egwu, dị ka al-Qaeda. Anyị na-elekwasị anya na ndanda nke rariri na mkpịsị ụkwụ anyị wee mikpuo akwa ya n'akpụkpọ ahụ anyị. Ọ na-ewute ya, n'ezie, mana ọ bụghị nsogbu bụ isi. Anyị ji ọrụ n’aka na-eleda mkpịsị ụkwụ anyị anya nke na anyị furu efu elephant na ọdụm.”
Ihe ọzọ kpatara ya bụ nanị enweghị echiche n'echiche nke ndị na-eme iwu na ndị na-emepụta mgbasa ozi na-agwa anyị. Ọtụtụ ndị mmadụ enweghịzi ike icheta oke mbibi gburugburu ebe obibi kacha njọ. Ha na-echekarị na echi ga-adị ka taa, na ọganihu ga-adị n'ahịrị mgbe niile, na ule kachasị maka amụma ọ bụla maka ọdịnihu bụ ahụmahụ nke onwe anyị. N'ihi ihe ndị a, mgbanwe ihu igwe dị egwu bụ ihe a na-apụghị ichetụ n'echiche - n'ụzọ nkịtị.
Ọ bụrụ na ọ dị oke njọ, ọ dị anyị mkpa ịtụgharị na nhọrọ ndị agha?
Ọ bụrụla ahịrị ọkọlọtọ maka ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-eto ndị agha US dị ka ndị kasị ukwuu n'ụwa. Ma ọ bụrụ na ndị agha adịghị njikere kpamkpam maka ihe ịma aka nke ịgbasa ọzara na ala na-apụ n'anya, ọdịnihu anyị nwere ike ịdị ka nke eze ukwu echefuru site na Percy Bysshe Shelley uri "Ozymandias," nke nnukwu ihe oyiyi ya na-emebi emebi nwere ihe odide:
Lenu ọlum nile anya, Gi Dike, nwe-kwa-nu obi n'iyì!
Ọ dịghị ihe ọzọ fọdụrụnụ. Gburugburu ire
N'ime nnukwu mbibi ahụ, enweghị oke na nke tọgbọrọ chakoo
Osisi dị n'otu na ọkwa dị anya dị anya.
Ịlụ ọgụ na-agbasa ọzara na oke osimiri ga-ewe nnukwu akụ na amamihe anyị niile. Nzaghachi a gụnyere ọ bụghị naanị ịhazigharị ọchịchị na akụ na ụba anyị niile, kamakwa imegharị mmepeanya anyị. Ma ajụjụ a ka dị: Nzaghachi ọ bụ naanị ngbanwe nke ihe ndị ka mkpa na mkpali, ka ọ bụ ihe iyi egwu a bụ agha n'ezie, ya bụ, "agha zuru oke," dị iche na ọdịdị nke nzaghachi na "onye iro?" Anyị na-eleba anya na nsogbu ndụ na ọnwụ nke na-achọ nchịkọta ọnụ ọgụgụ, akụ na ụba na-achịkwa na nke a na-achịkwa na nnukwu atụmatụ atụmatụ maka obere oge na ogologo oge? Nsogbu a ọ na-achọ, na nkenke, akụ na ụba agha na ịtụgharị uche zuru ezu nke usoro agha?
Enwere nnukwu ihe egwu dị na ịkpọku nzaghachi agha, ọkachasị n'oge echiche ime ihe ike na-emetụta ọha anyị. N'ezie imeghe ụzọ maka ndị ohi Beltway guzobe maka azụmahịa n'ụlọ nsọ nke mgbanwe ihu igwe ga-abụ ọdachi. Kedu ihe ma ọ bụrụ na Pentagon ga-ejide na mgbanwe ihu igwe iji kwado ọbụna mmefu agha ndị ọzọ na-arụ ọrụ na-enweghị obere ma ọ bụ enweghị ike itinye aka na iyi egwu ahụ? Anyị maara na n'ọtụtụ ebe nchekwa nchekwa ọdịnala, omume a abụrụlarị nsogbu siri ike.
