Site na David Vine, Septemba 9, 2020
site Onodi Ulo Oru nyocha
Agha ndị gọọmentị US lụrụ kemgbe ọgụ nke Sept. 11, 2001, amanyela nde mmadụ 37 - na ikekwe ihe ruru nde 59 - n'ụlọ ha, dịka akụkọ ewepụtara ọhụrụ si Mahadum America na Ulo oru nke Mahadum Brown na-agha.
Ruo ugbu a, ọ dịbeghị onye matara mmadụ ole agha ahụ chụpụrụ. N'ezie, ọtụtụ ndị America nwere ike amaghị na arụmọrụ ọgụ US emebeghị ọ bụghị naanị na Afghanistan, Iraq na Syria, kamakwa n'ime 21 mba ndị ọzọ kemgbe Onye isi ala George W. Bush kwupụtara agha mba ụwa na ụjọ.
Ma Pentagon, Ngalaba Ọchịchị ma ọ bụ akụkụ ọ bụla ọzọ nke gọọmentị US achọpụtala mbugharị ahụ. Ndị ọkà mmụta na òtù mba dị iche iche, dị ka ụlọ ọrụ gbara ọsọ ndụ nke United Nations, UNHCR, enyela ụfọdụ data gbasara ndị gbara ọsọ ndụ na ndị gbara ọsọ ndụ (IDPs) maka mba ọ bụla na agha. Mana data a na-enye oge dị mkpa karịa ọnụọgụ nke ndị mmadụ chụpụrụ ebe agha bidoro.
Na ngụkọta oge nke ụdị ya, Mahadum America Iclọ Ọgwụ Anthropology Ọha na-eche echiche na agha asatọ kachasị ike nke ndị agha US bidoro ma ọ bụ sonye kemgbe 2001 - na Afghanistan, Iraq, Libya, Pakistan, Philippines, Somalia, Syria na Yemen - ewepụtala nde mmadụ gbara ọsọ ndụ 8 na ndị gbara ọsọ ndụ na nde 29 na-enweghị ebe obibi ndị mmadụ.
Ihe e mere atụmatụ na nde mmadụ 37 gbara ọsọ ndụ karịrị ndị agha ma ọ bụ ọdachi ọ bụla gbapụrụ kemgbe 1900, ma e wezụga Agha Worldwa nke Abụọ, mgbe nde mmadụ 30 ruo 64 ma ọ bụ karịa mmadụ gbapụrụ n'ụlọ ha. Nde mmadụ iri atọ na asaa karịrị ndị a chụpụrụ n'oge Agha Worldwa Mbụ (ihe dị ka nde 10), nkewa nke India na Pakistan (nde 14) na agha US na Vietnam (nde 13).
Plachụpụ nde mmadụ 37 bụ Otu iwepu ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị nile bi na steeti California ma ọ bụ ndị nile nọ na Texas na Virginia jikọtara. Na onu ogugu enwere ugbua ka ukwuu dị ka ndị bi na Canada. Agha United States 'post-9/11 emeela ka eleghara anya na-eme ka ndị gbara ọsọ ndụ na ndị gbara ọsọ ndụ gbara gburugburu ụwa n'etiti 2010 na 2019, site na Nde 41 rue nde 79.5.
Ọtụtụ nde agbapụla na mwakpo ikuku, ogbunigwe, ogbunigwe, mwakpo ụlọ, mwakpo drone, egbe egbe na mmeko nwoke. Ndị mmadụ agbanahụ mbibi nke ụlọ ha, agbata obi ha, ụlọ ọgwụ, ụlọ akwụkwọ, ọrụ na nri na mpaghara mmiri. Ha agbabala nchụpụ mmanye, iyi egwu ọnwụ na mkpocha agbụrụ dị ukwuu nke agha US na Afghanistan na Iraq kachasị.
Ọchịchị United States abụghị naanị maka ịkwaga nde mmadụ 37; ndị Taliban, ndị Iraqi Sunni na ndị Shia, Al-Qaida, ndị Alakụba State na ndị gọọmentị ndị ọzọ, ndị agha na ndị na-eme ihe nkiri na-eburu ibu ọrụ.
