Site na Karl Mathiesen, August 22, 2017, Lọ Ihu Igwe.
De Brum, onye hụrụ ike mbibi nke ngwaagha nuklia dị ka nwatakịrị, meriri ikpe ziri ezi maka obere obodo ya megide nsogbu akụ na ụba na ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
Amụrụ na 1945, Tony de Brum tolitere n'àgwàetiti Likiep.
Mgbe ọ ka bụ nwatakịrị US, ikike ndị ọchịchị na-elekọta na Marshalls n'oge ahụ, mere mmemme nke ule nuklia 67 nke hụrụ ọtụtụ narị ndị Marshallese chụpụrụ mgbe a gbasasịrị ma ọ bụ jisie ike.
Ọtụtụ afọ ka e mesịrị, De Brum chetara na-elele nne nke ihe mgbawa ndị a - 1954 Bravo gbara - ka ya na nna nna ya 200 kilomita dị anya na-akụ. O wee kpuo abuo a kpuchiri uzo abuo a, ka o kwuru dika anwula n’ofe igwe dum. Mgbe ahụ, ihe niile, nkwụ, oké osimiri azụ n'ụgbụ, gbanwere uhie. Ka oge na-aga, ash na-acha ọcha ash na-agbakasị dara, dị ka snow, o kwuru.
Site n'ike nke bọmbụ 1000 Hiroshima, nnwale Bravo weghachite Bikini atoll, na ndụ de Brum, ruo mgbe ebighi ebi. Nchụpụ nke ndị bi n'àgwàetiti Bikini na arụ ọrụ ndị ọzọ, yana ọnwụ n'ihi radieshon, bụ ihe nketa ndị Marshall Islands na-alụ taa.
Ncheta nwata a ghọrọ akụkọ okike de Brum na ahụmịhe dị mkpa ọ na-ejikarị ịkọwa ụzọ ndụ ya. Ọ bụ otu n'ime ndị mbụ Marshall Islanders gụsịrị akwụkwọ na mahadum wee bụrụ onye isi na-ahụ maka ndị mkparịta ụka na mbọ ha iji nata nkwụghachi omume ziri ezi maka mkpochasị na nsị nke ala ha.
Ihe mgbawa “Baker”, bụ ihe agha nuklia nke ndị agha US mere na Bikini Atoll, Micronesia, na 25 July 1946.
Foto: Ngalaba Nchebe United States
Ọ bụ onye gbara ọkpụrụkpụ iji nweta nnwere onwe zuru oke nke obodo ya na 1986 n'okwu nke nyere Marshall Islanders nkwado nke mkpakọrịta n'efu na ụgwọ $ 150m maka mmebi nke nnwale ndị a kpatara. A katọọla nkwekọrịta a, site na de Brum ya na ndị ọzọ, na-ezughị ezu ma ọ bụrụ na e jiri ya tụnyere ndị ọrụ na-aga n'ihu na-ebugharị maka ndị ọrụ Mars.
Ọ bụ ezie na afọ ole na ole de Brum na-emekọrịta ihe na ihu igwe, ọgụ mgbochi nuklia ya bụ ọrụ nke ndụ ya ma gafee ọdịmma nke ndị ya. Na 2014, n'okpuru ozi ya, Marshall Islands busoro gọọmentị US ikpe, na-ebo ha ebubo na ha dara iwu nke nkwekọrịta Nuclear Non-Proliferation (NPT). N'otu afọ ahụ ọ bụ onye na-ahụ maka ụlọ ikpe ala na Courtlọikpe Ikpe Zuru thatwa nke ebubo ebubo ikike iteghete iteghete na ha enweghị ezigbo nkwekọrịta nke ngwa agha nuklia.
Mgbe ọ na-agwa ndị otu NPT gbakọtara afọ gara aga na New York, o kwuru, sị: “N'ihi na onweghị onye chere echiche banyere ihe ndị agha nuklia kpatara, ndị Marshallese ka nwere ibu nke ọ na-agaghị eburu ndị ọzọ ma ọ bụ mba ọ bụla. Nke a bụ ibu dịịrị arọ anyị ga-ebu ndụ. ”
Ọ natara ọtụtụ enọ maka ọgụ mgbochi nuklia ya ahọpụtara maka Nobel Peace chọr'inwe afọ gara aga.
Tony de Brum: obodo m dị nchebe mgbe ọnụọgụ ihu igwe Paris gasịrị
De Brum biri na isi obodo nke Majuro wee bụrụ nna ochie nke otu ezinụlọ kachasị nwee nnukwu agbụrụ na agwaetiti ahụ. N'ime ogologo ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, de Brum rụrụ ọrụ dị ka onye minista ahụike, minista maka ego na enyemaka nke onye isi ala. Ọ bụ onye ozi mba ọzọ ugboro atọ - kacha nso nso a ruo 2016 tupu ọ tụfuo oche ya na nzuko omeiwu na ntuli aka gọọmentị etiti na-enweghị atụ. Ọ bụ n'ọrụ a ka ọ ghọrọ onye ama ama na nzaghachi ụwa maka mgbanwe ihu igwe.
N'ikwu nke diplọma ya nke nuklia, de Brum bụ onye na-akwụghachi ụgwọ ikpe ziri ezi na mpaghara ihu igwe. Agwaetiti Marshall bụ obere ụgha, ọkachasị na-emetụta mgbanwe ihu igwe. Echere na mmụba nke 2C, ruo ọtụtụ afọ oke ọkụ a na-anabata nke "nchebe", ga-eme ka ebili mmiri nke mmiri zuru oke iji mee ka agwaetiti Marshall bụrụ nke na-agaghị ebi ebi. Eze ji ụkwụ ebidola ọgba aghara ka ha na-agafe obodo na ihe ọkụkụ.