N'ezie enwere ihe ize ndụ na omenala ndị agha na echiche ndị agha ga-ezighị ezi n'ihe gbasara mgbanwe ihu igwe, ihe iyi egwu nke na-emecha na-edozi ya site na mgbanwe omenala. Dị ka United States nwere nsogbu siri ike ịmaliteghachi na mkpali ya iji nhọrọ agha dị ka ihe ngwọta maka ihe niile, anyị chọrọ, ma ọ bụrụ na ihe ọ bụla, iji nwetaghachi agha, ọ bụghị iji mee ka ọ dịkwuo ọkụ.
Ma gbasara mgbanwe ihu igwe, ọnọdụ dị iche. Ịmeghachite ndị agha maka nzube nke ịlụso mgbanwe ihu igwe ọgụ bụ ihe dị mkpa, ma ọ bụrụ na ọ dị ize ndụ, nzọụkwụ, na usoro ahụ nwere ike gbanwee omenala, ozi, na ihe ndị dị mkpa nke usoro nchebe dum. Anyị enweghị ihe ọzọ ma ọ bụghị itinye aka na arụmụka na ndị agha.
Ọ gwụla ma aghọtara ezi nchegbu nchekwa, site na ọzara na ịrị elu oke osimiri ruo ụkọ nri na ọnụ ọgụgụ ndị agadi, ọ nwere ike ọ gaghị ekwe omume ịchọta ụlọ nchekwa nchekwa ọnụ nke ga-enye ohere maka mmekorita miri emi n'etiti ndị agha ụwa. A sị ka e kwuwe, ọ bụrụgodị na ndị agha US ga-agbada ma ọ bụ hapụ ọrụ ya na ndị uwe ojii ụwa, ọnọdụ nchekwa n'ozuzu ya nwere ike ịdị ize ndụ karị. Ọ gwụla ma anyị nwere ike ịchọta ohere maka imekọ ihe ọnụ n'etiti ndị agha na-achọghị onye iro nwere ike ime, o yighị ka anyị ga-ebelata ihe egwu dị egwu anyị na-eche ihu ugbu a.
James Baldwin dere, sị: “Ọ bụghị ihe ọ bụla e chere ihu ka a pụrụ ịgbanwe, ma ọ dịghị ihe a pụrụ ịgbanwe ma ọ bụrụ na e cheghị ya ihu.” N'ihi na anyị na-achọ na ndị agha ga-dị nnọọ ka ihe dị iche nke onwe ya na-emezu ihe ọ bụla. Anyị ga-ewepụtarịrị ụzọ maka mgbanwe wee rụgide ma kpalie ndị agha iwere ọrụ ọhụrụ. Ya mere, arụmụka megide itinye aka na agha dị irè, ma nke bụ eziokwu bụ na ndị agha agaghị ekwenye na mbelata miri emi nke mmefu ego agha iji kwado mmefu iji dozie mgbanwe ihu igwe site na ụlọ ọrụ ndị ọzọ. Kama nke ahụ, a ghaghị ime ka ihe ize ndụ nke mgbanwe ihu igwe pụta ìhè n'ime ndị agha. Ọzọkwa, iwebata nkwado dị ka ụkpụrụ bụ isi maka ndị agha nwere ike ịga n'ihu iji dozie militarism na echiche nke ime ihe ike na-eti ọha ndị America nsogbu site n'itinye ike nke ndị agha n'ime ọgwụgwọ nke gburugburu ebe obibi.
Ọ bụ eziokwu nke ndị agha na ọ na-akwado mgbe niile ịlụ ọgụ ikpeazụ. Ma ndị isi Africa bụ ndị ji mma na ube lụso ndị na-achị Europe agha, ndị agha obodo na-enwe mmasị n'ịnyịnya ndị na-akparị ụgbọ okporo ígwè rụrụ arụ, ma ọ bụ ndị ọchịagha nke Agha Ụwa Mbụ bụ́ ndị zigara ìgwè ndị agha n'ime ọkụ igwe dị ka à ga-asị na ha na-ebuso Franco-Prussian agha. Agha, ndị agha na-eche na esemokwu na-esote ga-abụ naanị ụdị nke ikpeazụ.