Ọnọdụ ndị dara ogbenye tupu oge ahụ, okpomoku zuru ụwa ọnụ na-akpata mgbanwe gburugburu ebe obibi na ime ihe ike ndị ọzọ enyewo aka n'ịchụpụ ndị mmadụ n'ụlọ ha. Agbanyeghị, agha asatọ a na-amụ na AU bụ ndị gọọmentị US na-ebu ọrụ maka mbido, maka ịbawanye dị ka onye isi ọgụ ma ọ bụ maka ịmị mmanụ, site na ịwakpo ndị na-egbu mmiri, na-adụ ọdụ n'ọgbọ agha, nkwado ngwa ngwa, ire ngwa agha na enyemaka ndị ọzọ.
Kpọmkwem, nke Iclọ Ọgwụ Anthropology Ọha na-ekwu na mwepụ nke:
- Nde Afghans 5.3 (nke nọchiri anya 26% nke ndị biri tupu agha) kemgbe mmalite nke agha US na Afghanistan na 2001;
- Nde ndị Pakistan 3.7 (3% nke ndị agha tupu agha) kemgbe mwakpo US nke Afghanistan na 2001 ghọrọ otu agha na-agafe ókè banye na northwest Pakistan;
- 1.7 nde ndị Filipinz (2%) kemgbe ndị agha US sonyeere gọọmentị Philippines na agha ya ọtụtụ afọ Abu Sayyaf na otu ndị ọzọ na-enupụ isi n’afọ 2002;
- 4.2 nde ndị Somalia (46%) kemgbe ndị agha US bidoro ịkwado gọọmentị Somalia ndị UN kwetara na-alụ ọgụ Courtlọ ikpe Alakụba (ICU) na 2002 na, mgbe 2006 gachara, nku agha ndi agha nke ICU Ndi Al Shabaab;
- Nde Yemenis nde 4.4 (24%) kemgbe gọọmentị US bidoro igbu mmadụ nke ndị na-eyi ọha egwu ebubo na 2002 wee kwado agha Saudi Arabia na-ebuso ndị Houthi ọgụ kemgbe 2015;
- 9.2 nde ndị Iraqis (37%) ebe ọ bụ mbuso agha na mbuso agha US 2003 na ọgụ post-2014 megide ndị Alakụba Ala;
- 1.2 nde Libyans (19%) kemgbe ndị gọọmentị US na Europe tinyere aka na ọgba aghara 2011 megide Moammar Gadhafi na-eme ka agha obodo na-aga n'ihu;
- 7.1 nde ndị Siria (37%) kemgbe gọọmentị US malitere ibuso Alakụba Ala na 2014.
Ọtụtụ ndị gbara ọsọ ndụ site na agha na ọmụmụ ihe ahụ agbagala mba ndị agbata obi na Middle East, ọkachasị Turkey, Jordan na Lebanon. Ihe dị ka 1 nde ruru Germany; ọtụtụ narị puku gbagara mba ndị ọzọ dị na Europe yana United States. Imirikiti ndị Filipinz, ndị Libya na ndị Yemen bi n’obodo ha.
The Public Anthropology Clinic jiri ihe ndị kasị pụrụ ịdabere na mba data dị, si UNHCR, na Ileba Anya Maka Mpụga Mpụga n'ime, na Òtù Mba Ụwa Maka Mbugharị na Office UN maka Njikọ Maka Ọrụ Ndị Mmadụ. N'inye ajụjụ banyere izi ezi nke data mwepụ na mpaghara agha, usoro ngụkọta oge bụ nke achọghị mgbanwe.
Nchịkọta ọnụ ọgụgụ maka ndị gbara ọsọ ndụ na ndị na-achọ mgbaba nwere ike ịdị mfe 1.5 ruo ugboro 2 karịa ihe nchoputa na-atụ aro, na-enye ihe dịka nde mmadụ 41 ruo nde 45 na-akwaga. Ihe nde 7.1 nde ndị Siria chụpụrụ nọchitere naanị ndị si na mpaghara Syria ise ebe ndị agha US nwere lụrụ ọgụ ma rụọ ọrụ kemgbe 2014 na mbido agha US megide Islamic State na Syria.