N'ịbụ ndị ndị agha akụ na ụba na nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-achịkwa, ugboro ugboro de Brum laghachiri na isi okwu arụmụka nke mgbanwe ihu igwe: kedu ka mba ndị mepụtara nsogbu ga-esi kwe ka obodo ya taa ahụhụ N'ime ihe a, o nwere ike isonye na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nuklia nke mepụtara ntorobịa ya na echiche ụwa.
Mkpesa ikpe ziri ezi nyere de Brum, yana ndị nnọchi anya mba ndị ọzọ pere mpe, ndị na-enweghị nsogbu, ọnọdụ dị iche na obere ụmụ amaala ha na GDP.
Tony de Brum kpọrọ Selina Leem dị afọ 18 ka ọ nye ha agwaetiti Marshall nkwupụta mmechi na nzuko ihu igwe Paris dị oke mkpa. Ndi n’arita izu tinyere US ‘Todd Stern’ nke Yuroyi tinyere akwa oyibo n’otu n’ime mmekorita agwa ndi agwaetiti (Photo: IISD / ENB | Kiara Worth)
Mba ndị ọzọ atolite nwere malitere ime obi mgbapu obi iwere ya. Mana de Brum, na-echeta nsịpụ mgbasapụ nuklia, agaghị echetụ n'echiche a.
Mwepụ abụghị nhọrọ anyị na-amasị ma ọ bụ nke anyị nwere n'anya ma anyị agaghị arụ ọrụ na ndabere ahụ. Anyị ga-arụ ọrụ na ndabere nke anyị nwere ike n'eziokwu nyere aka gbochie nke a ime, ”o gwara Guardian na 2015. Mgbe ọ na-arụ ọrụ, ọ lere nke a anya dị ka ụzọ dị mma isi nyefee ọrụ gị na mkparịta ụka ihu igwe.
Mgbe ọ na-ekwu eziokwu na ike, de Brum elegharaghị ụlọ ọrụ ọjọọ nke obodo ya anya: mbupu. N'oge ndụ ya, agwaetiti ahụ ghọrọ ndekọ aha ọkọlọtọ nke abụọ kachasị ukwuu n'ụwa, na-enyere ngalaba na-achịkwa obere ọrụ aka na akara ụkwụ carbon na-eto eto.
N'ezie, azụmaahịa maka ịdebanye ụgbọ mmiri sitere na Virginia, US, na-abachaghị ndị bi n’agwaetiti ahụ uru. Mana ọ dabere na gọọmentị Marshallese maka izi ezi na de Brum mara leverage mgbe ọ hụrụ ya. O wutere ndị nnọchi anya ndekọ ahụ na International Maritime Organisation na 2015 site na ịsị na oche mba ahụ ịme arịrịọ a na-arịọ arịrịọ maka mbelata nke ikuku.
Ntinye aka ya mere ka ụlọ ọrụ na-achịkwa ụlọ ọrụ maa jijiji, na-ewepụta usoro a na - adịghị nwayọ - ịtọlite ebumnuche ihu igwe nke ndị isi agwaetiti ndị ọzọ weghaara.
Ajụjụ ọnụ: Ihe kpatara Marshall Islands ji eme ka ụgbọ mmiri na-eme mkpọtụ n'ụsọ maka mbupu UN
Mkpesa ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke De Brum - gbanyere mkpọrọgwụ n'etiti ndọrọ ndọrọ ọchịchị agwaetiti na-enweghị obi ike nke obodo ya - bụ ihe dị mkpa maka nguzobe "njikọ ebumnuche dị elu". Otu a nke mba yiri nke a zutere na nzuzo na akụkụ nke mkparịta ụka ihu igwe n'oge niile nke 2015 nkpuchi n'oge dị mkpa n'oge mkparịta ụka ihu igwe nke Paris na njedebe afọ ahụ.
“1.5 ka ọ dịrị ndụ” bụ njigide de Brum na nnọkọ Paris. O mesiri ụwa obi ike na Marshall Islands agaghịzi adị ma ọ bụrụ na nkwekọrịta ahụ na-ejedebe ụwa niile na 2C nke okpomoku. Ma ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na mgbaru ọsọ ga-abụ onye na-eche naanị eche. Site na ọnọdụ ụwa dị ugbu a 1C dị elu karịa na-agbago ngwa ngwa, windo na-emechi maka Islands Islands.
Ntinye aka nke njikọta ahụ nyere aka na ntinye nkeji ikpeazụ maka nkwekọrịta siri ike karị, nke nwere ihe ịga nke ọma na idekọ obere okpomọkụ 1.5C na nkwekọrịta ikpeazụ na December 2015. Nsonye ahụ bụ mmeri nke ndị nnọchianya mba na-atụghị anya ya na ya de brum nwere ike ikwu na ọ ga-ejide aka aka maka ọdịnihu obodo ya.
Maka okwu mmechi Marshall Islands na Paris, ọ ceded n'ala ruo Selina Leem dị afọ 18. “Nkwekọrịta a kwesịrị ịbụ mgbanwe dị egwu n’akụkọ anyị; oge mgbanwe nye anyị nile, ”ka ọ gwara ime-ụlọ obi.
N’agwaetiti ya, de Brum hapụrụ nwunye, ụmụ atọ, ụmụ ụmụ iri na ụmụ ụmụ ụmụ ise, gụnyere nke amụrụ n’ọnwa a.