Ọ bụrụ na ndị agha, kama ịkwado egwu agha na Iran ma ọ bụ Syria, na-etinye aka na mgbanwe ihu igwe dị ka ọrụ mbụ ya, ọ ga-eweta otu ọhụrụ nke ụmụ okorobịa na ụmụ nwanyị nwere nkà, na ọrụ ndị agha ga-agbanwe. Ka United States na-amalite ịhazigharị mmefu agha ya, otu ahụ ka mba ndị ọzọ nke ụwa ga-adị. Ihe si na ya pụta nwere ike ịbụ usoro agha na-adịchaghị ala yana ohere nke ọhụrụ dị mkpa maka imekọ ihe ọnụ zuru ụwa ọnụ.
Mana echiche ahụ abaghị uru ma ọ bụrụ na anyị enweghị ike ịchọta ụzọ anyị ga-esi zọọ ndị agha US n'ụzọ ziri ezi. Dị ka ọ dị, anyị na-emefu akụ dị oké ọnụ ahịa na usoro ngwá agha nke na-adịghị emezu mkpa agha, hapụ naanị inye ngwa ọ bụla maka nsogbu nke mgbanwe ihu igwe. John Feffer na-atụ aro na inertia ọchịchị na mmefu ego na-asọmpi bụ isi ihe kpatara na anyị enweghị nhọrọ ọzọ ma ọ bụghị ịchụso ngwá agha na-enweghị ihe doro anya: "Ụdị dị iche iche nke ndị agha na-asọrịta mpi maka otu mpempe akwụkwọ ego, ha achọghị ịhụ ka ngụkọta mmefu ego ha na-agbada.” Feffer na-egosi na a na-ekwughachi arụmụka ụfọdụ ruo mgbe ha dị ka Oziọma: “Anyị aghaghị ịnọgide na-enwe triad atọ nke nuklia; anyị ga-enwe ọnụ ọgụgụ kacha nta nke ndị agha jet; anyị ga-enwerịrị ndị agha mmiri kwesịrị ekwesị maka ike zuru ụwa ọnụ. "
Ihe dị mkpa iji nọgide na-ewuwanye nke otu ahụ nwekwara mpaghara mpaghara na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọrụ ndị metụtara ngwá agha ndị a na-agbasasị na mba ahụ. "Enweghị mpaghara ọgbakọ nke na-ejikọtaghị n'ụzọ ụfọdụ maka ịmepụta ngwá agha," Feffer na-ekwu. “Ma imepụta ngwa ọgụ ndị ahụ pụtara ọrụ, mgbe ụfọdụ ọ bụ naanị ọrụ nrụpụta. Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị enweghị ike ileghara olu ndị ahụ anya. Onye nnochite anya Barney Frank nke Massachusetts kacha nwee obi ike n'ịkpọ maka mgbanwe ndị agha, mana mgbe igwe nchekwa maka ụgbọ agha F-35 nke arụpụtara na steeti ya bụ maka votu, ọ ghaghị ịtụ vootu maka ya - ọ bụ ezie na Air Force kwuru na ọ dịghị mkpa."
Enwere ụfọdụ na Washington DC ndị malitere ịzụlite nkọwa sara mbara nke mmasị na nchekwa obodo. Otu n'ime ihe kacha ekwe nkwa bụ Smart Strategy Initiative na New America Foundation. N'okpuru nduzi nke Patrick Doherty, "Grand Strategy" na-ewere ọnọdụ nke na-adọrọ uche gaa n'ihe anọ dị oke egwu na-apụta na ọha mmadụ na ụwa. Okwu ndị a na-emeso na "Grand Strategy" bụ "nchịkọta akụ na ụba," ntinye nke ijeri mmadụ atọ n'ime etiti etiti ụwa n'ime afọ 3 na-esote yana mmetụta nke mgbanwe ahụ maka akụ na ụba na gburugburu ebe obibi; "Mbelata gburugburu ebe obibi," mmetụta nke ọrụ mmadụ na gburugburu ebe obibi na ihe ọ pụtara nye anyị; "nwere ịda mbà n'obi," ọnọdụ akụ na ụba dị ugbu a na-egosipụta ọchịchọ dị ala na usoro mkpakọ siri ike; na "adịghị ike resilience," adịghị ike nke akụrụngwa anyị na usoro akụ na ụba zuru ezu. The Smart Strategy Initiative abụghị maka ime ka ndị agha na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ karịa, kama ọ bụ ịmegharị ihe ndị kacha mkpa maka mba ahụ n'ozuzu ya, gụnyere ndị agha. Doherty chere na ndị agha kwesịrị ịrapagidesi ike na ọrụ mbụ ya ma ghara ịgbatịa n'ọhịa karịrị nka ya.