Zọ na-adịghị agbanwe agbanwe ga-agụnye ndị a chụpụrụ n'ebe niile nke Syria ebe 2014 ma ọ bụ dị ka mbido 2013 mgbe gọọmentị US malitere ịkwado ndị otu nnupụisi Syria. Nke a nwere ike iwepụ ihe niile ruru nde iri anọ na asatọ na nde iri ise na itoolu, nke a ga-eji tụnyere oke mkpofu nke agha mba ụwa nke Abụọ
Echere na nde iri atọ na asaa ụlọọgwụ ahụ na-agbanwe agbanwe n'ihi na ọ gụnyeghị nde mmadụ a chụpụrụ n'oge agha ndị ọzọ post-37/9 na esemokwu metụtara ndị agha US.
Ndị agha US, agha drones na nyocha, ọzụzụ ndị agha, ire ngwa agha na enyemaka ndị ọzọ na-akwado gọọmentị ekere òkè na esemokwu na mba tinyere Burkina Faso, Cameroon, Central African Republic, Chad, Democratic Republic of the Congo, Kenya, Mali, Mauritania, Niger, Nigeria, Saudi Arabia (nke jikọrọ ya na agha Yemen), South Sudan, Tunisia na Uganda. Dịka ọmụmaatụ, na Burkina Faso, enwere 560,000 bi n'ime obodo ndị mmadụ na njedebe nke afọ 2019 n’etiti ọgba aghara ndị na-arịwanye elu.
Mmebi nke mwepụ mere ka ọ pụta ìhè na mba 24 niile ebe ndị agha US zipụrụ. Hapụ ụlọ na obodo, n'etiti ọnwụ ndị ọzọ, emewo ka ndi ogbenye daa ogbenye ọbụghị naanị na akụ na ụba kamakwa na akparamaagwa, mmekọrịta mmadụ na ibe ya, omenaala ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Mmetụta nke nchụpụ na-erute obodo na mba ndị ọbịa, nke nwere ike ibute ibu arọ ndị ọbịa na-anabata ndị gbara ọsọ ndụ na ndị a chụpụrụ n'ụlọ, gụnyere ọgba aghara ọha na eze. N'aka nke ọzọ, ọha mmadụ na-anabata ndị ọbịa na-eritekarị uru na mbata nke ndị a chụpụrụ n'ebe obibi ha n'ihi ọdịiche dị elu nke obodo, ụba akụ na ụba ọrụ na enyemaka mba ụwa.
N'ezie, mwepụ bụ nanị otu akụkụ nke mbibi agha.
Na Afghanistan, Iraq, Syria, Pakistan na Yemen naanị, e mere atụmatụ 755,000 to 786,000 ndi mmadu na ndi aghas anwụwo n'ihi ọgụ. Ndị ọrụ agha ndị agha 15,000 US ọzọ na ndị ọrụ ngo nwụrụ na agha post-9/11. Mkpokọta ọnwụ n'akụkụ niile na Afghanistan, Iraq, Syria, Pakistan na Yemen nwere ike iru 3-4 nde ma ọ bụ karịa, gụnyere ndị nwụrụ n'ihi ọrịa, agụụ na erighị ihe na-edozi ahụ nke agha ndị ahụ kpatara. Ọnụ ọgụgụ ndị merụrụ ahụ na traumatized gbatịrị na iri puku kwuru iri.
N'ikpeazụ, nsogbu nke agha kpatara, gụnyere nke nde 37 ruo nde 59 na-enweghị ebe obibi, enweghị ike ịgụta ọnụ. Onweghi onu ogugu, ka osi bukwuo ibu, nwere ike iwepu oke mbibi a mebiri.
Isi mmalite: David Vine, United States of War: A Global History of America's Conflicts Conflicts, site na Columbus ruo Ala Ala Ala (Oakland: Mahadum California Press, 2020); David Vine, "Ndepụta nke ndị agha ndị agha US ná mba ọzọ, 1776-2020," Mahadum America Akaụntụ Nyocha Dijitalụ; Ntọala Ntọala Ntọala: Afọ Fiscal 2018 Baseline; Nchịkọta nke Ezigbo Ihe Ndepụta Ngwaahịa (Washington, DC: US Department of Defense, 2018); Barbara Salazar Torreon na Sofia Plagakis, Uzo eji United States Armed Forces Abịa, 1798–2018 (Washington, DC: Congressional Research Service, 2018).
Mara: basesfọdụ ntọala nwere nanị akụkụ nke 2001-2020. Na elu agha US na Afghanistan na Iraq, e nwere ihe karịrị ntọala 2,000 na mba ọzọ.