Mgbe a jụrụ ya banyere nzaghachi n'ozuzu nke Pentagon maka ajụjụ mgbanwe ihu igwe, ọ chọpụtara ogige anọ dị iche iche. Nke mbụ, e nwere ndị na-elekwasị anya na nchekwa nchekwa ọdịnala ma na-eburu n'uche mgbanwe ihu igwe na mgbako ha. Mgbe ahụ, e nwere ndị na-ahụ mgbanwe ihu igwe dị ka ihe iyi egwu ọzọ nke a ghaghị iburu n'uche na atụmatụ nchekwa ọdịnala ma dị ka ihe dị n'èzí karịa isi okwu. Ha na-ekwupụta nchegbu banyere ọdụ ụgbọ mmiri nke ga-abụ n'okpuru mmiri ma ọ bụ ihe mmetụta nke ụzọ ụgbọ mmiri ọhụrụ n'elu okporo osisi, ma isi atụmatụ atụmatụ ha agbanwebeghị. E nwekwara ndị na-akwado iji nnukwu mmefu ego nchekwa iji leverage mgbanwe ahịa na anya n'imetụta ma agha na ndị nkịtị ojiji ike.
N'ikpeazụ, e nwere ndị agha ndị bịarutere na nkwubi okwu bụ na mgbanwe ihu igwe na-achọ atụmatụ ọhụrụ nke mba nke gbasara amụma ụlọ na nke mba ọzọ ma na-enwe mkparịta ụka sara mbara na ndị dị iche iche dị iche iche banyere ihe ụzọ ga-aga n'ihu kwesịrị ịbụ.
Ụfọdụ echiche banyere otu esi emeghachi agha, mana ngwa ngwa!
Anyị ga-ewepụtarịrị atụmatụ maka ndị agha na-etinye pasent 60 ma ọ bụ karịa nke mmefu ego ya maka mmepe teknụzụ, akụrụngwa na omume iji kwụsị mgbasa nke ọzara, ịtụte oke osimiri na ịgbanwe usoro mmepụta ihe na-emebi emebi nke taa ka ọ bụrụ akụ na ụba ọhụrụ na-adịgide adịgide. . Kedu ihe ndị agha nke weere dị ka ọrụ mbụ ya bụ ibelata mmetọ, ileba anya gburugburu ebe obibi, mmezi nke mmebi gburugburu ebe obibi na ime mgbanwe maka ihe ịma aka ọhụrụ ga-adị ka? Anyị nwere ike ichetụ n'echiche ndị agha onye isi ọrụ ya abụghị igbu na ibibi, kama ichekwa na ichebe?
Anyị na-akpọ ndị agha ka ha mee ihe ugbu a na-abụghị nke a haziri ime. Ma n'akụkọ ihe mere eme nile, a na-achọkarị ndị agha ka ha chegharịa onwe ha kpamkpam iji merie ihe iyi egwu ugbu a. Ọzọkwa, mgbanwe ihu igwe bụ ihe ịma aka n'adịghị ka ihe ọ bụla mmepeanya anyị hụtụrụla. Ịmegharị ndị agha maka ihe ịma aka gburugburu ebe obibi bụ naanị otu n'ime ọtụtụ mgbanwe dị mkpa anyị ga-ahụ.
Nhazigharị n'usoro nke akụkụ ọ bụla nke usoro nchekwa ndị agha dị ugbu a ga-abụ nzọụkwụ mbụ na-aga site na mpempe akwụkwọ gaa na ntinye aka dị mkpa. Ndị agha mmiri nwere ike ime ihe kachasị na ichekwa na iweghachi oke osimiri; Ndị agha ikuku ga-eburu ibu ọrụ maka ikuku, nyochaa ihe ọkụkụ na ịmepụta atụmatụ maka ibelata mmetọ ikuku; ebe ndị agha nwere ike ijikwa ihe gbasara nchekwa ala na mmiri. Alaka niile ga-ahụ maka ịzaghachi ọdachi na gburugburu ebe obibi. Ndị ọrụ ọgụgụ isi anyị ga-eburu ibu ọrụ maka ileba anya biosphere na ndị na-emetọ ya, na-enyocha ọkwa ya na ime atụmatụ ogologo oge maka mmezi na mmegharị.
Ngbanwe ntụzịaka dị otú ahụ na-enye ọtụtụ uru dị ukwuu. Karịsịa, ọ ga-eweghachite ebumnobi na nsọpụrụ nye ndị agha. Ndị agha ahụ bụbu oku na-akpọ maka America kacha mma na nke na-egbuke egbuke, na-emepụta ndị isi dị ka George Marshall na Dwight Eisenhower, kama ịbụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na prima donnas dị ka David Petraeus. Ọ bụrụ na ihe dị mkpa nke ndị agha na-agbanwe, ọ ga-enwetaghachi ọnọdụ mmekọrịta ya na ọha mmadụ America na ndị ọrụ ya ga-enwekwa ike ịrụ ọrụ dị mkpa n'ịtụnye aka na amụma mba ma ghara ilekwasị anya na ogwe aka ha kegidere ka a na-achụso usoro ngwá agha maka abamuru. lobbyists na ndị na-akwado ụlọ ọrụ ha.
United States chere mkpebi akụkọ ihe mere eme ihu: Anyị nwere ike ịgbaso ụzọ a na-apụghị izere ezere maka militarism na ọdịda nke alaeze ukwu, ma ọ bụ gbanwee ụlọ ọrụ agha na ụlọ ọrụ ugbu a ka ọ bụrụ ihe atụ maka mmekorita zuru ụwa ọnụ n'ezie iji luso mgbanwe ihu igwe ọgụ. Ụzọ nke ikpeazụ na-enye anyị ohere imezi nzọụkwụ America na-ezighị ezi na ịmalite n'ụzọ yiri ka ọ ga-eduga na ogologo oge maka mgbanwe na nlanarị.
Ka anyị bido na Pivot Pacific
John Feffer na-atụ aro na mgbanwe a nwere ike ịmalite na East Asia wee were ụdị mgbasawanye nke "Pacific pivot" nke nchịkwa nchịkwa Obama. Feffer na-atụ aro, sị: "Pacific Pivot nwere ike ịbụ ihe ndabere maka njikọ aka buru ibu nke na-akọwapụta gburugburu ebe obibi dị ka isiokwu bụ isi maka nkwado nchekwa n'etiti United States, China, Japan, Korea na mba ndị ọzọ nke East Asia, si otú ahụ belata ihe ize ndụ nke esemokwu na rearmament." Ọ bụrụ na anyị na-elekwasị anya na ihe egwu n'ezie, dịka ọmụmaatụ otú mmepe akụ na ụba ngwa ngwa - n'adịghị ka ọganihu na-aga n'ihu - siworo mee ka mgbasa nke ọzara, mbelata nke mmiri dị ọhụrụ, na omenala ndị na-azụ ahịa na-akwado oriri kpuru ìsì, anyị nwere ike ibelata ihe ize ndụ. mwepu ogwe aka na mpaghara. Ka ọrụ East Asia na akụ na ụba ụwa na-abawanye ma bụrụ ndị ụwa ndị ọzọ nwere akara akara, mgbanwe mpaghara n'echiche nke nchekwa, yana mgbanwe jikọtara ya na nhazi mmefu ego ndị agha, nwere ike inwe mmetụta dị ukwuu n'ụwa niile.
Ndị na-eche na "Agha Nzuzo" ọhụrụ na-agbasa n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia na-eleghara eziokwu ahụ anya na n'ihe gbasara ọganihu akụ na ụba ngwa ngwa, njikọ akụ na ụba na ịhụ mba n'anya, ihe ndị dị egwu adịghị n'etiti East Asia taa na East Asia n'oge echiche nke Agha Nzuzo. kama n'etiti East Asia taa na Europe na 1914. Oge ahụ jọgburu onwe ya hụrụ France, Germany, Ịtali na Alaeze Ukwu Austro-Hungarian, n'etiti njikọ akụ na ụba na-enwetụbeghị ụdị ya na n'agbanyeghị okwu na olileanya nke udo na-adịgide adịgide, ha emezughị ogologo oge akụkọ ihe mere eme. nsogbu na ịdaba n'ime agha ụwa na-emebi emebi. Iche na anyị na-eche "agha oyi" ọzọ ihu bụ ileghara anya n'ókè nke ihe ndị metụtara akụ na ụba na-eme ka ndị agha na-ebuli elu na enweghị ihe jikọrọ ya na echiche.
Ego mmefu ndị agha China ruru ijeri $100 na 2012 maka oge mbụ, ebe ọnụọgụ ọnụọgụ abụọ ya na-akpali ndị agbata obi ya ịbawanye mmefu ego agha. South Korea na-amụba ego ọ na-emefu maka ndị agha, na-atụ anya na ọ ga-abawanye pasent 5 maka 2012. Ọ bụ ezie na Japan edebewo mmefu agha ya na pasent 1 nke GDP ya, praịm minista a họpụtara ọhụrụ, Abe Shinzo, na-akpọ maka mmụba dị ukwuu na Japan na esenidụt. Ọrụ agha dị ka iro n'ebe China nọ na-erute elu oge niile.
Ka ọ dị ugbu a, Pentagon na-agba ndị mmekọ ya ume ịkwalite mmefu agha na ịzụta ngwa agha US. N'ụzọ na-emegide onwe ya, a na-ewepụtakarị mbelata na mmefu ego Pentagon dị ka ohere maka mba ndị ọzọ ịbawanye mmefu agha iji rụọ ọrụ na-abawanye.
mmechi
Ọhịa Ọdịnihu nke onye nnọchi anya Kwon enweela ihe ịga nke ọma n'ịkpọkọta ndị ntorobịa Korea na ndị China ọnụ ka ha kụọ osisi ma wuo “Great Wall Wall” iji nwee ọzara Kubuchi. N'adịghị ka nnukwu mgbidi ochie, mgbidi a abụghị iji gbochie onye iro mmadụ, kama ịmepụta ahịrị osisi dị ka ihe nchebe gburugburu ebe obibi. Ikekwe gọọmenti ndị dị n’Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia na United States pụrụ ịmụta ihe site n’ihe atụ ụmụaka ndị a setịpụụrụ ma mee ka mkparịta ụka isii ahụ kpọnwụrụ akpọnwụ eri ogologo oge site n’ime ka gburugburu ebe obibi na ime mgbanwe bụrụ isiokwu bụ́ isi maka nkwurịta okwu.
Enwere ike imekọ ihe ọnụ n'etiti ma ndị agha na ndị nkịtị gbasara gburugburu ebe obibi dị oke egwu ma ọ bụrụ na agbasawanye usoro nke mkparịta ụka ahụ. Ọ bụrụ na anyị nwere ike ịhazi ndị na-emegide mpaghara na ebumnuche agha nkịtị nke na-achọghị “ọnọdụ onye iro” nke anyị ga-emechi ọnụ, anyị nwere ike zere otu n'ime ihe egwu kachasị njọ nke ụbọchị ugbu a. Mmetụta nke ibelata ọnọdụ asọmpi na iwulite ndị agha ga-abụ nnukwu uru n'onwe ya, dị nnọọ iche na ntinye aka nke ọrụ nzaghachi ihu igwe na-enye.
Mkparịta ụka nke isii nwere ike ịbanye na "Green Pivot Forum" nke na-enyocha ihe egwu gburugburu ebe obibi, na-esetịpụ ihe ndị dị mkpa n'etiti ndị na-eme ihe na ikenye ihe ndị dị mkpa iji luso nsogbu ahụ ọgụ.
